장음표시 사용
41쪽
ossibusque non carent,quarum perpaucς,ut scribit Aristoteles,& cer- AE HR-ri loci , limo eduliisque caeteris, si1 quis apponat, vescuntur, contra ' ' vero plurimae solo humore dulci pascuntur &augescunt. Quamobrem ut idem tradit, ij quibus vivaria anguillarum curae sunt, diligenter dant operam, ut quam maxime pura synceraque sit aqua aD flustiis Jcessivens semper per ripas ubi vivaria extruunt:nam nisi aqua limpida sit, breui strangulatae intereunt. Sunt autem anguillae perfecta animalia, nec quisquam nisi rerum aquatilium plane imperitus aliter existimauerit,nisi forte Homerum secutus qui a piscium naturacos separauit. At sunt praeter eas sardinae, trichides,aphyae, mumiles,
Ursupra diximus, innumeriq; alij quos breuitatis gratia omitto, quos ' ''sola puraque aqua vivere, refici,augescere, ex eaque carnes ipsorum,1pinas, Cartilagines, ossa constare, genita factaque esse experientia 1ensuumque testimonio est longe certissimum. Non aer subtiliore tenuioreque natura est quam aqua Z At sola aeris inspiratione ali quandiu quot vivunt animaliaὶ quot hominum corpora eiusdem haustu tanquam optimo pabulo recreata sunt 3 Astomos qui, ut scribit Plinius, halitu tantum vivunt, & solo odore quem naribus trahunt, ἔ-7
mistbs facio,fabulosum forte hoc: tamen ab alijs qui Plinio longe vetustiores fuerunt,titeris proditum est, vires in syncope & animi con-1ternatione admotis odoratis maxime resci & instaurari. Romae
annos qua draginta sacrificum quendam sola aeris inspiratione viaxisse , ex Leonis Pontificis maximi, & multorum principum custo 'dia, & Hermolai Barbari historia fideque certissimum est. Quae
noura aetate aut patrum nostrorum memoria acciderunt libentius
Commemoro. Puellam annos tres in Gallia Narbonensi omnes audiuimns, vidimus multi, & Spirae in Germania aliam extitisse accepimus, doctorumque & bonorum virorum literis proditum est annos multos, nullo praeter aerem cibo potuque vitam salubriter traduxisse. Aliam etiam nos vidimus, quae etiamnum hodie vivit eodem victus genere ad decimum aetatis annum peruenisse, tandem grandem factam nupsisse, de felicem prolem sustulisse. Ε
go aer solida firmaque corpora nutrire & reficere poterit, aqua vero longe crassiorum partium piscium solidas partes non nutriet Sed nimium fortasse ab instituto digressi sumus. Quare ad rem redeamus, & que ab alimentorum ratione piscium differentiae constitui possunt,deinceps inquiramus.
42쪽
De differentijs piscium ex alimentiS.
