Specimina medica

41쪽

vero ille, quem dico, vomitus, vertiginem, multamque nauseam sequens, licet breuis sit machinae humanae perturbatio, quae OCCasone remota, illico plerumque et sine relicta noxa cedit, es: tamen molestissima. Immo haud semper innocua esst debilibus et grauiora interdum mala producere potes L Totum enim corpus, in primis viscera abdominis vehementer concutiuntur, bilis flava eodem modo, ut naui vectis b), in aeruginosam

acriorem mutatur, mutata summis conatibus ad ultimam usque guttulam exprimitur, Coma

pelliturove sanguis ad partes, ob debiliorem suam compagem minus resistentes. At sacile patet, quid inde periculi metuendum sit her-niosis, succo plenis, cerebri, pulmonum, hepatis, ipsius denique ventriculi singulari quadam debilitate laborantibus. Quae licet ad

omnem vomitum grauiorem pertineant, suam iste tamen peculiarem caussam habet, suaque haud omnibus eadem curationis momenta. Sed parum de eo cogitauere auctores, ut vel ii, qui uniuersae praxeos compendia condiderunt, vix

42쪽

eum in recensione caussarum commemor uerint, magis etiam medelam negligentes. Ipse quidem intimius, quam vellem, multiplici quondam et odiosa experientia edosius, disserere quaedam de hoc argumento statui. Talia vero tradam, qualia comperi, quae tamen cunis Lla in cunctis sic, nec aliter se habere, tueri nolo, cum sua cuique est aegrotandi non minus , quam Valendi ratio. Multi quidem c , nullo sere notabili sexus discrimine, isti malo obnoxii sunt; horum vero haud pauci sat laeta alioquin fruuntur sanitate. Alii enim, quamuis sat vegeto corporis habitu praediti videantur, vectionem, retro saltem, aegre ferunt. Contra vero infirmis nonnunquam, immo hypochondriaca, semini; quo simili hysterica passione laborantibus, nihil vol parum incommodi nasci obseruamus. Utramque tamen ad eiusmodi vectionis intolerantiam saepius disponere arbitror. Etenim non ea hic accusanda venit debilitas, quae a Iaxo gracilique partium mollium contextu pendet, nec quaelibet forte generis neruosi per-Versac Decima sorte hominum pars, dacente BOERHA-vio de morb. neruor. P. 486.

43쪽

27 versa constitutio; quae, nisi et indole diuersam

statuere velis, certe tamen, prout variam sedem occupat, non semper enim uniuersalis est et reliquo corporis statu varie dirigitur, alio alioque modo functiones turbare potest. Quandam tamen cerebri debilitatem, viriumque nimiam quasi agilitatem hic requiri, res ipsa loquitur. Nausea enim et vomitio, Curru vectis excitatae, vertigine potissimum essiciuntur, quae Vero factam in ipso cerebro mutationem arguit, et, quo quis mobiliori θstemate neruorum instructus est, eo citius oriri solet. Potest illa quidem absque omni praegressa nervorum infirmitate a causis quibusdam externis excitari. Robustissimus quisque, in quo omnia ad normam sanitatis optimo vigore peraguntur, breui tempore mari iactatus vertigine, nausea, Vomituque ad animi usque defetium

et cruoris egestionem exhaurietur. Perpaucis

enim ab hoc tributo, qui Neptuno debetur, exemtis esse licet. In his deficit praedisponens caussa, nisi eam in ipsa cerebri natura inesse dicas, quae ideo statu suo perfectissimo a certo

motuum genere insueta mox deturbatur. At,

quibus solemne est, leuiore data occasione in

44쪽

eiusmodi neruorum turbas incidere; leuior autem putanda erit, quam plerique impune subeunt, qualis est vectio ; eur his, non repu- gnante tamen experientia, debilitatem quandam neruorum, vel haud ubique manifestam, adscribere dubitemus 3 Quanam haec ipsa vero cerebri conditione contineatur 3 quidue procliuitatem istam in vertiginem proprie essiciat 3 in hoc inscitiam meam haerere fateor. Latet sortasse in ultimis medullae vitalis staminibus, eorumque contextu, supra modum mobili, sa-ciliusque in consensum abripiendo; nisi inexplicabile quoddam fluidi neruet, aeque inexplicabilis, vitium subesse statuas. Qualescunque autem sint vires ille animales, id sane obseruationibus compertum habemus, eas, Ob ipsam adeo inopiam, in impetuosum turbulentumque agendi modum ruere. Quid Z si va

