장음표시 사용
151쪽
bat; ita ut corda nostra, ob sacra promissa nobis diuinitus sacta, omniano conquiescant. Et haec quidem quies est radix eximiae virtutis, quam SPEM nuncupamus. Nam volantas per fidem secura, & certior reddiata, quod utens mediis praeparatis poterit frui suo supremo bono, exelacet duos virtutis actus: per unum quidem expectat a DEo fruitionen supremae suae felicitatis; per alterum autem aspirat ad eandem sanctam illam fruitionem. Et vere, Theotime, inter sPERARE de AsPIRARs hoc solum est diperimen: quod res, quas auxilio alieno assequi posse nos putamus, sp remus; aspiremus autem ad ς quas propriis mediis consequi praeteri-dimus; quod est dicere,per nosnetipsos, 5 in quantum ad fruitionem
supremi nostri boni quod est D s v s ) primo quidem & principalite
per eius fauorem, & misericordiam, pertingimus, sed nihilominus eadem illae misericordia,vult ut favori suo cooperemur,contribuendo debilitatem nostri consensus sortituὸini suae gratiae. Ideo nostra spes alia quomodo mixta est aspirationi: unde non speramus omnino sine aspiratione, nec aspiramusvnquam sine spe. Qua in re spes semper tenet,
primum & principalem locum,quippe fundata super gratiam diuinam
sine qua, quemadmodum nequimus vel cogitare quidem de supremo nostro bono,ut conuenit,consequendo; ita non possumus unqua sne
illa aspirare, ut expedit, ad illud obtinendum. Aspiratio igitur est verutpalmes emissarius Ipes, uti cooperasti gratiae. Et quemadmodum ij, qui volunt sperare sine aspiratione, seu quod idem e proprio conatu,ut imbelles &ignaui reiiciuntur ; eodem
modo,qui voluerint aspirare sine spe, temerario, insolentes, di praesumptuosi omni iure habebuntur. V erum quando aspiratio sequitur spem,& sperantes aspiramus, & aspirantes speramus, tunc, chare Theotime , spes per aspirationem in ausum minime ignauum se vertit, ac aspiratio per spem se in humilem praetensionem conuertit. Quo fit,n spercimus& aspiremus iuxta id, quod nobis D s us inspirat. Sed interim Vtrumque fit per amorem deiiderantem,qui tendit ad supremum nostrum bonum. Quod bonum, quo securius speratur, eo etiam semper magis diligitur At spes aliud non est, quam dulcis & grata complacentia, quam in expectatione & praetensione nostri supremi boni habemus. Omnia cones ta sunt vinore,Theotime, unde simulatque fides mihi ostendit supremumia
152쪽
bonum meum, illud amare incepi. Et quia mihi eras absens, desidera ui, quantum potui, ut illud possem consequi, quod ubi factum est, rursum ardentius amaui & desideraui;.aduerti enim eius bonitatem, tanto esse amabiliorem, & desiderabiliorem,quanto magis ea est disposita ad se communicandum. Porro, per insignes hos progressus, amor conia uertit suum desiderium in spem, in praetensionem & expectationem. Atque ita spes est amor expectans, & praetendens. Et quia supremum bonum quod expectat spes, est D sus, fit ut non aliud expectet, quam DEuri ipsum,quem sperat,& ad quem aspirat. Haec sancta virtus, spes . scilicet, quia omni ex parte spectat D suu , omni iure venit in numerum virtutum diuinarum, seu Theologicarum.
