장음표시 사용
91쪽
TRACTAT vstit,ut ipse, qui sibi iniuriam intulit, vel in corpore,vel in pecunia principi vendicanda puniatur: quo quidem casu licitum est iudici poenam suo arbitrio irrogare, quod adeo verum est, ut eam ad mortem etiam usque dilatare possit, ut eleganter tradit Accursus in f in summa, institutionum titulo.de iniur. Ciuiliter veris,cum priuatim eius tantum cosideratur interesse,qui iniuriam passus est, atque ideo petit poenam pe. cuniariam sibi fore dandam: quo casu permittitur ei aestimare iniuriam,vi iudex,uel tanti reucondemnet, quanti ipse aestimauerit, vel minoris,prout ei visum fuerit, d. f.in summa. &l lia citati. 3. g. quod illicitae.ss de public. & vectigal His ita breuiter cognitis dicimus, optinelli argumentum verum est e, in iniuri rum actione, quae ciuiliter expeditur: secus veris est,cum criminaliter ad indictam publicam agitur: tunc enim merum iudicis officium consideratur, inhiaque terminis meo quidem iudicio loquitur Bart. in s.&6. meri imperii gradu, ut ex ijs ve
bis perspicue colligi potest. Tertib Bologuetius illud obijcit, quod cum
Bartol. merum velit definire imperium, ut soli principi competit, non debebat per iurisdictionem, quae officio itidicis nobili expeditur, illud definire, propterea quod Princeps, non iudex, sed potius sons appellatur, a quo magustratus omnes procedunt,c. in apibus.7. quaest. r.
l.bene a stenone. C.de quadrien. praescript.& eleganter tradit Alexand. quem etiam sequitur Iason in l. i. ff. de officio eius. cui man l. est iu-
92쪽
, DA IvRIs DICTIONE. dum velit Bartol. merum definire imperium,
quod in solo principe residet, 4d enim tantam abest a veritate, ut nihil veritati magis possit, esse contratium. Praeterea Principem dicona
gistratu,atque iudicem esse, praesertim cum migistratus dicatur ille, qui ex legibus Rempub . gubernat: iudex vero, qui populo ius dicit, c.
sed illud p stremo loco obiiciunt interpretes nostri, quod haec Bart. definitio videtur diminuta: siquidem non oninia, quo meri sunt i in perij udicis officio nobili expediuntur: exerti plum est apertissimu in accusatione rerum criminalium, quae licet imperij sint, in ea tam e iudicis officium, quod a nostris mercenarium dj-citur: haud dubie consideratur: eb,quod accus sitioni deseruire videtur. Huic argu mento tot, tamq; diversae afferuntur solutiones, ut molestum sit omnes referre: ideo eam, quam puto verissimam,afferre statui, quae, ut apertius atque clarius intelligatur, videndum est prius: nunquid in causis criminalibus, ' quq per accusatipnem expediuntur,iudicis officium nobile: an verb potius mercenariuexerceri dicatur. Bartol. Salice. Cuman Paulus de Castr. in d.I. imperium. Baldus in l. i. C. ne ex delici. desunt& l. neganda C. qui accusar. non posis aperte dicunt, iudicis officium mercenarium his in cau-ss locum habere non p'sse, hancque communem esse testantur omnes: Cuius opinionis potissimum argumentum sumptum est ex eiu
dem offici j definitione, nil enim aliud dicitur
93쪽
TRACTAT V statae deseruit,ut notant omnes in J.1.ρ de iurindictio omnium iudic. cum itaque in cati sis, quae criminis sunt, neque actio, neque obligatio consideretur vlla , illud manifestis constat, iudicis officium mercenarium in his procedere no posse.
sed dicimus locum hoc habere argi mentum eo solo casu, quo de crimine pub ico agi tur: secus vero, si in priuatis smus delictis, quibus & actio, & obligatio haud dubie inesse ducitur, toto Institutionum titulinde oblig. quae
exd liet. nascun. . Contrariam videtur tenuisse Barto sententiam sibi hac in re parum constans in l. iudex posteaquam.is de re iudic. Quo in loco in haec verba scribit. cuia per sententiam iudex functus est officio suo, scilicet mercenario, quod actioni, vel accu sationi propostae deseruit. Ex quibus perspicue constat, cum omninb velle accusationem ipsam officio ;udicis nobilis en pediri haud posse, cui etiam aperte assentitur Baldus & Iason in d. l.imperium. Nituntur autem primo hac ratione. si iudicis officium no- bile his in cati sis, quibus accu satio interponitur, exerceri diceretur, haud dubie sequeretur, eam quidem cum inquisitione concurrere posse, cum utraque officio nobili expediri dic tur, quod apertὰ falsum est, ut scite tradit Bar- tol. in l. i.s si publico. fide adulte. Angelus in l.