m, eorum varia natura variam quoque & multiplicem corporis, temperamentique constitutionem & disse rentiam sortiantur, cumque horum alij promiscue de nullo delectu, in omne genus alimenti ruant, alij quae naturae suae magis accommodata sunt,solum consectentur,alij quanquam omnibus sine discrimine pascantur: tam e naturae propria quadam vi quibusdam delectantur, quae alij sine extrema pernicie ne attingere quidem ausint:inde tres praecipuae differentiae existent. Qui
alga,stercore,carne caeterisque omnibus alimentis promiscue vescuntur, Ut mulli, lupi,cancri, Omniaque μαλαλός' ακα dicuntur ταμφάγοι. Qui uno alterove alimenti genere contenti sunt, vivuntqUe contunentius, ut mugiles,sardinae,aphyae, trichides, aliique huiusmodi, μονοφαγοι nominantur. Rursus horum aliae sunt differentiae a cibis qui singulis magis peculiares sunt sumptae. Qui enim piscium carne sic eorum substantiam Plinius, Paulus aegineta omnesque nominant) tantum vescuntur, quales sunt teste Aristotele, cartilaginei
congri, hiatulae, aliique permulti, ij ωνοφάγοι dicuntur: quanquam
alij sunt a μονοφάγοις qui carne vescantur, Vt et Ἀφάγοι omnes, squam Ο-
si omnes dempto mugile aliisque perpaucis, iisque maxime fluuiali. libus: cartilaginei tam plani quam longi, item omnes qui osseum os
denuesque habent, celacet omnes,beluae marinae omnes. Balenam tamen carne vesci quidam negant, quod in eius etiam recens captae visceribus praeter mucum,aquam & spumam nihil reperiatur, quae ratio mihi non omnino vana videtur: quamuis enim corporis molae vasta sit, tamen quia optima temperatura a natura donata est, multorum hominum modo ocio pinguescentium, pauco cibo iners crassescit S
saginatur. Sed cum incredibile videatur tantae magnitudinis beluam tam tenui cibo augescere & sustineri, quid de ea re sentiam, suo loco dicam. Porro carnem esitant quidam molles, polypus, loligo,sepia,& μαλακοινοιαοι, illi inquam, Gρκοφάγοι etiam diculur,sed minus proprie,Cum praeter carnem omnia quoque alia depascantur, ex quibus quaedam sunt etiam carne ijs gratiora: Quare in singulorum naturis intelligendis, ut distinctius omnia tradantur, epitheto alii ab alijs separandi sunt,& ex παμφάγοις qui carne vescuntur, πιαμφάγοι- κο- φάγοι appellandi: sicut e μονοφάγοις ij qui carne solum aluntur φαονοφαγοι - λκοφάγοι. Praeterea μονοφάγων alij φυκῶ, id est,alga, pascuntur, Visalpa, quare appellanda μ ονοφαγος ' φυκοφάγος. Eadem in caeteriS Ο-mnibus seruabitur differentiarum & nominum ratio: Superest tertium
43쪽
tium genus eorum,qui naturae proprietate quadam alimentis quibus dam utuntur, quibus, alijs sine detrimento uti non licet , hi ab οφοι nuncupabuntur:quod si alijs omnibus etiam vescantur,ut mullus alga,Carne,conchis,coeno,& quibus deterior redditur,cancellis,hγοι, κ9 ἰδι οφοι nominabuntur, si non omnibus, saltem multis, παλλα- φανοι - ἰδοτροφοι. Ac sicut is a cibi genere quo unico delectantur, variae sunt differentiar, sic δί μφων ab eo cibo quem peculiariter& unice amant,& a quo alij omnes abstinent. Ex eo genere est mullus qui lepore marino venenato vesci salubriter solus creditur,quaquam scarum eodem vesci testis est Athenaeus. Salpa cucurbitam sola aut- 14 dissime persequitur,scarus mercurialem amat,suntq; alij permulti huiusmodi de quibus suo loco plura. Propositis igitur initio quatuor summis generibus ex quibus tot & tam variae piscium differentiae oriuntur, explicatisque ijs que ex locorum alimentorumque ratione petuntur, quae duo vita piscium uiuendaque modo comprehendi diximus,reliquas sequentibus libris pertractabimus.
