장음표시 사용
71쪽
Paticis,vota ista, vel potius, ut cum Scholis loquamur, velle itates,
aliud non sunt, quam perexiguus quidam amor, qui non incommod Edenominari potest amor simplicis approbationis: eo quod absque ulla praetensione tali voto potiundi, anima gratum habeat bonum, quod cognoscit; & cum re ipsa & effectu habere non possit, Protestatur tamen, quod id libenter desideraret, quodque utique sit desiderabile . Sed necdum tota quaestio est exhausta, Theotime, quia sunt adhuc desideria,& vota alia, istis, de quibus jam diximus, impersectiora, ideo quod eorum motus in effectum non possint reduci, non quia sint impossibilia vel summe difficilia, sed quod in numerum & societatem aliorum desideriorum, & voluntatum magis efficacium venire nequeant. Vt quando infirmus v. g. discupit comedere fungos, aut pepones; quos, quamuis eos ad libitum habeat, non vult tamen comedere, timens ne morbus ex tali comestione inualescatis. Quis enim non videt in hoc homine aegroto duo desideria, unum comedendi fungos; alterum sanitatem recuperandi Sed quia conualescendi maius est, ideo suffocat,& oppriam it alterum, ne effectum quempiam producat. Iephte optinat conseruare filiam, sed quia id subsistere non poterat cum desiderio seruandi votum, volebat id, quod non optabat, immo Iare scilicet filiam, & optabat quod nolebat, saluam scilicet retinere filiam. Pilatus,& Herodes optabant liberare: ille Saluatorem, hic eius praecursore in . Sed quia vota haec simul esse nequibant, cum desideri placendi Iudaeis & Caesari;
Herodiadi,& eius filiae: erant vota vana, & inutilia . Quo autem res, quae exoptantur minus consistunt cum voto, eo minori amore sunt dignae, eoque vota sunt impersectiora, siquidem per admodum infirmas contrarietates impediuntur,& velut suffocantur, quo minus in effectum reduci valeant. Ita votum, quod habuit Herodes non occidendi S.Ioannem Baptistam, magis erat imperfectum, quam Pilati de Christo Domino liberando: Nam hic ne calumniam & indignationem populi ac Caesaris incurreret; Ille autem sollim ne mulierem afficeret tristitia, timebata. Vota autem quibus obiecta est remora, non quod sint impossibilia, sed quod nequeant sociari alijs votis se potentioribus, vocantu quidem vota & desideria, sed ea sunt vana, inutilia, & penitus extinctaia.
Per vota rerum impossibilium dicimus; opto, sed quod opto consequi
72쪽
non possum; per vota autem rerum possibilium dicimas, opto quidem, sed nolo , quod opto. ctu .ilu sit Conuenientia
Ic I M v s Oculum videre, aurem audire, linguam loqui, intellectum ratiocinari , memoriam recordari, voluntatem amaro. Sed perbelle scimus, propriEloquendo, hominem esse qui loquitur, quique per di uer fas animi facultates,& differentia organa, facit to- ' tam Varietatem operationum. Est itaque etiam homo, qui per facultatem affectivam, quam vocamus voluntatem, tendit in bonum, inque bono sibi complacet, & cum eodem bono magnam hanc proportionem &conuenientiam, quae est scaturigo,&principium amoris habeta . Hinc colliges illos non benὸ ratiocinatos fuisse,qui crediderunt quod sola similitudo sit conuenientia illa quae producit amorem. Quis enim nescit senes, etiam maxime sapientes, teneritudine magna, & singulari amore ferri in paruulos; Et vicissim paruuloς' reciproco amore in senes a doctis item amari ignorantes, modo sinta dociles λ ab aegrotis quoque diligi medicos λ Si quae argumenta ducere possumus ex imagine amoris, quae apparet in rebus insensibilibu ς', quae obsecro similitudo efficere potest inter magnetem & ferrum,ut hoc ab illo trahatur λ Magnes nonne maiorem habet similitudinem cum Ito Magnete, aut cum lapide alio, quam cum ferro, quod & genere &speeie differt a Magnete & quamuis nonnulli asserant, ut reducere possint omnes conuenientias ad similitudinem, ferrum trahi a serro , &magnetem unum ab alio; non possunt tamen reddere rationem , quare Magnes efficacius trahat ferrum, quam serrum unum aliud trahat. Sed amabo te, Theotime, quae est similitudo inter calcem & aquam, vel inter aquam & spongiam λ Et tamen &calx&spongia admiranda auiditate aquam imbibunt, &, hoc pacto, aduersus illam modo extraordinario amorem fatentur insensibileni. Nec dissimilis inuenitur amor humanus i nonnunquam siquidem arctius & efficacius initur ab homini-
73쪽
hiis diuersis penitus costantibus moribus & qualitatibus, quam ab Q.