Mor, quem in spe exercemus, Theotime, tendit idem ad D Eu M, sed ad nos reuertitur; spectat diuinam bonitatem, sed cum respectu ad nostram utilitatem; tendita idem ad supremam perfectionem, sed respicit nostram satisfactionem. Id est, non transfert nos in D Euri , qua D sus in semetipso summe est bonus, sed qua summe bo nuS eli ad uerbus nos ipsos, vel, ut ipse des, aliquid inest de nostro & de nobis ipsis. Ac ideo Amor quidem iste, est verus Amor, sed concupiscentiae, & propriorum commodorum. Non tamen dico eum talite ad nos redire, ut solummodo in Da I amorem nos inducat propter nos. Non,non, bonus id auertat D Eus : anima enim quae DEuri non amaret,
nisi propter amorem sui ipsius, faciens finem amoris,quem DEo defert, in propriis suis commodis , eheui maximum committeret sacrilegium Si foemina quaepiam non alio respectu amaret suum maritum quam respectu amoris aduersus famulum, amaret illa maritum in famulo, & in marito suum famulum. Idem esset de anima quae DauM non
amaret, nisi propter sui ipsius amorem , illa se amareta, uti Daurio amare
153쪽
amare deberet; & DEuM amaret eo amore, quo illa se ipsam amare
deberetis a Magna vero differentia reperitur in hac LocvTIoNS: amo DEuri ob bona quae ab illo expecto; & AANc, non amo DEuM nisi propter bona quae ab illo spero, & expecto. Est etiam res longe diuersa dicere ramo D Euri propter mer & dicere: amo Dauri ob mei ipsius amorem. Nam quando dico,amo DEuri propter me, tantu est, ac si dicerem: amo habere D Euri, amo ut DEus sit meus, ut sit meum supremum bonum . Quae sancta est affectio fronsae caelestis, quae saepissime per excessura complacentiae protestatur: Dilec me--ονιο ille est meus, Mego illius. Sed dicere: amo D Eu M propter mei ipsius amorem, est idem ac si diceretur: amor quo me amo, est finiS eius, quo DEuM amo. Atque ita amor DEI esset dependens, & sub alternatus amori proprio,&quod ex eo sequitur, inferior proprio, quem erga nos habemus. Quod est impietas maxim . Amor igitur ille,quem vocamus spein, est amor concupiscentiae, sed concupiscentiat sanctae & be e ordinatae, per quem non trahimur DEuM ad nos, neque ad nostra commoda, sed ei nos iungimus, ut finali nostrae selicitati. Simul cum D Eo per hunc amorem nos amamus, sed DEo nos non praeferimus, vel aequamus in hoc amore. Nostri ipsorum amor est mixtus Di I amori, sed DEI supernatat. Proprius quidem n ster amor intrat, sed solum ut simplex motivum, & non principale. Propria nostra utilitas aliquem in eo tenet locum; sed D E u s primum, di principalem. Ita dubio procul, uel otime: nam quando D Euri amamus ut supremum nostrum bonum, eo respectu eum amamus, quo ad nos eum non referimus, sed nos ad illum. Non sumus finis ipsius, neq;
praetensio, neque etiam persectio, sed ille est noster finis, nostra praeteri sio,& perfectio. Non ille ad nos spectat, sed nos ad illum spectamus, ita Ie a nobis non dependet, sed nos ab illo. Tandem ex respectu supremi boni, propter quod eum amamus, nihil ille a nobis recipit, sed nos ab
illo. Effundit in nos bonitatis suae diuitias, nos autem nostram indigentiam, & inopiam exercemus. Ita ut amare DEu Μ, ut supremum bonum, sit eum amare titulo honorifico, & venerationis pleno: Per quem fatemuria, & agnoscimus eum esse nostram persectionem, nostra quietem & finem, in cuius adeptione omnis nostra consistst felicitaς' . Sunx Disitiroo by Corale
154쪽
Sunt bona nonnulla, quae ad nostra adhibemus seruitia, ut sunt v. g. nostra mancipia, serui, equi, vestes; & amor quem erg, illa habemus, est purὸ pute amor concupiscentiae, quia ea solum amamus propter nostra commoda . Sunt & alia bona, quibus quidem fruimur, sed per reciprocam, & ex aequo mutuam fruitionem, ut sunt amici, & consanguinei. Amor enim, quem ijs deferimus, quatenus scilicet gaudia ex his habemus, est equidem etiam amor concupiscentiar, sed honestae: per quam