Vacantia.C. debon. vacan libr.io. Bald. in titui. de quaestion.C. & Hypol de Mar sit. in Prax. sua crimin. s. constante. versc. quaeri etiam potest. .
Hoc argumentum ita verula esset, si accusatio
94쪽
, DE IvRIs DICTIONη latio eodem iudicis officio nobili expediretur, quo inquisitio ipsa exercetur, at loge sectis ut mox dicemus. Praeterea dico simul concurrere non posse, quia scut existentibus pluribus accusatoribus nobiliorem semper eligimus, 1 s plures. θ de accusar.ita quoque accusatio,qus. inquisi ione dignior dicitur esse, anteponi debet: Haec enim extraordinarium, illa vero auxilium respicit ordinarium, ut diserte decla rat Bart. in s. si maritus.g. 6. fead leg. Iul.de aduuterijs. & pulchre notant omnes in l. in causae i. in prin. inde minorib. Secundb sic argumentantur Doct. Quoties cunque duo inter se a lege comparantur, in omnibus intelliguntur haud dubie xaequata, 'e tradit Accursius in l. sacrilegi j. quem etiam eo in loco sequitur Bardis .ad leg. Iul. peculat. sed inter actionem, &accusationem maxima quia dem per legem constituta videtur esse similitii do,nam sicut in actione. Ledita.Qde edend. ita quoque in accusatione ipsa neces arib requiritur libelicis l. libellorum. C de accus. Quinim. talita intersit similitudo ut quandoque altera pro altera accipiatur, l. i. f .de crimin stelliona.& notant omnes in l.accu sare.C .de edendo. go pariter officium iudicis mercenariu, quod in actioni us versatur, in accusatione quoque
Hoc argumentum sic ego diluo: similitudines, quae a legibus constituuntur, omni ex parte s fieri possit intelligendas esse, ut eleganter tiadit Iasin l. miles. f. iudicati . nu. R. fidere
iudi c. se i actio & accusatio e si late, atque im-Proprie inter se quodammodbi conueniant, in
95쪽
ri TRACTAT vs propria tame, atq; eoruni stricta fgnificatione
multum differunt,quippe cum altera priuatam magis,altera verb publicam pr cipue respiciat utilitatem, quare no eodem iudicis officio exerceri sane debent. Ultimb excellentissimus sapia sic nouiter ratiocinatur: si accusatio officio nobili expediretur: hoc sequeretur absurdum: ordinaria per extraordinaria expediri remedia, cum accusatio ipsa ad ordinarium, ut tradunt omnes intitu. de re iud sca extra. & Bartol. in d.l. si mariatus. officium vero iudicis nobile ad extraordia narium spectare dicatur auxilium, L scui.ffide condit. & demonstrat. l. cum filius T. si certum
petatur. Huicque argumento solutionem nobis tradendam relinquit. Quare ego facile sol- nullum sequi absurdum, propterea quod L leo officio nobili expeditur accusatio, quod actionis loco datur, ut mox dicemus: quo quidem ordinaria quoque exerceri possunt rem dia: quippe cum huiuscemodi officium,non litis solum contestationem, sed libellum etiam, omnia tandem, quae in iudici js ipsis ordiu,rijs adhiberi solent, necessario requirat, ut perspicue tradit Barto.in titu. de interrogat.aetionibu . &l. 3. g. hoc autem iudicium, in seria quaestione. sede damn. infeci. quod pulchre intelligit Iason in l. intra dies.s.dere iudica. V
rum esse, si officium hoc nobile super eo imploretur, quod nunquὲm antea in iudicio doductum esse videatur, atque etiam id ipsum vo luit Bartol. in l. iubere cauere. sede iurisd.omn.
