장음표시 사용
381쪽
DE EXISTENTIA DEI. 369ctum J Et tamen dicendum esset homines innumeros, in iis conditionibus constitutos, falsum pro vero semper et ubique ampleXOS utSSe, et Veritatem paucis illis illuxisse, qui atheiSinum proieSSi Sunt, quosque ipsis adversarii fatentibus, nonnisi inter incultas barbarasque gentes invenire est. - Praeterea dicendum esset moralem Ordinem sine falsitate et erroneis judiciis Stare non OSSe ne non humanae naturae dignitati et persectioni tunc tantum pro- Spici, cum Veritas inter fabulas amandatur. Qui tales absurditates ciens ac volens admittit, is certe dignus est inter atheos adnumerari.
483. Ut Dei existentiam inficientur, quibusdam Athei
utuntur argumentiis, Seu Otius SophiSmatibus, quae hoc lOCO OlVere non possumus, quia Versantur circa divina attributa ea suis locis expendemus. Sunt et alia, quae puerilia nimium sunt, quaeque proinde nullum merent examen. auea Supersunt, quae difficultatem tironibus facere poSSunt hae breviter attingemus.
484. b. 1'. Non valet illatio a distributivo ad
collectivum Atqui, quando Dei existentiam probamuS XContingentia rerum mundanarum, id praestamus Scilicet, e eo quod Singula entia sunt contingentia, totam Seriem dicimus esse contingentem Ergo.' Resp. Di8t m f.; non valet illatio a distributivo ad collectivum, cum agitur de praedicato, quod si non adsequate, saltem inadaequale ConVenit partibus, cono. cum praedicatum neque inadaequat Con Venit partibus, es. Ens ab alio, etiam infinities multiplicatum, numquam dabit ens a se esse enim a Senec inadsequate convenit enti ab alio unde cum omneStermini collectionis sint contingentes et ab alio, recte infertur totam collectionem esse contingentem et ab alio. b In serie infinita, concipi non potest primum ergo in Serie infinita causarum, causa quaedam prima concipi
382쪽
370 ΤΗΕΟLOGIA NATURALIS. nequit. ' Resp. Ex dato antecedente concludimus comceptum hujus seriei esse absurdum quia hoc ipso quod ponitur Series quaedam debet poni aliquid primum; etaoc ipso quod ponitur Serie infinita, aliquid primum negari deberet; ergo duo illa Secum pugnant. Si tamen per absurdum series infinita dicatur ossibilis, nequit quidem admitti quid primum in eodem genere enuSarum, eone. in diverSO, nego. Hine in serie infinita causarum pontingentium non OSSet Ondipi cauSa prima ContingenS, gone. Concipi non OSSet eausa rima arae, et sibi sum ciens ad eXistendum, quae communicet causis secundis sum cientiam ness.
3 Ut ex sente ab alio possit inferri ens a Se deberet in illo hujus ratio sum ciens contineri Atqui hoc est absurdum Ergo et illud. ' Resp. Si est quaestio de
demonstratione a priori, ratio Suffciens entis urae deberet contineri in ente ab alio con . si de demonstratione apoSteriori, imo Ens ab alio non est ratio existentiaeentis a se, Sed est medium ilia DOS OgnOSeimus XiStentiam entis a Sen seu est Signum manifestativum Xistentis ipsius Licet enim entia ab alio non XiStant ne eeSSario, nihilominus semel ac existentium obtinent, haec Xistentia
ideo prciaebet fundamentum demonstrationis. Notio exbstentiae entis arae non includit quidem existentiam enti ab alio hinc dicere non possumus: Ti8tit en a e emoezistit ens ab alio at recte dicimus emistit ens ab alio, ergo aet8tit en a se, quia hujus notio Si necessario implicita eum notione entis ab alio. d Si una ex praemissis ratiocinii Sit contingens, etiam conclusi est contingens Atqui dum arguimus ab existentia entis contingentis arguimus X liriemissa contingenti; Ergo conclusio ipsa debetisse contingens Ergo ipS Deus contingenter existit. IIui argumento jam fuit in priori responsum. Quamvis res contingenter existant, nempe ita
