장음표시 사용
81쪽
titudinis ergo dare volebat, constanti animo recusauit ; Giezi antem . seruus infidelis, post dictum Naaman currens, petijt ab eo, &, Domino suo invito, accepit. Amor intellectualis& minimὰ fictus, qui certe est. vel esse debet magister & director animae nostrae, recusat quascunque v-niones corporales & sensuales, & contentus cst simplici beneuolentia e sed potentiae partis sensitivae, quae sunt, vel esse debent, ancillae ipsius a nimae seu mentis, petunt, requirunt, & accipiunt, quod recusatum est: aratione, nullaque sibi ab ea facta permissione , properant facere abiectas,& seruiles uniones, dedecore afficientes, sicut Gie Zi , puritatem de intentionem Dominae suae, quae est anima seu ratio. Qua autem propori id ne & mensura anima se conuertit ad tales uniones crassas & sensitabiles, eadem se auertit ab unione delicata intellectuali & genuina. Vi- .des ergo Theotime, eas uniones, qua respiciunt delectationes,& passio nes brutis animalibus proprias, non solum non conducere ad productionem & conseruationem amoris, sed ei plurimum obesse, eiusq; vires
summe labefactare. Ita quando incestuosus Amon, Regis Dauidis filius qui Tli amar flagitioso amore deperibat 3 ad usque uniones sensu ales & brutales transiuit et adeo priuatus fuit amore ingenuo, ut sororis praesentiam nunquam amplius ferre potuerita, proinde eam tam indigne & crudeliter abiecit, ius amoris violans, quam impudenter laeserae ius sanguinis. Ocynion seu basilicon herba, RosmarInus, Amaracus, hyssopus, Cariophyllon, cinamomum, nux muscata, citrea mala,& Muscus simul posita, & in sua integritate, & corpore relicta. reddunt equidem per mix- tionem tot ingredientium bene olentium, odorem suavem, sed is odor longὸ est infra illum, quem aqua ex illis distillata emittit. In qua aqua suauitates dictorum omnium ingredientium separatae a suis corpψribus, multo excellentius se miscent, unientes se in perfectissimo odore , qui longὸ sortius penetrat odoratum, quim penetrarent dictae suauitates, si cum illo odore & eius aqua, corpora ingredientia cssent con- iuncta, & unita, ita & Amor in unionibus & coniunctionibus potentiarum sensu alium, dum missientur cum vnionibus facultatum intellectualium inueniri quidem potest, sed nunquam tam excellenter, sicuti quando soli spiritus, & animi, separati ab omnibus affectionibus corporali bus simul unitis, producunt amorem purum &spiritualem; quia odo
82쪽
affectionum ita mixtarum, non soliun est suavior, & melior, sed etiam magis vivus, acti utis,& solidus. Verum est quod quam plurimi homines pingui, terrestri, & vili constantes ingenio, valorem amoris aestimant, uti nummorum aureorum, quorum crassiores & ponderosiores, sunt meliores, ac pro indolibentius ab omnibus accipiuntur: statuunt enim amorem bestialem esse fortiorem, quia scilicet est violentior de turbulentior solidiorem item quod magis sit crassus & terrestris ) maiorem autem, quia magicsensibilis & ferus. Sed contrarium est: amor enim similis est igni, cuius materia quo delicatior, eo etiam flammas edit clariores &pulchriores: quae nec melius nec facilius extinguuntur, quam eas deprimendo,& terra operiendo r Eodem modo, quo subiectum amoris est excellenti uardi magis spirituale; co etiam eius actiones sunt vivaciores, stabiliores &durabiliores; Non potest autem amori maius adferri exitium, quam si deprimatur ad actiones viles. Hoc distare, inquit S. Gregorius, inter δε- ΤΠ - 3 licias corporis 2 cordis siet: quod corporale delicia , cum non habentur graue in se de erium accendunt et cum vero habita iaΜntur , comedentem protinin itis: '
