장음표시 사용
171쪽
DE BONITATE ENTIUM. 159 sua naturali et debita dispositione, non potest provenire nisi ex aliqua causa trahente rem Xtra Suam dispositionem . . . . ESSO autem CRUSam non potest convenire nisi bono quia nihil potest esse causa, nisi in quantum StenS. omne autem DS, in quantum hujusmodi bonum
e Causa bona malum mei non per e, Sed per aeuidens. Et Sane, sive Sermo sit de causa libera sive de CRUS necesSaria, malum ex actione causae habetur vel ex defectu ipsius Causae: Se non e cauSa quatenUS CRUSa St, sed quatenus aut ab intrinseco aut ob inipedimentium X-trinsecum desiuit in causando vel ex eo quod id quod a causa fit, et est in se bonum, et intenditur a causa ut bonum, alicui malunt accidit. Atqui in utroque eaSumalum Si er accidens. Ergo nonnisi per aeuidens
DE SUPREMA ENTIUM DIVISIONE. 214. Generalis entis divisio est in iis quod est Substam tia et ens luod est elidens. Haec duo genera Sunt Suprema, quibus quiaeque inferiora genera et pedies Sub- ordinantur. Primo agemus de Substantia et accidente generatim deinde de supposito et persona demum de separabilitate quorumdam accidentium a SubStantia. De quibusdam accidentibus speciali modo loquemur in capite
Sequenti. ART. I. - DE SUBSTANTIA ET ACCIDENTE.
215. Substantiae et accidentis notiones habemus Prim
172쪽
rem per id philosophi plerique declarant ut sit ena per se;
posterius autem Oeant en eaei8ten in alio et per aliud. Porro substantia non dicitur ens per se, ac si non indigeat eausa a qua Sit et conservetur id enim solius substantiae infinitae proprium est Sed dicitur perrae, Seu in Se quatenus non indiget subjecto cui inhaereat et a quo sustentetur. Iste conceptus est absolutus, et convenit cuilibot substantiae cum finitae, tum infinitae. Substantia finita potest considerari etiam relative, et hoc modo Spectata esta ubeetum assectionum variabilium seu accidentium. Ex hac consideratione deSumptum est vocabulum ub8tantio :haec enim ita dicta est quia aliquo modo sub-8tat accidentibus. Aecidens autem, ut diximus, est id quod existit in alio, tamquam Subjeoto cui inhaereat, et a quo Susten
216. Tradita a nobis d0finitio substantiae non respicit Substantiam aliquam particularem, seu non dicit quid determinatas substantias intrinsece OnStituat Verum quid sit substantia generatim spectata. Quid hanc vel illam Substantiam intrinsece constituat, determinari nequit per intri beens earumdem differentias ad id enim requireretur ipsarum essentiarum intuitio, qua earemus. Particu bires substantias distinguimus per ipsarum proprietates essectusque quos percipimus adhibernia scilicet generalem notionem Substantiae veluti genus, quam contrahimus ad aliquam determinatam substantiam per determinatas qualitates, quae ipsi inhaerent, et ex quibus certi quidam effectus dimanant. 217. Diximus plerosque philosophos substantiam Oeare
in per se. V Hanc tamen non tradunt, ne tradere OS-
sunt veluti veri nominis definition seni sed ut definitionem late Sumptam, vel potius descriptionem. Definitio enim Stricte Sumpta non habetur nisi quando res definitur per genus et differentiam; patet autem nee en Ut genuS, nec per se ut disserentiam poSse considerari.
