장음표시 사용
361쪽
DE CONCEPT. UNIVERSALIBUS. 349 Petrus est stubstantia, alit animal, aut homo; d id autem requiritur ut ratio per conceptum XpreSSa In re reperiatur. Neu 29 immorari licet in confutatida pinione de universalibus Separatis Siquidem, aeteri omissis, ideae ex horum contemplatione efformatae referrent aliquid totor into diversum a rebus individuis, qua per SenSum Suryamus; unde his deae illae applicari nequirent; et Si appli- Centur, ut Ontinuo facimus, omnia nostra judicia falsitato laborarent. Quare hie 3'. realismum e Xaggeratum, nil mentem eorum qui res ipsa univei Sales dicunt, nucis confutamus; qui plura cupit, adire potest auctore saepe a nobis
461. Nequeunt eidem rei simul tribui quo contradictoria Sunt Sestu eadem re esset et non esset Atqui unitas et pluralitas, Secundum eamdem rationem, Contradictoria sunt Ergo unitas et ituralitas mequeunt iidem rei attribui Atqui admissis universalibus a parte rei, eaedem res deberent diei unum et lura, quia id prpeois unive sale sonat Ergo universalia a Parte rei repugnant. Praeterea, quod alicui matvrs realiter convenit ita ut de illa objective et absolute spectata ossit raedicari, convenit etiam iis omnibus qui illam naturam habent; Atqui juxta hypothesim quam confutamus, naturae realiter Xistenti convenit realiter esse universale natura autem, Convenit individuis Ergo omnia individua essent univerSalia, quod contradictorium est Seio hos auctores ad tollendas contradictiones dicere universale unum e SSe, Sed diversis accidentibus in plura individua contrahi; V verum disti uultatem idem non tolliunt sed potius augent. Nam si una numerie est natura uniana in omnibus individuis, haec non constitueret nisi unum hominem; et simili modo ex eo quod una esset ratio animalis, unum tantum haberetur
anima, similiter adhuc unam tantum haberemus substantiam, unumque enS- scilicet haberemus pantheismum.
Immo illiti effugium ipsum universale destruit; nam hau
362쪽
350 ANTHROPOLOGIA.,iypothesi admissa, non haberemias miSi litum Singulare, divorsis modificationibus affectum .i462. Ron 3' PARS Ut universale habentur duo Sunt necessaria ut sit aliquid unum; et lio ita sit communicabile
pluribus, ut vel in pluribus otii multiplicetur, vel in pluribus possit multiplieari Atqui luP duo non sunt in
rebus ante omnem intellectu operationem. Non est unitas: nam individua SiVe existentia, Sive ossibilia Sunt Plura et unumquodque Suum Singularem habet naturam non est aptitudo ad iura, num res ut in Se sunt individus sunt individuum autem talo manens in hiribus
multis ilicari,sequit Ergo ut universale habeatur res subdid0bunt activitati intellectus, oujus operatione duo illa exurgunt. Cum enim individua Cogitamus, raecisione facta a rationibus individuantibus, deasque Singularium
Si praecisa inter Se Omparamus, ideo illae notis individuantibus expoliatae, idem exprimere OmΡerillntur, ne Proinde, per illarum unam, Omne ills essentiae repraeSentari cognOSeuntur. Sin V. g. plura individua humana puta A, B, C, te. finge te donSiderare eorum unumquodque prout est animal tantum habes tres aut plures ideas qua' numerice quidem diversae sunt. Sed idem rea PS AEXPri,
Objectionem unam hic solvere juvat, quae sententiae, hae Parte Oniu tatae, favere Videtur. Dicunt adversarii maturam divinam sex fidei chri Stianae documentis eSSe unam realiter, et tamen a tribus distinctis personis participari ergo a Pari naturam . g. humanam posse esse in se realiter imam et a multis participari. V objectioni occurrit P. Tongiorgi negando paritatem. Nam natura divina, inquit, licet et Patris sit et Filii et Spiritus Sancti, tamen in singulis personis non multiplicatur, sed una numero est et plane Singularis, et in hac sua singularitato is Pater Filius et Spiritus Sanctus, tres Simul personae ae singulatim quaelibet earumdem' Conc Lat. IV. et IV. in . Unde tros divini persolve, licet realiter inter se distinctae, non tres Dii sunt sed unicus Deus. At vero natura humana ita est singillorum ut in singulis multiplieetur possidente unoquoque Suam propriam individuamque naturam ab aliorum naturis reali-tρ distinctam unde diei nequit omnes homines esse imum hominem. ' Lo9ica, Pars II. lib. II. . . .