96쪽
i solutis itaque utriusque sententise argu- meistis,reliquum est, vi,quid hac in re sentiendum sit, breuiter aperiamus. Alexand. in s. l. imperium.nume.i8.conatur tueri Bariolum dicendo, iudicis officium dupliciter consider ri posse, aut enim actioni institutae, ut indat dis citationibus, siue dilationibus deseruit , quo casu vere ac proprie mercenarium appellatur, &ita arbitratur loquutuna fuisse Bari tum in d. l. iudex posteaquam. Sin xero consides retur quoad petitionem ipsarri,qua reum puniri petitur,nobile dici debet, atque hoc modo ex eius sententia procedunt, quae in d.l.imperium
sed haec Alexan. defensio non satisfacit B Iognet. hac ratione : quia iudicis officium non potest esse partim nobile, partim verb mercenarium: cum una, atque eadem res diuerso iure censeri non possit, i. eum qui aedes.ff. de usi
capionibus. Sed facile responiteri potest : φnam, & eandem rem diuerso iurς, non sub eadem ratione, ut in quaestione nostra considerari posse, ut tradunt omnes in dicta l. eum qui aedes. sed hoc unum mihi occurrit, quod me ab Alexandri sententia dissentire cogit: quod Bartol. in d. Liudex posteaquam. perspicue qu rit: nunquid sententia per eundem iudiceni r clari possit. Ex quo apertὸ colligitur, de sententia eum non loqui interlocutoria, quae. in huiuscemodi dilationibus, atque citationibus dandis versatur, quippe cum ea ab eodem iudice haud dubie reuocari possit vidiserte tradit Bariolus in l, quod iussit.ff. de re
97쪽
ε' TRACTAT VsCnsutata itaque Alexandri sententia, eo cludo breuiter, conciliationem a quibusdam traditam, si dilucide exponatur, veram haud dubie apparituram. sed illud prius scire opor-t t: iudicis officium t nobile duplex esse: quoru m alterum parti inhaeret, propterea quod ad eius petitionem, atq'e, ut ita dicam, implor tionem praestatur, idque parum, aut nihil ab M oione differt, ut eleganter scribit Iason in l.i.ff. de iurisdiet. omn.iudic. quem etiam eo in loco sequitur Bolognet.&plures alii. Alferum umrbest, quod per se omninb stat, nec ulli dese uire dicitur,atque hoc quidem in inquisitionibus, sue deo unctationibus ipsis semper consistit: ita inuenio dixisse,ac pluribus firmasse CP num ind. l. i. His ita declaratis dicimus: accus
tionem; officio iudicis nobili primo modo sumpto, haud dubie expediri, & ita loquitur
Bariotan d. l. imperium. Vt ex eius verbis ape
tissime tolligi potest. Ex quo illud intel ligi volumus:eandem, si ad illam tantum petitionem ratio habeatur: officio quoque iudicis merce' nario exerceri posse:&in hac significatione a G bitror procedere, quae docuit Bart0l. ind. l. i deat posteaquam. quae quidem omnia eo nouia ter comprobantur,quod in exua uagantis principio ad reprimendum, versicu. per accusati
nem.non inelegater ipse dixit, duplex esse rh
ruo sumitur vindicta, nimirum accusatio.iicis officium: verum quia optin. e sciebat, a cusationem ossicio quoque nobili, quod per implorationem praestatur, expediri posse, ne :male quodammodo loqui videretur , sequia, .