qui similibus videntur constare . Conuenientia igitur, quae produci amorem, non semper consistit in similitudine, sed in proportione, in relatione, vel tu mutua propensione amantis ad rem amatam. Et alia tacendo exempla, hoc modo similitudo non efficit, ut infirmus amet medicum, sed proportio necessitatis illius, cum huius sufficientia, ob quam ille indiget huius auxilio, quod, si vult, potest illi praestare. Sic etiam medicus amat infirmum,&magister discipulum, quia uterque potest exercere suas facultates in illos, medicus in infirmum, & magister in discipulum. Tendentes ad senium amant paruulos, non per sympathiam, sed quia extrema simplicitas, debilitas & teneritudo ipsorum extollit,& clarius ostendit prudentiam, & cautelam illorum; & certe, negari non potest: dissimilitudo ista grata est: & contra , paruuli amant senes, eo quod videant illos circa se occupatos,& intentos, perq; sensum quendam secretum aduertunt se egere eorum directione. Symphonia, concordia, & accentus musici fiunt per discordiam, per quam discordiam voces dissimiles sibi respondent, ut simul omnes concurrentes gratam efficiant proportionem. Sicut dissimilitudo lapidum pretiosorum, & sorum facit gratam compositionem encaustices, & colorum iaspidem repraesentantium. Itaque amor non semper prouenit ex reciproca similitudine & sympathia, sed permittuam proportionem di conformitatem, quae consistit in hoc, quod per unionem unius rei ad alteram, possint recipere mutuam persectionem, & ex consequenti fieri meliores. Caput profecto non est simile corpori, neque manus brachio, & nihilominus res istae tam sibi respondent, & tam dextrὲ ac pro prie per mutuam coniunctionem inter se sunt connexae, ut una excellenti modo alteram perficiat. Inde est, quod, si partes illae inter se ab- inuicem distinctam haberent animam, perfectissimὰ inuicem se amarent,& hoc non per similitudinem, quia inter se nullam habent: sed per conformitatem, quam habent in mutua perfectione. Hoc modo melancholi hi, & laeti ; acerbi, & suaves nonnunquam reciproce se amanta per mutuas impressiones, quas unus recipit ab altero, quo fit, ut eorum
Sed quando haec mutua proportio & consormitas est coniuncta similitudini, amor, procul dubio longe potentius ingeneratur; qui ,
74쪽
eum similitudo sit vera imago unitatis, quando duce res miIes per mutuam proportionem ad eundem finem ad iiruicem uniuntur, videtur potius esse unitas, quam unio. Conuenientia igitur amantis ad rem amatam est prima scaturigo amoris. Ea autem conuenientia consistit in eonsormitate, seu proportione, quae aliud non est, quam mutua relatio, quae reddit res idonear unioni qua sibi inter se aliquam communicent persectionem. Sed
hoc mulius, & melius semper in progressu discursuum intelligetur. God Amor tendat ad Urionem. C A P V T P X. . . i. 'ALVAτο Rrs nostri,& animae deuotae reciprocos amores Magnus Salomon stylo adeo delitiose admirando, in diuino illo opere, quod nuncupatum est CANTI- CANTicoRvM describit, ut siue subiectum. quod est amor diuinus, siue delectum verborum,quibus eos d
scribit, spectes, nihil dici, nihil exco*itari possit excellentius . Et ut nos suauius attollat ad considerationein spirituali fistius amoris, qui inter nos & DEuM exercetur,per quandam conformiatatem motuum cordium nostrorum, cum inspirationibus diuinae Maiestatis, adsert perpetuam repraesentationem amorum, casti opilionis, &pudieae custodis ovium. Porro inducens sponsam primo inquentem, per modum quendam excitati repentὶ amoris in haec verba statim prorumpentem facit: Ο tur me osc---δε- Viden', Theotime, quomodo Mima in persona huius custodis ovium, primo suo voto, quod exprimit, nihil aliud praetendat, ac desideret, quam cum suo sponso castam unionem λ quasi protestans, quod unio illa unicus sit finis & scopus, ad quem illa adspiret, imo & propter quem spiret λ Nam, amabo te, quid aliud sibi vult primu hoc illius suspirium: O deruae me serata. --μου PCerte osculum omni tempore velut instinctu naturali adhibitum fulta ad repriesentandum perfectum amorem, id est, unionem cordium omnibus numeris absolutam, & id non sine causa. Nostras enim pasilo ues& motus, quoSanimae uostrae communes habent cum animantihus,
