장음표시 사용
101쪽
TRACTAT vs dit: ex principis sola voluntate ciuitates constitui oportere. Quod etiam pluribus firmanse videtur Paulus de Castro in l. ex hoc iure. U.de iustit. & iur. & Alexand. in additionibus ad Bariolum in d. Lr.de verbor. & rerum significa ii . Ex his colligo, Antistitest ad ciuitatum constitutiones necessario non requiri, idque mihi clarissime probari videtur, c. Episcopi. So distinet. & c.i .de priuilenis quibus dicitur,
Episcopos non in castellis, nec. in paruis: sed frequentioribus, atque maioribus ciuitatibus, designandos esse: quae quidem verba arguine to sunt nobis certi itimo: eas quoque recte di- .ci posse ciuitates,quae Episcopum non habentae τι sed pulchra hic sane oritur ' dubitatio Nunquid castrum, cuius uniuersitati Princeps scribendo sub ciuitatis nomine decorasset, vesi xu, atque proprie ciuitas dicatur λ Bariolus iii tractatu, in i sint rebelles,numer. 6. quem s . . quitur Aogelus in additionib. ad Bariolum in . . dicta Li.C. de Metropoli Beryto. dicit, ciuit 'tem haud dubie appellari posse, idque probant
argumento eorum , quae traduntur in I. qui clam consulebant se de re iudicata. in qua diu Oήitur,Principem' minoribus conferendo magistratum, eorum sententias firmas esse voluisse, quod eodem modo/n proposito nostro dicendum videtur, ut ciuitatis iura omnia huius .cemodi subscriptione in Castrum transtulisse
Contrariam vero sententiam sequutus est' hi chidiaconus in c. vltim de senten. excommu.
aqua nec ipse dissentio: nam mihi dilucide videtur probari Clemen. si summus Pontifex de
102쪽
Ds IvRIsDICTao Nu. sentent. excommunic. ubi aperte dicitur, quaecunque homini summum Pontificem tribuis se ad eum augendum,sive quouis dignitatis gra. dii honestandum, id beneuolentiae gratia feci L .se, atque ideo non videri eum in dignitate illa approbasse. Quibus ex verbis perspicuum vi detur esse, dignitatem in eo conferri nullam, qui honore afficitur,atque dignitatis titulo iam minatur: Illud tamen adi jcio,quod si ex conis icturis Principem voluisse, constaret, Castrum pro ciuitate haberi, haud dubie ita habendum esset, ut in d. Clem. si Iummus Pontifex. luci lenter notatur in illis verbis Nisi se velle forasitan exprimat) Nec obstat,quod obijcitur ex s. 'quidam consulebant. quia plane alienum est: i non enim ibi dicitur ex honorifica subscripti one ullam conferri posse dignitatem. sed ex ipsa magistratus collatione colligitur, Princ - pem quoque voluisse, ut sententia, quam in diiudicando minor proferret, firma atque valida ,
Tertia conclusio est: Castra, quae ciuitatibus subiiciuntur,' merum non possident imperium, hancque probat Bartol. l.nulli .s. quod si in vico. C. de episcop. & cleric. l. si quis. quod si cui.C.de naturai.liberi & l. qui ex vico.
si ad munici p. scio quidem ego excelle'tissimum Calaefatum in d. l. imperium . nume. I in quem etiam sequuntur recetiores interpretes.
tenere, leges a Bariolo citatas idron probare, quia de vico sue pago tantum loquuntur. sed meo quidem iudicio decipiuntur : quia nil liud ex illis vult colligare Bartol. nisi quod vucus ciuitati respondet, ut in eis perspicue di-ei I E 3 citur;
103쪽
TRACTAT vs citur ex quo necessasib sequi video: vicos memrum non habere imperium,chm ciuitates etiam ipsae, quibus accedunt,illud retinere non dicantur, argumeto legis 3.C. depositi. l.cum principalis. Ederegul iur. &l. haeres a debitore.ς.