173쪽
DE SUBSTANTIA ET ACCIDΕΝΤΕ. 161
218. Juvat hoc loco innuere quasdam substantiae definitiones, quae vel Periculosae Sunt, Vel certe Parum rem definiunt. Cartesius Substantiam definivit: rem quae ita existit, ut nulla alia indigeat ad existendum.' Quidquid sit de auctoris mente, Verba in malo enS aeeiP POS-Sent; et ita revera accepit Baruch Spinora, qui ex ipsis uniuitatem substantiae deprompsit solus enim Deus nullo alio indiget ad xistendum. Substantiae definitio a Cousinio tradita pantheismum redolet. Si enim substantia, ut ipse dicit, is eris quod nihil ultra se in ordine ad exi- Stendum subaudit, ' unicum certe en ejusmodi existit: Deus. Definitio autem quam Leibnitius tradit, conceptum
SubStantidem auspe conuel tu non Satis diseriminat, Vocat
quippe substantiam 'in agendi viii deditum. 219. Quoniam de substantia agimus, sententiam Lockii silenti praeterire non possumus. Asserit hic auetor Es- say book d h. 23 nullam nos substantiae deam haebere eoque nomine nihil aliud venire quam congeriem qualitatum ignota ratione coexistentium Ratio cur in hane Sententiam devenerit, repetenda Videtur tum X O, quod non distinxerit inter substantiam generatim Sumptam et substantias determinatas tum etiam et raeSertina, X praepOStero b Stemate quod propugnat, circa Originem idearum. Si enim ideae id solum exprimerent, quod explicite Sensatio refert, cum Substantiae idea, tum quamplures aliae ex dearum catalogo expungi deberent. Sed de dearum Origine in Psychologia sermo erit Mis declaratis:
1. Notio substantio marini reali est. Sententia autem Lookii a 88erentis nomine 8ubstantio venire congeriem qualitatum ignota ratione Oezistentium, . falsa in se est, et facto contradicit. 220. 1 PARS. Illa notio maxime realis est quae ex ipSi re-
174쪽
162 ΜΕTAPHYSICA GENERALIS.rum naturi depromitur, atque Ponte e Xurgit e X Xperientia Atqui jusmodi est notio substantide. Ergo maxime realis dicenda est Diximus substantiae notionem duplicem isse: aliam imperfectum, teriectam inliam, illam respicere substantias inita tantum, proinde quo definiri
subjectum constans mutatiotium quae enti adveniunt V; hanc ad omnia extendi, rol tereaque diei ens er Sestatis V in sensu Superius explicato. Inmvero illud primum eXPerientia Sive Xterna sive interna docemur Re-Vera eadem re modo nam modo ilium hosti fientionem praebet Sio eadem cerno. g. nune S dura, O Stea lique-
Seens modo unam, deinde alium figuram secipit. Idem dicas de subjecto cogitante, quod dein Certe ei Severat in assectionum varietate. EX inde motiones stuί liabentur, quarum altera refert aliquid quod mutation0 secipit, altera repraesentat aliquid quod in his mutationibus rei accedit, vel ab indem recedit Hoc euidens, illud substantiam nominamus; proindeque ut lianc dicimus mutationum subjectum, si illud sub ieeti modi cutionem. Rudem hanc notionem intellectus, in leni Xlierientia cinniXus, expolit Nam si subjectum illud modo unam, modo aliam
recipiat modificationem, re et concludimus istarum nudam determinate uia litam ne Cessariam esse ad subje et e Xistentiam; quia id quod neeessurio est, ita in ente est, ut ab eo abeSse non ossit. Ergo subj0otum iis non indiget ut sit; ergo notionem habemus entis quod er Se est neque indiget alio tui inlisereat: quod iraecise substantia tonat. Nec miruti videri Mobet si in definienda sulis tantia ab accidentibus r escindamus. Nam ni tio cujusque rei in eo
Proprie ponenda est, per quod ipsam constitui intelligimus; Atqui substantiam constitui intelligimus X eo quod SSein se et non in alio habeat; Ergo, si istud tantum definitio exprimat, eam rectam e Xistimare debemuS.
