장음표시 사용
221쪽
2os Omnes in tota civitate febre correptos fuis
se & continua , & a primo statim die valida. Circa septimum autem diem quibusdam largam narium haemorrhagiam, aliis copiosum sudorem, febrim solvisse. Ridicula autem perturbatio horum aegrotantium mentes Obsidebat; omnes quippe tragoediam agebant, jambos recitabant, & imprimis Euripidis Andromedam flebiliter eanebant. Ρutet autem eκ causis hunc morbum praegressis, & ipsa motabi histo a , vera phrenitide laborasse Abde.
ritas, & tragoediae memoriam, quam tanto cum oblectamento audiverant, per morbum, renovatam toto morbi tempore mansisse, atque uno cum morbo recellisse. Septimo enim die morbum solutum fuisse notat Lucianus. totamque civitatem septimanis tragoediis pleniim fuisse.
a) Lueianus: quomodo historia sit conseribenda.
2 Perpetuum delirium phrenitidem comitari superius dictum fuit: simul autem monitum fuit tune, illud iape, amen non semper, ferox esse. Ferocitas enim tunc adesse dicitur, quando aegri delirantes sibi aliisve noeere tentant. lΡro Veris autem animi ai. fectibus ideas, ex interna & morbosa sensorii commuuis mutatione natas, comitanti.
222쪽
bus, haec ferocitas adest, vel non. Sic enim ridiculum potius, quam ferox erat Abderitarum delirium: & in lethali phrenitide quandoque aegri floccos carpunt, festucas de pariete avellant taciti saepe, vel admodum tranquille delirantes. Interim tamen semper magna cautela adhibenda est, quia & tacita ut a, & tranquilla phrenitivorum deliria m. hito quandoque in immanem furorem mutantur. Sic meminit Sisietentus hortulanum terintia die phrenitidis Verae, in qua tacite tanisium delirabat, & floccos carpebat, uno momento lecto exiliisse , ct celerrimo cursuaseendisse in stiperiorem domus partem; de, que fenestra praeeipitem se dedisset miser. nisi uxor advolans retinuissec; dumque illa cum marito luctatur, & vicinos in auxilium vocat, convellitur aeger, & moritur subito.
Cum autem pervigilium levissimae in. flammationis cerebri prima initia pro sua causa plerumque habeat, atque aucta haec causa in coma saepe mutetur; patet facile ratio, qnare inquies, vel & somni turbulenti phre nitidem toties comitentur. Auctas Vero, has esseratque desipientias Θηριωδεες Hippo-erater a vocavit, dum nec ratio, nec mi i
223쪽
2IInae, nee pericula absterrest miseros, quo minus sibi saepe, aliisque noeeant. a) Hipp. Praediction. L. I.
3. Enumerantur illa, quae in vitalibus functionibus mutata in hoc morbo apparent. Pulsus autem durus sere in omnibus 'morbis inflammatoriis febrem acutam continuam comitem habentibus, observatur. Unde & durum, & nervosum phreniticorum pulsum esse, monuit Galenus. Simul etiam ibi. dem notat , plurimas varietates in phreniticorum pulsibus Observari. Hoc autem imprimis obtinere videtur morbo iam ad
ulto. a Galen. de pulsib. ad tyrones. c. II.