illi sunt nostri, & nos similiter illorum; illi ad nos spectant,& nos pariter ad illos. Verum sunt adhuc & alia bona, quibus fruimur fruitione de pendentiae, participationis, & subiectionis, uti est v. g. beneuolentia
nostrorum Pastorum, Principum, Patrum, & Matrum, vel praesentiae dia fauoris: amor enim, quem ijs deferimus, omnino etiam est amor concupiscentiae, quando nos eos amamus, qua nostri sunt principes, Pastores, Parentes , quandoquidem neque circumstantia Pastoris, neque . Principis, neque Patris, aut Matris est quae nos inducit ad eos amandos, sed solum quia tales sunt, nostri causa,seu respectu nostri. Verum concupiscentia haec est amor submisitonis, reuerentiae, & honoris. Nam
amamus, exempli causa, Parentes non ideo quia nostri sint, sed quia nos eorum sumus. Et iste est modus, quo D EuM amamus, concupiscimusq; per virtutem spei, non ut sit nostrum bonum , sed quia est nostrum bonum, non ut sit noster, sed quia nos ipsius sumus; non quasi ille sit propter nos, sed quia nos propter illum sumus . Nota, Theoti ine, in hoc amore , quod ratio propter quam amamus, id est, propter quam corda nostra applicamus amori illius boni, quod concupiscimus, est, quod sit bonum nostrum; sed ratio mensurae & quantitatis istius amoris dependet ab excellentia & dignitate
i boni, quod amamus. Amamus exempli causa nostros benefactore ς', quia tales sunt aduersum nos, sed plus vel minus eos amamus, iuxta quod maiores vel minores sunt benefactores quam ob rem igitur,Theo time, amamus D Euri hoc amore concupiscentiae λ quia est bonum nostrum. Sed cur amamus summeὸ quia ille est summum nostrum bo-
Porro, quando dico D su M suummὸ a nobis amari, non dico eum a nobis amari respectu summi amoris ; nam supremus amor non est nisi in charitate: amor autem, qui est in spe est impersectus, eo quod no
155쪽
tendat ad eius infinitam bonitatem, qua talis est in se ipsa; sed G Iii in
qua talis est: & nihilominus quia in hoc amoris genere , non est excellentius motivum, quam sit illud, quod conuenit ex consideratione supremi boni; dicimus,quod per illud amamus summE, licet in rei, eritate, nemo per solum istum amorem possit obseruare DEI mandata , nec obtinere vitam aeternam, eo quod amor iste plus exhibeat affectionis , quam effectus, si charitate destituatu .
Euod amor exerceatur in paenitentia , F primo quὸd diuersa sint genera'ssecter poeni
Oenitentia, generaliter loquendo, est dolo per quem quis respuit & detestatur peccatum quod commisit. cum decreto & proposito, luantum poterit,reparandi offensem & iniuriam factam ei, contra quem peccauit. I clusi in poenitentia PRO PosITvΜ REPARANDI OFFENSAM eo quod dolor non satireetestetur malum, quando vo Iuntarie omittit principalem effectum, qui est offensa Ae iniuria. At omittit, quando, potens reparare quocunque tandem genere reparandi, eam non reParata. Praetermitto nunc poenitentiam complurium Ethnicorum, qui, ut testatur TertulIianus, aliquam poenitentiae speciem, vel potius umbram habuerunt, sed ita vanam & inutilem, ut quandoque etiam eos poeniteret bene fecisse. Non enim loquor de poenitentia,quae cum vita
