장음표시 사용
101쪽
los: neque se commisisse,cur eos exhaeredadi vNlam caussam habuerit. Augustus indignatio ne motus,quod eos mater sine caussa spreuisset, quos genuerat: quod effoeta de secundis nuptiis cogitasset, quae genus quoddam sed honestioris adulterii dici possunt: quod testamenti ordinem violento & hostili animo confudisser, neq; erubuisset ei totum patrimonium addicere, cuius polluto iam corpori marcidam senectute prostituisset:utrumque,& nuptias mulieris,& supreina iudicia improbauit. haereditatem maternam filios habere ius,it: dotem ex pacto retinere
vetuit. An etiam pro ea parte rescindi psit tmamentum p tris, in qua liberis praeteritis aut exhaeredatis seuperinductam nouercam inΠituit. Ese cotrouersia qua indecisas relinque reinterdum optima decisio es.
III. Ex Plinio Nepote, lib. v.epistolarum. A c c I A Variola splendide nata, atque nupta Praetorio viro, clim exhaeredata esset ab octo genario patre intra undecim dies, quam ille nouercam ei amore captus induxerat: nouerca
ex sexta parte, Suburrano ex reliqua institutis: Quadruplici iudicio bona paterna repetebat. Sedebant magna cum expectatione patrum, filiarum,nouercarum omnium,Iudices centum &octoginta tot enim, ubi quatuor simul consilia iudicarent,conscribebantur) Pro Variola dice-hatu non esse consentiendum patribus, qui iniuriam
102쪽
cunt. manifestum esse, hoc testamentum non alibera mente, voluntate, certoque animi iudicio profectum: sed ab eo qui nouercalibus delinimentis,instigationibus, ac malitiosis bladitiis
ossiciorum corruptus esset. Vere dici posse,a n uerca maritum prohibitum, quo minus aliter testaretur. quid enim ta noui accidisse, cur post undecim dies pater omnem naturale affectum ita cito exueret)Nec quidem probandas eas nuptias,quae non liberorum quaerendorum, sed lia bidinis caussa paratae essent.Certe non serendii, ut Suburranus qui ipse a patre exhaeredatus es. set, non ausus paterna petere, aliena vindicet.
Contra,pro nouerca dicebatur: non eam tu enipersonam esse,ut nihil a marito capere possit. Secundas nuptias permitti legibus. csteru coniugali sermone, amore & obsequio iudiciu mariti prouocare, non esse prohibitum. Filiam nihil habere quod conqueri possit.nam eam a patre optime atque honorifice dotatam & collocatam esse. atqui dotem & de inossicioso actionem excludere. Ea aetate patrem, non tam ut dicitur)amore, quam tacito quodam odio filiae, atque iusta indignatione, ad secundas nuptias conuolasse. Id debere tribui patribus,ut si sene Gitem suam a liberis contemni percipiant: legitimis his modis potius maiestate suam tueantur,quam imperio aut animaduersione. Naue cana ex solo sextante institutam: ut videri non
possit, solius nouercae delinimentis & commo-
103쪽
68 DAc RETORVM LIBER Ldo sitam exhaeredatam a patre et quare non esse admittedum, ut aduersus nouercam Variola au. diatur agendo de inofficioso. sussicere, si ab e traneo reliquae partes vindicentur. Secutus est varius euentus: Variola duobus consiliis vicit, totidem victa est. certe Suburranus succubuit.
De Variola id non casu factum esse dicitur, ted ne quid praerogatiuae in tanta iudicii expectatione,pro quo omnes in urbe patres, filiae, n Hercs laborabat,uni potius quam alteri tribu retur : atque re iudicio transacta, plures in eam partem inducerentur, quam sententiis suis Iudices approbassent.
In infantem nullas posse cadere exhaeredationis cauFsas .eumque filium esse videri,qui in matrimonio natu domi ut filius educatus es.
IIII. Ex Valerio Maximo, lib. VII. cap.VII. C v M infans nihil committere possit dignum exhaeredatione, merito Diuus Augustus Caium Τectium infante a Tectio patre exhaeredatum, in bona paterna, roscisso testamento, ire decreuit. Sed neque de statu filii post mortem patris
queri passus est, quem Petronia matre, quam Τectius pater quoad vixit, in matrimonio habuerat,natu, velut in proprio iure,& ab iis u-m tuo educatum esse apparebat.
Parentibus quoque inofficis querelam competere a uersus tentamenta liberorum, licet non in pol late Amt.
