장음표시 사용
111쪽
o ΤRACTAT vs dicitur, qui mandatam, tr.de Otac.ehis, cui at mand. est iurisdict. Sed hici illud breuiter obseruandum est: Tribonianum, & Theophilum longe aberrasse in d. g. Sena iis consultum, cum . ediderint ob difficultatem conuocandi popli tum datam fuisse senatui potestatem legis comdeads: H c enim sunt cotra fidem historiarum:
non enim propter ciuium copiam populi po-9 testas ad senatum translata est, sed Caesarunt potius astutia, & calliditate: ut scite animas. uertit Franciscus Hotomannus suarum obser luationum capite i. Atque etiam id ipsum affirmauit doctissimus Aldobran. in eiusdem s. e positione. Deinde ego aliter etiam respondeo,' verbum illud, ius, non pro lege, Ut omnes, remale quidem sentiunt, sed pro Senatusconsulto haud 'dubie accipiendum esse: in suis enim debet unaquaeque lex intelligi terminis,ut pN
clare declarat sarti in s. i.f.nunciatio,isdeoperi.
Quod verb attinet ad Praefectum praetorio, si haud dubie affirmandum euiar, t etsi generalem possit c0nstituere legem, ut in d. l. normam. dilucide dicitur, non tamen ita generali ter eam; accipere debemus, ut omnis populus imperio subiectus seruare eam teneatur: valde enim ab-. surdum esset, si subditi Praefecti Africae tenere- .: tus obseruare, quae a Pra:fecto Orientis constia tuerentur: cum potius confusio,quam recta administratio diceretur : quare restringenda estae'ru auctoritas, ut ad eos solii ni pertineat, qui , eius iurisdictioni subijciuntur
Quod ii quis obijciat id ipsum etiam fieri
posse a caeteris inferioribus magistratibus,quia
112쪽
ad suam iurisdictionena pertineat, ut eleganter tradit Bart.in l. i.ff. quod quisque tur. Huic respondemus,caeteros magistratus non leges , sed . edicta potius facere potiti, quae ad eam solum ciuitatem,quam regunt,pertinere dicuntur. prae- setius verb Praetorio legibus ligat suis ciuitates omnes, quae sub prouincia, qtiam regendam suscepit,reperiuntur:nam potestas, atque eoru auctoritas usque eomperatorum beneficijs crevst, ut etiam ad prouincias admihistrandas sum rho cum imperio mitterentur : credidit nim Princeps eos, qui ob singularem industria, atque fidem exploratam ad hanc dignitatem scendunt: hon aliter iudicaturos esse, quam ipse foret iudicaturus,s .i .ifeodem tit.Praeterea illud etiam ad ijcimus, Magistratuum edicta non ita perpetua esse,ut dicuntur esse ea,quae a Praefecto praetorio proueniuno vi pulchre tradit
in secundo gradu meri imperij maioris tres
enumerat Bartol. poenas, atque unam excitae
quaestionem : quaru ia prima est vitii num supplicium, de. quo loquitur d. l. imperium. S cunda est status poena, qua damnatur quis ad effodiendum metallum, & de hac verba facit Vlpianus inl.illicitas, s. qui uniuersas, si de ostic. praesid. postrema vero est membri abscisaso,de qua superius etiam feci naus mentionem. At de duobus quidem superioribus dubitare video 'neminem, de postrema verb magna dubitatio est: nunquid i dicatur poena capitalis. Cynus in l.transigere, C. de transaction. quernetiam sequitur Aretinui in I. qui manu , sis de
113쪽
go TRACTAT vs testamen.tenet,capitalem dici posse poenam,a que id videtur probari ex sententia Aretini,cr. f. si quis alium,de pace tenencs in usib. udo. in quo dicitur, eum, qui alium interfecerit post pacem constitutam, sententia capitali puniet
dum esse: subiungit deinde Imperator: Si quis vero alium post pacis edictum vulnerauerit, manus ei amputetur, & ut superius dictum est, iudicetur. Ex his colligit, quod cum superius de poena sit capitali facta mentio: necesse est di
cere, manus amputationem capitalem quoque