fit ut amor animalis, qui intendit per Unionem, quam molitur ad rem amatam, implere & perficere suam delectationem, contrarium deprehendens, quod nempe illam destruat, eam terminans summo cum fastidio taIem unionem detestetur. Quod induxit Philosophum, ut diceret fere omne animal post fruitionem vehementioris, iucundiorisq; co poralis delectationis, remanere triste, marcidum, & torpidum, ad instar mercatoris cuiuspiam, qui, credens magnum lucrum se facturum; contra, magna rerum suarum facta iactura, se inuenit deceptum; ubi e conatrario amor intellectualis in unione squam habet cum suo obiecto, plus delectationis & quietis inuenit, quam sperarat, in ea siquidem honestas suas complens delicias, easdem continuat se uniendo, de semper se unit , easdem comi
83쪽
Nica quidem constainus anima,Theotime,quae est indivisibilis: sed ei insunt diuersi gradus persectionic'. Est enim vivens, sensibilis,& rationalis. Et iuxta istos diuersos gradus habet etiam diuersas proprietates &propensiones, a quibus inducitur vel ad fugam reis
I. Nam sicut videmus vitem quodammodo odisse brassicam, eiusque coniunctionem euitare; quia sibi inuicem obsunt quam Plurimum c contrario olivarum praesentia eandem gaudere quim maxI-mδ; ita conspicimus naturaliter inimicitiam esse inter hominem & ser- Pentem: argumento est, quod homo ieiunus sua saliua enecet serpentem; secus est inter hominem &ouem, qui unice simul habitare sibi complacent. Porro inclinatio ista non procedit ex aliqua notitia,quod unum intendat incommodare uni, alteri vero, quo cum naturaliter illi bene conuenit,utilitatem adferre, sed solum est proprietas quaedam occulta & secreta, quae, sicut producit contrarietatem & antipathiam i sensibilem inter aliqua, ita inter alia conuenientiam & sympathiam. I I. In nobis est appetitus sensitivus, quo medio inducimur, vel ad prosecutionem,uel ad fugam plurimarum rerum, interueniente cognitione sensitiva, quae nobis communis est cu brutis animalibus Quorum aliqua hanc rem, alia aliam appetunt, iuxta notitiam quam habent,quod haec sibi conueniat, illa autem minimE. In hoc autem apis petitu residet, vel ex eo prouenit, amota, quem vocamus sensualem &brutum. Qui tamen, proprie loquendo non debet vocari amor, sed simpliciter appetitus. III. .Qua sumus rationales, praediti sumus voluntate, per quam ferimur ad prosecutionem boni, quatenus illud tale cognoscimus, vel iudicamus per mentis dispicientiam. Porro in anima nostra, qua est rationalis manifeste detegimus duos perfectionis gradus, quos eximius Doctor S. Ausustinus, &post illum alij Doctores nuncuparunt duas animae partes, leu portiones; inseriorem scilicet &superiorem. Qua
84쪽
rum illa, quae ratiocinatione mentis, naturam rerum exquirit, & ex antecedentibus infert consequentias, iuxta id, quod addiscit& experitu per sensus, dicta est inferior; quae autem ratiocinatur de infert consc-quentias iuxta cognitionem intellectualem, qtve non est fundata supra experientiam sensuum, sed supra decreta & iudicia rationis: proinde etiam haec portio superior, ut plurimum vocatur ratio mentalis,&parΚ
