장음표시 사용
52쪽
PMd Ob pulchritudinem humana natura , DEUS omnes anima facullates unius voluntatis imperio subiecerit
Nio rite cindata in exacta rerum distinctione facie ordine,ordo conuenientia,&proportione hae autein rebus sua integritate & perfectione constatibus eximiam pariunt pulchritudinem t tunc enim ΡvLCHRvM dicimus esse exercitum, quando Omnibus suis, ita loco & ordine dispositis, constata partibus, ut earum distinction , relata ad resipectum, quem inter se habere debent, nihil officiatur unitati exercitus .imo vero ea perficiatu .
53쪽
Vt, musica quaecunq; sit pulchra, & aures demuIceat, non solum requiritur, ut voces sint purati clarae,& distinctae, sed etiam eo inter se . modo sint colligataci vi, interueniente unione in ipsa distinctione; & vicissim distinctione in unione, faciant justum concentum,& consonare
harmoniam: quae non absque catisa DIsCora CONCORDIA, vel Potita SDISCORDIA CONcΟRS consueuit nuncupari.
At, ut praeclare Angelicus Doctor, secutus S. Dionysium, dixi notandum est pulchritudinem & boni talem testo inter se aliquam habeant cognationem) non esse rem eandem. Nam Bo Nuri placet appetitui & voluntati ;PvLcRRuM autem intellectui & cogia tioni: vel v melius dicam, B vM est, cuius fruitione delectamur; PvLCHRUM. veroid. cuius notitia bene afficimur. Inde est. proprie loquendo, quod non si si obiectis duorum sensuum, qui caeteris cognitionis sunt capaciores &intellectui magis deseruiunt, pulchritudinem corporalem attribu mus. Sunt autem ij duo sensus visus & auditus. Hinc fit, ut non dicamus, cu pulchri odores, en pulchri sapores ,' dicamus autem recte: e . Pulchrae voces, en pulchri colores. PvLCHRvM ergo, sic nuncupatum,quia sua cognstione delectata multra unionem, distinctionem, integritatem, ordinem & proportione n suarum inter se partium, ut cognoscatur & videatur, multum tylendoris& claritatis habeat oportet Voces enim, ut pulchritudinis nomen mereantur, purae & sonorae esse debent; discursus item, seu sermocinationes ita prolatas esse conuenit, ut facile intelligantur; colores eoden modo conuenit esse venustos & splendidos: Obscuritas enim, umbra, d tenebrae desormes cum sint, rebus omnibus deformitatem inducunta et eo quod in ijs, neque ordo, neque distinctio neque unio, neque conuenientia, neque demum quidquam aliud cognosci possit. Quod induxit
Cap. 4. s. Dionysium, ut diceret Deum, ut supremam pulchritudinem, esse auctorem. 'η diui omnis eximia proportionis,splendoris ct decoris, qui in omπia quae sunt, extendit RQ Fuam bonitatem, ct itamin.ια omnia qua participare possunt eitas lumen, super-bu,' mittens in ea totius bonitatis radios, per quos omnia sunt pulchra, lucida ct ex
mia pulchritudinis lepore exornata.
