장음표시 사용
151쪽
DE POSSIBILITATE RERUM. 139tione aliqua exprimitur, ab existentia differre realiter; quia existentia dicit realitatem aliquam, quam Ssentia non dicit. At 3V. si essentia accipiatur prout est in Statu phy-Si eo, et cum eadem comparetur existentia, ista duo alii dicunt realiter differre inter se, alii id negant. Pro utraque sententia stant magni ingenii viri. Si nobis tedi aliquid a d re dicere, ut ii adhaerere non OSSumUS, qui sententiam de reali distinctione evidenter falsam atque
absurdam pronunciunt, Si fatemur rationes, quae ad realem distinctionem probandam asseruntur, rem non Vin-Cere. Perpetuus fit transitus a statu intelligibili ad Statuni physicum essentitae atque ea qu0 de essentia abstrueta et identi diei debent ac nemine negante dicuntur, ad essentiam realem et in Statu physic trunSieruntur. Qusestionem dirimere non vaeat; quisque in Suo SenSuabundet.
181. En quod non existit, sed ad existendum est aptum, dicitur possibile. Etis ossibile et en existens in aliquo conveniunt, et in aliquo discrepant. Conveniunt in generali ratione entis, quod signifieat rem, abstractione facta ab existentia vel noti-existentia disere Pant, quatenu en Sexistens est aliquid tum in ordine physico, tum in ordine metaphysico vel intelligibili dum se contra sens possibile est revera nihil in Ordine physico et est ali set id dumtaxat
in ordine intelligibili et metaphysteo. Quoniam de ente possibili agere hi in tondimus de ejus definitione et natura quaedam Subjungimus.182. Possibile in gener dicitur id quod existere potest ut autem existere possit, deliet intrinsece et emtrin-8ee esse possibile. Aliquid dicitur intrinsece possibile eo ipso quod non repugnat repugnantia Vel non-repugnantia inde eruitur, quod notae eoncurrentes ad efformandam determinatam aliquam essentiam ad invicem conveniant Vel Secus. Quare ut en intrinsece possibile est id quod est immune a contradictione in suis notis constituti is ita
152쪽
140 ΜΕΤΑPHYSICA GENERALIS.ens intrinsece impossibile est ici quod ii suis notis constitutivis contradictionem involvit. Aliquid aut0m dicitur eXtrinsece OsSibile quando datur causa ejus meiendi capax qua deficiente, en dicitur extrinsece vel physice impossibile. Jamvero relate ad Deum nihil est extrinsece impossibile, quia Deus infinita potentia pollet relate ad creaturas, quaedam Omnino impossibilia Sunt quaedani Secus quaedam Ossibilia uni impossibilia alteri. Hinc dum intrinseca ossibilitas est absoluta eXtrinse ea Strelativa. Quoad extrinsecam possibilitatem nulla alicujus
momenti inter hilosoplio controversia,St. Conveniunt generatim in potentia creaturarum Solum esse ut modificare OSSint re jam existentes, non autem efficere ipsas res in potentia autem Dei ut emuere OSSit ipsa reS, Seuentia ectoto per ureationem producere. Ergo dum relate
ad creaturam soli modi relate ad Deum non solum modi rerum, Sed etiam ipsae res sunt possibiles. At maxima viguit et viget controversia relate ad intritisecam possibilitatem Si enim quaera unde ea proveniat, alii alio modo
183. Imprimis patet possibilitatem intrinsecam nullo
modo pendere a rebus Xistentibus; quia non ideo res Sunt ossibiles quia existunt, sed e contra ideo existunt quia OsSibileS. Praeter entia creata, non datur nisi en Sinerentum hoc autem unum est, Deus Ergo possibilia pendent a Deo. At in Deo datur potentia datur volunta S, datur intellectus, datur essentia quaeritur ergo a quonam ex his, proprie loquendo, possibilita interna rerum endeat. A divina potentia, reponunt quidam alii e contra a divina voluntate; alii ab intellectu necessario intelligente divinam Ssentiam. Primam sententiam defendit Ocham et quidam Scholastici alteram CarteSius praeSertim tertia est communis Scholasticorum doctrina. Hatie
unam rationem reddere intrinseca ΡOSSibilitati rei uni antequam Probem US, Pauca notanda utit.
