Tractatus de iurisdictione, atque imperio, Hieronymi Muscorni I.C. Cyprii. In quo variae quaestiones dilucidissimè disputantur, veroque sensu illustrantur

151쪽

Ego verb a communi sententia non recedo, 'quae si recte intelligatur,non dubito, quin vi dii si ita apparitura sit. Dico itaque Doctores nostros tot una hanc habere exceptionem eo solocasii voluisse quo iudex ipse datus, ita impeditus esset, ut superiorem hac da re certio, em facere non posset, quod facile coatingere potest, vel ob urgentem fortasse pestem, vel praelium, aliamve huiusmodi legitima cassam et quo quiadem casu crederem Duumviros etiam inam is

fendere potuisse iurisdictionem ea quide poena , quae tunc temporis oportunior eis vider tur: multa enim necessitatis gratia coceduntur, quae alia, non permittuntur, ut tradunt omnes in s. l. .ff. de offir.eius

inod vel is ad arbitros pertinet, sentio cum Bariolo, eos nullam indicere posse mulctam, dem ratio est,quia ij tantum hanc possident auctoritatem, qui iure potiuntur ordinario, atque

propriam retinere dicuntur iurisdictionem , s.final. C de mod mulct.&l. Σ.f.final. is de iudici sed arbitri iurisdictionis omninb sunt expertes. l. i. fi de recepi. arbitris. Ergo mulctare non. possunt. Haec autem conclusio dilatatur, ut in arbitratore etiam procedero dicatur; mu itum eniim inter se disserunt, alter enim iudicis partes suscipi iurisque ordinem obseruare tenetur: ab ter verb pro suo arbitrio procedere potest, veeleganter tradit Lart. in l. si societatem, g. arbitrorum. is prosoc.

Excipitur autem primo , quando ab ipsis partibus huiusmodi se cultas indicendat mulctae arbitris concessa esset,l. non ex omnibus, is de

152쪽

Da I vii Is DICTIONE a I9 de recep&arbitr.in qua scribit Iabolenus, arbitros punire posse lit gatoris contumaciam, pecuniam eum aduersario dare iubendo beri illud breuiter obseruandum est, arbitri sententiam, qua punitur contumax, non in vim sententia sed conuentionis potius Valere: ut optime tr dit Felinus in c. ni ficasti, de foro coni petent.& Decius in c.examinata,de confirmat. viil. vel inutil.

Postrenab excipitur locum non habere in arbitris necessarijs,qui ex legis municipalis dispositione eliguntur, ut tradit innocent.in

suspicionis, extr. de offic.delegar. cum enim ilege dati videantum idem est , ac si iudices ordianarii essent, atque ideo eorum olficium est iudicare, non prout ipsi aequi mene existiment, sed prout iuris sit, ut diserte notat Socinus in consi. r .Quod incipit ex Theoremate proposi

Declaratis meri imperij gradibus: Reliquu est, ut ad id, quod postremo loco declarandum

instituimus,accedamus. Quaeritur itaque, nunquid merum ipsum imperium praescribi, vel demandari possit: Qua in re ne ulla oriatur confusio, primum videbimus:nunquid pr scriptione, deinde verb, an delegatione quaeri il

lud possit.

Quod igitur ad primum pertinet, varias interpretum t reperio sententias : Bariolus enim in l. imperium. pollicetur, se hac dei edicturum in l. more, isde iurisdici. omnium iudi. ibi vero asserit quaestioncm hanc arduam est e, neq; se eo tempore, quid dicendum sit, excogia rare potuisse. Hostiensis in c. i. te purgat. vulga.

153쪽

no TRACTAT usquem sequitur tandem Bartol.in l.l.f. denique. st. de aqua pluuia arcend.& in l.si publicanus L final ff. de publiean.tenet, merum ipsum imperium praescribi non posse.Nititur autem potis finium haec sententia l. 3. in sin. ff. ad i gem tui maiest. in qua Martianus dicit: priuatos homines si pro potestate, vel magistratu se gesserint, lege Iulia maiestatis teneri. Quae prolictb ve ba argumento sunt,imperium ipsum praescribi non posse, ne ex delicio praescriptionis ius a

