Iosephi Scaligeri ... De re nummaria dissertatio liber posthumus

51쪽

1extans. Nam sextans sunt duae duodecimae uniues olidi. Imposuit librarus, aut typographis vatius nota, qua concepta fuit lectio Celsi: Onim L Brid narii pondis Huidi a me injexpartes, id essseae victas: ut idem in Vricla denarii habeam quod Grae ci habent in eo quem ὀζολti appellant. viCla, est sex-cla , ut viennium, est sexennium; V Hl ennium ociennium; pro quo in Epistola Palchali Ambro sit inepte excusium biennium, quia Uiennium putarunt esse imperiti librarii. Sexcla auterra,& Sexturula, idem. Beda : Sescula,sive Sescia, quatuorscripuli. Scripsit igitur Celsius Sextulas, vel Sexclas.& ita reponendum. Romani igitur auas duodecimas sextantem voca Iar; unam autem sextam, sextulam. Vt Iibram medicam, quae erat, Vt vidimuS, drachmarum xcvi, Romanae adaequaret, septem

denarios uncise imputat; quod ipse non innovavit, ut ex eius verbis colligi potest: sed hoc eius inuentum est, denarium in textulas diuidere; ut una sextula denarii ἀνάλογο- esset uni obolo A iti

docet, siextulam denarii este paulo maiusicula semia scrupulo. recte. xx r III scrupuli in uri 1 drachmis sunt. vi autem totidem sint in via denariis , manifestum est, unam sextulam denarii paulo et iusculam dimidio sic ripuli esse. Ergo Lxxxori denarii, q Iae est Libra Romana, sunt aequales xcv i dracho is, quae est Libra Italica, & medica. Et proinde

s ἰσαειθμον, quod pari nummorum numero constat, cuius partes pro portione sunt alii Talento. Omne enim Talentum constabat sexaginta

52쪽

DE RE NUMMARIA, Ar

Minis loci sui , Mina autem centum drachmis gentis eiusdem,& loci ubi eius usus effet. Denique, ut Pollux scribit, omne Talentum habebat

bcinarum , & in Mina ΠΟ- αρ θμος drachmarum. Sed potestate longe differebant, quod drachma Ptolemaica duum obolum Atticorum esset , ideo tripla erat drachma Attica ad Ptolemaicam, dc sesquitertia ad Antiochicam . Nisi legissem apud Heronem, ego putasPm ἰσοώαον este ἰσο θsων. Sed Heroni est proportionale. Igitur Libra Romana

ι Dotam . Ac proinde Denarius Romanus ad Drachmam Atticam fuit, ut octo ad septem. Scconsequenter si drachma fuit remetων LXILII, Vzre vera fuit, Denarius fuerit tempore Augusti, de Tiberii ri,ρ π Lxxiii. & plusculo amplius. Sed mirum est, ne huius quidem ponderis talem reperiri. Nam quod Agricola &docti alii causantur, nummos vetustate rasos & detritos non posse priscum pondus conseruare; nos asserimus , multOS, quos vidimus, tractauimus,SI ad stateram examinavimus, vix quicquam de figura deperdidisse, imo tam integros fuisse, ut vere asperi, ut Sueto nius &Persius loquuntur, dici potuerint. Stamen ad momentaneam libellam appens, Hora

53쪽

i ros EPHI SCALIGERI

multo granula sexaginta, aut Regalem Castilia

num, quod est verum pondus drachmae, excedebant. Nam quae tanta vis vetustatis essicere po test, ut de nummo pulcherrimo. cui nihil deesse videtur,& quem recenter ex moneta prodire censeas, nouem granula decesse concedamus 3 Addo, cursere omnes suae eiusdem cum arachma ponderis r Hoc disbium peritis harum rerum discuistiendum relinquimus. Certὰ omnes denarios ab Augusto ad Constantinum,& infra illud tempus,

non mulium pondere inter sie differre videmus. Propterea apud Iurisconsultum legimus cap. xxvIMandatir Eλαζον, :9 ἔχω Πς λορυ- κης