363쪽
DE ORIG. IDEARUM OBJECTIONES. 351munt, ac proinde habe conceptum unum Spectata Om prehensione, multiplex Speetata extenSione Seu habes unum VerSu plura, quod praecise Onat universale. Universalia porro in rebus fundari, satis superque ex dictis constat, quum in rebia detur SSentia, qude, Con Ceptu Praecisivo et aecedente Omparatione, induit relationem ad plura. Unde ad universale constituendum concurrunt tum res objectivae, tum intellectus illae exhibent materiam, hic tribuit materiae universalitatis formum. Recte igitur diximus universale proprie dictum efformari a mente cum fundamento in re. ART. JIL DIFFICULTATES CONTRA UTRAMQUE THESIM
463. b. 1'. Si origo dearum explieotu juXta systema
scholastieum, admitti debet irimam alienti Operationem versar eiren essentia rerum At tui SSentip rerum Ognose nequeunt nisi ratiOeiniori Ergo origo dearum explicari nequit juxta systema scholasticum. Resp. Dist. Maj. admitti deberet riniam menti operationem Versari circa essentia rerum generie SpectataS, cono. ire eSSentia rerum Specisce PectataS, quibus c. res in propria specie conStituuntur, nego. Contrad. min.: essentis specificae nonnisi ratiocinio cognOSei ossunt, cons. OSSentii generieae, nego. Otavimus jam alibi nomine essentiae generatim Sumptae, non intelligi essentiam substantiae alicujus in sua Specie determinatae Sed intelligi rationem aliquam intrinseeam qua OS St. Non hujus, sed illius cognitio ratiocinio indiget. 464. O . 2'. Ut fieret praecisio essentiae a notis individuantibus, illa ab his sejuncta osse deberet; Atqui haec duo identificantur in eadem re Ergo praecisio fieri nequit. Rem Dist. G. deberet esse essentia a notis individu-untibus Sejuncta, . . conceptu essentiae deberet esse
364쪽
deberet esse in ipsa re a noti individuantibus separata, Nereo. Ad minorem essentia et individuatio identifidantur in eadem re, et tamen unum Sine alio concipi potest,
sed dealem, antea notaVimus ac proinde non requiri in re distinctionem realem unius ab alio, sed virtualem sum-cere. Diximus etiam mentem Per abstractionem non Ommunicare aliquid essentiae, Sed solum negative removere notas individuales, illas non exprimendo. Nwative, inquam non enim mens udient eSSe in rebus essentiam sine notis individuantibus in quo judici esset errori Sed solium illam, non has conceptu Suo XPrimit.
465. O . 39. Ut intellectus essentiam praeeidat a noti' individuantibus, quae simul cum illa menti sistunt per
laetum Sensationis, cognOSeat antea portet, quaenam in Objecto proposito Sit nota essentialis, quaenam nutem individuans Atqui nisi onatur idea quaedam ingenita, qua
ita distinguere docemur, nescimu quaenam Sit nota mentialis, quaenam individuans Ergo, in hac de innata, abstractio eo Deipi nequit ac proinde systema Acholasticum eo PS quod Omnem deam acquisitam esse docet, maneum est Ita iere Rosmini. Respondeo Objectionem hanc supponere abStractionis actum non esse facultati nostrae intellectivae naturalem sed si admittatur, quod negari nequit ad intellectu naturam pertinere ut essentiam percipiat a notis individuantibus abstrahendo objectio ullium habet valorem. Nam 1 quem liaberet, eodem pacto ViSionem aliquam innatam requiri dicendum esset pro visiva facultate, qua modum doceretur, quo objecta sibi proportionata percipere Valeret. Quare quaeque faculta a natura habet modum proprium attingendi objectum sibi respondens ut igitur facultatis sensitivae modus proprius est ut attingat Concreta, quateius concreta cita facultatis intellectivae et inorganiose
365쪽