Respirationis etiam mutatio in phreniti eis observatur; diu enim manent , ante quam aerem hauriant, sed tunc valide inspirant, & exspiratat, atque iterum longo tempore morantur, antequam de novo respirant. Heu est illa respiratio, quam magnam , longo temporis intervallo factam vocat Hippocrates ab , & delirium protendere monet ,
quRlem etiam notat adfuisse in Psilisco b) qui deliravit cum febre. Aouta continua, ct seXta
224쪽
die periit uti & Dealeis uxore, quae phre
Faemu plerumque rubram Ne omnia enim haee signa notant, sanguinem majori copia & impetu versus caput tendere. Praeterea dum inflammatio capitis interiora occupat
liber transitus sanguinis per vasa impeditur, adeoque sanguis per carotides pulsus, mR-jori copia per eκ ternos illarum ramos distri. buetur ; unde facies vasis satagnineis distentis turgebit magis & rubebit; & quidem tanto magis quo difficilior fuerit per vasa enee-phali humorum transitus. Patet hine ratis, quare Hippocrates Q rubrum faciei colorem, ct torvum illum vultum in aegris damnaverit , inprimis in aeutis morbis. Stillicidium autem narium denotat pariter, sic urgeri ini. petii & copia sanguinis vasa, ut solvi incipiant, & sanguinem dimittere. Larga autem haemorrhagia phrenitis praesens optime solvitur, & morbis aeutis futura lape prae
225쪽
periculosissimum hune morbum esses nemo dubitat; se i & sepe cito lethalem, nisi subito efficauissimis remediis succuratur. Pro Vario autem impetu, & diversa partis an fediae indole, citiu , vel serius in mortem tendunt morbi. Confirmant hanc prognosin Hippocratis observata. mih us, a) quail tertia morbi die delirium cum febre acuta corripuit, narium stillicidium postea habuit,& respirationem magnam & raram phrenitidis signa sexta morbi die periit. Philistes byeui diuturno tempore caput doluerat, eX PG- tibiis febre continua correptus, ct post do-ἰ loris augmentum in capite, secundo die circa meridiem vehementer insanivit, quarto
die jam convulsus, quinto die periit mane. Sie & aliam mulierem phreniticam septima die periisse monuit c) & aegrorum , qui primo morbi die jam phreniticus fuerat, quarto
die obiisse notat. d Gahnus autem in commentariis suis in hune textum modo dietim prognosin confirmat, omnes enim ab initio phreniticos aegros intra septimum diem nior' tuos e Te, perpaucos hunc terminum super-osse. Mirxbatur autem maxime, optima se. nitate hactenus se uentes homines adeo
226쪽
214to invadere hunc morbum, tam cito letha.lem: sint autem in illa opinione, quod in tali casu vitiosus in corpore humor coace
vatus fuerit, veneno lethali assimilis , in corporibus vicinis paulatim aliquid agens; quae quando vitio jam aliquo modo opportuna erant, humorque ipse evaserat malignissi- mus, lethale subito apparuit symptoma.
In phrenitide vero symptomatica , diutius quandoque morbus protrahitur. Sic enim Apol nius M sebre decumbens, cum hypOchondrii dextri tumore dolente , postea phreniticus ,. periit trigesima quarta die. Ita etiam mulier gemellas partu eniXa, nee bene purgata, decima septima die 'phrenitide mortua est. b) Uti etiam adolescens ex potu & venere multa decumbens die vigesimo quarto obiit phreniticus. G Verum ex horum aegrO..torum morbis descriptis apparet, alias comporis partes prius assectas fuisse, atque inde ad cerebrum delatum fuisse morbum.
227쪽
Ipsam tamen symptomati eam phrenitidem satis cito lethalem quando lue esse, docet Coloi in Larissa historia a ), cui femur dex. trum derepente doluit, cum febre acuta a deiite; tertio autem die femoris dolor cessa. vit, sed mentis alienatio accessit, cum multa jactatione, & quarto die circa meridiem celerrime periit.
Duplici autem modo morbus hie aeutissimus morte terminatur. Alius enim fatalis exitus mox in morbi initio, morbi magnitudine, alter autem serius contingit. lympha coagulabili , seroue in cerebrum effusis. Ut enim omnis inflammata pars tumet, inque majus volumen expanditur, ira cerebrum qu qnu vehementius inflammatum in magnam molem ascenderet, nisi suos inter limites a the' ea ossea cohiberetur. At eo vehementius a copia materiae phlogisticae, & a humorum ad encephalon raptu cerebrum ubique premitur, gangraena saepe, sphaceto eorrumpitur, 'aegri a poplectici, aut inter convulitones subito mori uti inr. Serius quandoque apoplexia, aut convulsio occidit, a lympha cox. gulabili, aut sero copioso in ventriculis collecto.