Equidem,Theotime, pulchritudo omni caret effectu, de est inutilis, penitusque mortua, nisi claritudo, & splendor ei vitam die apacita
54쪽
plurimum sulgoris, & splendoris ex se in oculos intueusum im
Verum quod ad ca, quae vita praedita sunt, spectat,eorum pulchritudo minime censetur completa antequam singularis quaedam, ves ut cxtrema manus operi admota, accesserit gratia: quae ultra proportio-Dem inter se partium qua pulchritudo illa efficitur adiungat decentiam motuum, gestuum, & actionum. Quae decentia est instar animae &vitae pulchritudinis rerum vita gaudentium. Ita in excellentissima &increata Dat pulchritudine recognoscimus unionem, imo vero &vnitatem essentiae indistinctione personarum infinita cum claritate, iuncta incomprehensibili conuenientia omnium perfectionum, quae deprehenduntur in actionibus & motibus pereximiE comprehensis, & ut ita dicam, iunctis, &excellentissime aptatis in unione,& simplicissima persectione puri actus diuini, qtii est ipse DEus, immobilis & invariabilis,
ut alibi dicemus. D sus ergo volens rebus totius unIuersi Indere eximiam bonitatem, easdemq; insignire singulari pulchritudine, distinctionem, multitudinem dcvarietatem earum reduxit ad perfectam unitatem,& ad unam quasi monarchiam redegit, efficiendo, ut, pacto inter se velut quodam foedere,& amicitia,singulis singulae sibi inuicem inniterentur; omnes autem ipsi uni DEo tanquam supremo Monarchae et omnia siquidem membra reduxit in unum corpus sub uno capite. Ex pluribus personis unam constituiti familiam; ex pluribus familiis unam ciuitatem; expin-ribus ciuitatibus unam prouinciam; ex pluribus denique prouinciis regnum unum integrum , quod uni deinde subiicit Regi. Atque ita , ,
Theotime, per innumerabilem multitudinem varietatemque actionum, motuum, sensuum, propensionum, habitudinum, passionum, facultatum, & potentiarum, quae reperiuntur in homine, DEus naturalem monarchiam instituit in voluntate, quae dominatur & imperat omnibus, quae in isto paruo mundo, qui est homo, reperiuntur. Vnde non immerito videtur D Eus dicere voluntati, quod olim Pharao dixit Iosepho
tio ista voluntatis longe disserentibus inter se modis exercetur . '' '
55쪽
Euomodo volumM aeue unode regat anima potentias
Aterfamilias suam coniugem, suam prolem & famulor praescriptis ordinationibus,& regulis, quibus tenentu
obligati ad sibi obtemperandum quamuis secus facere possent) gubernat. Et mancipia quidem, si quae habet.
vi ad officium, cui contradicere nefas est, cogitet verum equos,boue mulos,&c. secenum iniiciendo, alligando, stimuIando, includendo, emittendo,adhibita tractat industria. Α voluntate gubernari facultatem nostri motus exterioris velutio.
mancipium quoddam illud est argumento, quod nunquam detrecte imperium,nisi ab extrinseco aliquod obiiciatur impedimentum: cIaudimus enim Sc reseramus os, Inouemus linguam, manus, pedes, oculOS,& omnes eas partes, in quibus potentia istius motus reperitur, absquetis. vllo renisu prout nobis libuerit.. At nostros sensius, & facultatem , qua nutrimur,qua augemur Ecproducimur, non eadem facilitate regimus, sed arte & industria opux est. Si ad nos vocamus mancipium, venit, si subsistere mandamus, subsistit. Obedientiae huic longe dissimilis est obedientia Accipitris, seu FaIconis, cui,si velis ut ad reuocantem reuolet,lepus monstrandus; si ut stet quietus, capitium ei iniiciendum em si dicatur seruo ab eo, qui habet ei imperandi potestatem, verte te ad dextram,vel ad sinistram, statim se