animae, sicuti& inferior ordinarie appellatur sensus, & ratio hnmana . Porro ista portio superior potest ratiocinari iuxta duo Iuminum genera, naturale scilicet, uti ratiocinati fuerunt Philosophi, & omnes alij, qui per scientiam philosophati sunt; vel supernaturale, prout dita currunt Theologi &Christiani; quatenus sua dogmata discursus e stabiliunt fide, & verbo DEI reuelato; & adhuc specialius ij, quorum anima dirigitur per singulares illustrationes, inspirationes & motiones caelestes. Et hoc sibi vult S. Augustinus, dum dictisuperiorem anima partem esse illam, per quam adhaeremm ct Db3 cimus nos obedientia Ierissempiterna. Jacob Patriarcha compulsus necessitate extrema conseruandae
scilicet suae familiae causa, permisit,ut charissimus filius su' Beniamin, per alios filios sitos, in Emptu duceretur, sed hoc perinvitus fecit, fecit tamen, uti historia sacra testatur. In quo duas in homine voluntates esse confessus est; Unam INFERIOREM, per quam aegre ferebat, filium suum vnice dilectuin a se abstrahi, alteram SuPERio REM , perquam cum alijς filiis eum mittere decreuit: discursus enim, ob quem molesu ferebata eum a se amandare debere, fundatus crat supra gaudium, quod sentiebatι dum apud se eum haberet ,' de tristitiam, quae ei accidebat ex abductione illius a se, quae sunt argumenta quae a bono Patre apprehcndi &sentiri merito posjunt; sed animi decretum, quo statuit eum mitter , erat fundatum supra rationem status familiae; cui familiae, ut ob instantem,&paulo post adfuturam necessitatem , de alimentis prouideret incumbebat. Abraham secundum inferiorem animae partem, Angelo nuncianti futurum ut ei nasceretur filius, dixit verbum unum, quo diffidentiam suam aperte fatis fatebatur, scilicet,ρψUn- eenrenam nasietur Wi
militer iuxta inferiorem partem, dubio procul, valde fuit turbatur, quando iniunctum ei fuit, ut natum sibi filium sacrificaret; at secundum superiorem, sumptis animis, decreuit eum sacrificar . In
85쪽
In dies singulos habere nos complures voluntates contrarias,pTI dolor nimium quantum experimuri Pater quispiam mittens filiu situm aut ad Aulam alicuius Monarchae, aut ad litterarum studia, dum eum dimittit non continet lacrymas,testantes,quod etsi secundum Pa tem superiorem velit eum a se ablegare, eius honum spectans, nihilomianus iuxta inferiorem in abitu de separatione filii , non minimam senti repugnantiam. Quamuis item puella quaepiam matrimonio, iuxtR Parentum voluntatem, tradita sit, tamen eis valedicendo, & eorum benedictionem accipiendo, excitat lacrymas; quia licet voluntas superior sit prompta ad discedenduin, inferior tamen renititur. Non tamen . hinc sequitur, esse duas animas in homine, aut duas naturas,. ut male fi-rib. g. bi persuadebant Manichaei; non, inquit L Augustinus, sed voluntas al- Consei lecta diuersis lenociniis, & mota multiplicibus rationibus videtur di-ς uisa in semetipsa, dum duas in partes trahitur, usque dum alterutram partem, pro innata sibi libertate, eligit tunc enim voluntas potentio . sepetat, & vincit, relinquens in anima. peracerbum doloris sensum, na-- tum ex certamine, quod vocamus cordolium . Verumenimuero Saluatoris nostri exemplum liac In re ita cli; rum & admirandum est, ut, eo bene considerato, nullum amplius supersit dubium de distinctione partis superioris, & inferioris animae. Quis, enim Theologorum nescit, eum a primo conceptionis instanti, in virgianis utero perfectissime ruisse gloriosum, & nihilominus eodem temporci subiectum variis molestiis& afflictionibus cordis p Neque ullo mod dici potest eum tunc passiam fuisse solum secundum corpus, neq; aliam secundum animam soliim, qua ea erat sensibilis, vel,quod ide es secundin.