modus proprius S ut materialia attingat immateriali modo, quod praecise praestat essentiam intelligendo sine notis individuantibus. Unde abstractio naturalis mentieSt, nee proinde requiritur ulla idea abstracta intellectui
ingenita, ut hic suum actum OSSit exercere. - Praeterea putandum non St, prout facta Objecti supponit, intellectum pro tribunali, ut te loquar, sedere, et perlustrando omnes objecti notaS, quae in SenSatione praebentur, Pronuntiare hane esse essentialem, illam secus ridiculum
hoc foret; sed dicendum est intellectum ita esse natura SV Comparatum, ut proprium objectum, quidditatem scilicet, primo Percipiat et oStea caetera, quae ad ipsum pertinent, consectetur. Cf. Liberatore Logio Cap. IV., art. III. 466. b. 4'. Intelluetus in primo suo actu illud tantum mites percipere, quod in pereeptione Sensitiva continetur Atqui in perceptione Sensitiva non continentur nisi qualitates rerum, quia illae sunt Sensuum objectum; Ergo has intellectus percipere tantum potest Unde ergo eSSentiam abstraheret 8 Rem Dist. U. Illud intellectus in suo primo actu Percipere potest quod in perceptione sensitiva continetur implicite aut explicite, cono. quod explieite tantum continetur, ne 'o Ad minorem in perceptione Sensitiva non continentur nisi qualitates sensibileS, explicite, cono.; implicite, nego. Ad rationem additam, distinguo qualitate Sensibiles, Oneret modo Spectatae, Sunt Objectum SenSHum, Oe St, Sensus percipiunt subjectum sensibilibu qualitatibus affectum, cone. qualitates senSibiles in subjecto non existentes sunt Objectum e Suum, esse.
Responsio haec iustori declaratione non indiget, Si ea recolantur quae hiribus in locis tradidimus circa Objectum SenSitivae facultatis. Neque cum Rosmini insiStere juvat objectum sensuum et objectum intellectus esse totaliter diversa; ' nam si de primis conceptibu agitur,
366쪽
difforentia non est in ipsis objectis, sed in modo eadem attingendi quia tum Sensus, tum intellectus ad rem eamdem terminantur. Diximus si de primi conceptibus agitur iiis quippe habitis et his mediantibuS, mens assurgit ad ea quae omni ex parte capacitatem Sensitivae facultatis superant, qualia sunt substantiae Spirituales. Primi tamen mentis actu materialia attingunt, licet modus quo ista attinguntur ab intellectu et a Sensibus, Omnino differat. 467. b. R. es, quae extra nos Sunt, eontingenteS sunt atque mutabiles ideae e contra praebent aliquid necessarium et immutabile Atqui contingens praebere nequit fundamentum cognitioni necesSariae, ne immutabile erui potest ab eo quod est mutabile. Ergo ideae primitivae erui nequeunt a rebus sensibilibus. Rev. Di8t Maj. Res quae Sunt extra nos, sunt aliquid
contingens, Si iectata XiStentia, cone. Spectata Ssentia 8ubd. ut haec essentia est in rebus coneret modo et affecta notis individuantibus, o=io. Ut haec essentia in Se Speetatur, nego. tradisi. min. Illud quod est undequaque contingen nequitis Se praebere fundamentum cognitionineeeSSuriae, ostio. illud quod Sub uno respectu contingenseSt, Sub alio necessarium, heso. Nihil Si adeo contingens,
quod non aliquam necessitatam articipet. Si quod ego nunc triangulum in tabula inscribam, est factum contingens sed quod hic triangulus tria habeat itera et tres anguloS, quodque tres isti anguli duobus rectis aequivaleant, id non contingens, Sed omnino neceSSarium St. Hae autem n eoeSsitas non modo Subjectiva, Sed etiam objectiva est, Ut patet. 468. b. 6'. dearum nostrarum Verita menti non relucet, nisi quando des nostrae conseruntur cum deis
divinis Deus enim est fons omnis veritatis Atqui id non haberetur, Si dearum origo juxta principia Systematis 1 eholastici explicanda foret Ergo.
