Josephi Eyerel Commentaria in Maximiliani Stollii Aphorismos de cognoscendis et curandis febribus

181쪽

Copia mittendi sanguinis varia est, prout , varia est artas, constitutio corporis & anni, victus & consuetudo, itemque Vis morbi. Sie assueti venae sectionibus, haemorrhagiis , victui carneo vinosoque, aromatico, lauto , vitae te dentariae simul . ventriculo Vegeto existente, aetate juvenili, virili, faeminae prae viris, macri prae Obesis. Cautius agendum in insantibus pnerisque; seniculis; parce &crude pastis; exhaustis inedia, morbo praegresso, maerore. venere, studiis. uantitas sanguinis pro una vide emissi fit unciarum decem, aut librae unius; neque facile plus mitatur. Vix unquam ad animi deliquium usque mittendus sanguis est. Colligi sanguis semper debet in sentellis, neque in aqua tepida, ut videlicet non nimium emittas; hinc vel in venae sectione pedis id est observandum. Determinari sanguis debet exacte a medico, vel praescripto unciarum numero, Vel

vasculo demonstrato, vel libra & pondere. Ρulsus durante phlebotomia , & satius sanguinis fluentis non multum docent de mittendi sanguinis quantitate.

182쪽

rro Deliquia sub venae sectione praecaventur, si aeger sanguinem non conspiciat, i si cubanti mittatur sangnis; si refocilletur aqua frigida, odoramentis, spirit. C. C. &e. aceto; si apposito digito fluxus per vices interrumpatur. Levamen a venae sectione duplex obseris Idum & insidum. Illud constans est, hoc mox apparet; at paulo post morbus gravius ingruit. Sic male instituta venae sectio e. g. in febre putrida, mox in principio vi.

detur levamen afferre, utut post paucas horas omnia multo pejora evadant. Ρost seκ octove horas melius repetunctur venae sest ones, quam citius aut serius tunc enim primum solent fidum levamen as-

ferre.

Initio Iargius. & una vice mittendus

sanguis; id plus efficit, quam si id fiat pareo& repetiti m. Nonnunquam febris post venae sectionem exaltatur, & intenditur, etsi prudenter in- stituta sit venae sectio, eaque dein iterari aliquoties debet. Vires vitae videlicet. erant antea suppressae potius, nunc vero liberius agunt. Hujus vero debilitatis spurite cognitio usu discitur ab exercitato homine, & medicum emunctae naria requirit. Summa tunc atten

183쪽

tione est opus, cum inepte venae sectio , aegrum certae morti traderet. Hinc optimum saepe cardiacum est venae semo. Fluxus catamentorum nunquam contra- indicat venae sectionem, si ea sit indicata. Notandum id bene, cum anteulas, & earum sectatores medici, aliter suadeant. lis hae febre, inflammatoria nempe, ple rum que in sanguine emisso post aliquod tempus crusta alba, crassa, contracta, fimbriata, deprehenditur. Ex crustae hujus tenacitate sanguinis nimiam densitatem accusarunt, etsi contrarium videantur evincere Anglorum, maxime Hewyoni experimenta. Circa hane cnistam sequentia sunt observata: I. ea saepe adest, etsi nulla febris adsit. a. nonnunquam deest in uno, adest in altero Vasculo. 3. nunc

major in decursu, quin & in fine morbi, quem in initio, nunc vice versa. q. frequens in gravidis, obesiis, robustis, plagas boreales inhabitantibus, hyeme, Vere, in phthysicis, Vulneratis &e. Non est ergo necessitas iterandae vente sectionis concludenda ex apparente erusia phlogistica, ea solum aliquid 'docebit, si alia omnia signa conferantur.

184쪽

FoTUS EMOLLIENS.

