De abundanti dicendi genere Lucretiano [microform]

61쪽

III 527 et inde proporro IV 887 aliter se habere videtur . II 27 iisde dari porro per totum corpus et artu/; nam sic porro dari quasi unum Verbum compositum respondet nostro sic meiterverbreiten' Lambinus interpretatur permanare, diatribus , inde refertur ad primum praecedens). Sane ne in his quidem inest mera tautologia, sed priore loco II 527 illud soae temporis rationem habet, ordinis inde, et haec est sententia po/tea a pedibu et ortiribu letum per alios artua datur, similiterque in altero versu IV 887 adverbio inde tem poris ordo significatur, particula proporro quid in rerum ipsarum progressu sequatur ostenditur. Sed non opus erat poetam tam accurate loqui, cum haec necessario inter se cohaereant, et oritur hic orationis quaedam abundantia pariter atque in s. V 763 post hino sne reamur, I 155l56 tibi iderimu nil poθε creari e nilo, tum quod aequimur iam rectis inde Perviciemυδ, denique in crebro

illo tum porro 298, 426, 20 599, II 594, 673, paulo antea in v. 669 dixerat hino porro 788 886, IV 26, V 222 VI 623 - in

v. II 26 diei tum praeterea, ex quibus particulis altera porro ad novam sententiam progreditur, quae adverbio tum pars ordinis cuiusdam sententiarum significatur. In versu I 461 licet cum Munrone particulam deinde ad verbum equatur referre, qui tamen vir doctus num in v. V 1005 tim deinde recte coniunxerit valde dubito. Hic

enim particula deinde sequentia 1005l6, 1007l8 prioribus 988-99,

1000-1004 adduntur, illud tum autem postero nunc manifesto Oppositum est. Est deinde quaedam gravis orationis ubertas in illo is adeo potius I 1019, quo ea quae praecedunt quasi corriguntur, et ive etiam potitia IV 354, de quibus vide C. F. . uelleri dissertationem de particula ive ), pag. 23l24, atque potis adverbio etiam sic adiunctum invenitur praeterea in v. ΙΙΙ 947 atque e iam potiu8, i num

quam is morituru8.

Aliter res se habet ibi ubi a Lucretio quippe enim V 617, 0l8ὶ et quippe etenim I 104, II 47, 792, 133, ΙΙΙ 440, 798, IV 26, 857 898 V 26, 240 449, 060, 167, VI 271, 26, 938, 984,

1232 copulata videmus. His locis enim non tam pleonasmum quam ellipsin quandam orationis subesse recte dicit Rei sigius in scholis suis, pag. 803 intellegendum videtur nuntiatum quippe hoc si, quippe cauδα haec δt, simile quid, quae sententia sequenti particula enim

vel tenim aut coniunctionibus tibi Ι 182, 242, 17, 990 II 430,

Program de Machimathaischen Gymnasiums, erit 1871.4

62쪽

tius definitur. Neque inutiliter deinde Lucretius ut alii seriptores particulae at adverbium contra nonnumquam addidit vide v I 366 570, 1087,

Ι 74, 235, 392 400 404, 24, 13, III 5, 191, 198, 20 l, IV 93,

623, 659 840, V 976 semel invenitur eontra autem in V. Ι 363); nam facile sentimus maiorem contrarii vim in adverbi inesse, a ticulam ut, qua rerum disserentia minus sortiter significatur, magis sententiarum coniunctioni servire. Item eis logis, ubi nuntiatio a particulis e tamen ita incipit, ut aut sententia praecedentibus constringatur 140, 33, ΙΙ 261, 104 aut oratione interrupta ad aliam rem transitus fiat II 41,90T III 33 et similiter in verbis at tamen, verum tamen prae missis coniunctionibns i non, i misti II 459 II 172, V 322, item II 534 particula tamen summam habet contrarii vim et opposita est enuntiationi congessivae e prioribus formandae; sed particula transitus ille orationis distinctius significatur aut sententiae artius iunguntur, quod luculentius fit his locis: V 686l8 hi odor alio titpoδεil permitti longius alter, Sed tamen eiq8. et ΙΙ 695l96 ommunis

multa Multarum rerum cum in primordia, verum tamen eiqS.