153쪽
DE POSSIBILITATE RERUM. 141 184 Deus cognOSeendo SSentiam Suam, OgnOSei alia ex suis attributi ut S V. g. necesSita existendi vidextra per res creata re PraeSentari non POSSe alia Vero ut est . g. intellectuS, VoluntaS, etα,- POSSe Per e CreataS repraesentari, non uidem modo infinito, prout in Se sunt,
sed sodo quodam finito, et hinc Sub fornia aliqua. Isti modi sic cogniti quibuS SSentia divina aliquatenus imitari possit, constituunt idea divinas, juxta quas Deus producit quidquid per liberum actum Suci Voluntatis producit. Unde deae divinae Sunt Templaria rerum reSSunt eremptata. Hae autem res in duplici statu spectari POSSunt antequam Xistant, dum existunt videlidet tiro ut potentium dicunt ad existendum vel prout de laeto e X istunt. In primo casu habemus ossibilia in altero, e Xistentia. Quare ossibilia non sunt ii spe deae divinae, sed sunt id quod fieri potest juxta deas divinas ut existentia sunt id quod factum est juxta easdem ideas. Unde ut ideae sunt eogniti imitabilitates essentiu divinae, sic possibilia, proprie loquendo sunt imi lubilitates divinarunt id earum. Quapropter Ossibilia habent fundamentum proximum in intellectu divino remotum in essentia di-Vina quae duo conjungentes dicimus possibilia pendere ab intellectu divino ne eessario intelligente essentiam divinam vel etiam pendere a divina SSentia, quatenus liseudivini intellectus objectum est His declaratiS, Statuitur:
Distinctione facta inter internam et aeternam pos8ibilitatem, a88erimus interno possibilitatis rationem 1 non pendere a divina potentia ait Oham et quidam Seholastiei
P08uerunt nec . a divina voluntate, quemadmodum Carte-8iu putavit verum 3. a divino intelleetu necessario cogn98cente diverso modos quibus essentia divina possit aliquo pacto ad aetra reproe8entari.
154쪽
142 ΜΕΤΑPHYSICA GENERALIS.185. 1 PARA. Triptio argum sento confirmatur Nam: 1'. Possibilia non dicunt aliquid extra cauSam OSitum, sed tantummodo meram aptitudinem ad existendum mun- propter non sunt aliquid PhySicum, sed aliquid deale, constitutum X eo quod notae ad aliquam determinatam essentiam OneurrenteS, minime repugnent; Atqui polientia non respicit ens deale, quod est proprium objectum intelleolus sed physicum Ergo.
2P. Si aliquid ideo esset ossibilo, quia Deus id facere potest ideo setiam aliquid esset impossibile, quia Deus id
fustere nequit absurdum OnSequenS, Doneret quippe limites divini potentiίB; ergo et ante Ceden abSurdum St.
Impossibilitas aliquidissiciendi uno quidem non contrahit
potentiu amplitudinem, Cum re it Sa rel)Ugnan OSt. Nam, Una ea Vae repugnant Sint nihil, si Deus dicitur ea facere non Osse id ideo est quia non OSsunt fieri, Seu non absent rationem entis. At si repugnantia notarum non attenditur, et ratio intern D impossibilitatis a potentia divina derivatur, rerum impossibilitas unice in ipsius potentis defectum et limitationem refundenda esset. 3'. Quid quod hac admissa opinione, ridicule rorSUS de divina omnipotentia esseti quendum 8 Nam, cur DeuS dicitur et est Omnipotens oerte quia ea omnia emeere potest quae OsSibilia Sunt. Qui Unam autem esSent haec possibilia Respondet Ooliam amus divina potentia potest. At quaenam est reatura qua non possit ea qu*0 potest Omnis igitur creatura Sset in Suo Ordine, sicut ipse Deus, OmnipotenS, quod absurdum est. Si ergo absurda vitare Velimus, ad rationem aliquam divinae potentide
186 2 PARA. In altera hau arte Cartesium confutamus. Rejectam jam opinionem alii Verbi Proponen S,
illud Cariosius reputavit possibile vel impossibile quod tale esse decreverit libera Dei voluntas. Sed R. stantehac opinione, inferendum Si nullam SS Veritatem neeeS-
155쪽
DE POSSIBILITATU ENTIUM. 143 Sariam, et intellectum nostrum errare vel quando firmissime assentitur Veritati, quia ju OppoSitum repugnare in se cognoseit Id autem cum scientiam Omnem evertit, tum inevitabilem reddit scepticismum Quapropter recte Cartesium metaphysiepe eversorem vocant Cudra Orth Syst.