tute coniuncta est, quae & Iuxta motiua inter se differentia, ex quihuc profluit, est etiam diuersarum spes ierum. Inter quas una omnino est pure moralis, & humana, uti suit poenitentia Alexandri Magni, qui cum Clitum unum e praecipuis suis familiaribus in conuiuio, quod liberius in Persicos mores inuectus fuisset, spiculo temulentus traiecisset, postridie tanta facti sui eum coepit poenitentia, ut totum triduum cibo abstitauerit, decreueritq; omnino inedia sibi necem consciscere,amicumque optime de se meritum ad inferos persequi; tam vehemens, inquit Cicero, fuit
156쪽
poenitentiat Fluius poenitentiae non multum dissimilis, licet in alio genere , fuit Alcibiadis, qui a Socrate conuictus,quod non esset sapienς , perquam amare coepit flere, tristari & affligi, quod non esset, inquit S. Augustinus, quod est e debuisset: Quin &Aristoteles perspectam habens vim, & robur poenitentiae, asseruit intemperantem , qui ex proposito se tradit voluptatibus, omnino esse incorrigibilem; eo quod eum non possit poenitere et qui autem sine poenitentia est, incurabilis est. Seneca equidem, Plutarchus, & Pythagoraei, qui magnopere commendabant examen conscientiae, & maxime Seneca, qui admodum vivaciter loquitur de turbatione, quam interior remorsus excitat in anima probe aduerterunt poenitentiam aliquam exstare. Et quod ad sapientem Epictetum attinet, tam graphice describit is reprehensione, , quam aduersus nos ipsos adhibere debemus, ut vix melius a quoquam
etiam Christiano describi possita. Est adhuc & alia poenitentia,quae quidem moralis est, sed simul
etiam Religiosa, & quodammodo diuina: eo quod procedat ex cognitione naturali, quae habetur ex eos quod, commisso peccato, Dgus sita offensiis. Nam multi Philosoplariere cognouerunt rem gratam fieri diuinitati, si viripti consentanee vita traducatur; & contra, eum offendi, si male & vitiose. Epi Retus, vir non malus, qui Optat mori ut verus Christianus ut etiam est valde probabile eum sic mortuum fuisse inter alia dicit se plenὸ consolatum iri, si moriens, ad D Euri manus eleuare
possit, & dicere illi: Eruantum ex me fuit, non te inhonoram : Sc quod plus est,
vult ut suus philosophus admirabili se DEo obliget sacramento, ad
nunquam scilicet tranigredienda diuina eim a sale tu statuta; nunquam eandem maiestatem se blasphemat'rum, neque accuseturum ob euentum cuia iusiungi rei ia parte Dei prouenientis; neque contra eum usto modo quesurum.
Quin & alibi docet Deum, ct bonum nostrum Angelum esse prasentci nostris actionibuι. Probὶ ergo vides, Theotime, quod Philosophus hic, adhuc existens ethnicus, norat peccato D Euri offendi. virtute autem honorari;& consequenter volebat ut qui eum offendilint, poenitereta . Fieri siquidem etiam examen conscientiae vesperi iubebat. In cuius rei fauorem cum Pythagora monebat iuuenes, hunc versiculum suo cum animo versarent,ou'ties domum ingrederentur et qua male, qua rectefeci, aut facienda religiu Porro
157쪽
Porro poenitudo huius generis iuncta scientiae & dilectioni Dgr,
quam suppeditare poterat natura, erat quaedam dependentia quae emanabat a Religione morali. Verum sicuti ratio naturalis exhibebat Plus notitiae, quam amoris Ethnicis Philosophis, qui eum non glorificarianta secundum notitiam, quam de eo habebant; ita eadem natura, plus luminis elargiebatur ad ingenerandum intellectui quantopere Dgus esset Ostensus per peccatum, quam caloris ad excitandam poenitentiam, ad reparationem offensae requisitam. Nihilominus licet poenitentia Religiosa aliquo modo cognita fuerit per aliquos e Philosophis: ita tamen raro & remisse id eueniebat, ut inter illos ij, qui crediti sunt maxime Religiosi, & virtutum studiosi, id est Stoici amrmarint hominem sapientem nunquam contristari. Ex quo statuerunt dogma tam contrarium rationi, quam erata propositio. supra quam illud fundabant, contraria experientiae. Hoc
autem, fuit, hominem sapientia praeditum non peccare.