Post hae restat ut 0mmemorem illud licet quamvis in s. V 601, 620, de quo e mandium in ursellini ol. II pag. 543l44 et versum 930 libri III et ho alieti no/trum io increpat ψεα natura), ubi etsi ho ad argumentum, io ad modum ac rati0nem pertinet, tamen alter facile carebimus. Altera quam hic tractabo quaestio ad usum pertinet adverbiorum, in quibus loci aut temporis significatio inest, et eos continet locos, ubi ea ante definitiorem loci et temporis designationem aut post eam collocata invenimus I 1045 foris hae eaetra moenia mundi III 606ire foras de corpore toto, V 903 ore fora acrem flaret de eorpore flammam VI 1043 44 intus aheni In eaphiis, II 65 uis in edibu intus f. V 798, VI 202 anis, fornacibus intustes 278, 1167, IV 1083 nam ibus atque umor membri ariumitur intu/, nisi potius membri hic ablativus instrumenti est, ΙΙ 711 intuε in artuε V 10 19 urδum, consurgere in auras; ΙΙΙ 101 de actaeo iactu deorεum 1 1153 54 uperne, de caelo demisit et adicio hic II 626 inferna anima Acherunte agari . . inferne anima8 Acherunte v. ΙΙΙ 27 ub pedibu quaecumque infra per inane geUuntur; V 140 hio, in terra sub his praecedenti ει oppositum est); V 483ratio neniant in aelum V 27 λεinuatu ibi vorte verga-

63쪽

tur in arto sortasse etiam illim proiecto corpore in s. ΙΙΙ879l80, ubi Laeli manni interpunctio, qua commate post adverbium halia posito verba e diuidit nec remodet ut synonyma arte inter seiunguntur, magis mihi placet quam altera illa, ubi commate postillim posito eadem sententia bis exprimitur. Restant III 8 his ibi

me rebu quaedam divina volupta per se atque horror, ubi alii

tibi scribunt, ne illud quidem ineleganter dictum III 86 in eo tum

tempore, VI 29 in eo tum tumultu atque conferri potest cum hac adverbii coll0eatione crebrum illud in cuneta undique par is

Νeque vero Lucretius solus sed etiam ceteri scriptores tali modo loci et temporis significationem fortius augere et luculentius describere solent comparari possunt intus in corpore apud Ciceronem in libro de finibus bon. et mal. III, cap. 5, 8, in aede initi apud Livium XXIV. 10, 6, deinde tali initi templo in Vergili Aen. VI 192 hine Pyrrhena ab ede Aen. VI 209, hinc, sicino a limine et L53, inde Stygia, ab unda Aen. V 385, uraum in coelum apud Plautum in Cistellaria II 3 7 aliaque praebet multa andius in

Turgellino sub voce hic, ibi hinc etc. Neque hic usus aut in nostro sermone inusitatus est aut alienus erat a Graecorum more loquendi. Quin etiam talia exempla nonnumquam inveniuntur, ut verbum quoque enuntiati cum praepositione compositum sit, quae et ipsa eandem loci significationem continet velut erodotus dieit ἐκ 'ς τανγενς εκφερειν σω aliaque invenies in obecki ad iacem commentario, v. 741. Eadem ratione etiam Lucretius dicit ΙΙΙ 770 qui e for εibi uti membris erire enectis ΙΙΙ 058 erit aepe fora magni eae aedibu ille, I 68 flamma foras αδαε Aetnae fornacibus efflet, V 817 eaepiratque fora in apertum, caeli, Ι 886 et imul e virare fora erireque in aura8, III 589 prolap8a fora enaret in aeria auraε, ΙΙΙ. 60li quin eoetra prodita corpu Imbecilla foras, Plautus in Amphit. III 4, 25 dein tiaum racendam in tectum, Livius XXV. 11 15 naves quae in eriguo intu incluwae 88ent.