vertit: at ut idem praestet equus,habena opuSest. Non oportet,6 The time, mandare oculis ne videant, auribus ne audiant, manibus ne tangant, stomacho ne iniectum cibum digerat: aut corpori ne augmenta capiat, aut ne generet. Omnes enim istae facultates cum intellectu careant, nullius obedientiae possunt esse capaces: nec ullus potest vel cubitum unum staturae suae adiicere. Rachel si me desiderabat, sed nequibat, concipere; & nos saepe comedim , nec tamen nutrimur, nec augmentum ullum capimus. Quare quicunq; potentias istas, & facultates regere desiderat, industriam adhibeat oportet. Medici volentes curare infantem adhuc in cunis jacentem,& morbo quopiam laborantem, et nihil imperant sumendum at vero nutrici praescribunt, ut hoc, cI
56쪽
ve Iillud ei praeparet: quin & subinde talem & talem cibum eam sumere iubent; & quandoq; etiam pharmacum, cuius virtus in lac sese diffundat, & vicissim lac in aegri infantis corpus: quo fit ut a morbo recreetur. Et hoc obtento, medicorumvoluntas in sanando illo pusione qui ne cogitare quidem potest, quid circa se agatur suum plenὰ consequitur effectum. Stomacho, gutturi, ventri non int praescribendae regu Iae sobrietatis, abstinentiae,& continentiae , verum manibus dandum est mandatum, ut non nisi in tali & tali mensura ori cibum & potum porrigant ; facultati item productivae tribuenda vel substrahenda sunt obiecta, subiecta,&alimenta, quibus roboratur, prout recta ratio postulat rdiuertendi quoque alio sunt oculi, aut hic & nunc suo naturali veIo operiendi, si nolis eos tale obiectum intueri. His artificiis reducuntur ad eam moderationem, quam voluntas ab iis exposcit. Atque hoc esto Theotime, quod mundi SaIuator docet, quando dicit esse Eunuchos,
εα e etsi eam amne ropter regnum DEL.FAU , inquit, quia tales non ex naturali impotentia sunt eunuchi, sed ex instituto, & amore coelestis patriae, quo eorum voluntas utitur ad illos intra sanctae continentiae limites co- seruandos. Stultὶ & frustra praecipies equo ne se impinguet, ne crescat, ne recaIcitret: si haec ab eo vis obtinere, ei paulatim subtrahito pabulum; eum duriter tractato,& exercitato : imperio enim, cum eiussit incapax, si premere voles, operam perdes. Sed & voluntas in inteIIe ctum & memoriam suam exercet Potestatem; ex pluribus enim obiectis, quibus intellectus seipsum potest applicare, aut quorum memoria potest recordari, voluntas determinat, tum hanc, tum illam facultatem, ut prosequantur hoc, illud fugiant obiectum. Verum quidem est, quod non ita absolutum in eas potentias animae habeat imperiu, quam habet in manus, in pedes, vel linguam; & hoc propter facultates sensitivas,&no in inatim phantasiam , quae prompte & certo non obtemperant voluntati: quibus tamen potentiis sensiti uis , . ut intellectus & memoria operentur, indigent quam maxime. Nihilominus tamen eas mouet,inducit & applicat voluntas pro suo libitu, non ita tamen firmiter & constanter, quin phantasia, varia semper & mutabilis, eas saepe saepius alio diuertat& distrahat. Vnde scribi Apostolus: μα νι--σιμ Rom.
nam γοe et'fid quod σιο matam. dfacio ; ita etiam uos frequenter cogimur, V
57쪽
queri & lamentari non de eo, quod volumus & amamus bonum s sed de eo, quod odio prosequimur malum. Quomodo voluntas regal appetitum sensitivum.
OLvNTAs igitur,Theotime, in memoriam, in intellectum&phantasiam, dominium, non vi, sed auctoritate sibi vendicat; nec tamen ita absolutum, ut subinde non patiatur repulsam, uti & paterfamilias in obedientia, sibi a lioquin a filiis & seruis debita , patitur nonnunquam Porro idem dicendum est de appetitu sensuali, qui, in- Lib. i. quit S. Augustinus, in nobis peccatoribus nominatur concupiscenti . ciu: di manet subiectus voluntati, & rationi, non aliter, atque uxor marito. P Qilia quemadmodum dictum suit mulieri: Ad virum tuum conuersio tua,ti ct Udominabitur tui: Ita fuit dictum ad Cain, quod appetitus ipsius iam ' i. reuersurus sit ad ipsum, & ipse dominaturus sit illi. Quod enim dici- turreuerti ad hominem, nihil aliud est, quam quod ipsi homini se sita subiecturus, si ipse se subiiciat Dao. Sub te eΠ, o homo, inquit S. Bema
