장음표시 사용
171쪽
Numenius vocat, a subiecto & veluti primo colore,qui albus color,cum tanquam punctis rubeis aspersus sit, ερυθρσMικίλος ab Epicharmo dicitur. Sunt in synodontis capite lapides, unde synodoticies GL 7 cή ip gemmae Plinio .Hac in sententia de synagride& synodonte permanebo,quoad alius differentiam aliquam siue notam praeter aetatem, qua discerni possint ostendat, nullam enim aliam hactenus inueni. woye in Α μ -- γίως ει , χοις ἐμό-, inquit Athe M' ρ ρ
naeus. Eius de generis sunt Mooλς & charax,praestantior autem est chaTax,cuius riconem non propono,in nostro enim mari non reperitur,
neq; ab Aristotele Plimove ulla huius facta est mentio, sed ab Athe
naeo breuiter tantum, ut dictum est,& ab AEliano. maris rubri foetura I A. D. ea orcst charax nominatus piscis,pinnas habet,& utrinq; a tergo auri simi litudinem speciemque gerit,inferiores partes purpureis cingulis illustrantur, similiter eiusdem cauda auri similitudinem gerit .Purpureus color oculos pulchre adumbrat. Oppianus LI B. I. Αλιατι cὼν nomina
De Acarnan C.' IS C EM Quem hic exhibemus, nec in Prouincia,nec in Gallia Narbonensi, nec in Hispania videre potui-j mus, sed Romae tantum, ubi inter crythrinos, & prorythri novenditur, eodemque nomine stilicet phra-golino, nuncupatur. Idem est fortasse qui asiores, etiam dicitur Venetiis, quod albus sit. AἈρνώ dicitur ab Athenteo. Alibi tib s. ἄχουρνος. Ab Aristot. ρνοις, dc αχα να εοις ἰχθυος apud Phau ortuum. Acarne legitur in vulgatibus Plinij codicibus, in catalogo piscium, Appellationes alias aut vulgares,aut Latinas non comperi. Dicimus igitur acarnanem piscem esse marinum, pagri vel erythrini forma, colore candido, squamis argenteis, ore mediocri, tenuibus dentibus, rostro aquilino pagri modo , spatio quod inter oculos est
172쪽
didis. Ad primarum radicem macula est ex nigro rubescens, caudae extrema rubescunt, linea recta a branchiis ad caudam proten-sa,partibus internis a phagro non differt,eiq; & erythrino adeo similis, ut pro eis vendatur,ut dictum est, horumq; trium nomina confundantur Romae, omnes enim hi phragolini dicuntur. Athenaeus L I B.
κριτω. Qui acarnan dicitur dulcis est & subastringens, satis alit & facile excernitur. Eadem sane sum expertus, carneq; esse candidissima, media substantia,facile concoqui & distribui,bonum succum gignere. AEstate & hyeme capitur. Quid potissimum in animum inducat
meum,Vt piscem quem reprςsentamus acarnanem esse credam:bona equidem fide dicam ei qui alia vel meliora inuenerit, magnam habi- '' turus gratiam .Hicesius apud Athenetum pisces aliquot eiusdem generis enumerat,vi cap. de phagro citauimus,phagrum, Chromin,an thiam,acarnanes,orphum,synodontas,& synagrides. At pagrum Merythrinum non esse eum que hic depingimus, color rufus satis probat.hic enim candidus est,illi rus. *nagris et si alba aliquando dicatu maculis tamen rubeis conspersa est, similiter de synodon, quare hac maxime nota, & delibus ab hoc nostro seiunguntur.Nec Orphus esse potest, nam ut paulo post ostendemus, ruber est,hic noster albus. Superest ut velanthias sit vel chromis,sed hos suis locis ab acarnane 1 Reae hil . certis notis discernemus. Acharna scribit Aristoteles restate laborare p φ atq; extenuari,quod etia in hoc nostro pisce verum esse comperies.