221. 2 PARA. Post ea qupes diXimus superVacaneum videtur auere de Lochii sententia; attamen dire et illam
175쪽
DE SUBSTANTIA ET ACCIDENTE. 163
impetere juvat, quo majus robur accipia jam datum argi mentum. Juxta Loelitum ipsiusque asseclas substantia nihil est aliud quam qualitatum congeries Atqui qualitates concipi nequeunt, nisi admittatur aliquid, cujus qualitates esse dicantur Ergo qui admittit qualitateS, eorumdemque subjectum inficiatur, is pugnantia asserit. Revera in noti qualitatis alii suid denotat quod rem non constituit, ei rei constitutae advenit. -b Praeterea qualitas nudo sumpta est quid abstractum ergo ut tali nec XL Stit, nee Xistere potest. - o Aeeedit quod qualitas sit quid relativum, ergo ad aliud ordinem dicit, quod alterum est substantia. Ergo ills sine hac admitti nequeunt quod adeo verum est ut ipsum Ochium non iugerit. Nam licet negaverit nos deam substantia habere fatetur
l. e. See 4 DOS CODeiliere non OSSe quomodo qualitates Solae subsistant, nisi Supponamus aliquid in quo e X istant et a quo sustententur. Si ergo id necessario est SuΡΡΟ-nendum, nonne Lookius se ipsum confutat Id mirum non St. Error OnStan Sibi esse nequit, veritasque vel invitos quandoque ereellit. 222. Lockius demuni contendit voces, quibus Substantias significamus, nihil aliud Xprimere quam Ongeriem qualitatum quibus constanter meimur. O nullo omnino fundamento asseritur, eum aliud homines intelligant quando Substantiu , aliud quando qualitatis nomen adhi- boni. Nominis Significatio, quam Lookius tradit, ante ipsum ignota erat; et post ipsum a nemine, Si PSius nSSecta eXeipiaS, usurpatur. Commentitiam Sse ejus interpretationem ipsa nominis ethimologia ostendit. Substantia enim, Si nominis Vim pectes, aliquid denotat quod alteri sub-stat aliquid in quo alia ponuntur ut ipsiuScorrelativum accidens id exprimit, quod subjecto ocedit, vel id quod subjectum modificat unde acciden VOeari etiam solet modus. Recte igitur diximus Lochii opinionem
176쪽
164 ETAPHYSICA GENERA IS. ART. II. - DE NATURA, SUPPOSITO ET PERSONA.
228. Ens, quod non est aeuidens, multipliciter spectari potest re in quantum existit in se et non in alio vel in quantum est operationi principium vel in quantum seSepossidet et est sui juris. Primus conceptus exhibet substantiam, de qua egimUS; alter faturam, quae definitur: substantia prout includit vim operandi; V vel etiam prout est principium operationum, ad quas Ordinata est; V tertius demum, si generatim OnSideretur, quin attendatur utrum illa substantia intellectualis sit vel Seeus, Praebet u 08itum aut graeco nomine hypostasim per8onam e contra, Si respiciat ens intelligentia praeditum. Porro eum SUPPOSitum et persona, Si rationalitatem exeipias, caetera habeant communia, quae nos in hujus
quaestionis declaratione de persona dicemus, seque diuta intolligi debent de SuppOSilo. 224. Persona triplici determinatione insignitur: R. est
substantia singularis 29. hae Substantia Singularis est integra 3'. haec Substantia singularis et integra est tota
in se et sui juris Personam esse SubStantiam non est cur probemus aeuidentia numquam eo nomine donantur; quod autem haec substantia Sit singularis, non minus
evidens est. Olent quippe philosophi substantias dividere in singulares et universalem Vel quod idem Sonat in prima et secundas. Substantiae Singulares vel primae sunt substantiae determinatae, realiter Xistentes Sub- Stantis universales, vel Seeundae, Sunt genera et Spe eieS, quae fundamentum quidem habent in rerum naturiS, Sed,
ut Sic minime existunt. Atqui dubitari nequit quin persona sit quid realiter existens, et en determinate Sumptum respiciat Ergo persona substantia singulitris dicid bet. Haec substantia singularis ut it persona debet
177쪽
