장음표시 사용
101쪽
89teitatem Vir Curi mns Hreberi in egregio libellio de febribiu annuis di in specie de febre
restiva anni I 783. in nosecomio SS. T initatisvinrisonens observata descriptaque. Monachii 178 . quae sane descriptio tota, lecta atque perlucta, commentarii adinstar erit in hanc Mollii nostri de febribus annuis doctrinam.
Ea tantum hic decerpam, quae aphorismis eX-plicandis proxime inserviunt. Tres autem statuit Aphorismorum Auctor continuas febres, tanquam simplices, ad quas reliquae febres Omnes, quamvis externa specie maxime dispares, prout major rhinorve cum illis cardinalibus intercedit similitudo, reduci possunt: in lammatoriam , bilio .
si uaevis harum febrium certe anni parti dominatur. Summa hyeme latissim ei dominatur inflammatio, eoque saevius, quo rigidior bruma; ad primordia veris usque. Frigore enim densatis humanis corpbribus sanguis il- Igm diathesin, quam phlogisticam asppellamus, acquirit, atque varie corpus assistit, prout in haec vel illa viscera inflammatio decumbit, vel intra solam duntaxat sanguinis massam continetur. Auctis aestivis caloribus bilis exaltata in stenam prodit, febresque biliosas
102쪽
eXeitat, Vehementia, versatili suo ingenio, disitso per omnes mundi plagas imperis, ma-Xime notandas. Intercalari tempore, emorientis autumni inter, & summam hyemem, Ve re inclinante atque aestate inchoante pitui tot a. febris observatur, se eonomia animali , si decursum hujus febris spectes, nullis acribus stimulis excitata, at humorum quodam lentore, ac solidarum partium inuritu, laborante His tribus continus febribus, quartum genus
Meeemit, intermittentium scilicet; quaenam autem harum inter annuas febres sit dictatura, vel notissima ostendit earum divisio in verna-ks nempe. & autumnales; illarum mitior ut- plurimum indoles, harum major pertinaeia. Divisum hoc febrium annuarum imperiuri ip' se Cous senex observaverat. Hieme pituita, vere sanguis , oestate bilis , autumno atra bilis
augetur. HIPP. DE NATURA HUMANA. Id tamen non ita intelligendum est, ac si febres hae cardinales non etiam extra ditionem suam subinde compareant, ut etiam verno tem poredyssenteria laborantem aegrum, atque se Vida aestate pleuriticum reperias: at de pluribus una decumbentibus aegris eam legem va-Iere, observationibus comprobatum est; qui autem hue atque illue exleges Occurrunt ae-
103쪽
gri, a priva potius eorporum, quam a generali tempestatum constitutione dependent. Deinde aequabilis tempestatum successio sit oportet ; anomala enim illarum serie, febrium
quoque annuarum successio a consueto suo tramite aberrat.
Ρro varia tempestatum anni vicissitudine, duratione, intensione, aut longius durat, aut acrius infestat, aut inconstantior est eadem febris annus: hieme frigidissima taviente, citius inflammatoria febris emergit, atque ita longius protenditur. Subinde intra solam diathesin consistit emersura febris annua, non nisi errore in sex rebus naturalibus com naisio, excitanda
Miro tape ludit symptoniatum lusu febris
annua. Mirifica varietas symptomatum ab uni-nica versipelli bile prose fila observata est in febre aestiva anni 1777. Varias in variis hominibus partes assicientium a r hine eadem te. state ophis imiae, parotides, striimae, anginae, peripneumoniae, pleuritides, hae inoptoe quae hac mense frequentior, quam aliis fuerat hujus anni temporibus) dolores rheumatici, tumoresque ad carpum & genus; vomitiones item bilis spontaneae, colicae, diarrhaeae, dyssenteriae, urinae dissicultatus, febres continuae, remittentes, illiermittentes, petechiales &e. &paroxia.
104쪽
mi hysterici grassabantur. Una tamen eademque fere methodus uni, atque eidem causae opponebatur, quiseunque fuerat symptoma-tiim varian tum lusus.
ab Stoli ratio medendi T. II. p. 34.
