장음표시 사용
121쪽
88 TRACTAT vs genim morte intelligere necesse est naturalem, argum. l.ex ea parte. g. in insulam.ff. de verbor.
oblig. ubi eleganter scribit Papinianus, stipulationes hoc modo conceptas, cum morieris,
nonnisi moriente eo, qui promisit, committi debere. Quod etia clarius probatur l. cuin pater. f. haereditate. s. de leg. 2. I. sed si mors. g. ' cum igitur. ff. de donat. inter vir.& uxor.&l. Statius. F. Cornelio Foetici. F. de iur. fisc. Postremo excipitur loco: quando lex iam pro aliquo crimine mortis poenam adiecisset, re iudex postea capitali poena damnassctet reu, qui eodem versaretur crimine: hoc enim casu mors ipsa naturalis sine ulla dubitatione intelligi debet, cuius rei ratio est: qu i a iudicis ver-b quae dubia sunt ad leges referri,atque ex illis interpretari necesse est, ut scite tradit Bart. in l. haci consultissima. C. de testament.& l. apparitores. C. de apparit. Itbr. io. Sed omnes hanc locum non habere intelligunt exceptionem, si pro eodem crimine deportatio iam a. iure communi, capitalis vero a lege deinde, municipali constitueretur poena: tunc enim ex mente iuris comunis facienda non esset in- .. terpretatio, nam leges municipales debent a liquid ultra ius semper operari commune: ut
eleganter notat Bart. in I. 2.sfusucap. &l. . g.
ait prael. ff.de damn .infect. Quod etiam pluria' bus firmat Ias in I. properandum.f.sue autem C. de iudic. Quod an verum si valde dubito: nam beni-' gniorem sequi interpretationem in poenis prς sertim non minus iustius est quam tutius. sed
ex his t pulchra oritur quεstio: Nunquid Reus
122쪽
Da IVRIs DICTIONE. damnatus suspendi, liberetur, si dum subleua retur, fracto laqueo vivus adhuc cecidisset in terram. Lucas de Penna in I. i. C. de desert. & occult. libr. . quem etiam sequitur Ioannes de Anton. in soli loquijs suis, soli loquio s.& optinellus in d.l. imperium. tenet,eum omninis liberandum esse. Sed meo quidem iudicio decipiuntur : quia iudicum sententiae suum semper debent sortiri effectum, ut notant Om- .nes in titulo, de re iud.atque pluribus rationi- bus id firmare non grauaremur : nisi illud videremus hoc cuiuis facile perspicuum esse, ac de hoc gradu haec quidem existimavimus esse dicenda: D:inceps ad alios accedamus. In tertio igitur imperii gradu, qui magnus dicitur, ponit Bartol. deportationem, ' quae poena capitalis dicitur. l. edicto. g. Rei capitalis fide
bonoru possessi. sed & si quis, in prin. s. si quis
cautionibus. Deportatio autem erat ciuium Romanorum poena, quae ciuitatem solum adimebat. l. quidam . se de poen. Sed hoc in gradu plures excitantur ab interpretibus nostris di ficultates : Prim. enim videtur unum, atquς eundem gradum tam deportationi,quam damnationi in metallum assignari oportuisse:cum traque harum poenarum morti adaequari dicatur. l. seruitutem.s . de regu. ivr.l. s.f. vltimo. V. de bonor.possescontra tabul. Sed facile re- is pondemus hasce poenas diuersis in gradibus iure collocatas fuisse : maxime enim inter sedisserunt: cum altera ciuitatem solum, altera vero & ciuitatem, & libertatem simul tollere Videatur. g. niaxima. Institutioirum titulo, de cap.diminut.l.r. S.vlt.sede poeta.& l.inter poe-F 1 nas.ff.