64쪽

Ab his duobus quae iam percensui abundantiae generibus copulationi et asyndeto bimembri ea quae sequuntur plane distincta sunt. Ibi enim binae voces cognominatae aut particula coniunctae aut α ν--οὐ compositae suum utraque locum obtinebant et per se stabant, hic ubertas ita oritur, ut a substantivo genetivus pendeat aut adiectivum ei adiciatur, deinde ut verbum nominis, adiectivi adverbii, participii additamento augeatur, cum ex natura atque significatione et substantivi et verbi tale additamentum plane supervastaneum videatur. Quorum abundantiae generum varietatem dilucide explicare et qualis cuiusque natura sit ostendere iam conabor neque tamen, ubi fieri poterit et ommodum erit, consilii et artis poeticae a me antea copiosius illustratae vestigia demonstrare neglegam. Qua in re a genetivis et adiectivis ad nomina appositis incipiam. Atque in eorum quidem locorum numero, ubi genetivos abunde positos videmus, facile illi primum distinguuntur, in quibus genetivus eandem habet vim atque nomen, de quo pendet, ita ut mera tautologia oriatur. Iam antea commemoraveram ibi ubi poetam mentem et animum saepius abunde coniunxisse ostendi, eundem mentem animi plus quam semel dixisse. Videtur igitur genetivi ille appositi pleonasmus alia et exquisitior quidem eius ubertatis forma esse, quam in nominibus synonymis coniunctis copiosius exposui; quae sententia aliis eiusdem generis exemplis probatur et confirmatur. In v. 626 libri II dieit

Lucretius aere atque argento temunt iter omne viarum poetica ratione plenius illa enuntiata quam ternunt omne iter de ganZen Keg vel ternunt omne via salie Strassen , ubi Munro apte contulit v. V 712 curευδque viam tib oti tenere et par tautologia occurrit in eiusdem libri v. 1122 iter infestum fecere is quod maiore cum elegantia poeta posuit quam iter in δtum fecere viamque s n0Dyma

illa coniuncta invenimus apud Caesarem in belli Galliei libro VI,

cap. 17 huno Mercurium eiarum atque itinerum ducem, arbitrantur et in Ciceronis quoque ad Atticum epistola sexta decima libris, par. 1 erat in ψε itinere et oia diaeedebant publicanorum tabellarii maiorem quam pro necessitate sententiae verborum copiam esse apparet. - Αliud deinde genetivi exemplum extat in v. 67 libri IV

65쪽

formai emare Auram. De his vocibus egit Doederieinius in . . Vol. III pagg. 25-28, qui id exponere videtur guram magis ad corporis lineamentorum consormationem, formam ad membrorum compositionem et naturam spectare. Sed negari non potest in sententia minus definita haec verba prorsus synonyma saepius mutari et coniungi ut a Cicerone in Tuscul disp. libro I, cap. 16, 37 animorum)formam aliquam Auramque quaerebant, de r. III. 45, 17 referte

nunc animum ad hominum vel etiam ceterarum animantium formam

et Auram et a Lucretio ipso V 440 propter dia/imile formis nari que guras V 730 ordine formarum certo ertisque Auria, II 778l79 ei aliis formia variisque muris h. e. eae rebu varium in modum formis Q, quibus duobus nominibus accedunt flum, ef ΙΙ 341 pari filo imilique adfecta figura, V 572 forma solis, filumque, et faeie V 1260l61 tum penetrabat eo poδε haec liquefacta calore Quamlibet in formαm et faciem decurrere rerum item apparet poetam formam et figuram variandae orationis causa mutavisse in s. II 334l35, 494l95 pariter a Cieeronem de nat. deor. I. 18, 48 quod i omnium animanditum formis vincit homini figura et cum versu Tlibri In apte comparari poterit ex eodem libro versus 554 ervat enim formaturam ero atque Aguram. dion dubito igitur illud formai Auram apud Lucretium et in Ciceronis de nat deor libro h par. 90 hoc dico, non ab hominibu formae Aguram veniεδ ad deo eadem tautologia dictum existimare quam in prioribus exemplis explicavi et quae aperte etiam his locis cognoscitur H 814 o no in fraudem in λυε θυεtramini ψε et ΙΙΙ 774 denique conubia ad Veneris pamtu8que ferarum, quocum Munro apte componit vidi Amor libr. II. 7, 21 quia Veneri famulae conubia liber inire, velit; nam utroque loco conubium est concubitu8, sed ne Veneris quidem nomine aliud significatur, es. Verg. Georg. ΙΙΙ 97 frigiduci Venerem aenior, rop. v. 7, 19 aepe Ventia trivio conmiδεαε et haec exempla Lucretiana: IV 126 sirit Venti ut concinnior δρet, I 173 et re per Vener blanditur aeola propagent. V 45 iungi per Veneri re latiusque dictum II 437 egrediens genitalia per Veneri reδ. - Ceterum locus illo quem ex Ovidi Amoribus attuli apte ostendit in hac re fieri posse,