poenalia esse.Sed facile ex superioribus constat,t hanc accomodari no posse interpretationem: cum enim in dG. si quis alium dictum esset, homicidam post pacem constituta capitalem su ire sententiam, sequitur ver sic. si vero . ubi habetur,pacis violatorem, si a facie iudicis aus gerit, bona eius p licari necesse est.. accedit postreinbd.f. si qui lium . in quo dicitur, manus eius,qui alium post pacis edictum vulner uerit,amputari,atque ut superius aictum est,iu dicari oportere. Quae verba non ad s.si quis hominem. qui de poena capitis loquitur, sed ad. versi. si vero.vbi de publicatione bonorum agitur,laaud dubie referenda sunt: ut sensus sit, et is,cili manus abscissa est, iudicetur, ut superius' dictum est : id est, publicentur eius bona, ut in pacis violatore conclusum est,arguntento eoru quae notant Ddan l.si idem cum eodem. fide iiD: risdict.om. iud. Quapropter contrariam alii tenuerunt se tentiam: hac potissimum persuasi ratione: poe'na capitali damnatus, prohibetur facere test mentum,l.eius qui.side testament. Sed qui iba-
114쪽
DA IvRIs DICTIONη. . si nus per sentetiam iudicis amisit,testari potest. .l.qui manus. Leodem. ergo fieri non pote 8, viis poena capitali damnari dicatur: at mihi vi . . dentur hae duae sententiae conciliari posse: si dicamus ex Bart. sententia, in I. r. st . de pubL iud. Membri incisonem proprie non capitalem et i cum de ciuitate caput non eximatur: impro .
prie verb capitalem haud dubie escte poenam:
membrum enim, quod a corpore remouetur,
mori quodammodo dicitur, quo fit, ut eadem. incisionis membri, quae ultimi supplicij ratio, atque auctoritas sit, atque ideo Bartol. eundem futriusque accomodauit gradum,ut enim mei bri abscissio, ita etiam ultimum supplicium in alium transferri no potest.g. hoc prohibemus. Nouei. ii 8. Sed is mihi locus admonet, ut paucis videamus, quando poena i haec incisionis is membri intelligatur procedere, & haud dubie
dicendun, est, eam tunc habere locum, quando non totum corpus, sed illa tantum pars, cui membrum illud coniunctum erat, eneruatur. membra enim propriam, atque distinctam o tinere dicuntur in corporibus nostris operatiaonem, ut scite nos docuit Arist. lib.σ. Metaph. in fin. Bald .in I.3. C. de accusat. & Bart. in l. L. F.
de publ.iudi. Ex his colligo, auris abscissione isub hac poena contineri non posse, quia illius sensus non redditur debilis, sed integer permanet, ut eleganter tradit Albericus in il .l. imperium. atque illud etiam perspicuu esse potest, eum, qui alterius digitum absciderit, non incidere i i poenam, quae a lege municipali imponitur ei, qui alterius manum amputasset, quia digitus non membru, sed membri potius pars - F appel-
115쪽
appellatur, ut praeclare tradit Bartol.in cons zoi.quod incipit: quaeritur. Bald in c. i in princi p. de nou. forna. fidei. in usib. stud. & Angelus in tractatu maleficiorum. His ita declaratis reliquum est, ut quaestios nem,quam proponit: hic Bart.breuiter discutiamus. Quaeritur itaque nunquid missio in carcerem huius dicatur esse imperij gradus. Qua in re concludit ipse, carceris poenam pro toto vitae tempore huiusce dici imperi; : Quod nulla alia ratione probat, ni si, quia damnatis in metallum huiusmodi comparatur poena. l. aut damnum. g. solet. ff. de poen. Neque obstat, quod obijcit Calaefatus in d. I. imperium. des. fin. eiusdem i. aut damnum. in quo expresse dicitur, cum, qui perpetuis damnatur carceribus, poenae seruum effici non oportere, quia facile respondemus: Similitudinem,quam inter hasce poenas constituit Bar. quoa d ipsa tantum vincula intelligedana esse, sicuti enim in tallis, ita etiam carceribus damnati in compedibus semper detinentur. l. aut damnum. g. inter eos. Neque serenda est Bolognetti opinio,
qui existimat, deportationi potius supradicta
esse poenam adaequandaria, clim deportati quodammodo carceribus addicti videantur: si quidem ab insula, quae eis designata est, exire prohibentur, atque ideo longe melius ex eius sententia fecisset Bar. si eodem in gradu hasce co locasset poenas. Quia nemini dubium est, quin durior sit carceris poena, quam in insulam de portatio, quippe cum ultimo supplicio comparari dicatur, ut eleganter tradit Abb. in c. r. de cothus. detegen. & Bald.m l.programma C.