dus, appetitvi tuus, ct tu dominaberis illim. Poteu inimicuι excitare turbationis motus,sed in te ect,si volueris dare, seu negare consensum. In tua facultate esLA volueris, inimicum tuum facere seruum tuum, ut omnia tibi Go- perentur in bonum .. Ecce enim inflammat, inimicindesiderium eibi, vanitatis, aut impatientia eu talion re ingerit, aut libidinis motum, tu solummodo ne eonseviris: ct quotiens restiteris, totiens. coronaberis. Antequam is, qui est
in electione, eligatur in Imperatorem, subiectus est electoribus, qui ei tunc dominantur,quia penes eos est illum ad dignitatem imperialem eia uehere, vel ab ea reiicere . . At vero si eum elegerint & extulerint ad imperij gradum, ei continuo subditi fiunt, & incipit iis dominari; pari modo antequam voluntas consentiat appetitui, et dominatur, verum dato ei se inel consensu, ipsa, quae eius erat domina, fit ancilla & man-
Paucis, appetitus hic sensualis est ver per omnia rebellis, seditiosus, & factiosus Sν Eoirus. Fatendum est proinde non Posse nos eum . ita
58쪽
ata penitus eonficere & prosternere, quin resurgat, quin aduersum nos pessima, quae excogitare valet, moliatur, quin & rationem, legitimam suam hexam ac dominam, quam potest infensissimis armis inuadat. Verum voluntas tanto contra eum pollet robore, ut modo velit, possita eum in ordinem cogere,. eius conatus refringere & repellere: quandoquidem aliud non est cos repellere,quam eius suggeitionibus consen-λm non praebere. Non est in hominis potestate concupiscentiam im-Pedire, quo minas concipiat sed ne pariat, &Peccatum inducat,penes
Porro concupiscentia haec, seu appetitus sensualis habet moturi duodecim, per quos veluti per totidem seditiosos militum ductores,
tumultus excitat in homine. Et quia ordinarie animam turbant,& collis Pus exagitant, ideo, quam anima turbas cient, perturbationes qua a
tem eorpus inquietant, diuo Augustino auctore, passiones nuncupantur. Omnes illi motus vel bonum vel malum inspiciunt, illud quidem ut acquirant ἰ hoc autem ut euitent. Si bonum consideretur in se ipso, iuxta naturalem suam bonitatem, excitat AMORE M,primam di praecipuam animi passionem; sin autem ut absens bonum consideretur, ad sui nos prouocat DEsIDEROM; Si affulgeat argumentum aliquod, illud quod desideramus,consequendi, concipimus Spiri. Sin autem de elue indeptione animus diffidat, labitur penitus in DEsPERATIONE M. Verum quando possidetur ut praesens, possHenti parit LaeTITIAM: iContra, fimul atque malum cognoscimus, illud deserimus; si a sit, illud fugimus; fi credimus nos illad effugere non posse, illud time
must M autem spem concipimus illud eisitandi, AvDAc IAMI ANIMOs: assumimus. Vertim si ut praesens sentimus, TR HTArivR : & tunc irata.& indignatio subito adproperant, ut reiiciant & repellant maIum illud. vel minimum de eo vindictam sumant; si nequeamus illud superare, atafieimur TR 1sriri a ; sin autem illud procul e finibus nostris fugemus verde eo nos vindicemus, eontinuo assicimur voluptate, & grata explemur satietate; quae est GAvolvu quoddam simila trinmpho, natum ex victoria. Quemadmodum enim possiessio boni laetificat eor, ita vict ori , contra malum parta explet animum singulari deIectatio ne. Et in viri Dersam progensem istarum pastionum sensualium voluntas dominatur, earum suggestiones reijciens, conatus retundens, effectus impediene,
59쪽
& tandem ut minimum, fortiter recusans consensum, quo denegaverinihil eae possunt nocere; imo vero jacent deuictae & prostratae, ener ua te, elumbatae, repressae, di si non omnino mortuae, certae emortuae, M E- gregie mortificatae. Ideo autem o Theotime, multitudo istarum pastionum in nostris animis rclicta est, ut voluntates nostras in omni virtutis & pugnae spiria tualis genere exercitemus. Et hinc clarum apparet, Stoicos,qui negabant dictas passiones reperiri in homine sapiente, toto caelo errasse : αhoc eo clarius quo magis id, quod negabant verbis, ipso effectu doce-I ib. o. hant. Ea de re S. Augustinus gratiosam refert historiam. Sic autem