P 6 MΙΣ Et κρώδες an iidem , an diuersi sunt pisces,
equidem me adhuc nescire fateor:malo enim id fateri quam sciens studiosis imponere, & rem incertam pro certa proponere. A thenaeo videntur diuersi esse pisces, diuersis enim locis utriusq; meminit,Vno loco ex Epi
173쪽
ubi ponitur pro ξαριας per diaeresim ξ in κος, & hyperthesim τοῦ
erialtero loco, in λιθοκεφαλα,- κρεμυς . quem locum citat ex Aristotele et O. ζ- . chromis Latinum nome nullum habet, nostris vero
piscatoribus incognita est:ob id nomine caret, chromin esse puto, &eam hic exhibeo, quae in ora Liguriae, Antipoli, & in insula Lerino, quς nunc diui Honorati insula diciturirequentissima est, vocatum; a Liguribus Magno a castanes colore.Piscis est litoralis corporis figura,pinnis &spinis melanuro similis, sed oculis est minoribus, nota nigra in cauda caret, sed totum corpus nigricat, lineas habet rectas a branchiis ad caudam, ore est paD o, squamis paruis,interna omnia auratae similia habet. potest etiam non inepte corporis figura,& colore cantharo comparari, nisi quod chromis paulo nigrior est. Lapides habet in cerebro,ob id hyeme male habet. Aristoteles semel anno pa- ii 'rere scribit,& inter τυς collocat,id est,fusaneos pisces, ut Gaza vertit .Et alibi cum iis recenset, qui exquisito sunt auditu, & grunni- σηima. v. tum quendam edere scribit. Piscis hic paruus est,& vilis habetur,liu ''
Ouidius immundam chromin appellauit.
myro vendunt,qui admodum frequens apud nos non est, sed Romae M Neapoli frequentissimus. Piscis est marinus,litoralis,auratae similis,
174쪽
scd corpore minus rotundo compresso, capite longiore, rostro acutiore & magis compresso , ore medio, dentibus paruis, colore ar- Renteo, lineas habet transuersas a dorso ad ventrem, nigras vel pullas aequalibus spatiis distantes, quarum prima maior, altera minor,&sic deinceps, quibus sargo similis est,& pinnis & aculeis dorsi, &ιμῆ ' ' cauda Ob has lineas dicitur ab Oppiano S μγμ υλος ειο ε ι Vs,id est, varius:quod non satis recte expressit interpres,& picto mormylusi' si ore,neq- enim in ore, sed in lateribus pictus est Rectius Ouidiu , qui pictas morinyras dixit. squamas habet, quς facile excutiuntur, dorso
est ex albo caeru leo, ventre argenteo.Internis partibuS ab aurata non multum dissert.Branchias quaternas habet,cor angulatum,Ventriculum paruum & album,intestina alba, peritonaeum nigrum,hepar rubru m, splenem nigrum.Carne est molli, praehumida, lutum olenter vescitur enim terrae excrementis, luto, cancellis , loliginibus paruis. Quare nisi coctus in sartagine,vel craticula non est edendus:non immerito igitur neque apud veteres fuit, neque apud nos est in pretio. ii - , Quicquid dicat apud Athenarum Hicesius mormylum esse s ο*μα --G6id est multum nutrire. Recte vero apud eundem Archestratus.