104쪽
ditas, propter paretum commune votum, & naturalem erga filios charitatem: turbato tamen ordine mortalitatis,non minus paretibus, quam liberis pie relinqui debet. Parentes ad bona luberorubratio miserationis admittit, patria maiestas, donum vitae, beneficium educationis : lia heros, ta natura. Itaque &paretes,filiorum testamenta de inofficioso accusant.Ideo motus C. Calpurnius Piso Praesectus Vrbi, cum ad eum Terentius, ex octo filiis quos in adolescentiam perduxerat,ab uno in adoptionem dato & ema-cipato exhaeredatum se, querelam detulisset: filii bonorum possessionem Terentio dedit: lim xedes lege agere non permisit. Movit eum quoque circunstantium liberorum numerus, quod una cum patre septem fratres exhaeredatos impie cerneret.
RIEM FECISSE DICAΤVR. Tit. XX IIII. PoenM pertinere ad exemplum: ideoque leges tu brutis etiam G rebus inanimis exempla edere. I. Ex Mose, in Exodo cap.XXI.&XXII. Platone,lib. I x. de legibus. AEschine, cotra Cte- siphontem. Iosepho,tib. Iur. cap. vlti. Plinio, lib. xx IX. cap. mi
105쪽
tineat, quam ad exemplum:id etiam obserauari non in hominibus duntaxat, qui iniuria:aud brutis animantibus, quin impetu : verum etiam in rebus inanimis, quq pondere ossiciunt,mirum videri non debet.Itaque legimus & anseres Romae ob conseruatum Capitolium praemio assicit re canes, quod non latrasscnt, veluti si id ob perfidiam atque per proditionem fecisse videretur, supplicia annua vivos in surca sambucea arbore fixos pependisse. Athenis,ligna,lapides, ferrum, quod hominem delapsa occidissent, e terminata esse. Nec id solum in administratione Reip.obseruatum est: verum & in libris ac pr*ceptis Philosophorum reperitur, atque adeo in
libris sacris: cum maxime ob rei memoria, tum ut eo magis homines a talibus arceantur, quae animaduerterent in brutis quoque animalibus, &rebus inanimis non tam certe vindicar quam omnibus rationibus expiari.
Τ Ι Τ. XXV. Damnum ita allatum brutis animantibus, Ni cum nutalo quam nocendi sudio, udantur etiam νtilitates humanae societatis,in puero quoque capitale ese.
I. Ex Fabio Quintiliano,lib.v. cap. IX.
SOLON legissator Atheniensiu, Areopagitavinstituit, quorum consilio leges ac maiorum
106쪽
AD LEGEM A Q v ILIA M. Πinstituta seruarentur.In hoc cosilium publicum admittebantur Praetorii viri dutaxat, & qui antea fuissent ut agnoscatur Greci magistratus appellatio) a 'νθει. neque item eo adoptabantur omnes sine delectu: sed quorum virtus, fides,a que integritas in rebus gerendis, administranda Republica, iureque dicundo, cuilibet ciui cognita esset ac perspecta. Nempe tam celebris Senatus tandiu floruit auctoritas, donec eam taphialtes ac Perieses,ut in eo soli omnia posset, imminuerunt: videlicet imprimis, Senatoribus statuentes iudiciorum mercedem: postea quoq; violantes omnem illius honoris adipiscedi gradum,uti sua quidem gratia & opibus ad hoc fastigium adducti Areopagitae, iam ex eoru nutu, voto & arbitrio agerent, transigerent, iudicaret omnia. Scilicet absit ut hoc de nostris prope te
poribus dici possit: quasi in his opinor) aliqua
soleret esse magistratuum iudiciorumq; auctio, licitatio ac nundinatio: sintque nonnulli magis a libertis mancipiisque aulic1s atque domesticis, quam a summo optimoque Principe ac patrefamilias instituti: aut non etiam illa nostra calamitosissima tempora suum Periclem S Ephialtem simul habuerint, quos id pugnare vidimus,ac inuicem quasi de triumpho contendere , uter sibi deuotos atque dedititios plures in Senatum obtruderet, ut percussores ad homicidia , sic legule infames ad iudicia sibi accommodatos. an hi legem ideo non metuunt, quia lege creati non sunt3Verum ad Areopagi taxu c decreta
107쪽
α DECRETOR vM LIBER Ldecreta veniamus. Puer quida capitis postulatus est hoc nomine, quod inuentus esset oculos
coturnicum omnium eruens, quas posset apprehendere. Excusationem aetatis reus primo ais rebat. in puerorum delictis, pro innocentia imprudentia esse. tum ut aliquam poenam mere tur,hoc certe crudele esse, vel brutoru animantium mortem, hominis morte vindicari. deniq; ut talione res agatur, oculos ei non vitam eripi oportere. Attamen omni u Areopagitarum iudicio damnatus est, quod signi id eis esse videretur perniciosissimae mentis,muli sque malo fi turae si adoleuisset. Non alia ob caussam Spu
rii Melii Marcique Manlii popularitatem ve Quintilianus ait) signum affectati regni existi
matam esse. Qui animal intercipit, quo alius ad quaslum Ῥtitur,merilo multandus est.
