장음표시 사용
91쪽
2uod Charatas nom/nanda st Amor.
Rigenes dieit sibi videri , quod scriptura diuina volens
impedire, ne nomen amoris aliquam daret occasionem prauae cogitationis hominibus infirmioribus , νtpote magis proprium ad significandum carnalem amorem, quam affectionem spiritualem, loco nominic AMOR Is, via fuerit nomine CHARITATIs,&D Lib. Φ LECTIONI s, quae magis sunt honesta. E contrario S. Augustinus 'ς melius considerans usum verbi diuini, clare ostendit nomen AMOR Is i non minus esse sacrum, quam sit DILECTIONI s: de quod tum hoc, tum illud subinde significet& fanctam affectionem, de prauam passionem. Ad cuius rei probationem adfert complures locos Sacrae scrurib. de pturae. Sed Magnus S. Dionysius ut Doctor perquam excellens, ac gnarus proprietatum norninum Diuinorum, loquitur adhuc longὸ cI
rius in fauorem nominis AMO Rrs, docens quod Theologi, id est Apostoli, & primi eorum discipuli. Nam Sanctus hic non viderat alios
Theologos in vi cauerent multitudini a deceptione, eorumque phantasiam corrigerent, quia accipiebant nomen AMOR Is in sensu pro phanct& carnali, libentius id rebus diuinis adhibuerunt, quam dilectionis; de quamuis tum hoc, tum illud existimarent unam eandemque rem significare, nonnullis tamen eorum visum est nomen ΑMORrs magis esse proprium, magisque Deo conueniens, quam dilectionis'. Qua de causa Diuinus Martyr S. Ignatius in haec scribit verba: --ον mem c ei is est. Vti autem antiqui hi Theologi tribuebant nomen amoris rubus diuinis , ut ab eo tollerent omnem speciem impuritatis rquae susipecta videri poterat, iuxta imaginationem mundi; ita ad e primendas affectiones humanas, iisdem placuit, uti nomine DILECTIU-N is, ut libero & exempto ab omni inhonestatis suspicione. Vnde eorum aliquis, referente S. Dionysio, dixit: Tua dilehio penetrauit animam meam, uti flet dilictio minarum Tandem nomen amoris plus prae se fert sertioris, efficaciae & activitatis, quam nomen DILECTIONIS. Adde quod inter Latinos nomine dilectionis minus,ut plurimum significetur, quam amoris: Clodius inquit eorum orator, Me me diligit,uec
92쪽
- ἐμψα, ωlερεν dicam, valde me amat . Ac proinde nomen Α M OR I S, ut excellentius, omni jure tributum est charitati, ut principaliori & cminentiori omnium amorum. Vnde, tum ob omnes illas rationeS, tum . quia, cum intenderem loqui de charitatis actibus magis, quam de habitu illius, exiguum hoc opus vocarc placuit TRACTA TvM DE AMORE
De conuenientia seu a nitate , qua est inter D E VM
Vam primum homo attentius paulo cogitat de diuinitate, sentit dulcem quandam cordis motionem, quae est argumento D EuM, csse DguM cordis humani, quod inde etiam colligimus, quod noster intellectus nunquam tanta exiliat laetitia, quam quando ei incidit cogitatio de diuinitate; cuius minima cognitio,ut ait princeps Philosophorum,plus valet, quam maxima rerum aliarum: Sicuti minimus radius solis est clarior, quam maximus lunae,vel stellarum, imo vero longE magis luminosus, quam ipsa luna, una cum stellis. Quod si accidens aliquod cor nostrum exterreat, vel ei timorem incutiat, subito recurrit ad diuinitatem, supplex rogans, ut si omnia alia sibi sinta aduersa, illa sola sibi esse velit secunda; di quando instat quodpiam periculum, illa sola, vi supremum suum bonum,se saluet, malumque a Maverruncet. Gaudium hoc, confidentia ista, quam cor humanum naturaliter habet ex D x o, haud sane aliunde prouenire potest, quam ex conuenientia, quae est inter Diuinam bonitatem, & animam nostram. Conuenientia certe magna, sed secreta, conuenientia, quam quisqἰ c gnoscit, sed pauci intelligunt; Conuenientia, quae negari non potest, sed nec integre penetrari. Sumus creati ad imaginem & similitudinem D sit quod nihil aliud est dicere, quam quod habeamus eximiam con uenientiam cum Diuina maiestat .