Praemissa venae sectione, quae non solum sanguinis quantitatem & velocitatem' minuit, sed diluentium etiam liquorum ingressui viam aperit. Balneum tepidum, crurum praeeipue, fomentationes emollientes tepidae conveniunt.' Enematum quoque emollientium usus huc pertinet, ad libram β. bis terve de die exhibitorum , ut indurata incrementa, frequentius in intestinis haerentia. educantur.& materia biliosa aeris, quas alias, ad miniis mum pars ejus per vasa lactea ceteraque reis sorpta perveniat ad sanguinis massam elimine.

tur ; siquidem haee in partibus pelvis & abis dominis calidi & relaxantis fomenti genus exhibent, & tam a capite & praecordiis derivationem estieiunt, quam urinae quoque eX- cretionem juvant. ab IIuxham Op. T. I. p. 24.

ponaceus, acidiusculus, refrigerans is in se-brium inflammatoriarum profecto curatione, Praeter convenientia, copiosaque diluentia

185쪽

refrigerantia, quibus pauca nitrosa, acidi. que vegetabilium succi saponacei sunt addita, plura parum necessaria videntur esse remedia r haee enim non sanguini solum justum fluiditatis gradum conservant, sed ejus quoque proclivitatem in statum putridum coercent. Dum illa copiose EXhibemus, naturam optimam nostram magistram sequimur tantum, quae illa serio postulat. Nam quantum quoque illa in febribus aversetur esculenta, tanto avidius desideret potulenta, malique ominis est, si illud non emuit, donec ad minimum febris multum fieri imminuta. a) Ρο- tu lenta etiam quid saponacei & accidiusculi habere debent, ut intimius sanguini atque

humoribus misceantur. Oportet autem plura genera potuum in numerato habere medicum , cum paucis diebus, quod ipsis gratissimum erat, aegri abhorrere incipiunt, ct aliud quoddam desiderant. b) Sic decoctum homdei, cum Oxymelle & nitro; aut decoctnmDOrZOnerat, graminis cum syrupo rubi idei, herberum, acetositatis citri, &c. Decoctum album Sydenhanai ab Illustr. Baldila gero emendatum. M uod diluendi modum attinet, aegroto tam libere, & tam frequenter bibere,

quam ipsi placeat, permittendum esse existi-

186쪽

mo, neque vero urgendum en, ut ejus ven. triculum uno impetu nimia copia oneret; quod nauseam, indigestionem, satus, cum sum. ma anxietate & vigiliis, tandemque vomitum vel diarrhaeam gignit. d) Omnes hi liquores tepide, atque crebrius hauriantur, quibus sitis aegrorum maxime fallitur.

Diaeta, tum febrium acutarum in gene. re , tum etiam synoelii imputris, his potissimum continetur; ulterior singulorum ratio dabitur, cum de methodo indirecta sermo erit. Diaeta aegrorum ex febre quacunque decumbentium sit refrigerans, antiseptica, eu-Pepta, aperiens , vegetabilis. Paretur ex fructibus horaris coctis quibuscunque; eX cremore hordei, oryηae; sero lactis simplici, cum cremore tartari, cum spiritu vitrioli, Vino , aceto parat . Absint carnes quaecun

que, lac & lacticinia, leguminosa & juscula

187쪽

- 175Lectus mundus sit, & stragula cum indusio probe siccata, saepe mulsentur. Pessimi adhuc errores huc in re. Aer renovetur senestris & janua aperta lapius, ita tamen, ut aeger sudans non persetur. Fumo aceti lustretur. Item nitro deflagrante super ignem. Nil prosunt odora. menta, nisi nitrum simul deflagret. Nocentarbores & herbae virides illatae cubiculis. Mensura caloris aut frigoris petatur ex grata aegri sensatione. Lux aut tenebrae conciliantur, prout vel his vel illis aeger juvatur. Ρessinius mos est aegros relinquendi in soporoso statu, veluti dormientes, ubi interea remedia negligun

tur.