DE SUPPOSITO ΕΤ ΡΕRSONA. 165 esse integra id est habeat oportet quaecunque nata est liabere non quidem arte omne integrante 8 quarum quaedam abesse OSSint quin integritas, de qua hic loquum ur, desit Sed arte omnes essentiales, quae illam constituunt, et sine quibus non esset illa SubStantia, Verum alia omnino diversa. Hanc, inquam, Substantis integritatem persona requirit. Nomine enim personae intelligimus aliquid perieulum in ratione substantiae Atqui ab hac perfectione deficeret, si in ea desideraretur integritas essentialis Ergo haec illi inesse debet. - Demum, ut sit persona, hae Substantia debet esse tota in se deb0t sellidet nec aliis communieari ut aliquid vel logice, vel
realiter Ommune ne ad alterum ordinari ut aliquid ipsius Persona se ipsam habet; iuod ut magis deternutiemus, addimus notam illam sui juris. V Hunc charaeterem personae OnVenire vel ex eo patet quod ei Sona Sit subjectum omnium attributionum, vel sit illud cui Omnia quae a natura fiunt, ut propria attribuuntur. Substantia, quae hoe modo existit, dicitur ubsistere et ipsa persona dicitur sulsistentia, Si haec VOX Oneret accipiatur. Subsistere enim non idem significat ac simpliciter existere; sed ita existere ut ens Sit Otum in Se Sen Susuperius explicato. Modus iste abstracte consideratus dici solet ultimus suistantio terminus vel Nitimum complementum. - Stat ergo, praeter singularitatem et integritatem, totalitatis etiam rationem personam complecti. Porro, quum SubStantia nequeat esse integra quin Sit
Singularis, ne tota in se et sui juris quin sit Singularis et integra, persona definiri breviter potest substantia vel natura rationalis tota in se V a qua definitione si demas Vocem ratio=ialis habebis quid sit suppositum. 225 Ab his minime abludit vulgata orsonae definitio,
qua Boeti praeeunte persona dicitur rationalis naturae individua substantia.' Si enim vox individua recte et juxta auctori mentem explicetur, ea notat tum a con
178쪽
166 ETAPHYSICA GENERALIS. cretam Substantiae realitatem determinat e personam esse Iibstantiam Singularem Sive primam tum d essentialem substantile integritatem tum demuni e substantiae perfectionem, qua constat tota in Se . Hoc revera sonat individuum SenSu trietissimo Sumptum.
Vox autem rationali adhibetur latiori sensu, quatenus6xtenditur ad signisi eundum naturam intelligentem quo sensu etiam accipi debet in desinitione a nobis tradita.
226. Nisi revelatio praeluderet, men 11OStru numquam suspicaretur naturam aliquam OSSe SSe Singularem et
integram, quin Sit in Se tota, proindeque quin Sit persona. Id tanton id doeemur. Nam, ut nihil dieamus de sanetissimo Trinitatis mysterio, Scimus, per diVinam revelationem, humanam Christi naturum On SSe in Se lierSO-tiam, licet sit substantia singularis et integra. Habitalia revelatione, etiam ratio, quantum Satis est, intelligit cur ita sit, et esse debeat scilicet quia hoc ipso quod laeta sit natura verbi Dei ab Eoque possideatur ut aliquid Ipsius, natura humana non est in Se tota et sui juris. Unde in liristo admittere debemus unitatem per-Sonae eum naturae dualitate. Hinc quoniam in Ipso duae
dantur Daturae, duo etiam dantur Perationum genera; et quoniam Una datur iersona, eaque divina huiu, juxta notum es sutum motiones sunt suppositorum,' aetione Sutriusque natura tribuuntur. petera theologis relin
227. Natura dupliciter potest considerari vel quatenuS
sub ea tantuntinodo Concipiuntur notae SSentialeS, Per qua Sub aliqua specie continetur, quasque desinitio XΡrimit vel quatenus spectatur oneret modo, Cum omni realitate quam inbet ut est natura singuliaris et integra. Hinc quando inquiritur quid naturam inter et ei sonum intersit, determinandum sedulo est quonam modo natura
179쪽
DE NATUR, ET PERSONA. 167stecipiatur; hio linii negligi int, cum plura dicunt, quae ad rem minime faciunt; tum etiam auctoribus quibusdam doctrinam attribuunt, quae Storum mentem numquam subiit. 228. Hae facta distinctione, si natura accipiatur priori