Anima nostra est spiritualis, indivisibilis, immortalis, eadem in telligit, vult, & libere quidem vult: est capax iudicij formandi, rati F cinandi,
93쪽
cinandi, sciendi; & virtutes postidendi: In quo assimiIatur Dgo. RG
sidet illa tota in toto corpore,& tota in qualibet illius partium, uti fle diuinitas tota in toto mundo est, & tota in qualibet mundi parte. Homo se cognoscit, se ipsum amat per actus, productos & exPressos a tuo in intellectu, & voluntate, qui licet procedant ab intellectu & voluntate distinctis abinuicem ; nihilominus remanent, & sunt inseparabiliter v niti in anima, & in facultatibus, a quibus procedant ,' ita filius procedidia patre vi eius cognitio expressa, & Spiritus Sanctus, ut amor sipiratus . . Be procedens a patre & filio, qui licet distinctae sint personae tum inte ..se, tum a patre, nihilominus omnes istae tres personae inseparabiliter inter se sunt unitae, imo potius una & eadem simplexi & maxime unica Mindiuisibilis diuinitari .
At vltra istam conuenientiam similitudinis, est talis reciprocais inter D A uM 3c hominem, ratione reciprocae perfectionis, ut ei simili in non reperiatur; non quod DEus possit recipere aliquam perfectionem ab homine, sed quemadmodum homo nequit perfici aliunde, quam a divina bonitate; ita diuina bonitas non habet commodius medium ML
perfectionem extra se exercendi, quam nostram humanitatem. Haec enim magnam liabet necellitatem, simulq; capacitatem boni, quo maxime indiget, recipiendi; illa autem magnam omnino abundanti amismaonam; inclinationem ad id elargiendum. Nihil autem magis est aa propositum pro indigentia, quam liberalis affluentia: nihil item gratius liberali affluentiae,quam inops indigentia ; quo vero bonumest affluentius, eo etiam est propensius& efficacius ad se communicandum. Quoeitem indigens magis est inops a bono, eo est auidior ad recipiendum is uti est vacuus quisque ad se replendum. Suaviter igitur & avide sibi in
uicem occurrunt affluentia ex una parte,& indigentia ex altera; &itae quidem auide, ut cui occursus ille gratior accidat: bonone sciticet abun- uti, ct parato ad se diffundendum π communicandum an bono descientia. dito, re cupido ad accipieσdum, ad seg, illud trabendum, dici non posset, is misi Saluator dixisset: bea-- dare, acepere. At ubi est bonum se-sicius & beatius, ibi est maius gaudium t Diuina igitur bonitas plus caepit voluptatis gratias suas elargiendo, quam nos eas recipiendo Matres subinde ita lacte turgentia & abundantia gerunt ubera- ,
ut magno dolore & angustia premandur, quoadusque ea praebeant alia sita
94쪽
eiu infanti. Et quamuis infans magna cum auiditate ea sugat, maiori tamen adhuc ardore ea mitrix porrigit infanti; Ille fugit manam illa 'sua pressiis nec estitate; haec autem laetat compulsa nimia lactis abundantia.