Possumus igitur optime dic* e, chare Theotime, poenitentiam esse virtutem omnino Christianam,siquidem una ex parte tam parum innotuit Ethnicis; ex altera autem ita cognita, de perspecta est inter veros Christianos, ut in ea magna ex parte consistat Philosophia Euangelica, iuxta quam quicunq; praesumit dicere se non peccare, insanus esse conuincitur; sicut & qui credit se remedium adferre posse suo peccato absque poenitentia, penitus mente captus habetur. In hoc enim summa Christi Domini exhortationum fuit sita, PoeNITENTIAM AGITE. En breuis descriptio progressus istius virtutis. Ingredimur viam dissicilem, & profundae apprehensionis, qui , quantum in nobis est, D E u M nostris peccatis offendimus contemnimus, inhonoramus, & ab eius obedientia recedimus, ac velut perduelles ei rebellamus; qui etiam ex sua parte omni iure se sentit offensum, irritatum & contemptum, dum constat eum respuere, reprobare & abominari omnem iniquitatem. Ex hac vera apprehensione complura oriuntur motiva, quae vel Omnia, vel plura simul, vel unumquodque in particulari ad dolorem de peccatis & poenitentiam nos mouere Possuntas
Nam consideramus subinde D suM, qui offensus est onstituisse punitionem in inserno pro peccatoribus rigidami & quo Decis priuatu
158쪽
rus sit beatitudine aeterna,quae solum probis, de DEu M timentibus praeparata est. Porro,ut desiderium beatitudinis omni honore dignum est, ita timor eam perdendi comprimis est laudabilis r nec hoc tantum, sed desiderium beatitudinis cum sit maximi faciendum, timor eius contrarii, quod est in sernus, est bonus & laude dignus. Hemi ecquis non timeret tantam iacturam,& poenam eam consequentem8 Et quide duplex iste timor, quorum unus seruorum est, alter mercenariorum, magnope re nos inducit ad poenitendum de peccatis: per quae nos & iacturam patriae caelestis, & poenam peccatis debitam incurrimus. Et ad effectum hunc, timor hic, in sacris litteris, infinitis prope vicibus nobis intimatur, & inculcatur; alias consideramus turpitudinem & malitiam peccati prout fides nos edocet, ut, exempli gratia, quod per illud similia ludo & ima3o DEI, quae in nobis est, contaminetur ac deturpetur;quod dignitas nostri intellectus, magno dedecore afficiatur; quod nos simi-Ies boltis animalibus reddamur, quia scilicet quod erat debitum nostri in D Eubi officii, abutendo creaturis, violauimus, & iacturam boni, quod ex societate Angelorum hδbebamus secimus, sociosque Daemo iam nocconstituimus, eisque subiecimus ,' nos ipsos constituentes mancipia nostrarum pastionum, in uertentes rationis ordinem, nil veriti offendere nostros Angelos custode in , quibus tot nominibus obli ari tene-
Quandoque etiam prouocamur ad poenitentiam pulchritudine virtutum, a quibus tot condecoramur bonis, quot malis afficimur a peccatis. Adde quod saepius ad dictam poenitentiam sanctorum exemia piis prouocemur. Ecquis enim unquam intime penetrans exercitia incomparabilis poenitentiae D. Mariae Magdalenae, Mariae AEgyptiacae, vel Poenitentium MONASTERII CARCERIS COGNOMINATI quos S.Ioannes Climacus describit) non moueatur ad poenitentiam de peccatira endam; sola siquidem historiae lectio potens est, prouocare eoso ad eam peragendam,qui vel modicum quid boni sensus retinent.