383쪽
DE EXISTENTIA DEI. 371 sint ut potuerint non SSe posito tamen quod Sunt, non POSSUnt non esse ac proinde debet necessario existere causa a qua Sunt. Si haec ipSa auS non Sset neceSSario existens, in infinitum rediret argumentum. 485. b. 2'. Argumentum e Miundano Ordine deductum infirmum est: R. quia ut o ordine mundi Dei existentia colligatur, deberet ostencii ordinem tune pro- Venire non OSSe nisi a causa quae sit infinite sapiens, et
infinite potens id quippe intelligitur nomine Dei Atqui
id non probatur Ergo 2'. lui argumentum X analogia deductum nonnisi probabilitatem gignere potest; Atqui tale est argumentum nostrum e eo enim quod effectus humana arte producti intelligentium postulant, ad idem de mundo assii mandum gradum facimus Ergo. 3'. quia si mundus proveniret a caiisa infinite intelligente,
quali Deus esse ponitur, tot defeetus non imberet. Rev. m. anteo. Ad respondemus notionem Dei dupli stem esse, aliam relativant, aliam absolutam. Illa exhibet Deum ut causam primum mundi ha)e, ut etis infinite perfectum. Utrumque colligi potest X Ordine iundi; nos primo tantum insistimus hoc in loco, quia id abunde sumet ad athseos confutandos. Alterum infra stabiliemus. Ad μ' negamus argumentum inuit analogia operum humana ui te factorum Verum innititur hoc lirincipio: ordinem nonnisi eae intelliuentia proficisci quod principium metaphysica evidentia gaudet. Caeterum inspiceresiastici modum quo argumentum rOPOSuimuS, ut patent Objectionem hanc nullius esse valoris. Ad 3μ' responde-mu in rerum univerSitate multos esse defeetuS, quatenuSomnia ossent esse absolute Perseetiora, corio. quatenuSquaedam in nullo modo in Suo genere persecta, es. 486. b. 30. Ex unanimi humani generi ConSenSUnon magis probari potest Deum existere, quam iure esse
Deos Atqui hoc alterum recte rejicitur Ergo et illud primum ejici debet. Respondemus paritatem SSe nub
384쪽
372 THEOLOGIA NATURALIS.lam, siquidem charaetereS, quo utraque per Suasio praebet, toto coelo disserunt. Persuasio enim de deorum multiplici numero non erat 1'. universalis quia a antiquissimis temporibus Onotheismus a populis admittebatur; b Hebraei unum Deum agnoscebant; - ob multi ex philosophis gentilibus unitatem Dei profitebantur; 2'. ω que constans hoc Probatione non indiget, quum, quin loquamur de antiquiSSima humani generi perSuaSione,
maxima nune mundi par unum Deum admittat 3'. neque profecta e recto ration/8 8 ι, cum multa erant in idolatriae prosessione, quae evidenter errorem Stenderent, si iis mens attendere Obiisset. Confer haec Omnia cum
iis quae diximus in tertio argumento, et Videbis recte nosaSSeruisse nullam SSe Paritatem. ART. II. DE ESSENTIA DEI.
487. Essentia in rebus creatis dupliciter spectari solet; physice et metaphysice Spectatur hySic cum OnSideratur secundum illum statum, quem in Se habet, independenter a mente nostra et Oe Sensu complectitur ea Omnia quae necessario cuidam entium classi insunt. Spectatur metaphysice, quum consideratur Sub ratione generis
et differentiae, vel ad instar generis et disserentiae. Id
autem quod in essentia metaphysice considerata est differentia genus determinans dieitur ultimum rei constitutia Num ς genu enim Vel qua Si genus, rem utique constituit, sed non ultimo.