75쪽
in oculis, in supercilijs, in Dolite, & in reliquis totius faciei partibus
foras prodire di apparere facimus. Ex H anquit Scriptura, gnosior mr. Et Artitoteles reddens ratione, quare magnorum Se excellentiu viro rum imagines ordinarie facie tenus tantu depingantur, dicit Vult Um &faciem ostendete . qui simus; Animorum autem nostrorum discursus de cogitationes, quae procedunt ex spirituali nostrarum animarum Portione, quam vocamus rationem, qua & differimus ab animantibus, non nisi per verba, & ex consequenti per oris ministerium expandimus &patefacimus. Quare effundere animam suam & expandere cor, nihil aliud est, quam loqui: E ndire, dicit Psallia ista, eoram DEO corda spem, rid est, exprimite λ cnunciate affectiones cordis vestri per verba ore prolata. Et pia Samuelis Mater, suas pronuncia nSpreces, qua inuisita submissε, ut vix notari posset motus labiorum: e di, inquieba ,
cor meum in eo peritu Do i. Hoc modo os unum applicatur alteri, quan
do figitur osculum,ad testificandum, non deesse animum & desiderium animam unam in alteram reciproce fundendi, ut perfecta unione iungerentur ac via irentur. Et ideo inter sanctiores mundi homines, osculum nunquam non fuit signum amoris & dilectionis. Ita uniuersim adhibitum fuit inter primos Christianos, ut Apostolus testatur, quando
plures testificantur , a Juda in comprehensione Saluatoris, datum illi osculum fuit signum & tessera, qua cognosci debebat, eo quod benignissimus I E s u s, discipulos suos, quando sibi occurrebant, ordinarie Osculabatur. Nec tantum discipulos, sed etiam pusillos infantes, quos summi amoris affectu inter brachia accipiebat, ut constare potest ex illo. cuius ex comparatione discipulos suos solennissime inuitauit ad charitatem proximo exhibendam; eum autem complures aestimant fulis S. Martialem, uti refert Episcopus Iansenius. Itaque, cum osculum sit viva nota unionis cordium, sponsa quae nihil aliud praetendit in omnibus suis dictis & factis, quain ut arctissime sit unita cum eo, quem unicε amat; Osuleris me. inquit, suo sei: quasi exclamaret: tanta suspiria, tamq; inflammata dilectionis te ivi, quae amor meus incessanter emittit, ac iacit, nunquamne impetrabunt id, quod tantopere desiderat anima mea Curro, heul nunquamne Pertingam ad bravium, ad quod me totam quantam extendo Illud
76쪽
antem est,ut cor meum cordi, Spiritus spiritui, D g i mei, sponsi mei, devitae meae glutine indiliolubili vitiatur. Ecquando tandem effundam animam meam in eius cor, & ipse vicissim effundet cor suum in animarria meam, ut sic beatissime arctissimeq; inter nos viriti in omnem aeternitatem inseparabiliter vivamus pQuando spiritus diuinus vult exprimere perfectum amorem, sere
exhibet continue verba unionis& coniunctionis. MM----m eλ---. Acto. inquit S. Lucas: erasere unum amma Christus Saluator rogauio 4. ;1. Patrem, pro iis qui in se erant credituri, is senum os nec S Paulus monet lom. Ephesios , sebon /se umearem ruή δ' semculo pino . Hae unitate ' cordis,animae,& spiritus, denotant Persectionem amoris , qui ex pluribus animabus unam efficit. Ita etiam dictum est, quod anima ranar, ,e. tiaran.isa es e amma Dama, id est, ut adiungit scriptitra , dilexu eum Ionaehara i. Reg. animamseam. Magnus Galliae Apostolus, tam secundum suum sen- 13. 3.