De quibus piscium disserentijs
uere soleant, quod alia atque alia viantur,victus ratione, tum quot qualesque & a locorum & ab alimentorum varietate inuenian
tur differentiae,abunde satis a nobis primo libro est demonstratum Quod si quibus ad separata ab uniuersa tractatione,singuloru piscium descriptione properantibus,tum ha Ctum sequetia diffusius scripta esse videantur, ij cogitent quaeso,me quae a veteribus recentioribusq; de piscibus tradita sunt, veluti syluam quandam hic congerere noluissie, sed partim
44쪽
ab alijs scripta,partim mihi longa experientia,dissectionibusque multis piscium cognita explorataque μεθολκῶ persecutula iste,ut non ijs modo piscibus qui a me particulatim explicabuntur,sed omnibus etiaalijs quibuscunque in regionibus aquisve illi reperiantur,facile cognoscendis& ad genus suum reuocandis, labor hic meus sit profuturus. Quae sane instituti mei ratio cogit me, quae ad uniuersam piscium doctrinam necessaria sunt perscribere , eaque breuissimis, Iationibus pro rerum natura confirmare, neque enim perpetuo certissima illa & potissima ἀ i sed saepe exemplis, summorumque authorum qui hoc in negotio feliciter versati sunt, authoritato utimui, quod res aliter non ferat:nam non semper uniuersa,sed singula etiam tractamus, quorum scientiam non esse plane notum est omnibus. Huc accedit,quod quae h1c traduntur, cum magna ex parte sensibus subiecta sint,nulla egeant demonstratione. Imbecillis enim ingenhest,inquit Aristoteles, demonstrationem eorum quaerere,quae sensus ipse docet. Sed ut eo, unde digressa est,reuertatu roratio, de piscium differenths quae a partibus sumuntur deinceps est agendum, quas explicare constituimus,priusqua eas quae ab actionibus moribusque in-Ueniuntur,attingamus: perspicuam illa methodum sequuti qua quae priora notioraque sunt, prius, quae posteriora minusq; nota posterius
docentur. Cum enim partes actionum causae sint vel instrumenta,eas natura priores & notiores,ideoque priore loco exponendas esse merito existimamUS.
Piscium partes multas & diuersas esse.
V Muna eademque particula varijs multiplicibusque actionibus obeundis satis esse non possit, sed ijs
duntaxat quibus eius materia,figura,tota deniq; compositio a natura accomodata est, oportuit tum pisciuium caeterorum animantium corpora, permultis atq; inter se discrepantibus particulis constare, ut earum VarietaS actio nibus varijs atque infinitis,uel ad vivendu necessarijs,vel ad commode vivendum perutilibus respondeatmeque enim eadem parte audi re,Videre,odorari,gustare pisces possimi, neq; eadem parte cibos conficere,& natare. Quare uniuersum corpus animae instrumentu ad nataturales,vitales, animales functiones obeudas, ex multis alijs organis
partibusq; coponi necesse fuit.Quinetiam partes ipsae totius compositionis minime sunt expertes: ex alijs enim simplicibus ijsdemq; diuersis particulis coalescunt .Porro ipsae quoq; simplices quae quod sensu itales appareant sic appellantur) ex diuersis, scilicet ex quatuor humoribus tanquam proprijs elementis constant, quemadmodu rursus
45쪽
ipsi humores succique ex quatuor elementorum permistione suam naturam temperamentumque sortiuntur, necnon & ea quae id comitantur,Vt Odore,saporem,colorem atque his similia. Verum quantitas, figura, numerus,situs comodus ad μ ια- vulgo partes instrumentarias appellant proprie referuntur,quoru particulae simplices ut os, cartilago nihil huiusmodi ex sese habent,sed illa pro natura& differentia organi quod constituunt ,his insunt, nisi si quae particulae sint simplices etia dictae,quq quia solae vel munere aliquo funguntur, vel utilitatem quandam adferunt, figuramque ac alia similia ex sese habeant,in organicis partibus habeantur,in quibus est aculeus &squama : quae duo quanquam sensu simplicia esseditu dices, tamen haec per se magno piscibus est usui,ille figuram habet ad pungendum
aptissimam. Sed ut res omnis dilucidior fiat,instrumentorum tres omnino classes describemus. Primae classis erunt partes quae simplices nominatur, ut arteriae, venae, ossa, cartilagines,Vincula, membranae, aculei, squamae. Secundae quae ex simplicibus,& ijs quae primae classis sunt,coponuntur, Ut cerebrum,oculus,pinna,cor,brachiae,pulmones, hepar,splen, venter,intestina, uterus,testiculi, mentula, pedes, caput. Tertia vero corpora ipsa continebit ex varijs organis contexa. Nam ut corpus humanu animae hominis instrumentum,sic corpus delphini, animae delphini instrumentu esse iure dicemus. His omnibus partibus simplicibus pisces a sese varie discrepare suis locis docebimus.