inteli. c. 3 et Clarii Eae t. Dei, e 1 quia Metaphysiua tota quanta est in veritatibus immutabilibus fundatur. Huc quippe adducit opinio. Si possibilitas et impossibilitas a libera voluntate Dei penderent Deu poterit
sacere ut sit possibile quod est impossibile et viceversa, ne proinde poterit et uare contradietoriari Atqui hoc repugnat; nam meiendo contradiutoria, emeertit nihil. IV. Tandem proponas artesio an veri nominis homo naturaliter XiSten S, absque corpore OStro Simili, et anima rationali destitutus inter entia possibilia accenseatur sibi conStan eSSe Velit, hoc unum respondeat oportet prorsus ignoro, non enim id milii revehatum habeo. Sola enim divina revelatio potest homini manifestare ea quae Deus libere facere potest Quantum autem hujusmodi respon- Sum en Sui communi opponatur, neminem latet. 187. PARS Haec ars duo ponit: 1 P. Possibilia formaliter loquendo constituuntur per in- tollectum divinum. Nam n ut optime argumentatur Liberatore, pii faciendum, antequam fiat, pendet ab intellectu artificis, ex cujus idea denominatur. In tantum enim aliquid objective est, et a nihilo absoluto distinguitur, in quantum de aliqua mentis continetur, ad cujus imitationem mei potest Atqui possibilia nihil aliud sunt nisi res real)iles et ad Deum tanquam ad artificem referuntur; Ergo ab Ejus intellectu in quantum Sunt, dependent ob Praeterea, possibilia formaliter considerata sunt entia logica Atqui en logicum ab intellectu constituitur in proprio ordine deali Ergo possibilia propriam distinctam realitatem logicam non obtinent, nisi aecedente aliqua cognitione Atqui, nisi magis quam unum ens primum et imprO-
156쪽
ductum admittere velimus, ista cognitio ea est quam habet divinus intollectus Ergo 29. Possibilia remote fundantur in essentia divina. Cum enim intellectus divinus ideas concipit juxta quas res produe possunt, aliquod Obje etiam contempletur oportet, cujus variae imitabilitates
ipsas ideas constituunt Atqui objectum istud si divina essentia, ne aliud ab essentia divina esse potest, Siquidem nihil datur praeter Deum Ergo possibilia ultimo in divina
Difficultates plures ex iis quae praenotaVimias, Vel X Rrgumentis allatis ad probandam thesim Solutae manent.