sacra sponsa opi rat anctum unionis osculum; oseu L E TvRMs, inquit, OsCvLO ORis Sui : sed satisne ad id est conuenientiae, δdilecta dflem tui sponsa Ae amica, inter te, & sponim, ut ad desideratam pertingas unionem P Ita, inquit illa: Tantum me osculeris osculo unionis, o amantissime animae meae sponse, & amator castissime:
lit, & per semetipsum uincalescit ob nimiam bonitatis suae virtutem, seq;
non valetintra vas continere ς sed ubma tua adhuc sunt meliora, premunt illa pectus tuum, &CoDtinuiS eiaculationibus emittunt lac , quod in iis redundat, non secus adque si quaererent eo se exonerare: & dum
ad se alliciunt cordis tui infantes ad sugendas mammillas, diffundunta dorem omnibus alijs thymiamatis potentiorem facultate pelliciendi. Atque ita, Theotlme,penuria nostra indiget abundantia Diuina, propter defectum & necessitatem nostram, affluentia autem Diuina non aialia de causa indiget nostra inopia, quam propter excellentia perfectioianis & bonitatis. Bonitas tamen haec non fit melior se communicandor nihil enim acquirit sc diffundendo extra se, sed potius donat: Nostrata autem indigentia maneret vacua & inanis, omniuuc ope destituta, nisi abundantia diuinae bonitatis ci subueniret. Nostra igitur anima considerans se nihil inuenire, quo perfecte quieta reddatur, & suam capacitatem multis mundi rebus posse replerireius siquidem intellectus immensa trahitur propensione ad plura & plura semper scienda; voluntas autem praedita insatiabili appetitu ad amandum &inueniendum bonum, nonne sufficientia habet argumenta exclamandi, & dicendi λ haud profecto creata sum pro hoc mundo. Est igitur bonum aliquod supremum, a quo dependeo, & aliquis i finitus operator, qui impressit mihi interminabile hoc sciendi desiderium, huncque, qui nequit satiari amandi bonum, indidit appetitum . Quare ad bonum illud totis viribus tendere & extendere me debeo, me ut illius bonitati uniam iungamq; ei,cuius ego sum,& ad quod omni iure
95쪽
Desse nobis naturalem inclinatιonem ad D E VM amandum super omnia.
I qui reperirentur homines, qui retinerent Integyatatem & rectitudinem originalem, in quaerat Adamus λtempore suae creationis usque adlapsum, quamuis aliunde ij non haberent ullum alium succursum &auxilium 1 DEO, quam illud, quo beat unamquamque creaturam, ut possit perficere actiones sibi conuenientes a non tantum haberent inclinationem amandi Dau M super omnia, sectpossent etiam naturaliter exequi iustam hanc inclinationem. Quia . quemadmodum Diuinus hic auctor, & Dominus naturae cooperatur, MPraebet Potentem manum suam igni, ut petat superiora, Aquis,ut flaane versus mare,Terrae,ut deorsum tendat, ibique quando est, permaneat ῆIta, cum ipsemet in corde hominis plantarit ac Iocarit specialem inci nationem naturae, qua non solum bonum in genere, sed etiam in speeie, & super omnes res, diuinam eius bonitatem quae melior est,& amabilior rebus omnibus amet, postulabat suavitas supremae eius prouidentiae vi etiam beatis illis hominibus quorum nunc mentionem fecimus
tantum auxilio tribueret, quantum necessarium est ad mandandam executioni inditam illisanclinationetria. Et hoc auxilium ex parte unResset naturale, quippe conueniens naturae,& tendens ad amorem DEI, qua est auctor 8c supremus Dominus naturae; ex altera autem esset su-Pematurale, eo quod responderet, non simplici naturae hominis, sed naturae ornatae, dilatae,& honoratae iustitia originali: quae est qualitasssupernaturalis, procedens ex maxime speciali fauore Dar. Sed quantum attinet ad amorem qui est super omnia, quique exercetur secundum dictum auxilium, vocaretur naturalis, eo quod actiones honestin sua accipiant nomina ab obiectis &moti uis, & A mor hic, de quo loquimur,solummodo tenderet in Dauri secundum quod agnoscitur auctor, Dominus,& supremus finis omnis creaturae per solum lumen naturale ;& consequenter amabilis &aestimabilis supra omnes res per inclinationem &propensionem naturalem.