ut a pari nominum synonymorum hoc modo in unum quasi coalescentium alter genetivus suspensus sit; nam Meneri conubia unum est, inde pendet genetivus famulae, cuius simile exemplum apud Lucretium virorum doctorum nemo, quantum scio, agnovit extat enim

in s. 557l58 libri I ubi a verbis longa infinita diei aeta h. e. temporis et , quae nomina Lucretius ipse ut cognominata copulavit ia

66쪽

v. 233 in ita aeta ante acta die/que pendent illa ante acti temporis omnia, quasi dicas: Unite longa vide pag. 38 temporis

aeta8 uperiorum aeculorum omnium. Itaque non solum Fabri coniectura die et Ins aetas cadit sed etiam quod Sauppius sine illa particulae et male in fine hexametri positae offensi0ne correxerat in indie scholar Goetting. 1880 longa die in In ita aetate ante

a. t. o. reiciemus et traditam legitonem servabimus. - raeterea

poeta eum dicit V 882 puer ubera mammarum in omni lactantia quaeret nihil aliud quam eandem rem bis exprimit eodemque modo Gellius in duodeeimo octium Attigarum libr0, cap. 1, 7 an tu

puta naturam femini mammarum ubera, non liberum alendorumae ornandi pectoris causa dedisse', nec video, qui akefieldus haec ubera papilla mammarum potuerit intellegere es quae de ea re disputavit Doederieinius . l. IV 333). Eadem deinde quae his locis causa mihi videtur esse in verbis versus 1l97 libris quorum hi qui vir vitarat itinera leti, ubi Munro illud leti genetivum qualitatis esse existimat. Sed si recte sentio, hic quoque funera leti eadem sententia atque unu a letum posita sunt, ut versus plenus fieret. Funere enim Vel funeribu a poetis uortem saepe significari exemplis

satis ostenditur cf. s.cli 710, en IV 308 V 429 458, et V 20,

Metam. VII 565 M199, Horat carm. II. 18, 18 et mortem ac funuδcognominata uniunxit, nisi salior Lucretius in v. 580 libri II loratu8, morti comite et funeris atri es v. 576). Hic igitur oeus non apte mea sententia illis adnumerabitur, quos ut genetivi qualitatis exempla Munro praeterea ex ueretio contulit ad s. ΙΙΙ 42 et V 369, velut ΙΙΙ 42 Tartara leti Tartaru plaee o deuthin V 201 ε αδ ferarum, V 762 con umbra/, et similia etiam apud Graecorum poetas multa inveniuntur, e quibus nonnulla attulit Matthiae in gram- mattea Graeca ralys: στολίδα τρυφα h. e. τρυφεραν Eur Phoen. ed. auck 49 l), μαστοὰς γάλακτος h. e. γαλακτουχους ibid. 1527, cf. ueret. s. Ι 887 lanigerae quali unt tibere laetis, II 370 ad θυα quisque fere decurrunt ubera lactis, ibulli carm. 3 libri I, v. 46), τραυματα Iματος - τας ἐσυχίας βίοτον βίον ῆ χον aliaque aeque apta. - Sed redeunti ad genetivi illius cum tautologia positi usum

sat notabile mihi videtur quod Lucretius diei in s. III 262l63 inter

enim cur8ant primordia principiorum Molibu inter e, ubi si coniungimus primordia principiorum novum habemus et apertum eiusdem rationis testimonium neque id mirandum, si eorum exemplo ponderamus, quae similia antea protuli. Itaque nescio cur Munro genetivum principiorum cum motibu coniungere maluerit, nam meo quidem