De communibus & proprijs piscium partibus.
res,ex quibus corporis piscium veluti fabrica constat, aliae piscium propriae runt, aliae cum CaeteriS animantibus communes, quippe oculos, dentes, OS,Ventricu-culum,intestina,hepar, fel,splenem,cum alijs animan
tibus habent communia: alijsvero multis, ut branchijs, pinnis, squamis, fistulis, vesicis, in ventre aere plenis, appendicibus, spinis, lapidibus qui in cerebro sunt, a reliquis animantibus disserunt: nam pisces soli branchijs respirant: praeter eos nullii aliud animal, dempto crocodilo, qui tamen α est. Fistula in fronte vel in tergo in beluis marinis tantum inuenitur, qua respirant, dc aquam Ore tractam rehciut. Alis quide volucres per aerem volant: pinnis autem nullum aliud animal aut volat, aut graditur praeter pisces . vespertilio enim alas non pinnas habet, squamis integi serpetes videntur,at si propius inspicias, non squamis, sed tenui cortice potius opertos esse dixeris, unde Graeci huismodi animalia unico vocabulo idque feliciter, ut
46쪽
iue tiab hist. Omnia φολιδαβα appellant, & φολις teste Aristotele,squamis similis est amma caec. aliquando rigidior & durior, ut in testudinibus & crocodilis: alia quando tenuior,ut in serpentibus & lacertis. Spinae piscibus peculia res sunt,neque in alio animantium genere reperiuntur,quq carni ad
eius stabilitatem affixς sunt,pluresque in ijs qui in aqua dulci degunt,
vi in alossis, herbis,caeterisque huiusmodi:multae etiam in murenis reperiuntur, cuius rei causia explicabitur,cum ad partium declarationem ventum fuerit non desunt tamen qui lacertos & serpentes spinas habere putent,multitudine ac tenuitate costarum decepti.Porro, circa ventriculum appendiculae Graeci α; φ .ns Vocant,
non solis piscibus verum etiam auibus, quibusdam peculiares sunt. Aues quidem subter & paucas habent, pisces supra & circa ventricu- 1 o. i. ab M'. lum i scriptum reliquit Aristot. Nos tamen subter magna ex parte
animal. .i . piscibus inesse comperimus: alijs complures,Vt lato,lacerto,coracino
scorpioni,gobioni,citharo, mullo,scaro:alijs paucas, ut hepato, glauco. Iam vero piscium propriu est lapides in capite habere: neq; enim in ullis quadrupedibus nobis etiam diligenter perscrutantibus contigit vidisse. Habent igitur lapides in capite lusi mugiles,corvi, coracini,vmbrae,pagri auratae, spari, hepati, omnesque fere squamosi: ex planis solea siue buglossus,quorum neque natura neque V sium per-Nb a δε hi'. scripsit Aristoteles,sed solum annotauit omnes illos pisces quibus la- 'si' pides insunt in capite, hyemem pertimescere, id tamen in paucis se obseruasse: nos vero formam, naturam, usum suis locis docebimus. Hic partes piseiu proprias annotasse satis sit, quarum postrema est vesica in ventre interdum unica, interdum gemina aere plena,maxime in fluviatilibus naturae prouidelia illic collocatae, vel ne submergantur,vel potius ut in aqua suspensi facilius natent. Quae cum ita sint,
piscium alias qu idem partes cum caeteris animantibus esse comunes, alias vero eorum duntaxat proprias, quibus tum a caeteris animantibus tum a sese disserunt, arbitror esse perspicuum.
Alia partium diuisio quibus a sese pisces differunt.