159쪽
Poenitentiam avique amore esse imperfectam. '
I orro omnia Baec motiva a fide & Religione chri n stiana edocemur: ideoq; poenitentia,quae inde prouenit, summe est laudabilis, licet impersecta. Est
inquam vere laudabilis: nam, neque sacra scriptura, neque Ecclesia nos incitaret per talia motiva, si Poenitentia, quae inde procedit non esset bona. Add - quod poenitere hoc modo de peccatis admodum sierationi consentaneum imo, ausim asserere fieri non posse, ut is qui a tente dicta motiua considerat, non poeniteat, ideoque talem poenite tiam esse vere poenitentiam, licet imperfectam, in quantum amor diuianus adhuc in ea desideratur. Eheui nonne vides, Theotime, quod omnes istae poenitentiae fiunt ob bonum animae, ob felicitatem, OD interiorem pulchritudinem, honorem, & dignitatem eidem animae quirendam uno verbo, ob amorem nostri ipsorum, qui est amor inium judicio, legitimus, justus,& bene ordinatus Aduerte autem me non dicere,quod huiusmodi poenitentiae reiiciant Dat amorem, sed solum affirmare, quod eum in se non comprehendant: non repellunt quidem, sed nec eum continent; non sunt illi contrariae; sed adhuc sunt sine illo: non quidem est ab iis exclusus, sed nec etiam in iis inclusus. Voluntas, quae bonum simpliciter amplectitur, admodum bona est, sed si ita id amplectatur, ut melius reiiciat, est vere inordinata, non quidem quod unum acceptet, sed quod alterum reijciat. Ita votum elargiendi hodie eleemo*nam bonum est; sed votum hodie solum elargiendi, esset malum, eo quod excluderet meliust , quod est elargiri hodie, cras, & quotiescunq; suppetit facultas. Bonum
aest quidem, nec ullus sanae mentis negarit, poenitere de commissis peccatis ad euitandam poenam infernalem,& obtinendam beatitudinem- a sed qui statueret nolle alio motivo de eis dolere, voluntarie excluderet MEL Ius, quod est poenitere ob D E I amorem, & magno se peccato in quinaret. Quis enim Patrum aut Matrum non judicaret malum, si
160쪽
filius vellet quidem seruire, sed nunquam ex amore, aut propter am
Principium rerum bonarum est bonum, progressus melior, de finis optimus: tarnen principium hoc bonum est, ut principium, Sprogres sus ut progressus,sed velle finem operi imponere per principium aut per progressum, est inuertere ordinem. Esse infantem, bo est, sed velle semper agere infantem, seu in statu infantis permaner Apiis non dicat esse malum 8 Nam infans centum annorum reprehenditur. Incipere si liquid boni addiscere, laudabile est, sed qui inciperet intentione se nunquam perficiendi, procul deuiarcta recta ratione. Timor, aliaque motiva, de quibus locuti sumus, bona sunt pro principio sapientiae Christianae, quae eonsistit in poenitentia: sed qui nollet ex proposito deliberato peruenire ad amorem, qui finis est poenitentiae, grauiter eum onfenderet, qui omnia destinauit ad sui amorem, ut rerum omnium
Conclusio, poenitudo quae excludit DAI amorem infernalis est, smilis damnatorum: poenitentia, quae DEI amorem non reijcit; esto adhuc sit sine eo, est bona & desiderabilis poenitentia, sed impersecta τ', dum amore nanciscatur,& amori se societ; Et ut D si Apostol' diciti
Ita veritati consentanee dicere possumus nos: si poenitentia nostra ' ' tanta vi esset praedita, ut eius dolor oculos nostros in lacrymas totor quantos resolueret, & poenitudine corda nostra eodem dolore diffinderet, si sancto DEI amore destituti essemus, omnia ista nihil nobis prodessent ad vitam aeternam. Eucanori mixtio amoris doloris φι in con-ιritione.
Atura, quod quidem sciana, nunquam conuertit Ignem in aquam, quamuis complureS aquae conuersae sint i ignem. Attamen D E us miraculose agendo, semel id fecit nam uti scriptum est in libroMachabaeorum,quando filii Israel, tempore Sedeciae, captivi ducti sunt i a. ibat. Babylonem, Sacerdotes, monitu Ioremiae, aera tum irmem V. 3