sensus: nam ipsemet Saluator testatur δε--.antequam Vlluri tormentum externum in corpore pateretur; quin Scantequam carnificem conspiceret fuisse risiems uoaAmorrem. Vnde coepit orare, ut calix passionis a se transferretur, id est, ut ab eo liberaretur. In quo manifeste expressit voluntatem inserioris partis animae suae, quae volueninanimo tristia & acerba passionis tormenta,quae sibi videbat praeparata, sicut & uiuamaeorum imaginem quae in eius imaginatione versabatur , admodum conformiter rationi ea refugiebat,& a se remouere conaba tur, petens supplex a patre ut ea a se amoliretur. Ex quo clare intelli
'itur portionem inferiorem animae , non esic idem cum gradu sensiliu
86쪽
i Assus, nee item voluntatem inferiorem eandem esse rem eum appetitu sensiuati: nam nec appetitus sensualis, nec anima secundum gradumi sensitiuum sunt capaces rei alicuius exorandae: sunt enim actus isti fa- cultatis rationalis, & magis sipeciatim, non sunt idonei ad iustituendumi sermonem cum D llo, Obiecto, ad quod nequeunt sensus se extendero, i ut deinde notitiam exhibeant appetitui. Sed idem Saluator, elicitisi exercitis portionis inferioris actibus, simulque dato testimonio, quod i. secundum illam, & considerationes, quas illa faciebat, sua voluntas in i clinaret ad fugiendos & euitandos dolores, fle poenas, ostendit postea se. habere partem superiorem, per quam,adhaerens inuiolabiliter voluntati aeternat, & decretis paternis, voluntariὰ mortem acceptauit, &, non obstante renisu partis inferioris rationis, dixit: PATER MI, NON ME SED TUA FIAT voLvNTAs. Quando dicit MEA UoLvNTAs, loquitur dosia voluntate iuxta partem inferiorem; in quantum autem hoc dici voluntarie, ostendit se habere voluntatem superiorem . In Hctis duabus portionιbus animae, e quatuor rationis gradus iustierenIes.
N Salomonis templo tria visebantur atria: unum semo triebat gentilibus & extraneis, qui volentes recurrero ad DEuΜ,veniebant adorare in Hierusalem; in secundo orabant Istaelitiae, tum viri, tum foeminae; nam separatio sceminarum a viris facta est post tempora Salo---monis. Tertium erat pro Sacerdotibus, & ordine Lenitarum; oc tandem,ultra Uec omniata, erat Sanctuarium vel sacra domus : in quam solus sacerdos ingrediebatur, de hoc semel in anno tantum. . Ratio nostra, vel, ut melius dicam, ipsam et nostra anima, qua rationalis, est verum templum magni Dar , qui in ea singulariter re ideo:
Requirebam. inquit s. Augustinus, te extra me. ct te non inueniebam,quia tusn me eraG. In hoc mystico templo,tria etiam inueniuntu atria,quae sunt tres differentes rationis gradus. In I. ratiocinamur secundum eXPerientiam sensuum, in II. Philosophamur beneficio humanarum scien-E a tiarum.
87쪽
tiarum, in III. mente discurrimus iuxta fidem; & tandem , praeter trex istos rationis gradus, est una quaedam certa eminentia, di supremus quidam operationis, & facultatis spiritualis, qui non dirigitur lumine dita currus, neque etiam rationis, at per simplicem intuitum intellectus, &purum putum voluntatis sensum: per quos animus acquiescit & se submittit veritati, & voluntati diuinae
Porro extremitas ista, de apex animae nostrae, seu istud supremur acumen nostrae mentis, perquam genuin E repraesentatur per sanctua rium vel sacram aedem. Nam I. in sanctuario non erant fenestrae, Pe
quas lumen introduceretur; in isto gradu intellectus, non est discursu εσmentis, qui illuminet. II. in Sanctuario, totum lumen quod in eo rerperiebatur, intrabat per portam; in hunc autem gradum intellectus nihil intrat, nisi per fidem, quae radiorum instar producit visum& sensum pulchritudinis&bonitatis diuini beneplaciti. III. Nemo sanctuarium veteris testamenti ingrediebatur, praeter summum pontificem; ad apiucem animae nostrae discursus non habet accessum, sed solii in magnus, v- niuersalis& supremus sensus, quod scilicet voluntas diuina summe sita amanda, approbanda,& complectenda ἱ nec solum singulariter & in specie pro una aliqua re, sed in genere pro omnibus rebus,& simul particu- Iatim pro una quaque re. IV. Summus Sacerdos intrans sanctuarium, Iumen, quod per ostiuin intromittebatur, imminuebat, dum iniectis in thuribulum plurimis thymiamatis, fumo obtundebantur radii cIaritatis, quos apertio portae immittebat: & tota visio, quae fit in suprema parte animae nostrae, aliquo modo obscuratur & obtegitur per renunciationem & resignationem, quas facit anima, volens non tam aspicere & intueri pulchritudinem veritatis, & veritatem bonitatis quae ei repraesentatur ) quam illam complecti, & adorare; & ita quidem, ut a nima vellet sere simulatque coepit videre dignitatem voluntatis Diuinae,
oculos claudere, ut sic non occupans ultra se in eius consideratione,valeret potentius &persectius illam adipisci, & per absolutum gaudium, se infinite illi submitter .