CAPUT III LARTES eas quarum alias proprias, alias communes esse modo diximus: alia rursus diuisione distin guemus,ut aliae eqdem inter se sint,aliet omnino diuersae,aliae alijs ad portionem respondentes. Eadem specie sunt partes dextrae ac sinistrae, similes sunt oculi pagri & rubellionis, cynedi & percae. Ad portionem alijs respon
47쪽
apprehendimus, ijsdem corpus ab iniurijs tuemur, illatas propulsamus. sic cancri, astaci cholis cibos apprehendunt,ac ori admouent, ijs dem vel se defendunt,vel alios impetunt: at figura & copositione manui dissimiles fiunt,imo plane contraria ratione constant: nam foriSosseae vel lapideae sunt,intus musculos habet quibus mouetur, manus contra intus dura & ossea,foris mollis & carnosia, in quinque digitos
divisa. Quare non huic sed rostro potius auium fgura similes dici
possent.Sunt etiam squamae hiscium,& plumae auium peraequa proportione: nam,ut recte scripsit Aristoteles,quod in auibus penna est, id in piscibus est squama:& ut plumis obducitur avicularum corpuS, quo sint a caloribus & frigoribus tutiores hyeme enim calefaciut plumae,aestate corpori umbram praebet sic ad propul siandas iniurias muniuntur frequentibus squamis piscium nonnulli neque enim omnes squamis integutur,ut aues plumis,unde quida laeues dicti.Sed ut squamae usu ,pennis auiu respondent,ita his neque substantia,neque figu-ro ,sed hominu unguibus potius similes essse dicas:quae omnia de paruis plumis non de magnis quae alis insunt,intelligi volo, volatui magis quam iniurijs repelledis accommodatis, quae pinnis proportione respondebunt. Branchias neque substantia, neque compositionis modo structuraque pulmonibus recte compares,vsu vero situq; & utilitate perbellemam quemadmodu qui in aere viuut, illu ad spirituum agitationem refrigerationemque intro trahunt,calfactumque respirant, sic branchijs aquam spiritumque aquae permistu ad easdem utilitates vicissim trahunt redduntque pisces. Palatum carnosum est vice linguae, percipiendorum saporum gratia: nam pisces omnes palato carnoso praediti nullam lingua videntur habere,nisi imperfectissimam,quod in cyprinis,bramis, tincis obseruauimus. Ac vi summatim dica partes omnes qqua cu ijs portione esse dicuntur,quibus cum eunde plane usum situmq; habent,cum parte,cuius ossicio fungutur, etiam substatia structuraq; valde dispares,ut palatu Carnosum in ore est,branchiς circa cor,pinnae ad latus vel sub ventre,chelae prope os, articulosq; habet articulis cubiti similes: ut ad os flecti possint.Hactenus de partibus ad portionem respondentibus,nunc de diuersis quae maxime sunt organicae,figura, magnitudine,numero, situ,contrarijs affectionum qualitatibus odoris,saporis, coloris,agendi patiendiq; virum manifesta tum occulta,exuperantia desectuq; a sese differentes.
Substantia quoq; dissident, quς simplices dicuntur, quarum ratione organicae etia substantia sunt dissimili. Quae omnia in genere dixisse mihi satis esse non videtur, nisi particulatim Sc ordine singula declarenturmam ut uniuersas quidem res prius nouisse oportet, tum quod
ad rerii singularu cognitione facilem praebeant aditu,tum quod sine
48쪽
uniuersa ut illis omissis confusem,indistinctam,rudem imperfectamque rerum Cognitionem tecum circunferas,nisi adhibitis singulis tete explices, euoluas atque confirmes. Quare nihil hic temere congere re volui,sed ita rem susceptam tractare ut eius doctrina parari possit. Nunc igitur ad partium singularum differentias aggrediamur ab illis exorsi quae substantia disserunt: est enim hare aliarum differentiarum veluti sedes & fundamentum.