quiratur,l.meminerint, unde vi.&I.sue hae ditaria,fsde neg. gest. omissis aliorum responsionibus, dicimus hoc argumentum procedere, cum agitur de personis priuatis, quae cum in exercendo imperio habiles non sint, delictum committere dicu tur:& hanc puto esse sententiam d.l. 3.seclis v ib, si idoneae sint personae, vi in nostra quae stione. Secundo igitur Ioco firmatur haec eadem sententia ex regula c. dudum, de decimis. & l. z.C. de usucap. pro empl. quibus in locis dicitur:ea, quae in alium non transferuntur,nullo unquam modo praescribi posse: sed merum ipsum impe- .rium in alium transire non potest. l. i.f. qui mandatam, fide Afic. eius.ergo praescriptione com sequi non videtur. Hoc argumentum soluo cu ali;s locum ii bere in longi temporis praescriptione: secus vexo in ea, quae per lapsum tanti temporis, cuius non extat memoria, acquiritur : haec enim vim donationis habere dicitur, ut tradunt omnes ind. mperium.

Postrem. adducitur I.competit, C.de praescripta

154쪽

script.3o. vel o. annorum, in qua statuit Imperator, fianctiones omnes, siue ciuilem can nem, vel aliam quamlibet publicam collati nem impositam solui, neque cuiuscunque temporis praescriptionem admitti oportere. Cuius

rei nulla alia ratio reddi potest, nisi: quia haec in signum principatus sibi compei ere dicuntur. Quod cum ita sit, plane videtur, ut hoc idem in mero imperio dicamus : cum illud etiam in fgnum uniuersalis domini; in Principe resid

re videatur.

Excellentissimus Bolognetius ind. l. imperium. respondet, legem illam non esse intellia gendam in praescriptione tanti temporis, cuius

non extat memoria: eo enim casu functiones e

tiam ipsae haud dubie praescribuntur, c. super quibusdam. s. praeterea. de verbo. signifi. quo in loco declarans summus Pontifex,quae Pedagia, Salinaria,& Guidagia prohibita sint,inquit, ea quidem esse interdicta, quae neque Imperato-xum, neque Regum, neque Lateranensis contali j largitione concessa, neque ex antiqua cois tudine, cuius non extat memoria, introducta 'apparent.

Sed haec quidem solutio mihi non videtur accomodari posse sententiae Imperatoris,quippe qui apertissime concludit, pubi icis functio nibus nullam obijci posse prs scriptionem: sunt

enim semper Principibus exoluenda tributa, atque vectigalia omnia, cum nos in eorum fide,& tutela simus, ab ijsque fundos nostros veluti mancipio accipiamus. Neque plane 'ad rem usfacit d. f. praeterea. quia respondeo noueinte

pretando locum illum: si quidem Pedagia, at-H s que

155쪽

i TRACTAT Vs que Guidagia illa non a summo Pontifice vena ale sentiunt omnes, sed a Coimite Tholosa no fuerunt introducta, atq re ideo cuna insidinum uniuersalis dominij constituta esse no videantur: mirum non est, si spacio tanti emp xis , cuius non extat memoria, huiuscemodi Guida' a introduci posse dicantur. Idque ipsum mihi videtur significas se Imperiind. l. Co- perit,cum inquit functiones autem impostas nullo unquam tempore praescribi posse, quasi dicat, quod si eaedem a Principe impositae non viderentur, praescriptione acquiri non prohi

berentur.

Contrariam itaque sententiam tenuit A eursus in Nouel. i'. &glosis in c. conquestus. quaest.3. quam etiam sequitur Roman. in ii.g. de nique. Petr.de Anchara, in c. Canonum statuta. de coiistit.in 6.& Bari hac in re parum sibi constans in authent. praesides.C. de episcop. audien. hancque communi consensu firmatam esset statur Iason in fit. iiii perij. num. 38. Cuius summum, &potissimum arg mentum desumitur exl. viros. C. te diuersom. lib. ia. In qua apertὰ dicitur, iurisdictionem per consuetudinem acquiri posse. Sed respondemus dissimilem esierationem inter consuetudinem, atque praescriptionem: illa enim est ius disponens ex totius populi, siue maioris partis consensu constit . tom: haec verb dicitur esse ius ex unixis tantuni consensione introductum, ut eleganter tradit

terea dici potest ,4egem illam loqui de iurisdi oloae acquisita non contra Principis, sed cotra Magistri officiorum potestat em, atque ideo mi-