67쪽

Sensu verba principiorum motibuε, h. e. uia motibu/, peius hic p0Sita sunt, ubi pondus eorum nullum est, et simplici ablativo motibua longe postponenda videantur. Sustulit sane orationis ubertatem Bockemuellerus, cum principia de aere, vento, vapore quartaque illa natura, de quibus paulo antea poeta exposuit, dicta accipit; sed partes illas animi merito prin is appellari posse quis cum Bochem uellero consentiet Itaque teneo primordia prinoipiorum abunde posita, quibus addendi erunt illi nido is odore quibus poeta liberalius nos donavit in v. 987 libri VI cur enim odoribus solis non contentus fuit, cum nidore qui item est odor cf. Munronis notam ad s. ΙΙ683 IV 684 nihil novi addiderit Mihi poeta hoe loco quasi totius nidoris omnes singulos odores eodem abundanti dicendi genere videtur significasse, quo eum aeris aura pluribus locis abunde coniunxisse invenimus 207,

are significatur sed eodem consilio poetico, quo nos plurali 'Luste' aerem motum et quasi spirantem depingimus. Eadem scilicet ostubertas, cum Lucretius pro genetivo aeris adiectivo aeris utitur IITI, IV 930 V 50l, ut Vergilius in Aeneide V 20, Ovidius in Metam. I 219, X 78, XIV 127). articula autem coniuncta aer et aura apud Lucretium non inveniuntur, quae tamen copulata videmus ab Ovidio in Metam libro XV, vs. 246 47 tentiatu in aura Aeraque h. e. in aura aeris humor abit. Sed bis Lucretius aetheris auraε

ΙΙΙ 833 et aetheris aura III 405 posuit, quibus duobus locis Lachmannus altero aetheria ora altero agris aura reposuit, quia aether aurae nullae esse possent. Sed recte Munro id mihi videtur animadvertere poetam talibus locis aetheris illius puri et modice labentis quasi oblitum esse, quem nobis ipse depingit in s. 495-508 libri et simpliciter aethere superas caeli regiones significasse, in qua re etiam alii poetae eum secuti sunt ut Vergilius, Ovidius, quorum locos quod Lachmannus omnes correxit, laudanda est viri egregii in iudicando

constantia, ratio eius vix sequenda. Nam Lucretius non solum auragaetheris vel aetheria commemorat, inveniuntur etiam aetheriae nubeεαuatri IV 180 s. Ι 8, 268, 29li, quamquam poetae semper innubilus est aether ΙΙΙ 213, quae res inter se valde discrepant, nisi aethere oras caelestes significari statuimus. Videmus igitur, quo iure et Lucretius solem aetherium appellet V 215, 267, 281, 389 et Vergilius non modo solem Aen. VII 68 sed etiam sidera Aen. II 67l83, astra V 517ὶ nimbos VIII 608), vidius item nubem XV 804ὶ tumultus ΙΙΙ 308l9) Sunt enim haec eadem ratione posita, qua Lu-

68쪽

cretium volume aeria8, caeli nubila, caeli igna mundi 8idera, faeea caeli, solem caeli fulmen caeli quod Lachmannus iniuria negat in commentarii pag. 42), caelestem fulminis ignem dixisse invenimus. Ceterum praeter aerem et aura a Lucretio etiam animam positam invenimus non solum ita ut sentum significet velut in v. V 578 en-