VBSTANTI A siue materia partes piscium disse
re non solum sensus arguit,sed etiam ratio id necessariu fuisse docet: nam quae flecti aut ab externis rebus assci debent,minime ex terrea duraq; substantia, sed molli constare oportet: sentire enim est quodammodo pati,dissicile vero patiuntur quς dura & sicca sunt,cotra facile quae mollia & tenera. Quamobrem lingua partesq; omnes sensu aliquo praeditae, ex molliore aliqua nempe ex carnosa vel neruosa substantia conflatae sunt:ex dura vero & sicca quae ad tutelam defensionemque ac stabilitate aliquam sunt coditae, Ut squamae,aculei,spinae, ossa: no enim,ut prouerbio fertur,e quouis ligno fit Mercurius, sequacemque oportet esse materia reiq; faciendae aptam. Pulmones a brachijs, squamas a crusta, vel osseo lapideoque tegumeto,ossa balenarum,delphinorum,testudinum,uitulorum marinorum a pisciculoru spinis, &horum carnes ab illorum carnibus substantia differre quis non videt3
Sic mollium,squamosorum, elaceorum,crusta intectorum,saxatillu, substantiam aliam aque aliam esse nemo non dicet: nam exempli gratia,mollium ut polyporum substantia, mediam inter neruum & camnem natura obtinet: est enim carne durior, neruo mollio idque non
sine summa naturae prouidentia, quippe cum neq; squamas neq; spinas,neq; ossa habeant, fluctuu exagitatione substatia eorum mollior dissolueretur,& dissoluta dissueret, neq; durior tam bene flecti in omnes partes posset: Contra saxatilium caro mollis teneraq; est.Proin de ex hac substatice varietate quaeda nomina piscibus posita sunt. Di-cutur enim quida Cartilaginei,& οπεοι quasi ο α d est ossea. Sed praestat tantam varietate substantiae siuς carnis pisciu in genera aliquot redigere, singulorumq; exempla subiungere. Est igitur piscium quorundam substantia siccior duriorque:contra nonnullorum mollis humoreque multo dissiliens: inter has media est duro mollique temperata,sive quodammodo ad hanc teperantiam accedens. His succedit quartu genus eoru qui carne sunt est friabili. Aliud eorum
49쪽
cliri carne tenacem & velut glutino compacta habent, id genus Gret cis γλ ον dicitur, cum celso glutinosum dicemus: potest & esse aliquod inter ista medium. Postreiob alia est piscium caro pinguis, alia
lia inquam, si tegumeta tactumque specte , si carne, dura, polypi, sepiae,loligines. Mollis carnis sun inparus, cantharus, a phyae, trichides, maenae: inter hos med ij sunt lupi, Loracini,auratae,dentices, rubelliones, pagri, mylli .Friabili carne iunt saxatile omnes. G sutinosia,Oceani
gallici pol a, rata,congrus, ichthyocolla, quam Gallorum olluam esse
putant: denique pisces omnes longi. Pingui carne sunt mugiles,macra, galeimeque enim adipem uel sextum habent praeterqua in hepate: quia cartilagines sunt zij enim Vniuersi pingui caret demptis,murena fluviatili & sturione.Praeterea non pinguescunt Crusta intecti, neque molles. Hactenus explicatae sunt substantiae pisiciu simplices differentiar, ex quibus inter se colligatis atq; implicitis fiunt compositae:
nam pisices quida sunt carne dura & fragili,ut rhombi, mulli alsi dura& glutinosa,vi buglossus:alij dura & pingui,ut thunni:alij dura & macra,vt galei: alij molli & fragili, ut saxatiles, & passeres: alij molli deglutinosa & pingui,ut anguillae: alij molli & no pingui, ut aphya,atherine. Neq; vero tanta substantiae dissimilitudine solummodo pisces diuers,sed etia ijdem a sese dissident,ut thunni qui ceruice, abdomine comedantur atq; clidio,inquit Plinius, vilissima quae caudae pro- Iib., xima quia pingui carent. Eade de causa glaucii tantopere laudarunt cupediaru studiosiores. Sed anteqtia hoc caput concludamus, alienum a proposito no fuerit de saxatilium substantia ex Galeno &Athenaeo pauca addere. Diximus ex Galeni sentetia saxatiles omnes molli fragiliq; esse carne: is enim lib. m. de aliment. Acult. aperte scribit illis esse carnem μαλακωτο 'ubmeritoq; in saxatilibus piscibus nullum esse inter eos,qui eiusdem sunt generis discrimen manifestum, ut qui perpetuo in purissimo mari degant,aquamq; dulcem S ex dulci marinaq; mistam fugitent:Et no multo post, saxatiles nec
alimenta nec loca mutare, nec in dulcibus aquis vivere,ob eamq; causam perpetuo esse inculpatos. Athenaeus vero, qui saxatiles,vocan-1δε.