sorum cerebri, cum arteriarum, tum praesem tim venarum minor capacitas vel et nimia laxitas in culpae partem veniat; ut, incitato humorum circulo, vel non prompte satis sanguinem excipiant, vel, alueis suis retentum, tardius cordi remittant, utroque in casu cerebrum

facile comprimatur 3 An quoque huc laciat,

quod

45쪽

quod Anatomicis quibusdam annotatum legimus, in nonnullis minorem cerebri ubertatem, spatium ergo, illud inter et caluariam interiectum iusto amplius esse Θ id vero, cum Observationibus nondum satis evicta res sit, assir mare non ausim. Ipse interim fide dignissimuςΜons Assi d) aliquam aliorum Obseruatis auctoritatem addidit. Non fatis video, inquit, cur

cerebrum minus magisve a cerebro di istare inter uipufe, vel in viventibus, pernegemus. His vero ob faciliorem in osseos parietes illisionem opportunius quodammodo esse concussioni, innuit. Litem dirimere nequeo: sed quibus forte sic constitutum esset cerebrum, iis vectione quoque facilius Vertiginem excitari posse, nescio, quid repugnaret ZMultum vero, immo plurimum pendere videtur a statu ventriculi, ad quem haec ipsa

mala maxime pertinent. Quemadmodum enim vertigo non necessario Vomitum excitat; ita

vomitus sine notabili vertigine saepenumero vexat; quod haud insuetum est vehentibus. In his, quae nauseam comitari quidem solet, vertigo plerumque tam leuis est, ut dubitari queat,

haec

46쪽

hactene illam produxerit, an potius ab illa sit

producta 8 Scimus enim, nauseam, licet ex propria ventriculi caussa natam, semper fere vertiginem quandam sibi iungere comitem. Norunt porro, qui in artis exercitio versantur, grauissimas vertigines ut plurimum ventriculi esse progeniem; eoque restituto, sponte demum evanescere. Quo tempore potissimum aerumnosa vectione satigarer, in vertiginem

fui procli or, simul vero digestionem habui laesam, linguam densa spurcitie matutina illitam, aluum tarde Obedientem. Cum autem crudorum in ventriculo colluuies, si praesertim bilis copia vel indole peccat, Vertigines, nauseas, aliquando etiam Vomitus excitare potest; quid, quaeso, accedente idonea occasione siet 3Immo vero, quid fiet, ubi simul viscera, ad concoctionem ciborum perficiendam necessaria, obstructa sunt, munereque suo non rite sunguntur, et varia irritamenta suppeditant; vel ubi sensus neruorum ventriculi intestinorumque prauo modo acuatus est 3 Atque haec est ratio, cur hypochondriacos, qui cum materietates dicuntur, prae ceteris male vectionem sustinere credam. Quamuis autem ventriculuS

47쪽

lus ita comparatus sit et collocatuS, ut grauior ab eo minime remoueri possit accusatio; qua de re infra quaedam addenda erunt;) vel propterea tamen, quia multi eum sordibus valde

inquinatum habent, nec vero male assiciuntur vectione, haud iniuste videmur in neruorum genus aliquam culpae partem contulisse. Denique necesse est, effecta vertiginis laesaequo digestionis promoueri iis, quae Vtramque Πολraro sola essiciunt; ex quibus hic plethoram, ipsique oppositam nimiam inanitionem, tum et ingesta flatulenta nominasse saltem sussiciat. Neque hic praetermittendum est, iis, qui calculos siue renibus siue biliferis duitibus inclusos habent, periculose interdum, nonnunquam et salutariter a vestione rudi ori vomitum moueri posse. Aucta nimirum actione partis continentis in calculum contentum, in primis asperum, eoque Vlterius propulso, ex consensu

vomitus orietur, etsi alio quin nulla peculiaris ad eum sit procliuitas. Innotuit mihi casus adolescentis, in quem iustissima calculi fellei suspicio cadebat, ab equitatione plerumque nauseabundi, immo vomentis. Apta is medela curatus, haud ultra talem passus est molestiam; quas