Sed aeque miranda est febrium annuarum complicatio cum aliis morbis. Sic vidit Ρraeceptor a in multis aegris, qui per eos menses, quibus bilis praeerat canno 1777. aut contusi, aut ulcerati, ant artubus confractis in nos uomium suscipiebantur, sanatione juxta artis praeeepta optime jam promota, repente febriculam oriri, quae sensim in ipsistianam hane regnantem febrem hiliosam adolesceret. Medicina mox ipsi febri principi opposita, nemo inde graviter mulctabatur.
uos lapsus ab alto, aut vis externa laeserat, hi & eo laboraverant assectu , qui illatae injuriae debebatur, & paucos post dies, vel inflammatiqne corripiebantur, si ea forte tempestate inflammationum imperium viguit, vel vero ex febre biliosa aegrotabant, temporibus huic morbo obnoxiis. Ea commixtio, morborum, addit vir ingenuus, me diutius latuit. consiliique subinde inopem feeit, eunt, quae uno temp0re multum profuerant , alio in-
105쪽
casium applicari, atque etiam nocere vide. rem , in morbo, uti rei inicius tune arbitrabar, ad amuis in eodem. Eadem connubia febris aestive cum morbis externis anno 1783. Observaverat cL Haeberi. Fi liquens quoque cum aliis febribus, a domestiuis tamen causa Ortis, annuarum connubium. Contingit liocin puerperarum febre. Sequitur ea semper castra epidemicti Expertus id erat Mollius inmigaria binis aestatibus. ab Etenim qu0tquot fervidiore hoc anni tempore pepererant, eas febribus corripi biliosissimis vidit, choleris item, & dyssenteriis. Meticulosam initio medicinam fecit, at tarda aegrorum convalescentia, & mille sub ipsa curatione incommodis permotus , neglecto ad puerperae conditionem respectu, medelam Opposuit valentem , & morbo principi bilioso parem.
Non autem, mox ubi emergit febris annua, plurimos homines, eosque acriter infestat; sed sensim obrepit , cum adhuc cum praecedente, atque jamjam emoriente annua febre permixta sit. Hinc hybridum febrium genus inter initia eXitusque annuarum febrium. Sie adproximante vere pituitota febres admixta phlogosi, autumuo autem adulto bilis
106쪽
pituita tenaeior facta constitutionem atrabi. Iariam generat, qualem priori anno in schola clinica observavimus. uamlibet harum febrium propria sequuntur, ut essectus suam
causam, symptomata. Regnante inflammato. ria. constitutione, aut fauces, aut pulmones, aut hepar, aliae ve partes assieiuntur, unde in variis hominibus anginae, aut peripneumoniae. aut hepatitides originem ducunt ό & diversarum harum assectionum eadem origo, cura eadem, Antiphlogistica nempe. Sub eodem inflammatoriae febris. dominio diarrhaeae' non raro obser Vantur, quas sola venae sectio compeseit. Regnante eadem febre annua, multa, eaque diversa ad speciem apparent symptomata. Nam in variis aegris, qui epidemica aegritudine tenentur, aut caput, aut thoracis, aut abdominis viscera, vario modo assiciuntur, ut
tot esse morbos di versos existimes, quot ad sunt diversa symptomata. At subalternae hae sunt aegrisudines , febri principi praeludunt. eam sequuntur, illaque decedente pariter de cedunt. Vix evidentius aphorismi hujus c* Veritas deMonstratur, quasn ubi febris bilio se latissime dominatur. uanta enim sympto matum varietas febris aestivae anni 1777. a) a Stes
107쪽
Mollio graphice deseripte i Non minus varios adseditionii in lusus Cl. Biberi b) in febre se si va i 78 a. Observavit: ferocissima deliria,
lippitudines, tubercula ad aures; dentium dolores, strumae, anginae, peripneumoniae aepleuritidas, sataguinis profluvia eX naribus, pulmonibus, utero crebra; vomitus assidiit, biliosi, enormes , in consuetudinem versi; alvi profluvia, cholerae, dyssentriae; urinarum dissiduitates; febris intermittentis generis , tertianae eXqui litae ac duplicatae; febres continuae, ardentes, essiorescentiis stipatae, miliares, .petectit ales, scarlatinosae, bilioso
putridae, putrido malignae ex eodem scaturi gine biliosa promanabant
Sed aliae etiam observantur aegritudines , quae febris per se expertes , regnante attamen febre annua, ab hac febris constitutione reguntur , seu illarum adsessionum frequentiam, seu medendi methodum spectes. Utilissimum certe studium , cujusvis febris epidemicae G rellitium nosse, ut apta tam diversis morbis sat medicina. Observantur apoplexi e epide- micae, cum alii 'rgri en s repituitosa decumbunt. Sie mense Abrili I778. regnante fe-
108쪽
bre inflammatorio biliosa , inter foeminas hae.