sexta pars drachmae Atticis, ut denarii in hac syngrapha. Ergo Denarius& Drachma idem tempore Iurisconsulta, saeculo Seueri,Caracalsae, Alexandri Mamarae &c. Sed quis capit illum locum Varronis ex tertio Annali, apud Charisium Z insummum argenteum satum primum a Servio Tullio dicunt. Is quatuorscriptum maiorsit, quam GC. Tam enim falsum primum nummum aggentςum a Servio Tullio Rege flatum . quina scriptuli quatuor maiorem suilla denario posteriorum se- Culorum. Ita enim denarius Tullianus valuisset diΘrachmo & scrupulo uno.Qaod profecto nurn quam fuit. Sed ita Varronem sensisse putamus, ut denarius Tullianus scripulorum quatuor fuerit; & proinde maior quam hodie, quum hodiernus sit tantum scripulorum trium. Varronis enim

dictio

54쪽

D'E RE NUMMARI A 3 dictio morosa est, & aliquando perplexa. Graeci melius exposuissent: Του το δ θυυάειον μεῖζον ta ri, τεἱάρων ών γραμμζάτων. Sane ea fuit varronisisiens. Vetus igitur denarius ad posteriorem eam rationem habuit, quam quatuor ad tria. & certe hoc ithes , foedus Antiochicum apud Liuium ostendit. unde Confirmatur quod alibi diximus. vltimis temporibus Reis.& seculo Augusti fere idem pondus denarii & drachmae fuisse. Clarius igitur dixisset: Is quatuor scriptulis quum esset, maior sit quam menc. Cleopatras: Tο διοίχον lactγώμματα δ'. est vetus denarius. De ratione Ta-ienti Attici ad libram Romanam, & drachmae ad denarium, fatis quidem in prae sientia dictum a nobis : Sed tamen de Talento tace re Don possum, quae apud solum Heronem reperi; cuius verba nondum edita haec sunt: Πα, Τάλαντον ἰδία Hes

iam , ἰσοδυίαμον fust. Eoc est drachmarn Tyriam

Candem

55쪽

44 Io s E P HI SCALIGERI eandem prorsus cum Attica pondere, & valore fuisse: Ptolemaicam autem ad Atticam , ut duo ad sex. Antiochicam, ut tria ad quatuor, fuisse, ut exsequentibus constar: Nναλογας 5 τῆ ήλατο τάλαντον έρηιῶν 1 hα G ταλ- ληφθ; U. et β

tum a Talento, drachma a drachma pro portione valoris. Sequitur: Οἶ ἁ Q ξυλα, ὀν Κναεοχο- τα-

τεα αρεις. Talentum ρυλια, se tiochense, mina- propriarum ux, sextuplum autem nummorum

numero. Quia Atticum Talentum est sesquitertium ad Antiochense, ideo qnantarum 6o oo dr climarum est Atticum, tantarum 43cio erit Antiochense. cuius sextuplum sunt drachmae 27ooz. t drachmarum erat lignarsum Talentum Ametiochens ita dictu m, ut apud eundem Heronem ξυλαί - tDvς. Bis autem apud Heronem haec

duo inter se opponuntur: ταλαντον - νομίσματι, τα- λουτον φυλιαν '. Talentum nummarium, Sc Talin-

tu lignarium. Sed hallucinatio est apeld Heronem. Το : ξυλιών - Α'νποχμα τάλαντόν ὀ 3 Dπων το ε : This nisi signarium Antiochense esE Ebrarum CccLxxv. Paulo ante dixerat libram esse drachmarum 96. ouae in ccccxxv libras ductae dabunt drachmarum triginta sex millia. mod nihil aliud est quam sextuplum Attici Talenti. Atqui ζυ 'ντα-

56쪽

DE RE NUMMARIA. si, onus superius dixerat sexi Uplum Tatalenti Antiochensis nummarii. Manifesta halluci natio. Talentum autem Atticam ad Ptolema1- cum, siue Alexandrinum, triplam rationem habere omnino necesse est: quia, ut videbimus postea , Alarinetica mina ad Ptolemaicam est quintu-pla'. Sed eadem AEginetica ad Atticam erat,vi x adv1. Quantorum igitur obolorum sex erat Attica, tantorum decem erat Aeginetica. Sed quantorum x est Aeginetica, tantorum duum est Ptolemaica. Em o Attica erat tripla Ptolemaicata Quare supra

riuimus. Quod clarius ex Plauto patet in Truculento, ubi viginti Minae vocantur Talentum Philippi cum argenti magnum. Ita enim rusticus secum loquitur: nati viginti An:hidat. actio lubeas

Condo in crumenam.