suin, quain secundum relationem sui Hierothei scribit, puto centies 'in unico capitulo de diuinis nominibus quod amor sit unificans,vniens, congregans,constringens, colligens, & referens res omnes ad unitatem. S. Gregorius NaZianZenus, & S. Augustinus, dicebant suos amicos non nisi unam animam secum habere; Et Aristoteles, approbans iam suo tempore istum loquendi modum, dicit: quando exprimere volumus quantopere diligamus nostros amicos, dicimus: anima illiin, ct
mea, non eu nisi υna . o/ium nosseparato, amor autem congregati. Finii 'autem amoris aliud non est, quam unio amantis, cum re amat .
Eubd unio, ad quam amor tendit, sit stiritualis.
Nimaduertendum tamen est, esse uniones naturales, ut est similitudinis, Conlanguinitatis, sicut & causae chre suo effectu, & aliae, quae cum non sint naturales, dici possunt voluntariae. Nam licet sint secundum naturam, non fiunt tamen, nisi per nostram voluntatem; ut est illa quae originem suam trahit ex υnefieijs liberali x manu exhibitis, quae uniunt, dubio procul, ea recipientem cum eorum
77쪽
exhibitore. In harum etiam classem veniunt illae, quae ex conuersatione& familiaritate ex siurgunt, aliaeq; similes. Porro quando unio est nat ratis, producit amorem, & productus ab ea amor, transfert nos ad nouam quandam voluntariam unionem, quae perlicit naturalem. Ita Pater & filius, matcr & filia, aut duo fratres, cum naturaliter sint v niti per communicationem eiusdem sanguinis, excitantur per huius amoris v-nionem, &per amorem deducuntur ad unionem voluntatis N animae,
quae perapposite indigitatur voluntaria: eo quod, licet eius fundame tum sit naturale, cius tamen actio est deliberata; & in his amoribus per unionem naturalem productis alia non est requirenda conformitas, seu proportio , quam illiusmet unionis, qua natura praeueniens volunt tem, illam quodammodo cogit, ad approbandam, amandam..& perfiaciendam unionem, quam ipsa iam produxit. VERuM quantum ad uni nes voluntarias spectat, eae sunt re ipsa amore posteriores, & nihilomianus causae sunt illius, velut eius finis & unicus scopus. Ita, ut, quema modum amor tendit ad unionem, sic unio Lepe extendit & dilatat am rem. Quia scilicet, amor facit inquirere conuersationem, &conue satio frequenter nutrit & amplificat amorem; amor inducit ad deside rium unionis nuptialis,&haec eadem unio reciproce conseruat de dii
tat amorem. Atq; ita in omni sensa verum est, quod amor tendat act
Sed adquod genus unionis tendit ille amor Non notasti, Theotime, quod sacra sponsa exprimens suum votum, uniri velit cum suo sponso per osculum, & quod osculo illo repraesentetur unio spirituali
quae reciproce efficitur per animarum communicationem Θ Homo e quidem est, qui amat, sed amat per voluntatem, ideoque finis eius amoris est eiusdem natum, cuius est voluntas ς eius autem voluntas sipi- Atualis est, ergo & vnio, quam eius amor intendit, est spiritualis; alio quin cor, quod est sedes & origo amoris, non tantum non perficeretur per unionem, quam habere: cum repus corporalibus, sed omnino vi- Iescere G.