Quaedam hic subjicimuS. 188. Diees L. Si possibilia a Deo penderent in absurda hypothesi Dei non existentis, nihil concipi posset ut possibile vel impossibile vel certe, quin ad eam hypothesim
recurramia S, de OSSibilibus cogitare non OSAemu quin
cogitaremus de Deo Atqui utrumque experientia ipsa docet esse falsum Ergo. Respondeo 1'. In absurda hypothesi Dei non existentis, tollitur omne Verum omnisque intellectus id percipiendi CapaX. Haberemus urum nihilum. Si autem hac facta hypothses aliquid videtur adhu esse possibile id ideo est quia, Subtiat Deo, intactum relinquunt ordinem objectivum qui ab Eo originem habet, ne intellectum nostrum qui ab Eo existentiam recipit. Quare Deus simul tollitur et non tollitur tollitur, ex hypothesi ; non tollitur, admittendo ea omnia quae in Dei existentia fundantur. 2'. Cogitamus de possibilibus, quin cogitemus de Deo,
quando praescindimus ab intima natura et SSe reali possibilium, oriri quando inquirimus in intimam eorum Laturam et realem entitatem, lego. Objeeti probat rerum possibilitatem non esse eum Deo contie Xam quoad quamlibbet apprehensionem, quod ultro concedimus Sed argu-
157쪽
DE POSSIBILITATE AENTIUM. 145menta milibus stabilivimus theSim, intimam atque plenam possibilitatis cognitionem habere io non OSSe docent, nisi ad Deum aSSurgamUS. 189. De II. Ex nostra thesi plura sequuntur absurda. Essentia Scilicet divina omnes contineretisSentias; destrueretur conceptu creationiS, quae Sonat productio ex
nihilo tolleretur simplicitas Dei, siquidem plures in Eo
admitterentur deae, te. Responde ea absurda minime equi Si res recte intelligatur. Nam 1'. Essentia divina contineret essentias Omne realiter, ne I9 tamquam ea emplar, di8t., tanquam exemplar virtuale et radicate cono tanquam Xeniphar Or-mule, ne Io. up responsi clara fit, si dieta in thesi recoliantur. 2'. Coneeptus ereationis ut in Cosmola gladicetur, excludit tantummodo phy8ioam aliquam realitatem; quia si res ex toto fieri debeat, res quae fit, antequam sat, physice nullo modo Xistit; at minime excludit rei faciendae possibilitatem immo Si hane e Xehideret, hoc ipso creatio evaderet impossibilis id enim quod sit, antequam sat, Iiullam repugnantiam inelaidere debet. 3'. Quod idearum multiplicitatem Spectat, nune dicere sussiciat ideas divinas non ideo diei lures, quia plures pereeptiones in Deo admittuntur hoc quidem simplicitati divi nde ossicit. Nomine ideo hoc in loco venit terminus divinae cognitionis, qui tot sunt quot concipiuntur essentiae divinae imitationeS. 190. Diees III. Facultas supponit Suum Objectum. Ergo intellectus divinus etiam supponit possibilia, non
Rev. Supponit aliquod objectum in quo intellectio
fundetur, cono. Supponit illud ipsum objectunt quod constituit; ubd.; fundamentaliter, cono. formaliter, rimo Certe
intellectus ipse divinus dum aliquid intelligit, objectum
habeat oportet, quod intelligendo, alia etiam cognOSeat. Hoc objectum est divina essentia, quam contemplando,
158쪽
146 ΜΕΤAPHYSICA GENERALIS, Deus cognoscit multis sinitis modis repraesentari posse adeXtra. Isti autem imitationes non sunt formaliter in divina essentia, Ut v. g. imagines rerum essent in aliquo Spe eulo, sed undamentaliter, modo quo e Xplieavimus Di hesi.
191. Di es V. Tota li 0 quaestio nominali eSt. Omnes quippe divinde perfectiones sunt quid urium in Deo; ergo qui defendit internam rerum possibilitatem pendere e potentia vel voluntate divina, hoc ipso didit eam ab intellectu divino l)ondere. ResponSio, quatenus o in ovo dari potest, est hίDe. Lido divinpe seriectiones sint quid unum realiter, tamen aliquo pacto distinguuntur; quia earum Oneel tu non idem formaliter exprimunt. Si conceptus potentiae differta conceptu Voluntatis, atque uterque a conoeptu intellectus et ita porro. Quare ho ipso quod essentia divina infinita sit, et id quod si infinitum, unico finito actu
adaequa te nequeat cognosci, Sequitur OS iure habere conceptus, qui liuet inter se disserant, ad eamdem tamen infinitam referuntur realitatem. Quoniam autem no ita Deum concipimus et Oneel tu nostri fundamentum absent in infinita Dei ipserie otione, re et agimUS Cum eXPendimu quanam ratione rerum ossibilitas Xplicanda Sit utrum per Dei potentiam, an voluntatem, an intellectum.
Do his iustus in Theologia naturali.