V. Tandem in Sanctuario erat seoru AENAE, &inea, vel proxime iuxta illam, erant TABvL AE LEGIS, MAN NA I N HYDRIA AvREA, ET VIRGA AARON, quae floruit, & fructum tulit una nocte. Sed & in supremo apice mentis, seu animae, haec inueniuntur. I. Lumen fidei re
88쪽
praesentatum per manna, & absconditum in hydria, per quam agnoscimus & stamus veritati mysteriorum, quae nos non intelligimus. II. Vtilitas spei repraesentatae per virgam forentem & foecundam Aaronia, per quam acquiescimus factis nobis promissionibus futurorum in altera vita bonorum, quae nunc non videmus. III. Suavitas sanctissimae charitatis repraesentatae Dei mandatis, quae , praeterquam quod dicta in se comprchendit mandata, in nobis etiam efficit, ut unioni nostri intellectus iunctae unioni diuinae acquiescamus, licet vix eam sentiamus. Nam, etsi fides, spes & charitas expandant diuinum suum motum fere ad omnes facultates antinae, tam rationales, quam sensiti uas, eas reducentes, & sancte subiicientes iustissimae suae auctoritati, tamen e rum specialis habitatio, vera & naturalis commoratio, seu sedes est i saepius dicto supremo apice mentis, seu animae. Ex quo, velut ex beatλorigine aquae vivae, d ahenies in aternam, se diffundunt, & per diuersos ramos & riuulos super omnes partes & facultates inseriores eius. dem animae dispertiunt. Atque ita, Theotime, in parte seperiore rationis sunt duo gradus, in quorum uno fiunt discursus & ratiocinationes, quae dependent a fide, & lumine supernaturali; in altero autem,
nullo facto mentis discursu, statur simpliciter in eo, quod dictat fide quod promittit spes, & suadet charitas. Anima D. Pauli plurimii fuit exercita duobus diuersis desideriis; quorum alterum fuit SoLv- TvM Essa a COR P ORE, & tendere ad Caelestia, in ijsque cum Christo in omnes aeternitates habitare; alterum vero manere in hoc mundo, in eoque toto pectore incumbere in conuersionem populorum, D si sanguine redemptorum. Vtrumque, dubio procul, erat in parte superiore, quia utrumque procedebat ex charitate; sed decretum .