123쪽
so TRACTA Tusnas.ssde interd. & relegat. sed quaeri video iii , quonam consistat similitudo, quae fit inter deportatum,atque mortuum ipsum: Huic itaque respondemus, similitudinem illam in his, quae iuris tantum ciuilis sunt, haud dubie intelligi necesse esse. l. eius qui .de testa. Quod enim ad ius gentium pertinet,mortuis non aequi pirantur, omnium enim quae huius iuris sunt, capaces esse dicuntur. l.quidam .ifide poeta. sed huic solutioni videntur duo iuris loca apertissime aduersari: quorum primus est in l. R. g. cum autem. C. Vt nemo priuat. quo in loco declarans Iustinianus,qua poena debeant afficiij, qui vela regia in rebus alienis suspendere audent, in haec verba scribit: Qui ausus sit id facere, si plebeius sit, ultimo subdi supplicio:
si clarissimus, vel curialis, vel miles, vel clericus, proscribendum, deportandumque noni solum ciuitate Romana, sed etiam libertate priuari censemus, quibus ex verbis clarissime costat eum, qui deportatur libertate etiam priuari oportere. Accursus in d. l.r. versic. libertate.conatur respondere dicendo, locum illum non ita sinpliciter intelligendum esse: sed dum Iustinianus dicit, Deportandii,addere debemus in metallum : alioquin multa ex his, quae certa sunt, subuerterentur. Idque eo comprobat, quod in J.vir. C.de postlim. rei ters. reperitur similis Io- quendi modus. Ait enim Iustinianus eo in loco eum,qui ab hostibus reuertitur: neque retineri, ne in patriam redeat, neque alimenta eis prae- .stita reddere cogi pose. 4thd si quis huic praecept0 conatua fuerit obsistere,actor, odit et ,
124쪽
Sed hanc solutionem tametsi eam sequantur omnes, ex ipsis tamen Imperatoris verbis a perte ostendo falsam esse: squidem in d.g. cum
autem . connumerantur clarissimi, Curiales, .
Milites, qui stante Accursi expositione in in talium damnari possent, quod haud dubie fatusum est. dict.l. Poedius, &diet. l.moris est. Ne-
que t obstat, quod obiicit de lege finali, quia
alium, &nouum quidem puto illius esse sensum, qui, ut apertius intelligatur: sciendu est , maximam esse differentiam inter eum, qui in
metallum damnatur,atque eum,qui in insulana deportatur, nam viam uis utriusque bona proscribantur. l. in metallum. C. debon.proscripta differunt tamen,quia bona,quae deportati post poenam eis irrogatam cosequuntur, statim publicantur. l. deportati. C.debon. proscr. Quod
longe secus est in iis,qui in metallum damnantur, cum per eos nihil Principi acquiri possital in metallum. s. de iur. fisc. His ita breuiter cognitis: dicimus Iustiniani verba non esse ita accipienda, ut velit actorem, conductoremve in metallum deportari debere, quia non facilEpermittitur unum verbum pro alio, & improprie interpretari r sed ita concedetur,si in propria significatione accipi non potest: vi copiosissime ostendit Crau. in tit de legat. num .i37. Cum itaque non costet verbum deportationis in d. l. vltima, non posse in sua vera significatuone manere, huiuscemodi sane non debet admitti interpretatio Qua de re locum illum aliter ego intelligo: atq; quod dicit Iustinianus sici
125쪽
TRACTAT VI lic interpretor, ut aetor, conductor, procur torque debeat dari metallis cum poena depor-- tationis: id est,cum hac insuper adiecta poena,
ut si quid postea eis acquiratur: illud quoque
Princeps Ombinb consequatur. Quid ergo respondebimus ad s. cum autem ρEquidem aliter respondeo noue interpretado.f. illum. V erum prius scire oportet,deportationis poenam non
s6 modb l ciuitatis amissionem, quq sibi propria
est. d. g. maxima. sed quand6que etiam liberi tis significare priuationem,dummodo ex illius verbis, qui huiusmodi imponit poena, id quoque voluisse constet: atque hoc illud nimirum est, quod tradit Imperator in d. g. cum autem, dum inquit, si clarissimus, vel curialis audeat huiuscemodi committere facinus,proscriben dum, deportandumque, non solum ciuitate Romana, quae semper amittitur,sed etiam liberi te qua puniri no sistet,priuari censemus. Hunc esse verum sensum aperte nobis indicat dieito illa, sed etiam, quae videtur quodammodo deportationis poenam ad ipsam quoq; libertatis priuationem dilatare. 'r Alter tverblocus,& quidem clarior est in l.