Medicus de adstantibus & aegri inservientibus disponat; alternis noctibus inserviat. Cautela haec neglecta essicit, ut plures ex ordine aegrotent, & saepe pereant.

Non satis est aegrum, post dissicilem atque ancipitem saepe naturae cum morbo liidiam e vitae periculo evasasse; nisi id etiam curet medicus, ut omnis recidivae metua ahst. Fa-

188쪽

ciles autom relapsus inflammatoriarum febrium observantur, si ab ea methodo, qua ipse morbus ablatus est, protinus desissimus, atque Omnis convalescendi actio aegrorum arbitrio relinquitur. Nondum enim omni exstinctaphlogistica diathesi , vel a iuvissimo in diaeta

errore, prior iterum insurgit febris; eo perniciosior, cum in frael una, & a morbo, & s medendi methodo, corpus incidat. Ρraestat ergo in emollientium remediorum protrasto usupersistere , usque dum confirmatae aegri vires relapsus metum nobis eximunt; est autem in medentis manu ea ratione , qua morbosa dia. thesis fatiscit, remedierum etiam apparatui aliquid demere, cum amplissimus sit anu-phlogisti eae methodi ambitus, pro Vario morisbi statu laxandus, atque in anguiliores etiam

fines .coercendus.

His generalia quaedam subjungo, quae in

convalescentia ex morbis acutis praecipue Ob. servanda sunt. Cura reconvalescentium summopere est necessaria , nam ea neglecta, aut nova se-brium genera, aut morbi chronici oriuntur: chronicorum heu est: frequentissima origo, uti nova febris chronicorum saepe medela.

189쪽

I77 Redonvalescentium cura maxime ast ne cessaria I. in foeminis, usque ad nova men. strua protrahenda. Hae neglecta, cacoetiymia, ea Chexia chiorOtica, menses anomali , fluores albi pertinaces, arthritides esu. a. in infantibus; equidem velox augmentum Observatur post febres, saepe infidum; initium enim tunc es: raehitidis, habitus ad phthysin, tabemque. 3. Μaxime id observatur post febres; post intermittentes, potissimum quartanas, durante adhue epidemia. q. post putridas, malignas curatior esse debet convalescentia, estque etiam tardior. Symplomata reconvalescentium sunt se. quentia. Lucis & soni intensioris impatientia, Otissimum post gravem febrim; capite per morbum praecipue aegrotante. Melius tunc plateae sternerentuh, ne aegri turbarentur, quam id fit tempore ipsius morbi. Delirium mite & fatuitas: post putridas, malignas, lentas, praecipue post nervosas, blande, maXime circa vesperam delirant, pulsu accelerato & molli, absque calore tamen. Decipitur tunc medicus, putans febrile delirium esse. Tollitur hoc delirium tempore Atonici S.

190쪽

tio & augmento morbi parogismos suos raro patiuntur. At morbo declinante, & in re- convalescentia redeunt hae accessiones, & ω-pe graviter. Oportet id nosse, ne relapsum morbi putes esse. verum equidem es , Oborta febre, & ea bene curata, morbos hypochondriacos inveteratos fuisse sanatos. Febricula convalescentium vespertina, eum sudoribus nocturnis. Post longas febres, kenesngeia inducta, post deperditionem humorum magnam ex praegressis venae sectionibus, tono fracto, vesperi noctu ine sub stragulis tu primo somno incalescunt, sudant. Habetur a non expertis pro subre laeetida, a pure resorpto, & latente alicubi vomica, utut male. Sanatur tempori, tonicis, cortice potissimum, equitatione. Celeriores etiam convalescentium pDlsus, fracta licet penitus febre subinde observantur, praeeipue evacuationibus copiosioribus praegressis, in irritabilibus, protracta cura confirmatoria ad naturalem celeritatem facile reducendi. Pervigilium reconvalescentium ab aucta irritabilitate est. Adest utplurimum simul hypochondriacis nervosa. Curatur, non Opio,