96쪽
Quamuis autem status & conditio naturae humanae non sit nunc dotata sanitate, & rectitudine originali, qua erat primus homo in sua creatione ; sed contra,per peccatum sit valde deprauata; tamen cum sancta haec inclinatio DEuM amandi super Omnia nobis remanserit,sicut& lumen naturale, per quod cognoscimus supremam eius bonitatem esse amabilem supra ros omnes; non est possibile, ut homo attente cogitans de Dxo &quidem etiam solum per discursum naturalem non sentiat aliquam amoris eiaculationem ac stimuIum, quem in cordis penetralibus secreta nostrae animae inclinatio suscitat: a qua ad primam apprehensionem primi & supremi istius obiecti voluntas praeueuitur, &sentit se excitari ad sibi complacendum in illo
Contingit non raro inter perdices, ut aliquae furentur ova aIlarum, ea ut excludant, siue id fiat auiditate & cupiditate euadendi in Matres , siue ex earum stupiditate, qua laborantes, propria Oua sua no nouerunt. Dicam rem prorsus miram, sed tamen verissimis testimo nijs confirmatam: perdix masculus, qui exclusus est & enutritus sub Glis alterius perdicis, ad primam vocem &quasi Iamentationem, quam audit propriae matris quae ovum, ex quo ille exclusius est, perdiderata, continuo, relicta perdice fure, redit ad germanam suam matrem, eamq; motus sympathia naturaeq; conuenientia, quam habet cum prima sua origine, sequitur. Haec tamen conuenientia&instinctus naturae nulla
exteriori signo foras se prodit, sed manet secreta, abscondita, & quasi
dormiens in intimis naturae praecordiis, usque dum suum sibi occurrata obiectum, a quo simulatque veIut e somno excitata fuerit, rem suam a gens, reducit appetitum perdicis masculi ad primum naturae officium. Similiter, Theotime, cordi nostro contingit: quod etsi sit exclusum, nutritum & educatum in rebus corporalibus, humilibus & transitoriis,&, ut ita dicam, sub alis naturae; nihilominus ad primum intuitum, quo inta D Euri mentis oculos coniscit, & eum cognoscite naturaliter illa & prima inclinatio amandi DEuu quae ante erat velut sopita & imperceptibilis eodem momento euigilat,& ex improuiso apparet velut scintillae cineribus exiliens, quae tangens nostram voluntatem, eam velut lac
lo supremi amoris, qui debetur primo &supremo principi
97쪽
Nobis non inesse naturalem potentiam DEVM amandi supee
QyIL ae magno quidem gaudent corde, & magna vi ac robore advolandum sunt praeditae ἰ. visus tamen e s - riim incomparabiliter superat volandi potentiam, dum longius & citius oculos extendunt, quam alas; ita animae nostrae sancta & naturali inclinatione animatae aduersus diuinitatem maiorem habent claritatem in intellectu ad videndum quantopere sit diuinitas illa amabilis, quam vires in voluntate ad eandem amandam. Quia peccatum longe magis debilitauit voluntatem humanam, quam obfuscaverit intellectum; addo quod rebellio appetitus sensualis quem concupiscentiam appellamus inrbat equidcm ctiam intellectum, sed maxime id agit contra voluntatem, in ea principaliter excitans seditionem & rebellionem Quo fit, ut mistra voluntas tota quanta iam infirma continuis assultibus, quibus a concupiscentia invaditur, agitata, nequeat tantum facere progressum in amore diuino, quantum ratio & inclinatio ei suggerunt faciendum. Eheul Theotime, quam eximia testimonia non solum de magnὐD si cognitione, sed etiam de potenti inclinatione aduersus illum, relicta sunt a subtilissimis illis philosophis, Socrate, Platone, Trismegisto, Aristotele, Hippocrate, Seneca, Epictetol Socrates, inter