48쪽

quae in genere quidem multo rarius equitatione, quam vectione excitari solet. Equidem ipse nunquam fere, equo VectuS, Vertiginem, nauseam, nedum vomitum sum expertus, quae tunc temporis, si plaustro itinera instituerem, vix unquam declinare potui. Haec de constitutione corporis, ad huiusmodi vomitus procliuiori dicta sunto. Sed iam ulterius inuestigandum est, quid vertiginem istam, istosque ventriculi labores proprie pariat

ad maturetque. Qui s. sΤΑΠLII scholas coluerunt, en viri,

doctrina ingenioque pollentis, placita feruido,

ut sere solent, amore amplectuntur, animam profecto, suo arbitrio cuncta in corpore suo peragentem, hic quoque solam accusabunt, eX-cusaturi modo intentionem. Quam Explicandi rationem, licet non adeo vituperem, ut artis medicae finibus prorsus velim exterminari, quin ipse, latum esse animi in corpus imperium, ultro statuam; cauendum tamen duco, ne quid nimis illi, et intelligenti quidem tribua. mus, viribus corporeis inique detractum. Concipiendis enim mutationibus, quae in corpore contingunt, nec leges mechanicae, neque his pleri

49쪽

plerumque multo etiam obscuriores animi sun Biones singulatim sussciunt: immo, ut verum fateamur, usui medico hae mitius commodae

reperiuntur. Medium tenuere beati.

Id quod facere molitus est Cl. nos A in differt. δε

linea et vomitu eorum, qui curru Pehuntur. praesnobil. BUCHNERO , Halae AD. IPSI. habita.

Quatuor ille theses dominae suae substruaeit animam motus qu0sdam fuscitare poisse in corpore, ob ideas qualescunque valde obscuras, quarum sibi ideo non fit confria ; ex eiusmodi obscuris ideis orisios motus augeri quam maxime pese lauissis mechanicis remote agentibus; etiam in ventriculo et intefinis reuera oriri m0tus, ex obscuris ictis praegressis ; ventriculum, prae reliquis viseeribus fanguine abundantius rigari. Quamuis autem, quae corporis sunt, non plane neglexerit, paullo nimis tamen videtur oeeusto timori imputasse, quem et principem caussam esse, et nunquam hic deficere statuit. Quot vero seminae, ad inanem quamlibet periculi suspicionem trepidae ac vociferantes, praeter hanc ipsam formidinem, nihil molesti patiuntur 3 Multoties contra vomunt alii, nec quicquam timent. Quod si ex C timo-

50쪽

timore reuera aliquando proficii cuntur illa incommoda, iS tamen tam alte reconditus non erit, uti quidem auctori Plaeuit, quem vel adesse ignoremus. Enimuero Perceptiones animi, quae px ter subtilitatem suam valde obscurae sunt, vix tanto S COrΡOri motuS impertiri credam; quae Vero ob confusam multitudinem singulae evanescunt, cuilis modi esse solens, quae corporis functiones turbant,) coniunctim se mentis conscientiae subtrahere nequeunt. Haud enim ignoramus, nos metu, Ira Cet. assici; sed, quot quibusve perceptionibus confici ntur , id ignoramus. Interim Vero certum est, mentis commotioneS, in primis attentam anxiamque ipsius odiosae Vomitionis exspectationem, promptius' eam arcessere. Mens enim, sic agitata, cui metuit parti, in eam praecipua quκdam vi agere solet. Quapropter mentem, quantum fieri potest, V ritS gratisque cogitationibus delectare et hic utile est. Id itaque libenter concedam, esse metuS aliquam vim in producenda augendaue Vertigine ac nausea: negaturus modo, ab eo, t D tu in praecipua quadam essiciente caussa utramque proficisci. Num