onoravim estprauus p cu ion et tilis illo Tempore,litoribus gaudet. Parit testate, dissicilius a piscatoribus capitur, eadem enim arte Io 3, qua lupus utitur,teste Oppiano.Nimirum effossa arena se occulit ad vitanda retia. Toῖοι 5 τεχά sum uύλει, ἔν τ αν ἐς sis c GPοπεσων, ὁ δε δυ ἐν ψαμ sθοισί
Α Λ P H Et Θαὶ λαὸς Graecis dicitur, a Latinis idem nomen seruatum est. Pancrates apud Athenaeum scribit βοας πορπιας, ab Haligonis vocari, qui locus corruptus est, legendumque βοοις Nam dicuntur αi τελειαι, id est, iam adultae, rus. ἀλῆς i
175쪽
λε ρα τίν ritus λεων, id est, & Vm si Es, quae nondum iugum pasiς sunt,neq; ad latic dorso vexerunt, i l ες vero adhuc minus adulia , Ic iuniores quam δαμαλὴ p. Boues igitur paruas ait Pancrates sal pas nuncupari,quia algam in ventriculo,ut foenum boues congerui.
Hunc Athenaei locum, quo Pancrates dicit falpas nominatas fuisse boues, si secutus est Phavorinus, cum scribit, muος δ. λς,υλήν, id est,falpa piscis quidam est,quem bouem vocat,si etiam eundem secuti sunt,qui Graeca lexica concinnarunt, apud quos haec reperias. Oλπη piscis genus est, qui bos etiam dicitur, satis recte an notarunt, sinsalpam eundem piscem esse crediderunt, cum eo quibos proprie dicitur ab iis qui de piscibus scripserunt, vehementer er rant.Est enim bos ex planis & cartilagineis. Existimant quida salpam piscem eu esse,qui a Germanisso och dicitur,ea moti ratione, quod ' DA baculo tundatur,priusquam coquatur,quod Plinius de salpa I si s cap. faciendum esse scribit. Alij alibi pisces principatum obtinet, coracinus in AEgypto. Zeus idem faber appellatus Gadibus,circa Ebusum salpa, obscoenus alioqui,&qui nusquam percoqui possit, nisi ferula verberetur.sed haec ratio minime conuincit olo si h Germanorum, nostram esse salpam,quod baculo tundi, alpς cum multis commune
sit. Etenim so Db Germanorum lingua est piscis baculi,id est,piscis
qui baculo verberatur,priusquam coquatur. Quo nomine piscem omnem sale conditum,& in fumo,vel in aere exiccatum appellant, ut ratas,soleas,passeres, rhombos, ahbsque permultos. Quorum mirabilem copiam Antuerpiae vidi,in aliquot tabernis mercatorum,qui hac mihi pr parationem narrabant,ut quoniam sicci sunt,& pr duri,ba, culo primumvel malleo contundantur . deinde aqua aliquandiu ma
eerati decoquantur. Huiusmodi piscibus, scilicet planis 3c tenuibus illic abundant, qui facilius exiccari possunt, quos exiccatos in Gerrimaniam convehendos curant. Non est igitur sol ora piscis species, ut Germanicae linguae periti mihi indicarunt. Non desunt tamen, qui speciem quandam asellorum exiccatorum proprie so Och dici putant,qui falpa nostra esse non potest, oblongus enim dc rotundus est piscis. Salpam igitur ex hac descriptione agnoscemus. Piscis est marinus, litoralis, squamosus, solitarius, auratae, vel potius boopi similis,pedali magnitudine, rostro quasi mugilem refert, capite est Parvo & obtuso,tineas multas aureas, a branchiis ad caudam ductas, habet parallelas, a quarum multitudine πολυκαμμος, dc ab Oppiano
ecloλονωτος: a colore vero dicitur. Pinnis, aculeis, bran
chiis auratae similis, cauda,sergo. Oculeis est aureis,superciliis quodam modo virescentibus,ore paruo, dentibus serratis. Peritonaeum nigrum habet,ventriculum magnum,dc intestina lata,alga, aliisque
176쪽