xur,inquit, vi gobiones,scorpij,pasieres, isque similcs corporibus siccum suppeditant alimentum, augentque & nutriunt admodu, faciles sunt ad concoquendia, neq; excrementa multa,neq; flatu S gignul,quibus mox subiungit. His simile est genus eoru qui μαλακοσαρκοι, id est, molli carne praediti sunt, ut turdi 5c merulae Sr similes. sunt aute hi superioribus humidiores. Qui cu inter se pugnare prima specie videantur, minime tame disiueta &cotraria dici ab ijs stimabit qui nouerit,
50쪽
piscium qude saxatilium uniuerse mollem fragilemque esse carnem, ii eos cum alijs compares,quorum quidam molli sunt carne, sed glutinosa, alij minime glutinosa, qua in re saxatilibus sunt similes, sed dura,in quo dissimiles. Verum saxatilium ipsorum alios esse qui in sataxis procul a litoribus delitescunt , alios qui degunt in saxis ad litora,
illorum minus mollis sicciorque est substantia,horum mollior humitadibrque,Vt ait Athenaeus: unde μ α λαυλρκους Graeci vocant, illi ad pelagiorum,hi ad litoralium naturam propius accedunt. Ex his igitur perspicuum esse arbitror pisces esse in magna substantiae disparitate, quae partim ex prima nativaque piscium constitutione, partim ex alimentorum varietate proficiscitur, de quibus libro primo satis abunde multa
De disserentia piscium ex figura.
VEMADMODUM substantiam siue materiam
partium variari necesse fuit,prout illas varie agere patique oportuit, ut proxime demonstratum fuit,ita di uersis partibus alia atque alia opus fuisse figura censendum est,quod instrumentorum actiones a figura po. tissimum dependeant,vel certe figura meliores deterioresve reddaniatur. Ventriculus sphaerica figura constat, tum quod haec Omnium fi gurarum sit capacissima, tum quod dissicilime patiatur. Manus in quinque digitos diuis est, eamque figuram nacta ut omnino rem
complecti possit, meliusque apprehendat. Idem sane de eorum piscium partibus, qui moribus & actionibus differunt,est iudicandum,
pro quorum differentia varias natura figuras essinxit. Neque vero lotum partes natura disserunt, sed etiam diuersa est, diuersorum piscium totius corporis forma, ob Varias partium ex quibus componuntur figuras, tum ad faciliorem rerum distinctionem,tum ad Dei optimi maximi potentiam nobis ob oculos ponendam, qui innumerabiles rerum formas speciesque ex eadem prima substantia materiave
procreauit, & genuit. Vt lepus marinus a lolligine differt, sepia a polypo,locusta ab astaco,astacus a squilla, squilla a cancro,ostrea a spondylis,spondy li a mytulis, mytuli a chamis,chamae a pectunculis, purpura a cochleis & buccinis. Quod si quae sunt eiusdem generis, figura differre fecit, quanto magis quae diuersorum sunt generum Θ Vnde alijs sphaericam figuram tribuit, ut orchi siue orbi, alijs stellae, unde &pisci nomen, alijs cunei ut mugili, alijs iugi, unde ζυγουνα Latine libella. Iam c Y να a nostris piscatoribus & Italis stello, Luna,xiphias, a veru, lunae,gladij in rostro figura nomen inuenerunt. Denique αυλοι