488. Ad hujus analogiam, in ipso Deo ob modum quo a nobis in hac vita concipitur, potest essentia utroque modo Spectari. Ac primo essentia Dei physice considerata est ipsa Ejus simplicissima realitas in Omni enti genere Perfecta. Id constabit eo ipso quod probabitur Deum esse infinitum. Nam cum essentia rei physica Sit os entilaa
385쪽
DE ESSENΤIA DEI. 373 rei, ut est in se et a parte rei, Si probetur Deum, secundum Se et a parte rei, eSSe ens in Omni genere periectionis infinitum, jam nullum poteSt esse dubium quin in hac persectionis plenitudine Ejus physica essentia consistat. Quare hic potius explicandum est quo sensu Deus sit, et dici debeat infinituS. 489. Id male explicant nonnulli Sunto'. qui Deum eatenus infinitum esse dicunt, quatenus potentia pollet nullis limitibus coarctata, negantes ipsius divinae essentiae infinitatem. Evidenter errant. Attributum enim nudum ipsa substantia perfectius 8Se potest ergo si divina potentia infinita asseritur, illogie negatur substantiam divinam esse infinitam. 29. Sunt alii, qui cum Hobbes Deum eo sensu infinitum dicunt, quod mens nostra Rus fines non assequatur. Quando diuinius aliquid infinitum, non aliquid in re signis eamus, Sed impotentiam tantum in
animo OStro, tamquam Si diceremus nescire nos an et ubi
tur, re negant Dei infinitatem. 3'. Demum, caeteri praetermissis, aliis infinitum idem sonat ac indeterminatum, Seu ut loquuntur, imper80nale. Si Deu eSSet en perSOnale dicunt, esset en determinatum Si determinatum, non
esset infinitum Ergo vel negandum Deum esse infinitum, vel admittendum Eum esse impersonalem. Argumenti vitium jam exposuimus in Cosmologia n. 296). De terminatio quippe duo Significare potest, vel negationem ulterioris persectionis, vel id quod unum ens ab alio distinguit, quatenus realitas unius non est realitas alterius. Si priori sensu aeeipiatur determinatio idem sonat ac limitatio;
490. Unde Deum esse infinitum significat Eum habere
Omnem omnino perfectionem, vel in Eo esse totam essendi
plenitudinem. Cave tamen ne istud pantheistic modo intelligas, quasi nihil entitatis esset extra Deum, vel nihil quod non esset Deus. Dicitur Deus plenitudo essendi,
386쪽
quia realitatibus omnibus, quae SparSae sunt in rebus creatis, immo realitatibus Omnibus ossibilibus aequivalet Dei perfectio, atque etiam illas lifinite excedit Notandum praeterea est noti omne Perfectione partiales eodem modo ens infinitum continere. Persectiones enim simplices formaliter, mixta vero continet eminenter. Num perfectiones simplices nullam in suo conuel tu formali impe fectionem involvunt Omnes Simul identifieari possunt, omnesque infinitum gradum recipiunt; secus de mixtis dicendum est. Quamobrem illae in ente infinite perfecto
debent esse secundum Propriam rationem; Stae vero Solum eo modo qui nullam imperfectionem Continet neu perfectiorem realitatem exeludit. Immo perfectiones ipsae simplices, quae formaliter Sunt in Deo, non sunt in IPSO Secundum eam rationem, quam habent in rebus ereatis. Persectione multae, Ut Sunt in CreaturiS, Sunt tantummodo modi accidentales, et intra certos limites coiit, nentur in Deo sunt substantialiter, nullisque limitibus coarctatae. Hinc illa ipsa nomina quae tum Deo, tum
creaturis tribuuntur, non sunt univoca Sed analogica
n. 21, 4'. . - Atque haec Suffciant quoad prioris puncti
491. Essentia autem Dei metaphysica considerari nequit
secundum genus et differentiam Specificam; nam Deus Sub nullo genere continetur Ens enim dicitur de Deo et creaturis non univoce Sed analosice et quaecumque ad Deum significandum adduntur enti, ut a se in nite perfectum, aliaque hujusmodi, non sunt proprie dietae difforentiae contrahentes genus, ut diXimus in ontob)gia n. 170 a). Restat ergo ut essentia Dei metaphysica consideretur secundum aliquid quod sese habeat instar generis et differentiae, Seu secundum aliquod raedicatum, quod enti additum intelligatur, modo nostro concipiendi, ut prima radix et principium eorum omnium, quae entitative de Deo praedicamus Quaeritur ergo in quonam hoc consib