Non eo haec dico, o Theotime, quod velim negare, esse passiones aliquas in homine, quae, quemadmodu viscus in arboribus, ut quoddam excreme quin,& superfluitas deprehenditur, ita etiam persaepe &circa amorum, d in medio iesiusiuet amoris nascuntur quamuis eae notae
78쪽
sint neque amor, neque pars amoris sed eae, non sollim nonsant uti-Ies & proficuae ad conseruandum, vel perficiendum amorem, sed contra, maxime eum debilitant enervantq; , & tandem, nisi in tempore ampuventur, omnino illum perdunt: cuius rei haec est ratio. Quanto pluribus operationibus anima nostra, vel eiusdem,vel diis uersi generis se applicat, tanto remissius& imperfectius eaS peragitis, quia cum sit finita, eius etiam virtus activa finita sit, oportet: ita, uta, dum tribuit suam activitatem diuersis operationibus,earum quamlibet minus efficacem esse necesse sit. Vnde homines pluribus rebus intenti, minores sunt ad singulas. Nemo tractus, & lineamenta faciei alicuius oculis obiecta exacte considerarit, & eodem tempore perfectὸ attenderit ad harmoniam excellentis alicuius musicae; nec ite id eodem tempore accurate perpenderit figuras alicuius rei depictae, &persectum tulerit judicium de coloribus. Si valde avide S intente aliquem loquentem audimus, rem aliam, eodem tempore non nisi obiter considerar Poterimus . hNon ignoro Id quod resertur de Caesare, neq; nego id quod ex cellentes & fide digni homines retulerunt de Origener quod sciliceta ambo eodem tempore potuerint se applicare pluribus obiectis; imo &applicuerint, operatique fuerint ἰ tamen nemo non fatetur quod quanto magis illi st applicabant actioni faciendae circa aliquod obiectum, tanto habuisse vim minorem circa alia . . Est ergo differentia inter videre, audire, vel scire plus; & videre, audire vel stire meliust nam qui melius videt, minus videt, & qui plus videt, non tam bene videt. Rarum est, ut ii qui multum sciunt, bene sciant quod sciunt, eo quod vigor& virtus intellectus se effundens in cognitionem plurium rerum, minus sit fortis & efficax, quam si esset congregata & coadunata simul tota circa considerationem unius solius obiecti. Quando ergo anima impendit virtutem suam diuersi generis operationibus plenis singularis amoris affectibus, eius actio sic diuisa& disipersa minus est neruosa minii R; perfecta. Triplices autem sunt affectuosae actiones patiare, lector, me tum hic, tum alibi tape sic loquentem, dum nihil inuenio melius, quo explicem sensum auctoris spirituales,rationabiles, senshales. Quando amor simul&semel in omnes istas tres operationes suas
effundo vires, sine dubio magis extensus, sed longe minus intensus est;
79쪽
contra, quando solum agit circa operationes unius generis, magis i tensus est, sed minus extensus, quod nemo negabit. CertE videmur ignem, qui est Symbolum amoris, coactum exire ex tormento per uniacum foramen, edere fragorem magnitudine prodigiosum, qui longe ec set minor, si bipatentes vel tripatentes haberet exitus. Quandoquidem igitur amor est actus nostrae voluntatis, quae non tantum nobilem& generosum esse eum vult, sed fortem & neruosum, comprimisquestiuum, eius virtus & fortitudo intra limites spiritualis operationis conistineatur,oportet. Qui enim eum vellet applicare operationibus partis
sensibilis vel sensitiuae animae nostrae, vix dici potest quantopere debiliataret operationes intellectuales, in quibus tamen situs est amor esse tialis. Antiqui Philosophi aduerterunt, & vero etiam scripto tradiderunt duo esse genera ecstasium, quorum alterum nos extollit supra nox