156쪽

rum videri aio debet, si huiusmodi iuri ictio

nis praescriptio ermittatur. Secundo adducitur c.auditis. de praeseripi in quo dicitur, iura omnia, quae ad Episcopum pertinent, spacio quadraginta annorum ab A bate praescribi posse. Sed eodem modo, quo primum,solui potest. No enim de Principis, sed Episcopi tatum praeiudicio loquitur. Postremis hanc eandem sententiam praeter alios comprobo l. si cohortalis.C. de cohortat.& princi p. libr. ir. in qua dicitur: Apparitorem cohortalem , si ad ullam aspirauerit dignit item, in propriam conditionem retrahi debere: ita, ut, si quis vllam affectare militiam ausus fuerit, nulla temporis praescriptione praeteream, quae ex triginta colligitur annis, muniantur.sed qui ad merum aspirat imperium,dignitatem affectare proculdubio dicitur, ergo simili etiam temporis spacio illud praescribi necesse est dicere. In hac difficultate mihi videntur iurisii

e pretes confundere terminos: cameni me rum institutum sit declarare: An merum ipsum imperium praescribatur, adduxerunt iura quaed fundis patrimonialibus, atque eorum pensionibus loquuntur. Quapropter, ut clarius, atque apertius omnia intelligantur, distincti onem hanc praeter alios adhibendam esse a bitramur,aut enim quaeritur: Nunquid fundi patri insta tales, eorumque pensiones, an verbinerum ipsum imperium praescribi possit. Quod ad primum pertinet concludimus: fundos t omnes patrimoniales , ad priueipisque

157쪽

, TRACTAT vs dominium pertinentes spacio quadraginta an norum proculdubib prs scribi possie Iura enim'

sunt aperta,nimirum l. fin. C. defund.patrim nialibus. libr. ii. &l. competit.C. de praescript .

3o. vel 4o.annosum. Quod si quis conclusionem hanc refellere ideo velit: quod Imperatorint. vltima.C. defund.&saltib. rei dominic. libr. itidixit: loca, quae ad sacrum dominium pertinet, , nulla diuturna postes sione praescribi posse, is. legem illam de praescriptione longi temporis, quae decem annorum es loqui sciat: ut Imper toris verba id nobis eo in loco satis indicans si Pensiones verb omnes , quae ex huiuscemodi possessionibus fisco penduntur, nudo unquam tempore praescribi posse affirmamus, ut clariusine dicitur ind. l. comperit. Caeterum idim

telligo non procedere, quando posses r dic ret, se a Principe, vel ab eius pos es re hoc pacto fundu habuisse, ne pensionem unquam solueret,idque quoquo modo cqnfirmaret: tunc . inim concurrente o. annorum libera possessio-

ne,immunis, atque liber permanet fundus ille, re hanc puto esse sententiam, d. l. fina.C.deta 'dis patrimonialib. & l. nemo. C. de fund. rei priuat.qus sane subdifficiles alioquin viderem' i

. Quod verb ad merum ipsum imperium perixari tinet, iterum distinguimus: nam, aut i quis ita prascribere illud intendit, ut Principem amplius tanquam verum dominum non recognoscat, idque fieri nullo modo potest: nam idem esset, ac si Imperatoris imperium diminuere Vellemus, ut eleganter voluit Abbas in c. cam nobis. dcc. non liceat. de praescript. ext. atque y ideo

158쪽

ideo diserte tradit Baldus in authentic. Quas iactiones.C.de sacrosanct.eccles. Praescriptione . nunquam quaeri posse, ne ad Principem appel- letur: id enim ad summain eius iurisdictionem pertinere videtur. Ex quo illud intelligi voti mus, Regem Franciae, Hispaniae, &Angliaenqnita de iure t libertatem ulurpare posse, ut Irin osperatori obedire non teneantur: sed illum voluti totius mundi dominum recogn0scere debent, ut pulchre tradit Felin. in d. c. non liceat. sed iam illud breuiter obseruandum est, non ineleganter quaeri posse: Num Princeps 'concedendo alicui regi, ne sub eius potestate esse. dicatur, reuocari unquam possit liberatio illa3 Cui difficultati res podendo dicimus, eam proculdubio innovari, si spacio quadraginta annorum praescripta non fuerit, argumen. l. final. C. defundis patrimonialibus. Vnde illud simul perspicuum esse potest : quod, cum Illustris si, mi Veneti priuilegio Imperatoris ab eius potestate exempti fuerint: Iongissim' que tempore libere vixerint, ad eius potestatem amplius reduci non possunt.Aut vero quis meri tantum imperij utilitatem praescribere vult, &concludimus, eum sine ulla dubitatione posse, dummodb habilis,atque idonea sit persona: quo quiadem casu puto sufficere tempus decem anno-xum, Principutamen sciente: eo vero ignorante,requiritur tantum temporis, cuius nulla sit memoria.Et ita sentit communis opinio.Cael: xum, quod de Principe dictum est, hoc idem ad Barones,Duces,comitesque, qui alterius iurisi dictionem usurpare conantur, referendum est, ii ullam enim video assignari posse disser Etiam