morti agias uterinae crebriores , frequentes quoque abortus. Catanieniorum enim fluxus non intra paucos , ut ante solebat, dies continebatur, sed eosdem excessit in plures us. que septimanas. Gravidis vero eo ipso tem- P0re, quo menstrua redire, antequam uterum gestasent, consueverunt, inter motu)febriles , &pariendi conatus, sanguis proris. pit, cum scelus tenelli jactura. M Anno I 779. mense Martio, phlogo si dominante, compluribus Gravidis abortus instabat, mense quarto aut septimo, dolores parientium, febris. Ve- me sectio, emulsa nitrosa, quies. b Phthyses hiberno tempor* inflammatoriar mer culant, & methodum antiphlogistieam mitiorem requirunt; parvis & repetitis venas sectionibus, & remediis ant*hlogisticis , nitro. sis, unice levantur, & a sic depravatis specificis injurias aecipiunt. Aestate autem ea. dem levantur ab antiphlogisticis, interpolatis levibus alvi ductionibus, atque ita passim levantur , ut si quando vera phthysis aliquamdiu progressa curationis spem faceret, eam aestate faceret. Visa certe mense Julio inno comio, in juvene puerpera, phthysis vera, quae altas jam ratices egerat, hae auten
109쪽
med endi ratione ita emendata est, ut aliqua medenteni spe de salute sua laetare potuisset, ni mulier morae pertaesa eX nos Oeomio abiis set, a febre heditea nondum immunis. c) Hydropem quoque χέονικωτατον malum aliquot per annum eXemplis cum febre tempestatis conjunctum vidimus. Hyeme hydropicus iunos contio decubuit , febre inflammatoria si mul detentus, uilures per aestatem hydro. picas habuimus, quae febre simul biliosa decubuere. Epilepsiae quoque per aestatem exempla Oecurrebant, aestiva febre comite, qua Periauata, etiam morbus caducus illvit. ab Stoli ratio medendi V. IIl. P. I. b) lbidem p. IO64cu Haberi P. 3T.
Hinc certe lex intelligitur: eidem ad speciem morbo , sub di erenti febris annua di mi
nio , non eundem medicinam faciendam esse ;atque etiam, quo sensu accipiendum sit monitum c83s). eadem B tomata morbi non omnino idem Anificant, si non sit, eadem cou- Ritutio temporis et cum eadem febris En uua cardinalis, di versis annis, ad externam speciem diversa appareret, contingit, ut haec febris pro . eminentiori quodam symptomate nomeus fue-
110쪽
93 fuerit sortita, atque sub labris pleuriticae.
variolosae, dysentericae &c. descriptione, apua
auctores occurrat. At ex dictis hucusque patet, notionem directricem non tam ex symptomate praevalente, quam eX annuae febris natura cnm stationaria collata, desumi debere.
Sed neque ex solius stationariae febris ratione, sed ex perpensa simul annuae febris in dole desumendam esse notionem practicam .
contendit Auctor: cum eadem licet stationa. ria, diversiis anni partibus, diversa annua, diversimode alteretur. Notavit Syrinhamus a) esse particulares quasdam anni cras , quibus febres stationariae aut promoventur, aut retardantur. Egregie hoc febris stationariae cum annua connubium illustrat Cl. Heberi b): quo tempore annua febris stationem obtinet, vel ea sola occurrit, & in omnes alios morbos dominatur, vel alia simul, quae stationaria est, grassatur. Quod si fit, hybridum ut plurimum febrium genus occurrit ex annua & stationaria conflatum, ita tamen, ut una prae altera luculentior sit. Essi. citur ex his omnibus jam id, quo rectius in cognoscendis & curandis morbis versemur et symptomata quidem in toto aegro, ut adae.