Deinde in fine fabulae

Hem tibi talentum argenti. Philippicum es3.

tena tibi

Si viginti minae sunt Talentum Philippicum,&sexaginta Atticum, Atticum Talentum Philippiaci triplum fuit. Est ergo Philippi cum idem cum

p tolemaico. Et vere Macedonicum dici potest, quod commune regibus Macedoniis, &Alexandri successoribus. Porro Cleopatras scribit drach- am Aegyptiacam esse sextam partem Atticae. quod si Atticus nummus triplus est ad Ptolemai- Cum,sextuplus ad Aegyptiacum ; ergo non idem sunt Talentum Ptolemaicum, & Talentum A Dptiacum. Cleopatras : Δωχ O ὰ, ἀλλη ἄμων Usta λειὼ Αἰγ Mirari,ητις ἔκτον,h ἔπι τις A AHis

57쪽

π Los Epigr s CALIGERI χῶς, αγουσα --. R Irsius Alexandrinum si G, ad Alexandrinum ἐπιπύων habet rationem sies quiquintam. Et quia το ξ χωων est 4 3oo arach inarum Attica rum, ideo το ξυλικον erit 3 Oo. De Talento Ptimeri eum nugari superius declaritum

Insulatis drachma est sextupla ad Ptolemaicam. Sed Ptolemaica est obolorum Ameorum duum. Ergo Insulana erat duodecim oboloram, qt Otscilicet Achaica, cpuae & χροια dicebatur. Sequi

iacit, nimirum neglectis quatruor illis drachmis excurrentibus , quibus Attica Mina Italicam libram superat. Superest Cistophorus iam mus Asiaticus, cuius Cicero meminit non se mel in Epistolis ad Atticum; S alicubi petit, ut de permutatione cisiophori ad denarium agatur. Cistophori autem ratio ad denarium quae fuerit, solus Festus nos docuit,qui scribit Euboicum talentum septem millium & quingentorum Cistophororum fuisse denarium autem quater millium. Erati tur ratio Denarii ad Cis ophorum ut xv, ad urir. Quum igitur ratio ad Cistophorum conficienda erit, summam denariorum ductam in xv partire per VII I .&contra summam Cistophororum ductam in vi II in xv distribue, si ratio ad delagrium

conficienda

58쪽

nficienda est. Talentum autem stigineticum ad Atticum futile, v t x ad us,antea monuimuSex drachmae proportione alteriuS ad alteram. Unde αυ-

Hri δυχ μ λ Gellius Talentum vocavit. Gellius: e in Laidem DemosEhenes clantalum adit, ct etes bi sui copiam faceret, petit. At Lais G, G δω- χώς ὁ τάλαντον poposcit. Meminisse e debemus hostgestum fuisse Corinthi. Corinthiacus autem obo lus idem erat cum Aeginetico, ut alibi ostendi mus, quuna cte Siculo nummo dc Talento verba faceremus. proinde dc obolus & drachma, & Talentusti Corinthiorum ad Atticum νόμισμα eaΠ-dem rationem habuit, quam Aegineticus num-mus. hoc est ut decem millia drachmarum ad sex millii Talentum Atticum. Quod vero Festus sic ribit Talentum Eubolatim fuisse quater millium

denarium, tiUn conuenit illi cum Herodoto. Herodotus enim ait Babylonium Talentum esse mi natum Euboicarum xxx. Atqui totidem Atticarum minarsi erat Babylonium. Euboicae Exx miis nae, Sc Atticae totidem, sitiit aequales eidem talenis io Babylonio. Ergo sunt inuicem aequales. Nos

vero sci iis Festum alibi denarios pro drachmis

modo drachma Attica ad Cistophorum suerit, ut Lxxv ad Lx, Vt v ad III i. . quod verissimum pulsemus. Quod si mendum non fuerit in Festo, quatuor millia denarium exae uabuntur se millibus