228쪽
Signa, quas phlogisticum aut sero sum ad encephalon decubitum instare, aut jam factum
esse, notant, superius, cum de praeludiis phrenitidis syniplomaticae agebatur, maXimam partem exposui. Sunt autem potissimum parce alvi & urinae. excretiones. Deglutitio cum sonitu vel cum sus cat1onis metu. Sudor saepe ab atonia universali, cst varia spastiearum asseectionum genera. Frequens phrenitidis exitus in maniam observatur. Saepe enim contingit in topicis viscerum inflammationibus , ut uessante jam febre, tumor nihilominus partis affectae remaneat, ejus functioiaem impediens. Obseravatur id frequentissime in anginis , cum idi. senssa jam inflammatione, major tamen tonsillarum moles permanet. Id etiam in phreni.
tide non raro contingit, ut membranae cerebrum investientes, febre etiam sublata, praeter naturam intumescant. Vidit Mollius in No contio Trinitatis hominem, qui ex phrenitide maniacus factus, cum incidiora eslent intervalla, famuli munere fungebatur. Plures annos supervixit, acutissimo tandem mombo periit. Cadaver sectum, duras, crassasque, atque in plurimis locis firmiter tibi invicem adligatas membranas cerebri exhibnit.
229쪽
Tales castis se vidisse meminit metemus, ubi in febre non adeo valida inciperent, leviter desipere aegri, & paulo post febre censante penitus, immaniter furebant per plii. res tape dies, imo & septimanas, sic ut vinculis coErceri debuerint. Illa autem, quae Θ-denhamus notavit, hanc rem pulchre eonfirmant. Dum enim novam febris speciem describit, b) inter alia monet, sanguinem venasseetione eductum pleuriticorum sanguini in his aegris similem fui ste; quandoque collum &fauces dolorem , sed leviorem, quam in angina, Occupasse , aliquando vero succesisse eruptiones culaneas, morbilis non multum dissimiles, nisi quod ruberent m2gis, neque desquammaretur epidermis, dum recederent. Imprimis autem notat , maxime in phreniti.
dem proclivem fuisse hunc morbum, & ca. put petiisse, atque ubi jam caput oecup vit febris , & plirenesis semel invaluit, nulla restare febris indicia, nisi quod pulsus nunc citior est , nunc tardior. Idem autem fiebat, dum coma hute febri superveniebat; praeter enim linguae albedinem nulla aderant febris signa, atque aegri persectissima apyrex1a frui videbantur. Patet ergo phrenitidem iamaniam abire quandoque, sed tamen in similibus
230쪽
Iibus morbis, eum esset impetus labrilis, at. que levior tantum inflammatio vel lene erysipelas capitis interiora obsideat, sepissime evadunt aegri, & postquam integre restituuntur modo post evaeuationes generales per vena sectionem & purgationem factas, tota res naturae tempori commitatur, ut Θῶκ-
hamus optime monuicia) Sinieten. Comment. T. II. p. 3 9 6.b Sydenham. in scheduL monitor.
At persaepe phrenitici per omnem vitam maniaci manent, nullis remediis curandi. Atque ex narratione medici, qui maniacis oli mnon paucis medebatur, collegit Mollius a), plerosque maniacos initio phreniticos fuisse. utut ob febrim obscuriorem si febrium notas ex pulsu fere solo capiamus in jam inde a morbi principio maniaci viverentur, & λ-
Paulisper ascendens immanis sit. Hippo-sraticum monitum est, & summi quidem momenti , ut hoc ductus mediens efficacissimam statim medelam adhibeat, simulque caveat, te sibi aliisve nocere possint tales aegri. Sic