eos maxime laudatus, clare cognouit unicum esse DEuΜ, bc non plures: quin & tantam habuit inclinationem ad eum amandum, ut, quemadmodum testa- Lib. q. tur Augustinus, complures existimarint eum nulla alia de caiisa do- Ciure. cuisse philosophiam moralem, quam ad expurganda Ingenia, quo me-ς. 3- lius supremum bonum quod est sola & unica diuinitas) contemplaren- . t tur. Quantum autem ad Platonem attinet, is satis in celebri illa defi- .im s. nitione philosophiae & philosophi se declarat, dum dicit: phil phari niat g. de hil aliud esse, quam DEUM amare, phi ophumq, aliud non denotare , quam D E amatorem. Quid dicam de magno Aristotele, qui tanta cum ς' μ' efficacia approbat D A I unitatem, & tot in locis tam honorifice de caeloquitu λ
98쪽
Sed, o aeterne Dausi tot & tam illustribus ingeniorum luminibus,
quae tantam de diuinitate notitiam, propensionemque ad eandem a- . mandam habebant, defuit obur & animus ad bene amandam. μὴν λίναν em et , per e 'MAEOct δε- , intellexerunt &conspexerunt, sempiternamq; eius virtute,&diuinitatem,inquit, S. Paulus cognouerunt: Unde Rum 3
gra in egerunν. Aliquo quidem modo eum glorificauerunt,ci dantes ex ri
cellentissimos honoris titulos; sed non glorificarunt ut gloris andu erat, id est non glorificarunt super omnia, quia vis animi defuit illis ad . pessundandam perdendamq; pudendam idololatriam,dum comunican
Nonne omnibuS lacrymis deplorandum est, Theotime, quod So- 'Rg crates, Platone reserente, moriens loquatur de Diis, non aliter, quamsi h ς' plures essent. Socrates inquam, qui probe norat unicum esse λ nonne eodem modo deflendus est Plato, mandam & ordinans sacrificium pluribus Dijs offerri, cui tam bene perspecta erat veritas unius Diuinitatis Sed & Mercurius Trismegistus, nonne etiam lamentandus, dum lamentatur ipse, & tam Ignaue queritur de abolitione & eliminatione idololatriae ; ille inquam qui tot in locis & occasionibus tam digne de diuia Augus. nitate loquutus fuerat Θ . l.8. O 'Sed supra alios omnes mIsercesum admiror Epicteten, euIus sen- η 'tentiae disermones in lingua Gallica admodum sunt suaves Iectu, iuxta traductionem, quam doctissimus di elegantissimus R. P. D. Ioannes a S. Francisco, Prouincialis Congregationis Fecillantinorum in Galliis, non ita pridem mira felicitate & dexteritate repraesentauit. Nam obsecro cuius cor tam potest esse durum, quod ad commistrationem non m ueatur, dum videt vel audit hunc tam excellentem philosophum subina de de D so tanto cum affectu, sensu & zelo loqui, ut credi posset Christianus, iam iam egredrens ab aliqua profunda & ardente meditatione pqui tamen alibi, occurrentibus passim occasionibus, iacit mentionem Deorum, ut putus Ethnicus 3 Hemi homo iste, qui minime alioquiihmalus videbatur tam probE noscens unitatem diuinam ., qui Sc multum erga illius bonitatem afficiebatur, cur non Zelatus est honorem dia
99쪽
Ninum, ut i recta non aberraret via, in reque tanti momenti non dissimulareta Tandem,Theotime,misera nostra nati a peccato vulnerata facit, ut solent palmae harum frigidarum Regionum: quae quidem impersectos quosdam, & immaturos producunt fructus, qui sint velut praeludia quaedam, & forma fructuum, quos in lo cis sibi propriis ferre consueuerunt, sed ut dactylos integros, maturos & sapidos producanta, requirunt regiones calidiores, simili sere modo cor humanum producit nain turaliter initia aliqua amoris in DsuM, sed amare eum supra res omnes, quae est vera maturitas amoris debiti supremae bonitati id solum est