excrementis sortidis reserta. Hepar rubrum, & in eo vescam copioso semper felle distentam,splenem nigrum,cor angulatum.Alga vescitur & stercore,unde si ψοφάγοι χοὴ - dicuntur, ab Epicharmo apud Athenaeum,id est,stercus edentes,& foedi execrandiq; odoris,quo loco pro reponendum duximus & obsco tib.s- bi'. nus piscis a Plinio appellatur.Id confirmat Arist.Nutritur salpa ster- core & alga,porrum etiam depascitur,capitur etiam sola piscium cu-ti ,-hs'. curbita. Eandem inter pisces, qui optime audiunt, recenset, & semel ' Φ autumno parere scribit.Oppianus autor est in scopulis alga & musco φ''' ' resertis habitare, nequaquam tamen dicemus cum Vere saxatilibus I brq3 conferendam esse.Salpa enim est inquit Athen. id est, dura & insuauis,& Archestratus indicat malu esse piscem. Est procul
dubio plane ingratus palato & ventriculo, succum malu Fignit,ideo
vilis est iis etiam qui eum nouerunt, & a pauperibus solum emitur. Mestis tempore melior est,autore Archestrato,& ex Mitylene,secun-IA.9 cv dum Plinium ex Ebuso. Sunt qui autumno captam praeferat,sed male:nam cum pisces omnes uterum ferentes meliores sint, salpa aestate
grauida melior dicenda est: parit enim autumno, & semel duntaxat, ut prius dictum est. Eius nullum usum in medicina comperio. Nam L. p ' citatur a quibusdam ex Plinio:Salpa siue sal pes expurgat Vlcera in linteolis concerptis.Id non de salpa pisce, sed de nomine mulieris obstetricis, cuius etiam eodem capite bis fit metio, & aliis in locis,inatelligendum puto,ut loci huius is ut sensus: Salpe obstetrix salsamentatis de iis enim eo loco verba facit in linteolis cocerptis expurgat vl- IJ 7, cera. Athenteus etiam ex Nymphodoro Syracusio scribit Lesbiam
fuisse Salpen, quae Paegnia condiderit. His addit, ideo quod variussit hic piscis, locrum siue colophonium Mnaseam, qui Paegnia con-LMρ M scripsit, a varietate salpam appellatum. Oppianus scribit si pas alga
delectari, & ob id nassis dispositis in locis algosis capi.
Cςtera pete ex ipso autore. Piscis est in nostra Gallia Narbones, qui perapposite vergadeste dicitur, id est, virgis siue lineis distinctus. Virgas enim appellamus tenues & longos ramos siue baculos, quas Grsci ράπους nominant,unde δυρο βῖα duabus virgis siue lineis distincta,& πιλνα c quς pluribus,ut salpa,& piscis de quo hic loquimur.
Quem non inepte virgatum nominabimus a virgis,quas habet salpae omnino simile neq; eum a salpa genere differre puto, sed aetate tantum,ut virgatus minor sit,neq; in cam unqua magnitudinem accrescat,in quam salpa accrescit.Praeterea tenuior dc rotundior, Alpa veluti compressu extensa,spissaq;,reliquis omnibus similis. Stagna marina subit hyeme,quo tepore capitur,& vere,alio tempore minime. De Stro
177쪽
Philone: γ-α ο ομ ιος ιρος ἐν ἐρυθ' γαλάαχ ὁ 'οῖγορύγη Mos ς' statas, ράβδους χων δι ολου τοῦθ' ς -- est, nascitur salpae silmilis piscis in mari rubro,qui stromateus nominatur, uniuerso compore lineis aureis productis distinctus. Hunc propter similitudinem, nos quoq; salpae subnectere voluimus, etiam si in peregrinis pistibus sit habendus,quos seorsum libro uno complecti statui.Pr terea ut studiolos admonerem, istum piscem si1 in aliqua maris mediterranei parte reperiatur, nec mari rubro tantum proprius siti,fortasse eum csse qui Romae fatola nuncupatur, eo a salpa dissidens, quod lineas aureas breuiores habeat, nec ad caudam usque productas.