116쪽
comminata epist. &c. atque ob hanc causam ina
iorena, haud dubie Imperij gradum obtinere
debuit. Sed omnia haec intelligenda sunt procedere iure pontificio: cum inemo iure ciuili tr perpetuis damnetur carceribus, ut scite tradit Vlpian .in d.l.aut damnum. g. solent. Ex his pulchra elicitur coclusio: Potestatem mittendi in
carcerem, non ut puniantur, sed ut contineantur rei, donec ad maiorem transmittantur iudicem, iurisdictionis esse: cum omnibus vide tur competere magistratibus. g. iudicare. No- 'uel. is.&l. Limanarche. ff. deserti. git.
Sed Vall. in d. l. imperium, quem etiam eo in loco sequitur Bolognetius, dicit conclusi nem hanc debili probari argumento, quippe cum inferiores etiam magistratus modicam dicantur habere coercitionem, quae meri est imper ij. l.magistratibus. st. eodem: atque ex his illud perspicuum esse volunt: auctoritatem
hanc infimi potius imperij gradus, quam simplicis esse iurisdictioniς Verum ego vereor
ne non recte senserint, nam licet modica coe citio inferioribus etiam competat magistratu
bus: id tamen ex quadam necessitate haud dubie prouenit,cum eorum iurisdictio sine illius auxilio dicatur esse nulla, quare non possumus . dicere huiuscemodi potestatem ratione coercitionis meri esse imperij, cum illud, quod vn quaq; in re praecipuum est,spectari semper de- 'beat .l. si quis nec causam. si cert. petat. Praecipuum vero videtur obtinere locuturisdictio: nam coercitio ei deseruire quodammodo dicitur, unde mirum videri non debet,si iurisdictionis munua dicamus esie, ut quis in carceribus F x custo-
117쪽
8 TR A CT A T vs custodiatur. Sed quo planius rem omnem intel . ligamus, distinguimus hoc modo: Aut quis
mittitur in carceres, donec cognoscatur d. cris mine capitali, de quo est accusatus:&meridi- .citur esse imperij. nam cum. causa,propter qua
reus in carceres detruditur, imperii sit: necesse est etiam,vi missio illa,qua causam ipsam consequitur, eiusdem imperi, dicatur esse, ut tradit Bald. Salic.& Alexan. in d .l.imperium: Aut Vero quis detinetur,ut tande ad maiorem trans mittatur, & praeter alios concludimus, & simplicis, & nullius iurisdietionis esse: simplicis
quidem, si ab inferioribus custodiatur magistratibus.l.3. g. i. fide offic. prεfect.vig.&d.Nouell.is. Nullius vero, si a priuato quis detin atur, ut ad praesidem remittatur. l. capi te quinto. ff.adi. Iul. de adult.l. interdum .g. qui furem. ff. de furt. quibus in locis clarissime videtur priuatis potestatem concedi,ut fures atque adulteros detineant, quoad eos ad praesidem de- .