cognitionum. g. consumitur. fide Vari.&extraord.cognitionib. in qua declarans Callistratus: quando consumi dicatur existimatio, in . haec verba scribit: Consumitur ver b quotiens magna capitis diminutio interuenit: id est, cum libertas amittitur: veluti, cum aqua, &b igni interdicitur, quaein persona deportatorii
Sed ego quidem arbitror textum hunc corruptum esse: nam si vetustissimis quibusdam
126쪽
Dg IvRIs DICTIONE. exemplaribus credamus, loco illius dictionis,
libertas,reponendum est,ciuitas,quo casu omnis dubitationis scrupulus facile remouetur. Sed illud praetetea silentio praetereundum non est,non inelegater hisce iuris locis acconimodari posse eorum solutionem, qui dicunt, libertatem ipsam duobus modis considerari posse, taut enim proprie &stricte ccipitur: Vaut est illa, quae seruituti opponitur: aut verblata, atque impropria intelligitur significatio
ne pro iure quodam disponendi, & libere quo velimus proficiscendi: Priori quidem casu lubertate priuari deportatos negamus: posteriori verb ea spoliari, haud dubie affirmamus: clim enim certae alicuius insulae, aut alterius loci limitibus circumscripti videantur, quos nisi aperto vitae discrimine egredi non licet, libertatem quodammodo amittere dicuntur.
Atque id quidem significasse nobis videtur Vlpianus in l. r. fide liber. omin exhibend. cum a dixit, nihil multum a specie seruientium dis- ferre eos, quibus no datur facultas recedendi. His ita habitis: Nunc altera dubitatio succedit, videtur enim deportationis poenam in eo imperij gradu collocari debuisse,quo etiam relegatio ipsa posita est: maximam enim inter se videntur habere affinitatem: ut enim in in- sulam deportari, sic etiam in eandem relegari Reus potest. l. relegati. fide poeta. & l. si quis in insulam. Ede cadaver. punit. Sed facile respondemus ex his, quae elegas ter tradit Marcellus in d. l.relegati,in qua scribit, Relegatos in insulam, si a loco sibi interdicio non abstinuerint, deportationis poenam
127쪽
TR A CT A T V stad quam maius iubire oportere supplicium. Sed quod magis urget hoc in loco illud est: qu ia i videtur deportationem longe maiorem esse poenam, quam sit damnatio i psa in metablum : si quidem illa praesidibus denegatur, haec
vero omnino eis conceditur,l inter poenas. ff. de interd.& relegat. &l 2. ff. de poeta .cuius rei
quae tandem ratio reddi possit,considerandum est. Albericus in l. illicitas. f. qui uniuersas. E. de officio praesidis. Cumanus in l. i.g. 2. quibus. U. de leg. 3. Vall. in d.l. Imperium, & in eo loco Bologia et tus, quos etiam sequitur Aldobran diis in s.cum autem,Institutionum titulo. Quiabus modis ius patriae potestat. solvat. dicunt hanc esse differentiae rationem: quod praesidibus deportandi facultas non est permissa: quia nobilium huiusmodi dicitur esse pinna. l. co- ignitionum. Q de varijs &extraord. cognitionibus. l.moris est.s.sed enim.sside poen.in quin bus dicitur, Decuriones non in metallu, sed in insulam deportari oportere: quo sit, ut neminem etiam ex principalibus in insulam relegare possint.l. diui fratres. g. de decurionibus V. de poeta. in qua scribit Callistratus: dedo curionibus, principalibusqile ciuitatum, qui capitale crimen admiserint: mandatis caueri, ut si quis eorum quid admisisse videatur, propter quod relegandus extra prouinciam in insulam sit, Imp ratori scribatur adiecta sente tia a praeside. o Sed haec ' ratio facile colatari potest, haberet enim locum si decuriones, atque optimates tantum deportandi, vel relegandi essent: cum vero generaliter omnibus Mus, qui honestio-
128쪽
Ds Ivnrs DICTIONE. oris vitae sunt, deportationis etiam assignetur poena, non poterit defendi haec ratio. Altera est ratio, quam tradit idem Albericus in d. f. qui uniuersas. quam etiam sequitur Bolognetius, inquiens,praesides deportare non posse: quia praesens haec poena omnia qui iuris
ciuilis Hint, omnino tollit.l.inter poenas. ff. de poen. quaecum a nemine, praeterquam a Principe concedatur, ab eodem etiam auferri conueniens visum fuit. argumento l. adulter. C. ad i. Iul.de adulter. in qua dicitur: praescriptiones omnes, quae a legibus reis condonantur, a n mine adimi posse. Ego vero hac rationem non arbitror esse veram, quia necesse esset etiam
dicere: potestatem damnandi in metallum praesidibus non fuisse permissam, quippe cum ea
quae iuris ciuilis sunt hac eadem omnino totilantur poena.f. maxima. Institutionum titulo, de capitis diminut.quod apere falsum est.l.aut damnum .ffide poeta.