DE COMMUNIBUS ENΤIUM PROPRIETATIBUS. 192. Proprietates, do quibus hic agimus, in Sunt quae
Omni titi conveniunt. Tres, numerantur nil in C. Plerae redue uti tui' unitas sollieet, veritaκ a bonita8. Ut tenui Oris conq)endium faciatinis, de Singulis Sic age uariS, ut qua
159쪽
DE UNITATE ENTIUM. 147 iis opponuntur, Vel motione inliquas iis amnes. Simul
attingamUS. ART. I. ME UNITATE ENTIUM.193. Unum dioimus quod est in se indivisum eumonim divisio in ente concipitur, hoc PSO unitatis coneeptus tollitur, eique Suecedit notio opposita lurium. Unde unitus - abstractum nomen ab uno Montinetur ipsa ratione entis, quatenu a Se diviSionem Xeludit, roindeque dicitur urentia divi8ionis. Definitionem hanc satis per se claram ut illustremus, dicimus 1'. X eludi ab unitate divisionem in plura ejusdein, non autem in iura versse rationiS. Sic Orpia humanum S uti uni, quia, quamvis in plures ParteS, noli autem in turn corpora humana dividi potest; ' negationem divisionis esse quid positivum, licet negativo modo Xprimatur 3'. hoc tamen positivum non esse quid distinetum ab ipsa entis
realitateri seu aliis Verbis, Unitatem non addere ultra DS, rem aliquam distinetam Per quam en Si unum. Nam, ut argumentatur . Thoma S, haec re qua adderetur Supraen eSSet una quia Unum, Ut OStea probabitur est proprietas Omnis entis Vel ergo SSet Una per se ipsani vel
per aliquid aliud si esset una per aliquid aliud, d illorodiret dissiduitas et procederetur in infinitum; si esset
una per Se PSam, ergo etiam DS Si unum per Se ipsum; ergo unita non Si proprieta entis tanquam res addita Supra enS; ergo en et unum nonnisi conceptu disserunt quatenus unum Xprimit indivisionem, de qua entis conceptus silet; ' unum differre ab unico, quum linteum dieatur id quod excludit omne en aequale vel ejusdem rationis. Esse unicum, essentialiter loquendo soli Deo competit. 194. Unitus quatenus dicit indivisionem entis, Si )roprieta omni entiSP quare omne en e8 unum Omne
160쪽
quippe en vel simple est vel compositum. Si simplex, patet quod sit indivisum Si compoSitum, parte Sejunetae
QSSe non POSSunt, Seeu non unum Sed plura entia habere-mUS. Hae UnitaS, quia in Omni ente reperitur, dicitur transcendentalis.195. Praeter hanc datur et alia unitas, quae non de Omnibus, sed de quibusdam tantum entibus, Vel titium classibus praedicari poteSt, unita Scilicet proedicamentalis. Multiplex est 1'. metaphysica, quae excludit ab sente omnem Partium Ompositionem, in quas ens realiter dividipOSSet. Hac praedita sunt entia spiritualia. Dici etiam solet unitas indivisibilitatis. 2'. Phy8iea, quae Oeatur etiam unita compositionis, constat artibus realiter distinctis, sed exu physic et naturali conjunctis. Homo, V. g. hane unitatem habet. V. Losica, quae OnStat partibus realibus, realiterque divisis, Sed ex eo quod entia Similia sunt, conceptu menti in unum Conjunguntur. Inferiora specie vel generi unum Sunt hae logica unitate. 4se. Moralis est unita propria entium rationalium quae vine ut quodam morali inter se connectuntur. Tali est unita V. g. familiae. V. Demum unitas artis talis est ea
qud constat partibus realiter distinctis, hominis artificio simul conjunctis. Hinc una domus. Ad hane revocatur unita actu rectationi8, quae est Otius unitas loci, in quo plura entia simul sunt. Si acervus lapidum dicitur quid
196. Uni opponitur multum hinc si unitas est divisioni carentia, multitudo est entium divisio. Idem ens PoteSt SSe unum Seeundum unam rationem, multiplex Secundum liam. Cum mens multitudinem percipit et in unum colligit, Oneipit numerum, qui est multitudo mensurata per unum. Hinc ad deam numeri habendam tria requiruntur, unitas, divisio, et similitudo entium. Si res quae in unum colliguntur ut entia tantummodo Spectantur, habetur numerus abstractus; si ut talia entia, numerus