Sed quoniam hoc in gradu fit mentio de poe 88 na capitali, quae trip lex ' dicitur esse, mors: M
rumputo breuiter videre, de qua poena intelligendum sit, si iudex poena capitali reum damnasset. Qua in re non desunt rationes, &argumenta, quae nobis per suadere videntur, ut de naturali potius morte intelligamus : Primo Gnim offert se l. fac lai ij. g. sunt quaedam. isde traordina. criminibus. ubi praeclare tradit Vlpian. poena capitis eos esse puniendos , qui
118쪽
us IVRIs DICTIONE. οπελισμον comittunt, quia & ipsa res mortem comminatur. Sed facile responderi potest, si . Vlpiani locum propius prospexerimus. Verba enim illa: Quia de ipsa res mortem commin itur, satis nobis indicant, eum de morte intelli gere voluisse. Secundo adducit optinelius I. qui caedem. F. ad i. Iuli. de Sicar. in qua dicitur eos, qui camdem admiserint, si in aliqua positi sint digni tate, deportari: si vero inferioris sint gradus capite puniri debere. Sed respondemus, capitis poenam strictὰ eo
in loco accipiendam esse, cum ad deportatio- .nis differentiam apposita videatur esse, atque hoc eodem modo solui potest, quod obiicitur de leg. fin .s.de incend.ruin.& naus ubi eorum distinguuntur poenae, qui consulto incendium
Tertio inducitur loco l.respiciendrina .g fin .s .de poen. in qua dicitur eum poena capitis puniri, qui vel bestijs ob ijcitur, vel alias similes poenas patitur.Sed is mihi locus plane videtur ad rem non pertinere: quippe cum iuriscons. aliud nil eo in loco exponat, ni si quomodo capite puniri dicatur, & affert exemplum de illo qui bestijs obijcitur. Quod nos etiam non diffitemur,sed illud respondemus alia quoque mitiora extare exempla, in qnibus poena illa, praesertim cum dubi) simus, locu habere lividdubie debet. Postremo igitur loco assertur haec ratio: verba praesertim cum dubij simus, in propria, atque naturali eorum debent accipi fgnificatione. l. fin. C.de ijs qui ven.aetat.impetr.sed capi-
119쪽
TR A CT A Tustalis poena caput proprie significat, quod quia
perspicue verum est, nihil attinet probari, ergo de illo intelligere necesse est. Sed respondeo, regulam illius legis locum non habere, cum de poenis agitur: quia mitiores semper m. ligendae sunt poent,ut eleganter declarat Bart. ind. l. fin. Constat igitur facile euerti posse sententia
hanc, quare contrariam tenuerunt recentiores interpretes, quae etiam communis est,atq; eam
nouiter probant l. sed & si quis. F. si quis cauld l.qui cum natu maior. g. is demum. F. de bonis liberi.& l .cum patronus.ff. de iur.patro. quib. . in locis Iuriscon sui. declarando quae sit capitis accusatio, alternatim loquuntur, dicendo eam esse,cuius poena mors, aut exilium est: sed iam explorati iuris est poenas, quae disiunctive ponuntur in rei electionem semper comittendas esse,ut diserte tradit Bart.quem etia eo in loco sequuntur omnes, in l. r. ff. de effrach.& clarius hoc ipsum not. Bald .in l.quicunque.& l. si fugitivi. C. de seruis fugit. Quare mansuetiores
haud dubie semper eligentur poenae. Quod si reus ipse grauius vellet subire supplicium, id
fieri certe non posset: cum teneantur eum cogere iudices, ut mitiorem velit pati poenam, ut voluit Angelus in tractatu maleficiorum in verbo. Quod si non solueris. Sed non possum de iis non vehementer murari, cum afferant haec, quae nihil plane ad rem nostram faciunt, ita enim vera essent, si lex municipalis, vel iudex ipse in assignanda poena alternatim loquerentur : quibus in terminis non est instituta nostra disceptatio, loquimur enim
120쪽
enim nos eo solo casu, quo simpliciter dicer tur: Reum capitali poena puniendum esse. Quapropter nisi aliqrationes urgerent, quilibet ab hac sententiat recedere posset. Ego verb arbitror eam aperte probari posse l. si praeses. l. de interpretatione. s. de poenis. in . quibus praeclare dicitur, benigniorem semper in poenis accipiendam esse interpretationem. Neque obstat,quod ob ijciunt ij regulam illam procedere: quando vocabuli proprietas id pa teretur, sed capitalis poena non aliam videtur praeter ipsam mortem suscipere significatio nem, ergo ut de illa solum ii telligamus, nobis necesse est. Quia id omnino negamus: qNippe' cum non solii in mors, sed deportatio etiam ipsa capitalis proprie dicatur poena. Hoc esse verum luce clarius probo l. licet. F. te verbo c.&rerum significat. in qua diserte scribit in ii everba Μodestinus, licet capitalis latine loquotibus omnis causa existimationis videatur, tamen appellatio capitalis mortis, vel amissionis ciuitatis intelligenda est. Ex his itaque perspicua remanet sententia communis, quam existimat optinellus in d. l. imperium. locum non habere, quando iudex, siue ius municipale non de capitali, sedi de capitis poena loqueretur, tunc enim mors ipsa naturalis haud dubiὸ intelligenda effet. Sed haec eius sententia mihi non satisfacit, quia inter hasce poenas differentiam constitutaria esse video nullam: imo saepe cofunduntur, ut patet in l.cum patronus.
Secundo igitur, & longe melius excipitur, quando iudex reum t morte codemnasseti tunc