sequendi postremum non fuit per discursum, sed per simplicem intuitum, &simplicem sensum voluntatis magistri & Domini sui faciendae, cui solus & unus apex mentis, seu animae magni huius servi Ds i acquieuit, adhaesitque in praeiudicium eorum omnium, quae discursus poterat
Vertim, si fides, spes, & charitas formantur beneficio sanctae istius animi adhaesionis in supremo mentis apice, qui fit quod in gradu inferiore fiant discursius. & ratiocinationes, quae proueniunt ex lumine tadei Respondeo , sicuti videmus Advocatos ad Cancellos tribunalium
89쪽
magnis multisque formatis discursibus, disputare inter se de saAis Mauribus partium; & quod iudices loco sublimi residentes, 1bluunt difficultates omnes, dato unico senatus consulto. Quo pronunciatos Αduocati & auditores non intermittunt inter se disquirere de motiuis . quibus iudices sunt inducti ad sententiam ratem ferendam; eodem modo, Theotime, postquam tum discursus, tum in primis D E I gratia, su- preino & eminentissimo mentis apici persuaserunt, ut acquiescere , di quasi per modum decreti, formaret actum fidei: non tamen interim intermittit anima,beneficio inteJlectus, denuo philosophari circa eandem fidem iam conceptam, quo percipiat motiva & argumenta, quihus ad eam concipiendam & formandam est inducta: sed & interea ratiocinationes Theologicae fiunt in curia superioris portionis animae ;quin& adhaesiones in supremo apice eiusdem animae. Porro, quia cognitio dictorum quatuor diuersorum graduum rationis, multum est necessaria ad intelligendos omnes tractatus rerum
spiritualium, volui eam fuse explicar . De disserentia Amorum
Most diuiditur In duas species, quarum una vocaturi, amor beneuolentiae, seu amicitiae; altera autLm conis cupiscentiae. Amor concupiscentiae est ille,per quem aliquid amainus, sperantes ex eo utilitatem aliquam nobis prouenturam; amor autem beneuolentiae est
ille, quo amamus aliquid ob bonum illius. Nam quid aliud est habere amorem beneuolentiae aduersus aliquem quam ei beno& bonum vello II. Si is, cui bonum volumus, iam illud quod ei volumus, habe & possidet, tunc ei id volumus propter gaudium N animi delectatione, quam habemus ex eo, quod illud habeat & possideat. Et ita formatur mor complacentiae: qui nihil aliud est, quam actus voluntatis, Pe
90쪽
quem illa se unit & iungit laetitiae cordis, di bono alterius. Verum, si is, cui bene & bonum optamus, necdum illud possideat, id ei desideramus,&amor ille dicitur desiderij.
III Quando amor beneuolentiae exercetur absque reciproc tione ex parve rei amatae, vocatur simplex amor beneuolentiae, quando vero est reciprocatio, vocatur amor amicitiae. Porro mutuus, se ii reciprocus amor in tribtis consistit punctis, I. ut amici inter sese amentvere. a. ut stiant etiam quod se mutuo ament. 3. vi communicent inter se, consuetudinemq; habeant & familiaritatem. I V. Si simplic iter amamus amicum, nulli aliorum amicorum eum praeferendo, amicitia simplex est; si autem eum praeferamus alicui, tunc amicitia illavocatur dilectio: quasi si quis diceret, quod rectus mor sit electio, quia inter plures res, quas amamus, illam eligimus, lijsq; omnibus Praeferimus. V. Porro, quando per hanc dilectionem non mustum praeserimus amicum unum aliis, indigitatur simplex dilectio: at contra, quando multum praeferimus unum aliis eiusdem sortis amicorum,tunc amicitia haec vocatur dilectio excellentiar.
VI. Quod si aestimatio & praelatio, quam habemus & facimus de
amico, sit licet magna, &non habeat aequalem, nil tamen obstat, quo minus veniat in comparationem, &cum aliis habeat proporti octem amicitia illa recte vocabitur eminens dilecti . Verum , si eminenti istius amicitiae non veniat in ullam comparationem & proportionem is sed sit supra omnes, tunc dicetur dilectio incomparabilis, summeque eminens sit per omnes alias r &, uno verbo, erit charitas, quae uni DLodebetur. Et re ipsa in nostra lingua, verba, C H A R v M , & CHARITATI saugmentatio repraesentant ex . tam quandam aestimationem, precium,&singularem valorem. Et hoc fere ad instar vocabuli HOMo , quod sicut inter Plebeios & Idiotas nostrae regionis sere remansit proprium masculino generi, sexui scilicet excellentiori, sicut& nomen, ADORATIO fere . uni & soli D so attributum est, ut principali obiecto: ita etiam nomen. CHARITAs remansit soli amori DEI, ut supremae di sumia