Tertia solutio est Barioli in d. g. qui uniue sis: dicentis nulla alia de causa praesides deportare non potuisse, nisi, quia nullam sub eorum potestate habebant insulam, ideoque mirum videri non debet, si ad principem scribi opo
teret,ut eam deportatis assignaret. Sod haec ra tio apertissime confunditur exl.relegatorum.
Hile interd.& relegat. in qua clarissime dicitur, praesides eas in potestate habere insulas, quae sub prouincijs, quas suscipiunt administrandas, reperiuntur. Quarta solutio est recentiorum interpretum, quaevit planius intelligatur, illud prius
scire oportet: Deportatos olim non prius ciuitate
129쪽
,TJ ACTA Tusuitate priuari Romana oportuisse, nisi sponte huiusmodi subirent poenam, atque in aliam nomen suum profiterentur ciuitatem Sed quomana indignum visum fuit, yt delinquentes
nulla capitali poena plecterentur, introduxe- lrunt prisci illi Romani interdictionem ignis,& aquae, ut Rei hominu se consortio priuati in alia ciuitate nomen suum profiteri cogero iure atque illius ciues efficerentur. H c esse vera dilucide osteditur ex Ciceronis oratione, quam
pro domo sua habuit, cum inquit: Ciuitatem nemo unquam ullo populi iussu amittet inuitus,qui ciues Romani in Colonias Latinas proficiscebantur fieri non poterant i
Latini, qui non erant autores facti, nomenque dederant: Qui erant rerum capi lium condemnati, non priys hac ciuitatem amittebint, quam erant in ea recepti,quo vertendi, hoc est, mutandi soli causa venerant: id autem ut esset faciendum non adeptione ciuitatis, sed tecti,
aquae,& ignis interdictione faciebant. Haec ille. Sed Romanis postea principibus imperantibus circuitus ille sublatus est, atque determinatum fuit, yt absque aliqua ali i aquae,& ignis interdictione, qui lege, vel iudicio deportandus esset, ciuitatem amitteret Romanam: A
que hoc nimirum illud est, quod Vlpianus scribit in I. z. f. de poen. cum dixit: Constat pomquam deportatio in locum aquae, & ignis interdictionis successit, no prius amittere quem ciuitatem: Quam princeps deportandum eum in insulam statuerit.
Ex his illud perspicuum esse vo Iuni reeentiores: quod quando quis deportabatur, ne-
130쪽
Imperio Romano subacta non esset: cuilis ii cum esset factus ciuis, ciuitatem amitteret manam. sed quoniam deinde totus terrarum orbis in potestatem Imperatoris redactus erat,'
l. deprecatio,isad legem Rhodiam de iactu. eue nit, ut Praesides nullam possent deportatis assuuare ciuitatem, quae imperio subiecta non eruset: Quare iure factum est, ut ad solum Princ pem pertineret, deportatis insulam assignat Gid est,permittere, ut illa tanquam sbi non sit dita haberetur, cuius facti ciues,ciuitate priu
sed meo quidem iudicio , nullius momenti est haec recentiorum ratio: quia falsum est eos, quibus aqua & ignis interdicebatur, in aliam. demigrare oportuisse ciuitatem, quae Principi minime subdita esset, satis enim erat, si in aliam ciuitatem extra Romanam proficiscere tur, ibique nomen suum profiterentur. Praeterea hac eadem ratione concludi posset: Vrbis etiam Praesectum deportandi facultatem non habuisse: quippe cani nullam deportatis assignare posset ciuitatem, quae imperio subi cta non e et,quod haud dubie falsum est, i. i. T.
apropter cum & iis halc fortasse dubia
videretur solutio aliam tradunt dicendo,quod cum deporta orum bona publicari debeanimosne causa factum est, ut Principis auctoritas in eis condemnandis requiratur,de re enim sua videtur quodainmodb tracta i: cum vero ex iis, qui in metallum damnantur, nihil unq ia Princepa consequatur . in metallum. is de iure fisc. G mirum