SenSu et cum ea conferatur et Sona eum omnibus quaeliabet, personam a natura realiter differre evidens est quia nati a non ea pristi it totam illam realitatem, quam per80nasioni eat. In significatione naturae, inquit S. Thomas quodlib. 2. ineluditur solum id, quod est de ratione
Speciei SuppoSit uni autem non Solum habet hiue, quae ad rationem specie Pertinent, sed etiam alia, qtipe ei accidunt; et ideo suppositum Signatur lier totuna, natura autem Sive quidditas ut liars Di Dialis. V Atiliae ἴ0 ratio est, euridem sanetus Doetor die ut tum b)eo citato tum alibi passim distinctionem hane realem, quamvis in Omni reatura ea reperiatur, in Deum endere non OSSe quia Deus non modo est neeessario existens, sed etiam est absolute simplex; ita ut nulla detur in Eo perseetio, quo sit vel esS DOSSit realiter distincta a divina essentia. Ergo in creaturi realis est distinctio inter naturam et ei sonum, Si natura Priori sensu aeeipiatur. At estne idem diuendum, si natura Creata, altero SenSU Reeel in eum persona conseratur Idalii affirmant, alii negati t. Dicunt alii naturam constitui totam in se per realitatem quamdam a realitate naturae singultiris et integi re distinctam qua realitate Si natura, non quidem naturaliter Sed Supernaturaliter, earent, nequit diei, ne est persona. Alii se eus utant; quorum Opinio, quum probabilior nobis videatur, fusius Xplicanda eSt. 229. Oeent ergo alii ersonam idem esse re a naturam Singularem et integram muta natura non conStituitur tota in se per alienam, Sed per suam propriam realitatem; differre tamen ratione eum fundamento in re, quatenus
eadem re concepta uno modo est natura, alio modo Concepta Si ei Sona. ES natura, quatenus est Singulari et
180쪽
168 METAPHYSICA GENUI ALIS. integra perSona autem, quatenius Sese OSSidet, Vel est
tota in se et sui juris. Quapropter si natura singulari et integra, per unionem ad aliquid aliud, non habeat ut sit
tota in se suique juris, neque habet rationem personae. Putandum tamen non est auctore istos reponere rationem personae in aliquo mere negatiVO; Sentiunt quippe perSO- nam spectare ad ordinem Ontologicum, proindeque Onstitui debere per aliquid positivum. Hoc non negant: sed negant positivum istud esse quid realitur distinctum substantia singulari et integra. Verba adhibent negativa, quatenUS chariu eXPlieare Volunt per negationem
oppositi, illud quod defendunt; at simul declarant ipsam
substantiam integram, eo quod est in Se tota, per Se PSam, non autem per aliam Superadditam realitatem esse hypostasin seu perSOnam V Cf. Frangelii de Incarnatione). 230. Auctores primae sententiae hane alteram perieulOsam SSe pronuntiant, immo erroneam quippe qua d- missa rati reddi non possit cur humana Christi natura non Sit in se persona. Respondemus Sententiam hanc periculo carere si recte intelligatur in ea enim non negatur omnis distinctio inter naturam et per Sonam quod
certe non modo perieulOSum, Verum erroneum eSSet.
Quoad rationem additam, reponimus theologo multOS, eoSque inter maXimOS, Seeu putare. Immo nobi Videtur, hae opinione admissa, facilius explicari posse Inearnationis mysterium. Licet enim humana Christi natura Sit sub- Stantia Singularis et integra, eique nulla desit realitas quae est in nobis, nil illo minus, propter unionem eum Verbo Dei, non est substantia in se tota ideoque nee ei Sonari Unde in Christo unica est persona, eaque divina Ad rem Divus Thomas: In aliis hominibus unio anima et Corpori constituit hypostasin, quia nihil est aliud praeter hae duo.
In Domino autem Iesu Christo praeter uilina am et OrpUS advenit tertia substantia scilico divinitas; non ergo Siseorsum hypostasi id, quod est ecaninia et Orthore ConSti-