II. Ex Plinio Secundo, lib. I X. cap. O mP I s C I s est, quem Anthiam appellant. horum nulli omnino capi possunt,nisi unum ex ipso genere piscator sibi longa intentione atque diligenti cociliauerit, quo veluti duce ad capturam aliorum uti possit. Itaque auctorem hunc spei S socium insidiarum nosse, ad hoc prodest, nocapiatur:& ideo huic uni parcitur, ne occiso eo, ratio praedae amittatur. At sertini discordem socium male sica voluntate, ducem hunc pulchro sibi ali sque notum, clam socio cepisse,&in macellum
108쪽
An LEGEM A Q V ILIA M. 73cellum attulisse. Ibi cum ab eo agnitus esset,cuius iniuria crat, secto Damni dati formulam edidisse:atque ob id a Iudicibus, decem libris lite aestimata, condemnatum. Nam & eum in publicam annonam dolo malo deliquisse: & sine ullo suo commodo nimis inuide & malitiose , alii, nisi ut noceret, solum nocuisse. Posse quem dolo malo eiushiodi animal occidisse,τι Ne
III. Ex eodem, lib. X. cap. X L I I I. ΤYBERIO Principe , M. Seruilio, C. Sestio Coss.ex iaetu corvi supra ardem Castoris & POL Iucis, in oppositam sutrinam pullus deuolauerat: quo nomine veluti religionis ergo come dabatur ossicinae dominus. Mature sermoni comuus assitefactus, omnibus matutinis horis euolans in rostra ad forum versius, Tyberium, deinde Germanicum &Drusum Caesares nomin tim, mox transeuntem Populum Rom. salutabat:pol ea ad tabernam redsens, mirus hoc plu-xium annorum assiduo ossicio. Hunc aemulatione vicinitatis,manceps proximae sutrinae exaniam auerat. Uerum quia id subita iracundia fecisse videri voluit, excremetis istius corvi,calceis suis imposita macula, res coram Iudicibus de facili transacta est.Sed Populum Ro.tanta indignatio cepit, consternatioque inuasit, ut primo pulsus CX ea regione manceps, mox quoque ideo interfectus sit denique lanus etiam aliti publice ce
109쪽
- DEcRETonvM LIa Est L Iebratum. Adeo mirum hoc ingenium auista si a caussa exequiarum suppliciique de homine ac ciu Populo Romano esse visa est
ΤΙΤ. X X V I. Quae res hoc iudicio diuidi non potest,quales sunt libe . rhea ut diuisa maneat, nec consensis partium , nee auctoritate rei iudicatae,nec longo tepore effici posse. I. Ex Paulo,lib.I.decretorum.
CA M E L 1 A Pia ab Hermogene appelI uerat, quod diceret iudicem de diuidenda
haereditate inter se & cohaeredem, non tantum res, sed etiam libertos diuisisse, & alimenta quae dari testator certis libertis iussisset. nullo enim iure id eum secisse, ut libertos quasi mancipia quaedam aut haereditaria bona diuideret. Nam adeo quoque libertorum omniu hqredes omnes aeque patronos esse, ut & si pater ipse testamento,per epistolam, aliisve modis uni ex filiis libertum assignauerit, non desinat alterius filii libertus esse. quare & assignationem, nec quasi legatum, nec quasi fidei commissum percipi. Ex diuerso respondebatur, haeredes consensisse diuisioni, & multis annis alimeta secundum diuisonem praestitisse. Placuit nulla esse liberi rum diuisione. quia quod est natura indiuisum, eius partitio facta nullis modis confirmari pos. sit. sed illud adiecit,standum esse alimentorumprsstationi.Nam id fieri solet, ut quoties plures
110쪽
DA Sadivo C o R R v v Τ o. 7ssent haeredes, ex caussa alimentorum liberti di uidantur,ne a singulis haeredibus nominatim e limenta petentes,distringantur. . '
ΤIT XXVII. Frequentia delicti Opro eius qualitate qui deliquit, augeri serui corrupti damnaιionem. vel sic, Ειiam pro seruo corrupto extra ordinem agi posci
L Ex Plutarcho, in Demosthene. THEORI DE s sacerdos apud Areopagitas ab oratore Demosthene accusata & damnata est, quod seruos alienos dolo malo corruispisse atque persuasisse diceretur, quo hi se erga dominoS,fallaces, fures, improbe ac perfide g rerent. Nempe quod in aliis graue, & ex legibus altero tanto duntaxat multandum esset: hoc ipsum in facerdote & virgine , quam sibi Ditisque sanctam,castam & incorrupta esse oporteret,grauissimum videri, atque extremo supplicio vindicandum. Praeterea non esse hanc sine probri, incesti, & auaritiae suspicione, quae alienos seruos ad surta & rapinas sollicitasset tam familiariter.
NE, TIT XXVIII. I Qui negotiationi quam exercebat,alium praeposuit: ia- deri ad omnia quae gerebat circa illam negotiati