59쪽

Ios EPHI SCALIGERI drachmarum. Hoc modo denarii ratio ad drach mani esset sesqualtera. quod videtur fuisse illis ve iustissimis temporibus. Sed dicta siunto a Festo Tetradrachmum Atticum erat aequale quin que Cistophoris. Sane interpres Nicandri dirit δηνάριον εχειν μίαν η. αν. I ales denarios se habuisse penes se narrat ntonius Piso Lota-ringus medicus. De Denario vero ita Heror Δια-lD J-ων P ωμάχας ές μεργασνβ. ἔροιμμέρη μμ μ ης -ορροα ιῆ . ὁ δὲ νῆι μγ g ε Tο ἀοσαριον δωροῦ ώς τε

iam Senarium secundum 'manos in partes

priuo pondere. Assarium diuiditur in semissem,

trientem, quadrante sextantem, bessem, dodrantem, dextantem, de cem, o partem duodecimam, sextamdecisam , decimamocti m , vigesimam artam, trigesima extam, quadrage a, quin- . qmesimam. Atque hae partes appentione uin acent apud Romanos Ratiocinatores. Quas par zeS vocet MCCLII , hoc vero quaerendum est. Denarium & Sestertium diuidi in x t uncias apua Romanos ratiocinatores, hoc quidem verum est,

quando ratio denarii & sestertii ad assem de libram exigebatur et Ut contra, rationem Sestertii ad Denarium confici docuit Martianus. Apud Plutar chum in Camill ita excusium est: ει αργυειον ei τὸ δ κἀ-λων ἔΤωσῶ ἄλ- ΔΗNAPION.

60쪽

DE RE NUM MARIA q9 Legendum: Κααρίων si In re D eisp. Hactenus de Denario argenteo. Aureus vessio Dena ius LXIT annis post cudi coeptus, quam argenteus, Ut ait Plinius, hoc est anno A. V. C. II. M.VI, L OSalinatore iterum, C. Claudio Nerone coss. Sed Quis ex oediet nodos illius loci Pliniani a tot doctis Viris toties tamque frustra vexati Θ Verba PlinurAurem nummus pokZ annum Lx II percussos est, quam arientem, ita ut scrupulum valeret stStertia vicenis quod incit in libras rationeste morum, qas tunc erant,statio os DCCo C. poIE hae placmt XL M. sic na lex auri libras, paulatimque 'Trairpes imminuere pondus. Minuit me vero asi x v. Non est locus inquinatior in toto Plinio: quom doctissimi viri durn fanare conantur, peius affecerunt, quam

librarii ipsi. Primuin frustra sius pestam habent

lectionem illam, si Fertiis vicenis. Non enim ad- uerterunt scrupulum, quod valeret sestertiis vICen is, non esse scrupulum auri simpliciter,sed nun)mi aurei, qui pondere Quidem duplus est ada genteUm, Ualore autem Vi cupius. Nam denarius ab initio fuit scrupulorum quatuor, teste Va rone. proinde sestertius erat unius icrupuli. cc quarta pars aurei,quae est analoga uni scrupulo denarii, aut sestertio, erat duum scrupulorum, quia aureus erat duplus pondere ad denarium, v t diximus. Quare nihil mutandum. Si enim totum ad

totum Vigecuplum, & pars quoque ad partem erit Vigecupla per xv , & xv ii quinti Elementi nuclidis. Illa vero quae sequuntur, male a librariis amiscia sunt: quod incit in libra, rationes Fertiorum, qui tunc erant si Pertios in cccc. Quod emrn hoc portenti est libram auri habere io CCCC tantum 1

D stertios δ