quod stipulator.is de fideiusso. inod etiam in
castris dicendum videtur,cum nihil,aut parum a vicis paganis differant, ut ex Laurentio Valla Elegantiarum libr. . cap. io. dilucidὰ colligi potest. 3 Quarta conclusio est.Castra, quae ciuitatubus non sunt subdita, candem prorsus retinent iurisdictionem,quam defensores etiam ciuitatum possident, i que probat Bariolus ex titu-
lorum dispositione Cod. quς huiusmodi est,ut
titulo de officio Rectoris prouinciae accedat a- lius, De praefecto vigilum. Hunc vero sequa ille: De defensoribus ciuitatum:cui tadem proximus est titulus, De Magistratibus municip. Voluit ex his fortasse colligere, quod, cum omnibus magistratibus inferiores dicantur esse ciuitatum defensores, & post eos s quatur titulus, De magistratibus municip.consequens videtur esse, ut eandem dicantur habere iurisdictionem. Atque id ipsum sane v . es' detur voluisse Aro in eius lem tituli commem tarijs, ubi expressὸ scribit omnia quae deci uuia talum defens ,ribus dicta sunt, locum etiam h bese in ipsis municipiorum magistratibus. Sed obiicit Gaspar. Valla in d. l. Imperium. quem me tiam eo in loco sequitur Cals fatus: quhd si haec Barioli ratio vera esset, haud dubie sequeretur: quod cum titulum de offic. Redi Prouinc. s
104쪽
ns IVRIs DIC Tio N s. ''rset tam defensoribus, quam Me floribus inap rium, quo nihil dici potest ablurdius: Qua de
re conclusionem, quam isti existimant veram esse, comprobant, l. homo liber.6 final. f. de quiren. rerum domin.& l. si eueni .ff. ad leg in Iuliam de adult.in quibus dici videtur :eos Me
re possidere, qui ab alio no possidentur, sed c1-- stra, de quibus disceptatio est, non in alterius. ὁ - sunt potestate, cum superiorem non rςcognoscant, ergo iurisdictionem habere nori pro hi , i benturiised est, quod animaduersione dignum puto: hasce leges extra terminos ab his eruditis viris citari,id enim tantum mihi videntur probare:Castra,qu nemini subiecta sunt, posita re, atque authoritatem habere non prohiberi, sed quod eandem obtineant iurisdictionem ,
quam ciuitatu defensores retinent: nescio ce
te quomodo ex illis id elici possit. Quod vero obi jciunt rationi Barioli,plane alienia est: quia
nulla asia de causa ciuitatu in defensores, atque prouinciarum rectores idem non dicuntur ha- bere imperium, nisi quod eiusdem non dican- tur esse ordinis: cum multb maior sit attributa rectoribus authoritas,l i. eo.ti f. quod longo secus est in municipiorum magistratibus, atque ciuitatum defensoribus,quorum potestasi nubcem quodammodo videtur esse adaequata, cum ea quae in uno obseruantia r , in alio quoque obseruari dicantur,ut superitis ex mente doctissimi Azotiis diximus. Postrema conclusio est: Qui praesunt cod giis fabrorum, vel alterius huius generis, m . rumno habent imperium, sed iurisdictionem
tantam, quae ad illius collegij professionem
105쪽
να TRACTAT vs pertinere videtur,l.fin. C. de iurisd.omnaud.ε pulchre tradit Bartol. in I. omnes populi. sede iuri&tur. Excipiuntur ex mente Barioli, & aliorumn l omnium interpretum, Doctores, qui publicὸ profitentur, ii enim quamuis uniuersitati Scholarium praeesse dicantur, merum tamen retinive videntur imperium, idque probant Federici constitutione, quae incipit Habita.C. ne filius pro patre. In qua dicitur eos, qui litem mou re Scholaribus velint, eiectionem habere, ut coram domino, vel eorum niagistro, vel ipsius ciuitatis Epi scopo, qu ibus huiusceimodi iuris dictio data est, conueniant. Sed ab horum sem tentia omnino ego dissentio,primb:quia 'nubila lege eam firmari video, deinde quia nil plane ad rem facit Federici illa constitutio, quam isti pro se citant, quia facilinae respondemus, eam habere locum, cum agitur de causis ciuilibus, ut irrogetur poena pecuniau ia: secus, sue irrogetur poena corporalis. Quod si nonnuussi existimare videantur, litis appellatione 6 tranque poenam contineri: 3 multum aberrant, ut ex titulo de fructibus, & litium expensis di Iucide colligi potest. God etiam probari potest, la.ffide testibus. quo in loco aperte concluditur, litem ipsam non ad criminales, sed ciuiles tantum causas referedam esse, atque hoc nu mirum illud est, quod Vlpianus scribitin l. lia . tis nomen. ff. se verb. & rerum significi litis no men actionem semper sgnificare suein rem,siue in perinnam sit. Φ77 Sed haec hactenus,nunc ' ad illud,quod quarto loco declarandum instίtuimus, accedamun
106쪽
Quaeritur itaque, quot sint meri triperii gradus3 &alij quidem tres, ut Albericus, alij qu
tuor, ut Salicet.& Ias .nonnulli vero septem, ut Romanus, constituere gradus. Nos autem ex 'Bar li sententia, sex tantum arbitramur esse: 'Maximus,Maio Magnus,Paruus, Minor, atque. RMinimus.