cordium, quibus presto est singularis fauor caelestis, quaeque in statu gratiae sirma permanent. Paruus autem iste imperfectus amor, culus eiaculationes ipsa natura in se sentit, non est aliud, quam quoddam velle, sine velle,veste aliquid quod vcllet, sed non vult: velle in ecundum di sterile, quod veros non producit ejectus; velle euangelici paralytici, qui quidem salutarem diuini amoris videt piscinam, sed ei desunt vires in eam se immittendit Tandem hoc velle aliud non est, quam abortus 'bonae voluntatis, qui non habet vitam generosi vigoris; quae tamen requiritur, ut re ipsa DEuΜ praeserat rebus omnibus, & de hoc vigore Io- Rom. 1 quitur Apostolus in persona peccatoris, dum exclamat: --σ-
isclinationem naturalem amandi D E non esse
Ιquidem nequimus naturaliter D Euri amare super omnia, ad quid nobis inest naturalis inclinatio ad hoc 3 tam ne vana est natura,vt nos incitet ad amorem, quem nequeat elargiri ad quid in nobis excitauit sitim aquae tam pretiosae; quandoquidem ex ea potum nequea nobis porrigere λ Atat. Τheotime quam bonus & mi sericors fuit nobis Dius ' Perfidia, quam eum offendendo Patrauimus. merebatur equidem, udprivaremur omni eius beneuolentia & fauore , quem
100쪽
quem exhibiturus erat aduersus nostra natura, quandoι πειν Hisba fias su
per illam signarM, & cordi nostro gratiam indiderat qua sentiret se propensum ad amore diuinae bonitatis; ut Angeli videntes miserum & miserabilem homine, haberent Occasione ex affectu colhiserationis dicendit Thr.e..
Verum, infinita D EI humanitas & clementia nequiuit unquam esse tam rigida & dura erga opus manuum suarum. Vidit nos fragili carne circumdatos, & leues velut ventum, qui dum suo modo currit, seipsum dissipat ac dispergit, nec unquam amplius redit. Ideo secundum viscera misericordiae suae, noluit nos omnino perdere, nec a nobis auferre signum gratiae suae, quam proterve agendo perdideramus) sed benigne nobis eam elargiri, ut eum nos respicientes& sentientes in nobis, hanc eius beneuolentiae arrham &propensionem ad eum amandum, id conaremur in effectum deducere. Adde, quod hanc propensione nobis relinquendo,sustulerit nobis occasionem dicendi: Θώ seMu nasu PNam etsi per solam inclinationem naturalem non valeamus pertingere ad felicitatem amandi DLuM, uti amandus est; tamen sinos ei rei totos quantos impenderemus, dubitandum non esset, quia suauitas diuinae pietatis nobis medio aliquo succurreret, quo adiuti, possemus vltra
pergere. Quod si obsecundaremus primo huic eius auxilio, tanta est paterna Da I bonitas,ut nobis aliud maius suppeditaret, nosque de bono in melius omni cum suauitate usque ad summum amorem, ad quem naturalis inclinatio nos impellit, duceret. Siquidem certissimum est,quod ei, qui delis est in m uo, & facit quod potest,benignitas diuina nunquam sit denegatura auxiliam, quo semper magis & magis proficiat in via
Inclinatio igitur amandi DauM aper omnia, quam a natura habe- .mus, non gratis manet in cordibus nostris. Nam quantum ad DRuM, inclinatione illa utitur velut quapiam ansa, ut suaviter nos capiat, captosq; ad se retrahat. Et quidem ista impressione videtur diuina bonitas modo aliquo tenere nostra corda affixa, velut paruas quasdam auiculas per filum: quo, quando pIacet diuinae eius misericordiae nostri misereri, possit nos attrahere; quantum autem ad nos, it Ia incIinatio est.
nobis instar alicuius indicis & memorialis primi nostri principij & creatoris, ad cuius amorem illa nos iacitat, praebens nobis secretum quod