neris esse,cum chromi, pagro, synagride, caeterisque huiusmodi asserit, ob id superioribus annectimuS. Orphum vero hic non depingimus eum, qui a Graecis quibusdam hodie vulgati lingua os ς nomine dici
178쪽
tur:est enim nostro longὶ maior, utpote qui pondere viginti libras aequet,nec si1t litoralis. Sed orphsi depingimus ex Aristotele,Athen in
Plinio. μφὶς igitur,& θρί Attice dicitur,Latini Veteres Latinum nomen retinuerui.GaZa cernua interpretatuS est. Paruus orphus orpha Athen . 7. cine dicitur Dorione autore.Piscis est marinus,litoralis,pagro quodamodo similis,colore ex purpureo rubescente,ideo rubentem appellauit Ouidius.Oculis est magnis, dentibus serratis, pinnarum situ numeroque & aculeis pagro similis, podice admodum paruo: habet enim rimulam tantum,quam vix animaduertas, nisi ventrem comprimas,seminis meatibus caret. Talis est orphus noster, cui conueniunt omnia quae Athenaeus & Aristoteles orpho tribuunt. Breuiὸ paruo magnus fit, est carniuorus, dentibus ferratis, solitarius proprium huic est seminis meatibus carere, & hoc quoque quod disiectus diutius vivat unde γενος opφῶν, id est, genus tarde mOIi ηρ rientium orphorum Oppianus dixit.Latet hyemis tempore, litora lis est magis quam pelagius, vivit duobus annis non amplius.Mirum Zib. 3 ID Plinium inter eos orphum reposuisse,qui apud Ovidium tantum, & apud neminem alium reperiuntur, cum O B. I X. videri possit ex
Aristotele in iis numerasse,qui hyeme conditi iacet in speluncis. Sunt&alij plures quos citat Athenaeus,qui orphi mentionem fecere. Oppianus eum saxatilibus aenumerat, sed saxatilem superiorum quorumdam modo intelligere oportet. Archippus apud Athenaeum ait orphum sacrum esse piscem,quod fusius exponit A lianus.In myrensi lycis sinu Appollinis templum est,ad cuius sacerdotem vitulinas caris' nes distrahentem,orphi adnatant, & tanquam sane conuiuae ad epulas inuitati carnes comedunt,& immolantes ex eo magna Voluptate
assiciuntur, quod pisces sua sacrificatione pascuntur, quod quidem ipsum, res suas bene &keliciter sibi casuras esse significarde persuadent,idcircoq; propitium sibi Deum esse dicut, quod suis cibis pisces
expleantur: quod si1 caudis carnes in terram eiiciant, tanquam sordidas a se detestantes,inde sibi iram Dei portendi arbitrantur. Itaque huiusmodi piscium genus sacerdotis vocem & agnoscit,& si ad eos a quibus appellatur accesserit,adeo incredibilem ipsis laetitiam adstit, ut sit contra fecerit magnum dolorem eisdem inurit. De eiusdem sucii ' co & substantia haec Athenaeus. op pG αχυλοs m V s , γλίχρος,
lος δ' εσὶ ὁ ἰχθυς, Amramalos. Orphus boni oc multi succi est, glutinosus, corruptu dissicilis: multum nutrit, urinam ciet,partes circa caput glutinosae, faciles concoctu, carnosae dissiciles concoctu, quaeque magiS grauant, tenerior vero cauda, pituitam gignit piscis iste, & dissicile coquitur. Quae omnia non omnino mihi vera Viden
179쪽
turmam partes circa caput, si glutinos e sint,qui possunt esse, concoctu faciles3 Glutinosa enim haerent inter se tenacius, ob id maiore caloris vl,longiore temtore incidenda, attenuandaque: quare &grauant magis, & dissicilius coquntur, unde fit ut suspicer locum transpositum fuisse& sic legendum. o et οὐ τη κεφαλη γλιο αβο υτερα , ii multam pituitam gignit,qua ratione, esse opinor,ut multa alia quae ob solam humoris copiam urinas cient. Cum enim glutinosus sit, neque substitntite tenuitate,neque acrimonia id praestare potest. Ob eandem glutinosi humoris copiam, uniuerse quidem difficilis concoctu recte dicitur, etsi aliae partes aliis collatae concoctu sint faciliores. Ausonius Cer-nuae meminit,sed ea fluviatilis est,nos h1c de orpho marino agimus.