In maximo imperio ponit Barto.auctorit tem legis cyndendae, quae Principi, senatui, ac ima selio etiam Praetorio competit. Ex quibus verbis duas breuiter ex eius mente elicimus conclusiones, quarum prima huiusmodi est:potestas legis i constituendae meri dicitur esse im-
perij. Sed hanc conantur omninb euertere re- .centiores interpretes,singula verba,quae in meri imperi; definitione a Bart. addita sunt,diliges 'ter perpendendo. Primo enim videtur iurisdictionem, per quam veluti genus merum definitum est imperium, auctoritati legis sanciendae conuenire non posse,ne sequatur eos,qui huiuscemodi obtinent iurisdictionem, leges etiam facere posite, quo dici alienius nihil potest. sed hoc argumentum procedita genere ad speciem affirmando, quod nullius est yaloris, ut pulchre tradit Ial in I.quae de legato,num. ff.de leg.I. Secundo igitur loco mouentur eo, quod Bartol.merum definiuerit imperium per officium nobile, quod quidem nil aliud est ex eius sententia in l. i. s. de iurisdiet.omn.iudic.nis quod secundum leges propria auctoritate expediri potost,ex quo satis constare videtur, k ges iam fuisse conditas,quibus ii qui officium exercent nobile,parere omnino tenentur: Quare necesse E est di-
107쪽
TRACTAT vs est dicere legem posse eum condere nullam, ne tantii tu in quidem ab ea recedere debet. Sed valde meo quidem iudicio decipiun- tu r: longe enim aliter desinit Bart. officium ii dicis nobile, quam isti arbitrantur:quod ut luce clarius appareat , verba eius recitabo: quae haec ipsa sunt Omissis aliorum sententijs sic di Wis: officii iudicis triplicem dari speciem: aut
enim nobile,aut mercenarium,aut verb adueri
sarium dicitur: Officium nobile est, quod per, se stat, siue hoc iudex motu proprio exerceat, inquirendo: siue ad alteri postulationem,co- cedendo restitutionem in integrum, dando tutores,interponendo decreta, constituendo falaria,& alia huius generis faciedo,quibus in verbis clarissime videtur velle eos,qui officio potiuntur nobili, posse quandoque aliquid extra legum dispositionem constituere, si res ipsa id expostularet: sed ut omnis scrupulus remoue itur, illud praeter alios animaduertendum puto, Bariolum non simpliciter meri, sed maximi vo Iuisse potestatem legis condendae esse imperij, quae omnint specie differre dicuntur. Qubd si quis ob ijciat regulam l. fin. ff. de fund. instruet.& instrum. leg. in qua dicitur plus, & minus nodis scire specie: Huic ego sic occurro, regulam illam declarando in his solum habere locum, quae facti sunt,ut eleganter declarat Bartol.in 1. qui usumfructum fide verbor.obliga. & lacinl.r. is de acquirend. posses Sectis verb est in imperio, de quo instituta est nostra disputatior cuturis illud dicatur esse, quod cuiuis facile pe spicuum est. Iertio perpendiint verba illa:publicam x R . spiciens
108쪽
spiciens utilitatem: qus quidem ariumento eis videntur certissimo:auctoritatem legis faciendae meri dici non posse imperi), ne illud sequi necesse sit, leges, quae ob priuatu in quandoque fiunt commodum, legis nomen no habere, quo
nihil peius fingi potest Sed hoc argumentum faciIὸ euerti potest, ea enim virtute, & sapientia Iurishonsulti ii stri fuerunt, ut in legibus scribea dis nihil sibi aliud,nisi salutem,atque utilitatem Reipublicet