367쪽
DE COGNITIONE SINGULARIUM. 355 Irespondeo nisi deae nostrae conferantur Iani demdiu nis mediantibus objectis, eone. nisi conferantur immedia oe, ad SenSum Ontologorum, nego. Porro in Systemate scholastico non haberi hoc alterum ultro concedimus; immo diximus hoc esse contra rationem et experientiam;
at habetur aliud, quod omnino sumcit. Ad responsionem hanc intelligendam nota dari in mente divina deas arohetypa rerum, juxta qua Deus producit quidquid existentia donat. Res quae juxta has ideas Producuntur, ideaS
divinas quodammodo exprimunt; no autem re contemplando ideas efformamus, ae proinde deae ipsae nostrae, Si rebus conformes sint, conformes etiam divinis deis qua- dantenus dici debent Ut rem exemplo illustremus, finge artificem aliquem, ut Raphaelem, mente constipere aliquid, quod arte sua in tela exprimat nos picturam attente contemplando idseam efformamus, quae idea dissormis ab ea esse nequit, quam arti te in mente gerit. Num conformatio haec roveniret ex intuitione ideae ipsius artificis Nullo noto Verum ex eo quod opus, juxta illam deam Confectum, contemplati SSemus. Idem ergo dicendum deoperibus Supremi Artificis.
ART. IV. - DE INTELLECTUALI INDIVIDUORUM COGNITIONE.
469. Tria in hoc articulo attingemus, quomodo scilicet
intellectus cognoscat individua corporea, SeiPSum, Deum.
De Spiritibus uris, seu de Angelis, nihil dicemus, quia de iis agere ad theologos pertinet. Quod non ita velim
intelligas, quasi ratio nullo modo queat aSSequi angelorum existentiam putamus enim argumentum Vere demonstrativum desumi posse ex iis, quae diximus agentes de miraculis n. 366 3R.) quum quaedam nonnumquam fiant in hoc mundo, quae Vim creatam quidem, sed humanae naturae Superiorem requirunt, nullique corpori mancipatam.
368쪽
856 ΑΝΤΗROPOLOGIA.470 D . INTELLECTUALI COGNITIONE CORPORUM. Quod a intellectus individua corporea cognoscat, in dubium nequit revocari. Constat enim intellectum de iis judicare et circa ea ratiocinari Atqui id praestare nequiret nisi singularia materialia cognosceret Ergo. Revera udi cium est perceptio relationis quae datur inter duo extrema: ergo utrumque Xtremum ab ea facultate debet cognosci,
quae relationem percipit; Atqui haec relatio percipitur ab intellectu Ergo is est qui ambo extrema cognoscit; Atqui
unum ex hiS, subjectum nempe est quid Singulare corpo-ceum Ergo hoc singulare ab intellectu Ognoscitur. Idem deduces ex alio mentis actu. Quare hie proprie non inquirimus utrum intellectus Singularia Orpore cogno-Seat; sed, O SUPPOSito, quaerimu modum quo eademe ignoSeit.b Pato imprimis intellectum singularia Orporea non BOgnOSCere per primum suum actum nam hic ab individuantibus rei conditionibus praescindit, et Singulare has ipsas conditiones necessario includit. Ergo cognosci debent Per refleXionem, non quidem in suos actus, Sed in actus sensitivarum facultatum. Non per refleXionem in uos actus quia Secus non attingeretur DiSi abstractum, quod Solum primus ille conceptus exprimit; sed per reflexionem in actus facultatum Sensitivarum quia de concretum, ut oneretum est, percipiunt. Ergo ut intellectu Singillare, qua tale, percipiat, Se convertat oportet ad factum Sen Sationis. Quapropter Singularia corporea dupliciter homo Ognoscit, directe per sensus, indirecte per intellectum redeuntem in perceptionem SenSitivum. o Hunc porro eSSe modum, quo rerum COPI Pearum cognitionem, quatenus Singulares sunt, intellectus aequirat, patet ex eo quod non aliter individua definimus quam enumerando charactere loci, temporis, figurae, coloris caeterosque omnes, qui Sub SenSibus cadunt. Id, inquam,
aperte demonstrat intellectum relate ad singularia per
369쪽