ipsos, alterum autem deprimit longe infra nos, quasi dicere voluisse hominem esse mediae naturae inter Angelos & bestias, participantem naturam Angelicam in parte intellectuali, brutalem autem in sensitiva ;& nihilominus eum posse per serium vitae exercitium, & continuam ac vigilantem sui ipsius curam gerendo, se eximere ex media illa conditi ne; quia applicans se, di impigre exercens in actionibus intellectualibus, seipsum similiorem Angelis, quam bestiis posset reddere; si autem multum se applicaret actionibus sensualibus, easque exerceret,suturum asserebant, ut descenderet a sua conditione mediocri, & ad statum br torum appropinquaret; Et quia ecstasis nihil aliud est, inquiebanta. quam egressiis quidam ex se ipso, & quacunq; ex parte fiat ille exitus,est vera ec stasis, ideo illi,qui tacti delectationibus diuinis & intellectualibus, ab iis sinunt lubenter sibi cor abripi, sunt vere extra seipsos, id est supra conditionem suae naturae per felicem & desiderabilem exitum,per quem intrantes in statum nobiliorem & excellentiorem; tam sunt Angeli per operationem suarum animarum, quam sunt homines per substantiam sitae naturae, & dici debent, aut Angeli humani, aut homines Angelici; contra vero illi, qui illecti voluptatibus & lenociniis sensualibus, applicant suas animas ad fruitionem earum; descendunt de mediocri suo statu ad infimam conditionem brutorum animalium, & tam merentur vo-εariSTvpIDae BESTIae, propter suas operationes, quam ipsi sunto omia
80쪽
ines per suam naturam. ex hoc infelices,quod non sint extra se ipsos, nisi ad ingrediendam conditionem naturali suo statu indignissimam. Porro ec stasis quanto maior est, aut quanto altius supra nos, vel profundius infra nos, tanto magis impedit ea animam, quominus ad se reuertatur, & faciat operationes contrarias ecstasi, in qua illa est; Ita homines Angelici, qui in D EuM, ac ad res caelestes rapiuntur, perdunta omnino, squamdiu durat eorum ec stasis usum & attentionem sensuum; quin & motus, & omnes omnino actiones exteriores; eo quod illorum anima, ut integrius & attentius suam virtutem & activitatem applicet ad diuinum hoc obiectum, eas recolligit & retrahit ab omnibus alijs, facultatibus , ut illas eam in partem conuertat: Eodemquomodo homines bruti & stupidi abrepti voluptate sensuali, & maxime, quando id fit in sensu generali, omnis omnino usus & attentionis, tum rationis,tum intellectus iacturam faciunt: quia misera eorum anima , ut intimius&attentius fruatur obiectis bestiarum propriis, auertit se ab operibus spiritualibus, ut se profundius immergat, & penitius conue tat ad ea opera, quae bestiis sunt innata. Illi quidem in hoc mysticEimitantur Eliam, in altum curru igneo raptum ad choros usque Angelorum ; hi autem Nabuchodonosorem, qui conuersus in brutum , & i conditionem ferocium bestiarum redactus fuit. Dico igitur, quod dum anima exercet amorem per actiones sensuales, a quibus sub se ipsam detrudiciari necessario debilitetur & ene uetur exercitium superioris amoris. Vnde tantum abest, ut verus & esi sentialis amor iuuetur, &conseruetur ab unionibus, ad quas tendit amor sensualis, ut e contrario plurimum detrimenti capiat, imo per huiusmodi actiones, & uniones penitus pereat. Sicut boues Iob, arabant terram, dum asini bestiae inutiles, pascebantur circa illos, deuoranter
pabula bobus arantibus debita. Ita dum pars intellectualis animae nostrae dat operam amori honesto, & virtuti coniuncto circa obiectum aliquod se dignum, saepe contingit sensus, & facultates partis inferioriri tendere ad unionem, quae illis est propria, & seruit pascuorum loco; licet unio non debeatur nisi cordi & animae; quae sola pollunt producere
verum & substantialem amorem.' Elisaeo, cum sanasset Naaman Syrum, satIs fuit de eo bene meruisse; Unde oblatum ab eo aurum, argentum, aliaq; dona, quae illi gra-