proponerent: quare mihi videntur leges omnes,quae ob priuatum proponuntur commodii, ad publicam etiam, & praecipue quidem pertunere utilitatem.Quod & si nullius approbatio nis indigere videatur : ut tamen eis satisfaci mus, hac ratione probamus. Aut lex priuatum includens commodum , unius tantii in respicit utilitatem, & tunc non lex, sed constitutio potius personalis appellanda est, i. i. ' de constit. Princip.Sin veris commune priuatorum contineat commodum: & tunc dicimus eam quoque ratione finis, qui potissimum in unaquaque reconsiderari debet,ad publicam spectare utilitatem,a legibus enim nihil conuenit arbitrari,nis quod Reipublicae conducat,proficisci,quoni iam eius causa sunt comparatae : quis enim quae se alius est legum finis, quam, ut ex illis traim quille quieteque populi degant vitam, quod quantum Reipub.pros neminem esse arbitror. qui id ignoret. Postrem dex noua corum definitione idi sum comprobant:dictum enim est eos velle nierum impertu in , potestatem esse magistratibus communicatam,sed facultas lagis constituendiq
109쪽
νs TRACTAT vs magistratibus non con iniunicatur: cam soli Principi competere dicatur. praeterea diserta additum est: secundum mandata, quae quidem verba eis,qui legem facere possunt, competere non videntur . quippe cum ij legibus dicantur esse soluti. Ex his itaque illud iam perspicuum esse asserunt, potestatem legis condendae meri non esse imperij, clim eius definitioni huius modi auctoritas conuenire non possit, argumento eorum, quae notant Doct. in l. I.rde t stamenta
sed facilὰ respondemus,no valere argumetum ab eorum definitione,quia pluribus ratim nibus eam superius reiecimus. praeterea dico,qubd si vera esset:aliud nil concIuderbi, quam condere legem meri non esse imperij, quod etiam Bariolus non diffitetur,vult enim i pse non meri simpliciter,sed maximi eam esse imperii, ut superius etiam diximus. atque hoc eodem modo omnia eorum argumenta praeter sel; tipnem,quam unicuique sigillatim adiecimus, facilinae tolli p'ssunt. Atque haec quidem hac de re satis videntur dicta. Nunc ad secumdam accedamus conclusionem, quae huiusmo
senatus, &Praesectus Praetorio leges fac re non prohibentur. De senatu testimoniunii est in l.non ambigitur,fl de legibus.in qua apem te ostendit Vlpianus, senatum ius facere posset. De Praefecto vero Pr torio testim tum in a.normam, C de praefest praetor. ubi eleganter dicitur, normam praesecti praetorij , quae neque legibus,neque principis constitutionibus con- raria sit,omnino seruandam esse. sed quod ad sen
110쪽
senatum pertinet, breuiter concludendum p to legem i condere eum nonpo uisse , atq; hoc toverum esse,primi improbo auctoritate Alexa dri ab Alexand. Genialium dierum,lib. .cap. tr. 1 quo in loco sermonent habens de senatorunt . officio, in haec verba scribit: Quippe senatui de rebus omnibus decernendi libera facultas erat. nisi in magistratibus creandis,&legibus sanciaendis, aut in hostes arma mouenda, vel a bello recedendum,pacemque, & foedera seruanda forent: tunc enim sine populi iusta senatum nihil
sentire,nil decernere posse liquet. Quod etiani ἀsecundo firmatur loco testimonioDiony. Haliacar. qui li.6.tradit,legem semper ab urbe condita Romae fuisse,ut respublica omnis in potest 'te senatus esset, praeter magistratuum creationem,legum lationem, & belli, pacisve arbitria ιum. Quibus ex locis clarissime constat, Sen tum neque legem sancire, neque ferre potuis
ambigitur, quia primum ex aliorum sententia respondemus, opus esse legem illam interpr tatari ex eis, quae eleganter tradit sustinianus in ksenatusconsultum, Institutionum titulo, de
iure natur.gentium, &ciuil in quo scribit, s natum non ex se, sed vice populi legis conde0- dae potestatem habuisse: nam cum auctus esset populus Romanus in eum modum, ut difficile esset in unum conuocari legis sanciendae causa aequum visum est, senatum vice populi consuit. Ex quibus perspicuum quidem est, leges ip- .sas non ex senatorum,sedpopuli potius Romani imperio constitutas semper fuisse : qui enimi munere alterius fungitur, nihilpropxij habere