tur seipsum declarando quid per iudicis offi- cium i
98쪽
Da IVRIsti ICTIONE. esum intelligat: Hoc autem officium inquieo quandoque exercetur per inquisitionem proprio iudicis motu, quandoque vero per inquisitionem ad alterius denunciationem. Ex his concludo, Decij quoque solutionem facili me ita sustineri posse, quippe qui dicit accusationem,
tametsi partibus competat: non tamen necesse 'esse officio iudicis mercenario expediri, quod ipse perspicu e probat argumento eorum,quae copiose traduntur in I.in causae. r. &l. quod si minor.ff.de minoribus.in quibus dicitur res tutionem in integrum, quae parti competit,oΩficio iudicis nobili exerceri. Neque me lato quod obij citeruditissimus Bolognetius: quod icum accusatio sitius in parte,atque iudicis onficium omnino deseruire dicatur, necesse via detur esse, ut officio iudicis mercenario om- . nino expediatur Sed ego certe nescio, quid velit dicere cum suo argumento,quod nihil prorsus probat contra Decium, & quamuis ipse peri eget, cognitionem restitutionis in inte- grum , officio expediri nobili , Koc tamen nihil obtusius dici potuit, nam id planissime
probatur, g. fina dicis l.in causae. in quo aperie 'dicitur, restitutionem omnem in integrum ex p taetoris cognitione omnino pendere, argi mento qu idem certissimo, quod si officio im' dicis nobili non expediretur, non tota quidem ex praetoris iudicio prouenire diceretur. Μinus quoqueobstat, quod obijciunt Recenti
res interpretes: non valere argumentum a r
stitutione in integrum ad causas criminales: quippe cum iudicis officium, ex quo proli ruit restitutio, nullam producat obligationem,
99쪽
6si TRACTAT Vsquod tamen longe secus est in causis ipsis, qua
criminis sunt, toto institutionum titulo, de
obligati quae ex delici. nascuntur. Nam vasdὸ meo quidem iudicio decipiuntur, cum extraordinaria saltem ex iudicis officio oriri dicatur obligatio, ut expresse tradit Barto. in l.fina sede iniur. & Bald. in i dominium C quod cum eo. Praetereis dici potest, Decium non sumpsisse argumentum a restitutione ii, integrum ut
ipsi falsb existim ac sed id tantum ex illa ostendere,oluisse, nullum sequi absurdum, si una,& eadem res aliquo modo partibus competat, atque iudicis officio exerceri dicatur nobili .
Ex his clarissime ni fallor)dissolutum remanet quod ultimo loco definitioni Barioli obi ciebatur, & haec satis dicta videntur de definiatione meri imperij. Tertio igitur loco pistissimum quaeritur,.
quibus merum illud imperium competat magistratibus. Qua in re Bartol. ind. l.imperium nimium confuse loquitur. Vt autem nos planti atque dilucide procedamus, quinque ex eius verbis elicimus conclusiones: barum illa prima est: Magistratus omnes, qui uniuersas tr gunt prouincias, merum dicuntnr haud dubi Eretinere imperium, s. illicitas.ο qui uniuersas.
que obiter observemus proprie dicuntur re piones longe ab italia bello acquisitae: Populus enim Romanus regiones, qtias in ius situ ni redigebat, procul postas, prouincias appellam bat, ad easque gubernandas magistratum silmmo impcrio, atque potestate mittebat,ut diser- tu declarat Barto.in l.i. de Metrop. Beryt. lib. tr.
100쪽
Da IVRISDICTIO Na 'C.de quibus etiam plura tradit in commeor js suis Strabo in calce ultimi libri. scio quid eniego Prouinciarum alias fuisse consulares: alias verb praetorias : sed quoniam ad hunc locvm
pertinere haec non videntur, missa facimus : Ad nsecundamque deuenimus conclusionem, quae shuiusmodi est: Magistratus,' qui singularibus et 'pia sunt ciuitatibus, iurisdictionem tantum .habere solent: exemplum est in ciuitatum d fensoribus, toto tit.de defens. ciuitat. Quod si ijs non leuiora solum cognoscedi crimina, sed competentem etiam adhibendi castigationem a Iustiniano, Nouell. is. concessa videtur esse
potestas: illud profeci b est, quia eorum iurisdictio sine modica coercitione exerceri commode non potest,i. magistratus.ff. deiurisdict.om- nium iudi. sed excipitur ciuitas Romana: qui Ppe cum iv ea merum retinebat praefectus imperium , ut eleganter declarat Vlpianus in l. i.Dcum urbem. E de officio praefeci . urb. Excipia
tur secundb in ijs ciuitatibus, quae a Principis
potestate speciatim sunt exemptae, de quibus umentionem finit caput primum depac. Condi stan. atque etiam hoc ipsum mihi videtur I cum habere in omnibus illis ciuitatibu s, quae ex consuetudine, siue praescriptione nierum vendicassent imperium: vi tradunt omnes in I. . more.de iurisdict. in n. iudic.is. Sed is mihi locus expostulare videtur, ut quam breuis fini ε . declaremus, quae requirantur: Vt vere, atque proprie ciuitas costitui dicatur, quam difficultatem disertὸ determinat Barto. in J.r in fine. E. de verbo.&rerum significi&apertius in l. r. Q de Metrop. Beryt.quibus in locis apertu concla 'i L a diu