Huius

159쪽

tis TRACTA vvs Huius vero ratio est, quia iurisdictionis quaς possessio dicitur ius personale, propterea quo personae competit: iuraveris personalia, cum

causam censeantur habere continuam, existe te domini scientia, per decennium: ea ver non existente, lapsu tanti temporis, cuius non extat memoria sne ulla dubitatione praescriabuntur, ut praeclai e voluit Bariolus in s. iusto. g.non mutat. si te usucapionibus. Alexand. con sii.r . incipien. ponderatis his. volum.s. &salicet. in l. r. C. noua vecti g. instit. non post Ex his clarissime colligimus, perforas priuata

uo etiam si in bona fide sin quicquid ' dixerit Pstrus de Anchara. in confit. I. r. incipiente, ci .rior, & breuior non esse habiles ad praescri- bendum merum ipsum imperium , hanc quesententiam esse arbitror l .i. C. de cohortalibus &l. i.C. de curios. & stationar. libr. & hac' quidem iure ciuili obtinent. Iure autem Pontificio necesse est omni ab dicere, iurisdicti nem ipsam spacio quadraginta annorum, ex L .stonte etiam domini scientia, pr scribi posse, cauditis. de quarta. &ibi notat Abbas de

praescript.extra. . resed iam tempus admonet, Vt nos videamus,

ut An ea q: e meri sunt imperi), committi l possint γ Q a in re huiusmodi constitui debet re P. gula. Merum psum imperium demandari non et potest, & ratio est: quia lege, vel senatuscon sulto maioribus speciatim datum est magistratibus, i. i. ff. de officio eius cui manda. cst iu- risdict. l. nemo potest. 8 de regii l. iur. & l. a. f de offic Procons cum enim eorum industria, atq; prudentia electa videatur, optima de causa L

160쪽

ut alteri illud committere nonpos sint, argum .lanter artifices.fide solutioimb. qua stribit Vlpianus: quod si nauem a se s bria , . ieandam quis promiserit, vel insidam aediscandam,sollamve saciendam , & hoc specialiter a- .ctum est, ut suis operis id perficiat: fideius e iis se aedificans, vel fossam fodiens non consen- itiente stipulat ire non liberabit reum . Modetiam luce clarius probatur c. fin.g. i.de 'ta.d leg. in quo dicitur inquisitionisius,quod sunt-mus pontifex alicui madauerit,alteri commit--l

ti non posscte: quia eius fides, atque industria adiprobata videtur esse. - , Excipitur autern primo, ut non procedat

iuret Pontificio, quia quod cognosci potest,

demandari eo iure non prohibetur , ut voluit glos .in c.quod sedem. quam sequuntur omnes, de officiordinar. idque proba .can.illud. ubi Otiam hoc ipsum notat 13. quaesta. &can. sicut. a.

q 3 aestio. . sed haec iuris loca mihi videntur id non probare, &nuno negotio confutari possunt : si quidem de mero loquuntur imperio,

quod a Pi incipe aliis demandatur, de qua redubitare video neminem. Clini itaque ratio, qua exceptio probabatur, nulla sit, illud sequi ne cesse est, ut exceptio etiam ipsa hoc modo in- :tellecta salsa esse dicatur : probari tamen potest, si eam praeter alios intelligari .us in his tantum causis , quae sanguinis eis sionem requi

stio. q. in quibus proh bet summus Pontifex, ne clerici in his se immisceant causis,qUar mo tem, aut membri incisionem requirere viden-