387쪽
DE ESSENTIA DEI. 375 tutivum reponendum sit. Varias Opiniones sic breviter recenset Antoin De Deo no Cap. I. art. III. Deessentia Dei in sensu metaphysio strictiori sumpta multiplex est Catholicorum sententia. Prima illam constituit in intellectione actuali Secunda, in ratione entis infiniti; tertia, in cumul omnium periectionum simpliciter simplicium; quarta demum in ratione entis arae, Seu in aseitate, quae est absoluta necessitas et sumetentia existendi ex natura sua et independenter ab ulla causa unde Seeundum illam Deus definitur ens a se, seu Spiritu a Se non
quidem meienter, nam repugat aliquid se ipsum producere; sed formaliter, quatenus habet ex proprio fundo et
e Sua essentia necessitatem absolutam, et lenissimam sumetentiam ad existendum, independenter a causa Produeente et con Servante. V Hae Postrema opinio communior
est inter philosophos et theologoS, luippe qud eum rationis principiis, tum etiam revelationi et Patrum doctrinae magi respondet. Nobis, ut putet, in ea Probanda, Olirationi est insistendum. His declaratis:
1. Deus est en infinite perfectum in tota enti ratione, quatenus nihil perfecthoni esse vel concipi pote 8t, quod in Ipso non sit. 2. Eae his autem perfectionibu8, 8eita recte
vectatur, modo nostro concipiendi, ut divinoe 88entio constitutivum.
492 1 PARA. 1'. Quidquid est in ente neceSSario, Seu Se plenam habet rationem Suffcientem, non in causaeXtrinSeca quae nulla est, sed in ipsa essentia Atqui essentia nequit esse ratio sufficiens periectionis limitatae; Ergo ens a se est illimitatum in sua perfectione ; Atqui
e probati constat Deum esse en neceSSarium et a Se;
Ergo est en simpliciter infinitum. Nam quidquid excividitur ab essentix alicujus entis, illi repugnare debet;
388쪽
376 THEOLOGIA NATURALIS. Atqui nulla realitas, quatenus realitas, pugnat eum SSemtia entis a se quia realitas realitati non opponitur, nec perfectio, quatenus perfectio, perfectionem destruit Ergo eSsentia entis a Se nudi Opponitur majori perfectioni; Atqui id dicendum esset si ens a se esset 8Sentialiter limitatum Ergo non est limitatum, Seu est infinitum. Idem alio modo: Si ens a se esset essentialiter limitatum, ens limitatum vi suae essentiae Xeluderet periectionem ulteriorem, ita ut illi essentiae persecti ulterior repugnaret Atqui ex alia parte, quodlibet ens finitum, ex ipsa Sila SSentia, capax St ulterioris perfectionis, eique in indefinitum persectio major ac major OnVenire poteSt; Ergo ens necessarium limitatum contradictionem involvit. 2V. Mens nostra semper concipere Valet Ossibilem perfectionem illa majorem quam aetu concipit, Seu alii Verbis, rerum possibilium perfectio est indefinita Atqui indefinita entium perfectio concipi nequit, nisi ponatur perfectio quaedam actu infinita in ente, a quo illa possibilitas pendet Ergo in Oe ente perfectio actu infinita admitti obet; Atqui hoc ens est Deus, prima Omnium causa exemplaris et metens, a quo tum existentia tum possibilia originem ducunt Ergo Deus est iis actu infinitum. Si enim fingeres Eum esse finitum, jam finitas haberet perfectiones Ergo finita esse Ipsius imitabilitas finitaque potentia Ergo possibilita eum intrinseca, tum extrinseca limitibus Oarctaretur Ergo Sistere aliquando deberemus in possibilibus concipiendis Ergo si quid majus quocumque dato OSSibili concipi semper potest, debet in Deo admitti essentia a potentia nutu infinita. 3'. Hoc ipsum deduci potest e rerum mundanarum existentia, ut in priori thesi indicavimus. Nam mundialis ordo talis est ut requirat sal ieritiam ac potentiam infinitam Atqui quaevis periectio in gradu infinit nece8sario habet sibi identificatam perseetii item totalem in ipso
389쪽
DE ESSENTIA DEI. 377 genere entis, seu est simpliciter ens infinite persectum.