ω - atque animae vi marim quaedam, et similiter in v. V 1228 ventorum pace Hanimaδque ecunda ubi tamen vento et an ma ut Synonyma mutari, non cum Munrone ventorum genetivun etiam ad anima pertinere existimo, quamquam ventorum animae Perse bene possunt intellegi Munro affert Acci verba vel ventorum animae inmittere. Idem vir doctus ostendit in nota ad . I i5)animae n0mine etiam aeria elementum ipsum significari apud Ennium,

Vergilium ipsumque Lucretium Irit et V 236, quo postremo loco

aurarumque leve anima aperta tautologia poeta coniunxit. tiam

apud Ciceronem anima nonnumquam hanc habet sententiam ut in altero Academicorum Priorum libro, cap. 39, 124 i imple sanimus est), utrum it ignis an anima an anguia et apte Munro ex eodem Cicerone commemoravit adiectivi animalia usum in libro de nat deor. III, cap. 14 34. Sed praeter haec genetivi exempla alterum locorum ordinem constituere possumus, ubi genetivum, quamquam non parem habet vim atque n0men de quo pendet, tamen ex illius sententia abunde ei appositum esse apparet. An necessarium fuit in s. 313ll nomerem aratri dicere, cum vomerem nullius rei nisi aratri esse omnibus manifestum sit et cur duobus versibus ante multis olia redeuntibu/anni anulum tenuari poeta commemorat, cum annis ipsis id aeque bene sat 3 cf. V 28 multaque per caelum otia volventia luδtraj. Sed tali accessione, quamquam extra perspicuitatis modum necessarium excedit, tamen rei ipsius imago luculentius animo repraesentatur itaque talia scriptori displicebunt, decebunt poetam et quae in prosa oratione languent et offendunt, ea in carminibus ornatui serviunt et grata sunt. Hae igitur ratione iudicanda erunt: Ι 432l33 compungere en8u Corporis, IV 603l quaa ignis Saepe oleturintilla/uos e pargere in ignis, deinde ΙΙΙ 901 animi angor metu8que, IV 904l quibus ille modis omnus, animi cura e pectore olvat edam, V 1068 ganisti Mocis V 1313 capitum cristae, quamquam non ignoro totum hunc versum, quem postremo loco attuli, Lachmannum abro auctore ut ex libro II 632 inepte huc translatum censorio uncorum signo notavisse. Sed lateor me cum Munrone sacere qui versum retinuit, quo totius rei imago etiam maiore cum perspi-

69쪽

euitate et gravitate depingi mihi videtur, neque quod Faber obiecit

iustam causam puto, cur versus proscribatur. Lucretium versus saepe

iterasse res notissima est neque illud obscurum, poetam etiam paulo mutatos eos repetivisse es Lachmanni notam adis V 1048). Itaque mirum non erit in versu libri V undique inveniri, eum in libro

secundo momine poetam scripsisse verisimile sit. - raeter haec

exempla afferri possunt III 8 pedum e/tigia, V 01 oculorum ηδευε es Quintil. I. 2, 11 oua oeulorum obtutu continuo fatigaturialiaque ut illud vidi a Munrone allatum Met Ι 179l80 terri cum

capisti concu8δit terque quaterque Cae/ariam Tamen in hac quoquere cauto iudicio opus est neque de omnibus exemplis una ratione

iudicandum sed quid secutus sit poeta unoquoque loco diligenter circumspiciendum. Uno exemplo id quod dixi illustrabo, cum plenius hic rem persequi nequeam. Quod poeta in s. I 211li dicit homines