D COGNITIONE SINGULARI . . 357 Sensus edoceri non ita quidem ut sensus in intellectum agant, sed quatenus hic in illorum perceptionem redit. Quando tamen hune reditum exercet intellectus, Ssentiae rei per Sensu perceptae jam deam habet, priori actu abstractivo acquisitam hinc Objectum corporeum non considerat dumtaxat ut factum, eo modo quo SenSu Praestant; sed illud considerat ut concretum aliquod illius ipsius esSentiae, quae relucet in dea abStracta. 471. D COGNITIONE IPSIUS ANIMAE. Quaestio de animae cognitione dupliciter Spectari potest, quoad essentiam et quoad existentiam videlicet vel inquirimus quomodo homo cognoscat Se habere in Semetipso principium quo sentit, intelligit ac vult vel quomodo cognOSeat quaenam sit hujus principii natura. Porro cognitio alia est immediata, alia mediata quare, ad rem quod attinet, inquiri potest
utrum anima immediate Se cognoscat Per SeiPSam an Peractus suos. Ex iiS, quae diximus in hujus tractationis decursu, patet animae naturam nobis non onStare nisi per ratiOeinium: nam ex animae operationibus deduximus
eamdem Spiritualem esse debere. Igitur quaestio altero tantum Sensu agitaritotest, ae inquiri quomodo ad animae existentiae cognitionem mens deveniat.1'. Hac de re alii alia opinantur. Nobis sententia Divi Thomae, post Aristotelem aliosque, quae docet animam e
intelligere per suos actus unice Vera ac tenenda Videtur. ConStat enim niti iam non semper se actu intelligere;
Atqui si anima ni mediate se cognosceret, semper deberet se intelligere quia eo ipso quod numquam sibi non deSt, numquam deesset id quod ipsam ad actum moveret Ergo
Se anima immediate non cognoSeit - Praeterea, cum PlureSSunt qui ignorant quid sit anima, tum etiam alii sunt qui
erronea opinantur circa animae naturam Atqui neutrum explicari Valeret admissa immediata animae cognitione; utrUmque e contra nullo negotio explicatur, si admittitur animam e cognoSeere per suos actus Ergo hoc admitti,
370쪽
358 ANTHROPOLOGIA. illud rojici debet. Revera si cognitio immediata esset, conditio ad animam cognOScendam eSSet ipsiu animae prae- Sentia, quae in nudo deSideratur; et essentia ipsa esset id per quod anima e cognOseeret; Atqui si essentia ipsa animae esset immediatum Ognitionis principium, jam ignorantia aut error circa animae naturam Xeludenda forent;
Ergo Si e contra admittatur Divi Thomae Sententia, admitti pariter debet ad naturam animae rimandam requiri diligentem ac subtilem inquisitionem atque diSeursum ne proinde non videbitur mirum si quidam ignorantia teneantur, aut talin opinentur. 2'. Hanc esse angeli et Doetoris Sententiam Certum St, multis siquidem in locis eam clare proponit. In Sua
essentia consideratus intellectus se habet ut potentia intelligens. Unde ex se ipso habet virtutem iit intelligat; non autem ut intelligatur, nisi secundum id quod actu fit.
. . . Non ergo Per Suam SSentiam, Sed per uetum Suum, Se
cognOScit intellectus noster. Suinma 1 P. q. 87 Art. 1. Et in Quaestionibus Disputatis de Mente Art. ) Mens DOStra, inquit, non potest Se ipsam intelligere ita quod seipsam immediate apprehendit; sed ex hoc quod apprehendit alia devenit in Suam cognitionem. ' Non inficiamur angelicum distinguere dupliuem animp Cognitionem, actualem et habitualem; sed ei peram quidam hae distinctione utuntur, ut doceant, ipsius auctoritate irini Xi, nimam habere perennem Sui Sensum. Nam habitualis cognitio, ad mentem Divi Thomae, non est eius quidam perpetuus, Sed diSpositi ad actum ponendum explicite quippe dicit, loco citato: anima non percipit e Sse, nisi percipiendo actum suum; V et lipeo dispositio non est ex habitu proprie dicto, sed e essentia animae quae Stsibi praesens se sufficit inquit Soli essentia animae quae
menti Si raeSen S e ea enim actu progrediuntur, in
quibus actualiter ipsa percipitur. 472. DE COGNITIONE DEI. Superest ut expendamus