Strabone χοῖρος, qui a nostris,& Siculis porro. Est au '''tem pisicis marinus, corporis forma pagro quodammodo similis, magis rotundus, compressus. squamis tam firme cohaerentibus, tam que asperis, ut iis l1gnum, & ebora poliri possint, veluti squalinae cute. Ore est paruo, pro corporis magnitudine,sed dentibus acutissimis & validissimis, Oculis rotundissimis.Branchiarum operculum no est osseum neque1cistum, sed est rimula tantum orthragorisci modo, ad quam Vtriri que posita est pinna. In dorso tres habet aculeos, robustos, asperos rectos, membrana iunctos. a loco in quo branchiae coeunt, Ossa duo iuncta per ventrem ad podicem extensa,in aculeum Vnicum δύ
180쪽
euidentem desinunt, quae ventrem sic firmant, Vt non minus dura sit tota epigastrij regio,quam dorsum ipsum.Internis partibus auratae similis est, hepate magis albo.hunc piscem esio qui scis dicatur,
notae eaedem ab Oppiano traditae comprob*nt. si ν 5 μυῶ χαι πιν γένος οἱ πευ πα φων S pGλεοι νεποδων, κ, τ Ρά6ν ωπι*ρρο ουτι GJι περ ἐοδες, ἐτέ-θPoui , P πυκνοῖ6 πε- oris ἐνδιον o λυί. quoque pra reliquis sevum murisgenus,audet. Bella inserre miris gens tantula,tergore duro Fidens densis armato dentibus ore. Nullus est omnino piscis ex squamosis qui tam duro tegumento opertus,tamq; firmis dentibus armatus sit quam hic piscis,adeo ut ex
pertus ipse sim, ne acutissimo quidem gladio renetrari posse. Ex quibus colligas piscem hunc plane esse, cum nihil frustra fat
GD. r. a natura. His adducor,ut credam eum piscem quem hic depingimus, μυν esse Oppiani, qui ab Athenaeo dicitur ut hoc in loco non assentiar Hermolao,qui legendum putat υς, nisi eodem modo apud Oppianum legatur, sed praestat locum Athenaei proferre. κροαυσυς υλειαμ δι επι γλαλ os, κ a ἐώι δυοπεπΤότερος, Np . a m . Capriscus vocatur etiam μῖς, virus resipit, dc durus est, citharoque concoctu difficilior.quod sequitur δυρ- ο ω, 3cc. indistinctum est in vulgaribus nostris codicibus: nam post δυ-άότερος Oratio commate distinguenda,& nomine iue -- claudenda. Illud Vero CC ν non. significat ori gratum: hoc enim superioribus plane repugnaret, sed bene firmum,durum & robustum, ἁ- ἀ--q, quod inter caetera significat o νοι , id est, roborare & indurare. Hunc Vero piscem ea esse substantia,succoque quem tradit Athenaeus,ego gusta tu ipso deprehendi. De eodem Strabonem locutum fuisse existimata
θροοις. id est,Crocodilos abstinere a porcis, qui cum rotundi sint,& spinas ad caput habeant, periculum beluis afferunt. Quae adscripsi,ut intelligant omnes vel hunc piscem,de quo agimus,vel eum de quo proximo capite dicemus, verum esse Nili porcum, non magnum illum qui in hortis Pontificis Romani beluiaer nuncupatis, circa Nili statuam sculptus spectatur,porcusque vulgo dicitur, cum sit HippopotamuS.