fecunda vertente vomere gleba Semina rerum ad ortus ciere, quas

glebas significaverit nemo nescit et abundaret oratio, si terrae genetivum adiecisset. Quod vero hoc additamentum in v. V 142 nobis occurrit, Lucretius hoc quidem loco non solum rei perspicuitatem more poetico auget, sed alia est et iustior in hoc versu ratio poetae. In hae enim libris parte Lucretius, ne terram, solem, caelum, mare, sidera, lunam eorpore divino aeterna esse putemus v s. 114-163, ostendit hae omnia ne sensu quidem vitali uti nam cum animus nisi in corpore humano exsistere non possit, prorsus esse infitiandum eum aut in solis igne oriri aut in aqua aut in altis aetheris oris aut iam verba putribu in glebi sola non plane suffecissent, sed cum poeta aperte ad versum 115 nos revocet, terrarum nomen ipsum appellare eum oportet et verba illa putribu in glebis terrarum nihil sunt nisi poetica simplicis terrae nominis circumlocutio. Similiter res se habet etiam in v I 888. Sed hoc satis sit, ut quid sentiam significetur. Transeo iam ad nonnulla similis ubertatis exempla, quae extant in verbis versuum II 30 V 139 propter aquae rivum; nam si dulcis aquae aut purae rivum poeta descripsisset aut aliud quid simile, rivi naturam accuratius definivisset genetivo aquae autem solo adiecto nihil accedit, quod non ex rivi nomine ipso intellegatur. Sed eadem phrasis invenitur etiam in Culiee v. 388 et in Εes. Verg. VIII 86, quae exempla una cum ibulli libr. I, carm.

v. 27l28 ub umbra Arboris ad rivo praetereuntis aquae recte a

Munrone adhibentur es, si placet, etiam satin primi versum 3 derist te in aum, epilanget an de Nasserbachen'), et similiter genetivus materiae lepida abundantia his locis Lucretianis additur II 664

70쪽

V 660 aquai fora, V 1070 aquai fontibuὸ V 1263 ilano ad aquarum, quibus addas en XI 495 VII 465 mirum illud orie tit

largi avidum mare flumini undis Integrent amne apud Lucret. Ι1031 unro sic recte videtur interpretari, ut luminis undis uniuscuiusque amnis luetus significentur.

Denique hie aliquot loci commemorandi sunt velut v I 840at contra conferre manu certamina pugnae, ubi illa certamina pugnae

eadam verborum copia supervacanea coniuncta videntur, qua Vergilius usus est in Aen. X 780 eae omni certamine pugnae, XII 589 pugnae in oertamine, Ovidius in Met XII 179 80 uiti certamine pugnae cognitua, is qui bellum Alexandrinum conseripsit in cap. XVI par. 1

minime autem par erat proelii certamen. Nam quamquam Verum

est certamen non semper pugnae esse debere sed in qualibet arte fieri posse, tamen ibi ubi de armorum certamine agitur pugnae significatio ex usu sermonis Latini tam facile e conexu intellegitur, ut genetivus ille nulla necessitate addi videatur. Eodem modo lumina pro oculorum luminibuδ, ubi e verborum contextu sententia dubitationem nullam relinquit, tam saepe sola usurpata invenimus, ut neque apud ueretium Ι 84 quae perveniunt oculorum ad lumina no8tra

et 1178l79 patentia , - Lumina verδarent oculorum eaepertia 8omno genetivo oculorum egeamus neque apud Cornel. ep. in imol. c. IV i lumina oculorum amisit, neque alia est causa in verbis versus

212 librici terraique olum ubigente et D tibi rident aequor ponti

es II 772, IV 408 9 VI 440, I 78 l), ubi genetivi terrae et ponti

ex usu et consuetudine linguae Latinae deesse poterant. Sed simul apparet non propriae abundantiae haec esse exempla sed latioris cuiusdam dicendi generis diversi ab eis, quae antea explicavi. Itaque haec gravissima et notissima exempla proferre satis habeo, rem illam copiosius tractare consulto supersedeo. Hac genetivi ratione pertractata ad illos locos progredior, ubi in adiectivorum usu poetam profusiorem quam sententia postulet se praebere videmus. Qua in re principio aliquot exemplorum mentionem facio, in quibus nomini eum genetivo coniuncto adiectivum adicitur genetivi vim iterum exprimens. Haec abundantia orationis qualis sit apte cognoscitur Enniano illo versu, qui extat in Andromachae reliquiis v. 107 Aeherun a templa alta Oro - aluet infera, cuius ad exemplar conformata ex Lucretio haec possunt afferri III 51 feru8aecla ferarum, Ι 03 duplea natura duarum, rerum, V 28 re pectora tergemini se Geryonai eadem alliterationis studii exempla,