De finibus humanorum actuum commentarius, in c. Cum minister. 23.q.5. Authore Martino ab Azpilcueta ..

31쪽

Finem ultimum non porit omnis in eo in quo etiam scienter mortaliter peccata . nu. 22. Feccatur non habitu , sed active tam exemplo quotidiano. nu. 23. -mare Teum aequὸ ac assia vel minus compa ratiuὰ peccatum , non autem simpliciter et

Tonum, aliud propter se solum , assiud propter aliud solum, aliud propter actud a --

Scire ut scias tantum s ct quando peccatum.

D diffinitionem, ac diuisio I o

nes praedictas addo, declaroque complura sequutus ordinem propositionis ea rum. Primo quidem,ad diffinitionem finis positam. num. 3. addo id quod S.I hom. post se ac alios in. 2.lib.sent. . dist. 38.diffinit in . I. Sec. q.1.art. Ι. Omnem hominem agere propter finem ; Immo S alia omnia etiam natutes ter agentia.Secundum philosoph. .Phisic.Sed aliter homo rationis pamticepβ α

32쪽

3 o DB FIN. ΗV. ACTUUM ticeps ; & alirer rationis expertia. ΗΟ-mo Quidem tanquam sese ad illum litabere sua voluntate mouens, Illa vero naturaliter laquam a natura ipso Deo mota. Illud item quod ipsemet in dist.

q. Ι.art.3. determinat.s humanos actus

a fine suam speciem recipere iuxta illud Augustini de Eccles. morib.Secundum quod finis est laudabilis, vel culpabili . Opera nostra sunt laudabilia vel culpabilia. Quia finis qui est abo obiecto, licet sit ultionis in eXecutio ne ; primus tamen est in intentione. Quod clarius expressit in art. r. & q. g clarius.q.18.4rt.18.art. 7.SQil0d non latuit Bart.in l. Ambitiosa. num.19.ff.desonidi . Decret. ab ordin. ficiend.

I Ad primam gutem diuision qna sitis

dium ue addo primo . Quod sperosa illa de ultimo fine talicitate, ac beatitudine inquisitio Arist. in lib. I. & io. Ethic.& verbosa illa Cicero in in quinque libris de finib. bonorum & malo

33쪽

in , non est tanti facienda , quanti ego oliva illam fasiebam , imitatus floripetas illos , qui malunt discere veritate per ambages' e2 philosophia ethnicorum obscura, nubila, qua recta ex Euangelio claro &sereno a sacris doctoribtis exposito. Quoniam cXIJoan. . 'facili me colligitur sinem ultimum cuius, omnium in quo bea' at iis . titudo nostra consistit esse ipsum Deu o. Thom.

increatum tum me Inlinateque bonu aliis in .

Ultimum autem finem quo esse bea- d. q. titudinem siue stelicitatem animae in-

haerentem creatam, qua prehenditur, q. I. 2.3.&1n fruitionem habetur vltimus illes nis cuius: Vt ante postf alios decla

Et 'beatitii dos uescelicitas essentialiter est visio Dei cum illa mira fruietione, quam iuxta Esaiam cap. 6 . de Paul. I. ad Corinth. a. Nec oculus Vidit nec auris audiuit, nec in cor hominis ascendit,ut recte placet. S. Ilio. in dicta. q.3. art. 8. vel stultio cum VNsione

34쪽

32 DE.FIN. HV. ACTUUM sione ut subtilissimo placet Scoto in dicta. q. q9- Addo quod S.Th. ante postque alios in dicta q. 3. monstrat esse impossibile

non tum iuxta rationem Π dei catholicae sed etia iuxta naturalem be titudinem nostram consistere in alio quam in ipso Deo. in quo summa &tota ratio uniuersalis boni consistit; dum in art.I. ostendit non posse consistere in diuitiis. In secundo s neque in honoribus, licet diuitiis meliores sint. In tertio 'neque in fama &gloria. in quarto ' neque in pote tia. In quinto ' neq; in ullo corporis bono, cum & salus, & alia corporis bona ordinetur ad animae bonum. In sexto neque in voluptate etiam quamlibet honesta. Et in septimo neque in aliquo bono animae, quam iiis animae inhaereat beatitudo, qua

prehenditur & possidetur id in quo illa consistit, nempe ipsemet Deus. Ii i Octauo u neque in ullo Aho b'no crea

35쪽

COMMENΤA RIV s. 33to, sed in Deo ipso increato qui crea

uit nos: quique beatitudinem in animis beatorum facit iuxta illud Aug. I. de doctr. Christ. Illis rebus fruendum est , quae nos beatos faciunt. ut declarat. S.I hom .in dicta q. 3.ar.I. inare iure rideamur qui ob quam- 1 alibet magna sortunae, corporis vel animae bona , gaudemus appellari steli--ces , antequam Deum intueamur , Scantequam sciamus , nos esse illi per gratiam sitam accepti. Quod nemo . nisi reuelante domino scire potest. Ec

conseruare coniicianuis. in etiam scientes vel scire debentes , Ca DOS Ca- Scs. s. rere , ideo quod nouerimus nos in squalido culpae mortiferar reatus statu iacere: parum memores illius Seueri ni libri de consolatia QMd me faelicem cones iacta lis amicis Qui cecidit stibili non erat ille gradu.de illius Parthenicae Marianae.