oς refert: scribit Avim Gellius se nauioassia aliquando cum quodam philosopho mo-' bili Stoico, ct nauigium, quo vehebantur, horribili caelo ct mari periculosi sime iactatum fuisse , ac philosephum iEum υι timoris multum expaltasse: idci animaduersum ab iis, qui aderant, quamuis in mortis vicinia curios sime attentu, utrumne philosophus animo turbaretur I deinde tempestate transacta, mox , ut
securitas praebuit colloquendi, vel etiam garriendi locum, quendam ex his, quos nauis illa portabat, diuitem, luxuriosum, Asiaticum philosophum illum compeia lasse ac illusisse, quod extimuisset, atque expalluisset,cum se mansisset intrepidus lin eo, quod impendebat exitio; at, istum Aristippk cratici responsum retulisse: qui cum in re simili eadem verba ab homines ili audisset: rdpondit illum pro anima nequissimi nebulonis merito non fuissesticitum, se autem pro anima m
istini timere debuisse. Et gratia quidem historiae in eo consistit, quod
Aulus Gellius testis oculatus eam reserat: nam quoad responsum Stoici in ea contentum, magis id commendat eius ingenii promptitudine, quam promoueat ciusdem causae defensionem ac probationem. Siquidem allegans pro se socium, obnoxium timori simili suo, probauita exemplo duorum testium, omni exceptione maiorum, Stoicos tangi timore, & quidem timore, cuius effectus in oculis, in vultu, in gestibus,& in totius corporis habitu se manifeste prodebat: unde ex antecedente consequitur eum timorem verissimam fuisse passionem. Magna omnino stultitia est velle esse ea sapientia sapientem, quae nec est, nec fuit, nec etiam futura est: Certe Ecclesia, quae veritatis est c6lumna,dementiam istius sapientiae, quam olim quidam praesumptuosi Anachoretae volebant introducere contra omnem scripturam,prscipue
60쪽
quit apex Theologorum S. Augustinus, iuxta Ioiptura areas, σώου tragia de ciu Aoctrinam, eims sancta ciuitatis Dei, in huius vita peregrinationes euκ 'Deum viventes , metuunt cupiunts , dolent gaudent Quin imo & su - ipfremus Rex sacrae istius ciuitatis timuit, desiderauit, doluit, gauisus est, imo & fleuit, palluit, tremuit & sanguinem sudauit. Quanquam in eo motus isti nostris passionibus minime similes fuerint. Vnde eximiuς Ecclesiae Doctor S. Hieronymus,& post illum schola, ob reuerentiam Personae, in qua erant, haudquaquam praesumpserunt passionum nomine eos nuncupare, sed alio religiosiore, PROPAssioNvΜ scilice d profitendum quod motus sensibiles in Christo, non passiones,sed loco pasisionum fuerint. Nam ex earum parte vel occasione nihil patiebatur , Nec aduersi quidquam sustinebat, nisi quod animo sedebat placebatq;. Eos enim motus in sua habebat potestate, quos nos miseri peccatorec non habemusr qui eorum inordinationem magno cum praeiudicio 3d detrimento boni status & politiae nostrarum adimarum,repugnante WHIuntate pati & sustinere cogimur.
od amor domineor in omnes afaioves s passioner, quinusam volumatem gubernet,esta ista etiam in istum habeat
um Amor sit prima & principalis affectio, de propensio, & significantius complacentia, qua serimur in bona,
.uti paulo post dicemus, is certe praecedit DEsIDERIurit & effemime quid enim desideratur, nisi quod & amatur Praecedit DELECTATIONEM, qui enim gaudium -ia percipi posset in stultione alicuius rei, nisi res illa amaretur idem praecedit SPEM, quia nihil speratur, nisi quod diligitur; praecedit etiam ODIvκ quia non aliam ob causam odimus malum,quam ob amorem, quo prosequimur bonum; Quin imo,malum non est ma
lam, nisi quia contrarium est bono. Et idem est,Theotime, te omnibus