Nam persectio quaevis S entitas Ergo perfectio infinita est entitas infinita Atqui entitas infinita est infinitum
in tot entis genere Ergo Quod autem mundus requirat sapientiam potentiamque infinitam, patet, eo quod, nisi causa mundi Ordinatri Omnia Omnino cognoscat quae
evenire OSSunt, nisi c. CognOSeat omne rerum Ombina.
tiones, quarum pOSSibilita nullo numero restringitur, ordo tam mirabilis, tamque eonStan ne concipi, neque obtineri posset. Atqui menS, quae haec omnia cognOScit, nequit non
esse infinita ut infinita debet esse potentia cujus nutui omnia subduntur Ergo Paulo fusius haec probavimus, quia fere Omnia, quae dicturi Sumus, his innituntur. 493 2 PARS. In altera hau parte duo probanda Sunt; recte scilicet concipi aliquid in Deo quod spectetur ut
divinae essentiae constitutivum atque istud esse aseitatem in Sensu Superius Xplicato. Jamvero 1'. certum est non omnia, qud in Deo concipimus, Sub unum doneeptum formalem explieitum cadere quemadmodum certum Sinon Omnia concipi tamquam inter Se disparata, nullumque
ordinem prioritatis et posterioritatis habentia Atqui quae
Sunt ordinata Secundum prius et posterius habere debent aliquid primum, quod Sit aeterorum radix Ergo, Semper nostro Od concipiendi debet dari in Deo aliquid primum, a quo omnia Dei attributa objective pendere intelligantur, et per quod primo distinguatur ab omni alio, quod non est Deus Atqui hoc praeeiSe vocatur essentiae conStitutivum rgo. 29. Id autem in seitate reponendum esse, si bre Vitero dilucide probat Liberatore: Nomine constitutivi respectu essentiae, id usurpari diximus, quod primum inente eSt, quod ipSum secernit a ceteris, et radicem suppedita reliquarum proprietatum. Atqui hoc Optime competit notioni quod Deus sit ens a se. Ergo in hac notione constitutivum divinae essentiae jure collocatur. Et sane,
390쪽
378 THEOLOGIA NATURALIS. cum ab existentia Dei, demonstrata sub notione primae causae, ad Dei essentiam in Se Spectandam cogitationem conVertimUS, Prima notio, quae nobi patet, haec est, quod Deus Sit ens a Se Ea autem notione Concepta, Statim intelligitur Deum discrimari a ceteri entibuS, quae cujuS- eumque naturae Sint hane notam Sibi implicant, quod sunt ab alio. Denique nulla eSi perseeti Deo conveniens,
quae ex illa notione vel immediate vel saltem mediate non fluit nullusque est desectus, qui pariter vi ejusdem a Deo non excludatur. Id patebit in decursu tractationis. V Theol. at Cap. II. art. 1.
494. Quaestio de unitate arcte connectitur eum quaestione de essentia physica Dei. Plures de ea agunt, quando loquuntur se attributis divinis nos alios Sequimur, qui
antequam attributa versent, Deum Sse unum in tuto collocant.
495. Unitatis conceptus conferri poteSt eum Oneeptumultiplicabilitatis et compositionis hinc habetur unitas singularitatis et unitas simplicitatis. Illud setis, quod ita
est unum ut absolute repugnet SSe multiplex, dicitur Proprio nomine essentialiter unicum ut illud ens, quod ita est unum ut non modo nullis constet artibus, sed etiam Omnem exoludit potentialitatem, dicitur essentialiter impleX. Quapropter quaestio haec in duas resolvitur: quaeritur imprimis utrum Deus sit essentialiter unicus, ita ut intrinsece repugnet plures esse Deos a deinde utrumentitas, qua Deu constat vel potius quae est Deus, talis Sit, ut non modo hySica parteS, Sed etiam quodcumque
compOSitionis genus a Se reSpuat. Utrumque quaeStionem effrinative solvendam esse ratio docet.