36쪽

Foesices quicunque inis a syrtibus altantis ' visuri pacem, sunt in loca tuta recepti. Nam neq; mens ulla secus est habitura quiete clatos sensura dies nec dulcia secti .

Nolumus tamen negare posse appellari beatos & scelices illos, qui gratia Dei gratum faciente fruunturr etiam si paupertate opprimantur, morbis crucientur, & ignominia, ac tyrannide pessundentur. Illos item, qui non abeunt in consilio impiorum ι & in Via peccatorum non steterunt. Psalm. I.& quorum remissae sunt iniquitates. Psal. 38. Qui timore casto Deum timentes ambulat in viis eius, Psat.127.& qui immaculati in via ambulant in lege Domini Psal. II8. Beatos in quam

spe, non re, beatitudine consumanda, non consumata, Vlae non patriae.

Sed nec volumus damnare peccati omnes qui eiusmodi epithetis & titulis scelicitatis, & beatitudinis ornari gaudent, modo non gaudeant eis, quatenus ob malum culpae, vel ob bo

37쪽

COMMENTA R IUS. num falsum tribuuntur ; aut ob ipsam laudem solam , non referendo ea in alium finem aptum, etiam si ob vera bona illa contingat iuxta ea quae pridem in dicta repet. c. Inter Verba. II. q. 3. num. 33S. seruanda diximus, in acceptanda iuste laude humanas & summatim retulimus in Manuali cap. 23. num.18. De numero quorum iuste se beatos appellari gaudentium , sint ratione dignitatis interioris verae vel praesumptae, Vel exterioris, cui virtus animi resp0ndet, vel respondere prς- sumitur, vel quares: ei respondenduobligat vel incitat eiusmodi appellationem acceptant, gratias Deo agentes ' dederit eis illa ob quae laudantur, aut indolentes ' nil eorum vel certe non tantum quantum putantur habere habeant. Argu. c. I. o.dist. ad

iuncto. c. Inter Verba. I Ι. q. 3.

Addo tertio quod idem S. Tho. in Idicta. q. I. art. q. probat eficaciter, esse aliquem Hsimum finem humanae vi-

38쪽

tae: non solum side catholica,sed etiailla ratione naturali quod finis habet rationem boni, quam infinitum tollit . iuxta Philoset. Methaphis. Immo& in art. tenet, o mnia quae vult homo , Velle propter Vltimum finem . Qi md tamen nobis non videtur certum etiam subintelligendo formaliter vel virtualiter ; quicquid Caiet.ibi dicat soluendo argumenta Scoti in q. distin. 9. quae tamqn nostra sententia minime soluit. Et corroborantur , Tum eo quod peccata quq peccamus , neque reserimus, neq; sunt reseribilia in ultimum finem, secundum omnes, & tandem Caiet. I. sec. q.8. art. 3.&q. IOO. art. IO. Vbi ait, omnia, quae non sunt peccata esse in Deum reseribilia; non tamen illa. Tum quia liacet operari, propter id quod est per se amabile, non referendo illud in fine

ultim una,vt infra dicemus . Tum quia multi multa volunt, & operantur etiasormaliter , & actualiter propter id

39쪽

quod est & sciunt esse contrarium ultimo fini & eius assequutioni: puta omnes qui peccant mortaliter scientes id impedire adeptione eius. Tum quod alioqui omnia opera infideliu, qui gloriam vel falsum Deum suumvltimum finem putant, essent pecca ta, ob mali finis circunstantiam.Qu'dest contra eundem S Tho.2.sec. q. Io.art. q. Quem ibi Caiet. late defendit contra Greg. Arimin. qui communiter reprobatus in z.sent.dist.38.& seq.id afirmauit. Addo. 4. Vtilissimum quidem esse dicare omnia opera nostra huic vitimo fini iuxta illud Psal. - . Dico ego opera mea Regi. Et omnia in nomine eius, qui est ἈN.IRsvs CARisrus facere ad Colossa. , Nam &Persius fi- hdei lumine carens, grauiter detestatur oscitantiam nostram, qui parum ob oculos hunc finem ultimum versamus,& minus in illum nostras actiones vel uti sagittantes su as in suum

40쪽

38 DE FIN. IIV. ACΤVVM scopum sagittas colli manius Dum

ita increpat. Est aliquid quo tendis, ct id quod gis arca.,l e n palam sequeris coruos, rem' tu si . Securua quo pes ferat , ct ex tempore vivis'

Et dum subdit. Discite o miseri

causas cognoscite rerum. uvi sumus, quidnam victuri g imur P, Vtilissimum inquam est hoc facere: non tamen adeo in id obligamur, ut quoties id non facimus peccemus . Immo plurimum nocuerit credere omnia quae facimus esse peccata, nisi invitimum finem, qui es: Deus, ea referamus. Proinde curemus facere illud, ut meritis crescam us ; & hoe euitemus , ne scrupulis angamur. Addo quinto ' multi putant se nofacere relationem praedictamquam talmen faciunt: & multi contra facere , quam tamen non faciunt. Pro cuius rei intellectu notandum : quod haeCcollimatio, siue relatio operum nostrorum, in ultimum finem, siue Deu&alio-