장음표시 사용
111쪽
DECLAR. ART. LOVAN. tia mea domino:& tu remisist i impietate peccati mei:
Nihilominus gomitibus & lachrymis,& vigilijs etiam
post veniam carnem suam macerauit. Proinde post quam corde contrito de humili confiteretur domino peccatum situm, ac supplex veniam posceret:audiuit, per Naathan Prophetam: Dominus quidem transtulit Nacatum tuum,non morieris . verum quia blasphemare fecisti inimicos nomen domini,propter verbum hoc filius qui natus est tibi,morietur. Ad haec non recedet glacitus de domo tua in aeternum. Insisper &haec dicit dominus. Ecce ego adducam sit per te malum de domo tua, & tolla uxores tuas in oculis tuis,& dabo eas proximo tuo. Rusis idem cum adnimaduerteret se offendisse Deum in numeratione populi,dixit domino. Peccaui valde in hoc facto sed prς-
cor domine, ut transferas iniquitatem servi tui, quia stulte egi nimis. Quid igitur existimas, an hic misericordiae suae oblitum dominum, ut agnoscenti, confitentique peccatum suum, & de eo poenitenti ex animo & corde humili,contritoque veniam poscenti n5
ignoueritZAudi parum quid subiungat scriptura. Venit Gad Propheta ad ipsiim dicens. Haec dicit domunus. Trium tibi datur optio, elige unum quod malueris. Aut vij annis veniet fames super terram tuam, aut
tribus mensibus fugies aduersarios tuos, & illi te per sequentur: aut certe tribus diebus erit pestilentia in terra tua. Cui David. Coaristor nimis, sed melius est, ut incidam in manus dominis multae enim sunt misericordiae eius, in quam in manus hominum. Immisit itaque dominus pestilentiam in Israel. Vides ut etianiitro dimisso peccato nihilominus poenam tempora' em sumat dominus,ut vindictam exigat. De quo re- iste nos admonet Sapiens,ne etiam de propitiato pec-
112쪽
A D V E R. N O S T. T E M P. H AE R E. cato simus absque metu Hinc idem Propheta Dauid aiebat.Domine deus tu exaudiebas eos, loquens de Mose & Aaron,&Samuele deus tu propitius suisti eis,& ulciscens in omnes adinventiones eorum. Ecce dominus licet propitius factus hominibus,adhuc tamen ulciscitur adinventiones. Idque clare liquet exemplis 'adductis.Vide super hac re Chrysest. homil. h.super Psal. Miserere mei Deus,qui est Dauidis, qui post dimissa peccata facit adhuc, haec omnia deprecando,
quae hoc psalmo continentur. Cui non satis crat peccatorum remissionem obtinuisse, nisi ablato peccato cicatricem exterminaret, nisi ablato vulnere pulchritudinem reciperet: quapropter aiebat, Miserere mei, non Elum secundum misericordiam tuam,sed secundum magnam misericordiam tuam: imb, secundum multitudinem miserationum tuarum dele iniquita tem meam. & addit, Amplius laua me ab iniquitate mea,& a peccato meo muda me. Deinde pulchre philos liatur Chrysost quid egerit David ad haec ontinenda, nempe quae sequetibus versibus describuntur. Quamuis enim sit misericordia domini inquit Chrysesto in tamen ne homines remissiores fiant post adeptam remissionem criminum, adhuc aliquid a nobis erigit Deus, non quod nostri cyat,sed quia vult, nos& aliquid conferre ad nostram utilitatem,nempe pe
catorum confestionem, fidem & paratam obedientiam,lachrymas poenitentiae, continuam memoriam
delictorum,beneficiorum Dei,& eiusmodi. His obtinuit David non solum remitti sibi peccata, verum etiam pristinae restitui dignitati,quam habuerat,ante quam caderet. Ex his ergo cuidcter liquet sirequenter post dimissam culpam adhuc restare poenam aliquam
113쪽
peccato debita, ciliri creberrime legamus Deum peccata quavis iam a secundo nata,adhuc tamen grauissimis poenis illatis vindicasse: quare omne poena peccato debitam culpa dimissa,condonari erroneu cst,descripturis sacris aduersatur. At dices rest ire quide fi quenter poena in praesenti sarculo luend verum scri- calatii; -tradcre de poenis luedis in futuro saeculo post condonatam culpam.Ad hoc dicendu est Qubdsi Deus hoc stacula,quod no retributionis est,sed dis pensationis gratiarum, teporaliter punit peccata, cui dubium esse potest, imb cui non certissimum, ipsum hoc quoq; multo magis facturum in foeculo futuro, quod tepus est retributionis, in quo omnes stabimus, ante tribunal Christi tremedo: ut recipiat unusquisq6 prout gessit in corpore siu siue bonum, siue malum:
quemadmodum pulchre habet D Chrysest hom.iiij
de poenitentia. Iam enim modicum inquit & probatiuum unicuique nostrum sie cum omnes astabimus
tremedo Christi tribunali proprijs actionibus induti,& oculis tuebimur eas non solum actiones, sed & siquid sorte mente tractauimus, nillil poterit latere iudicem Deum: quoniam ipse mentium scrutator est,&cogitationum iudex: ipse unicuique reddet secundum opera silaiae hom.v.ui Epist. ad Hebr. Nemo inquit)turbetur,videns malignos prosperitatem habere,non est hic retributio neq; malignatis,neq; virtutis: quadOi. itaq; videmus maligna ditescere non deijciamur animis:& quando videmus bonum mala pati, no turbemur, in futuro coronae, in futuro supplicia. Est 5: alia ratio: quia non pol vel malus in omnibus malus esse, sed habet aliqua Dona,neq; bonus in omnibus bonus
esse,sed habet aliqua peccata: quado ergo probri a
114쪽
A D v E R. N P s T. T E M P. H AE R E tem habet malus,malo capitis sui habet: quonia dum pro paucis bonis retributione hic accipi illiciam plenius punietur: iustus vero pro paucis peccatis hic pat, tur, ut omnibus illis abiectis ibatus & purgatus hinc exeat. Et hoc nos Paulus docens dixit, Propter hoc in hebis multi infirmi,& dormi ut militi.Et iterum: D an huiusmodi Sathana ut spiritus saluus fiat. Et Esbias inquit) aia fiscipit de manu domini duplicia pro
peccatis. Et iteru David. Vide inimicos meos,quoniamultiplicati sunt,super capilos capitis mei, & dimitte
omnia peccata mea.Et rursiis alius. Domine Deus noster pacem da nobis,omnia enim reddidisti nobis. Ex his igitur liquet Secuta pars articuli,quae docet post culpam remissam plerunq; remanere poenam ipsi debitam:quod vel ex ipsa oratione dominica evideterdiscere licet,quae si Augu. credimus.euch. p.lXq.&let non silum minima & quotidiana peccata,sed etiaill a quibus vita fidelium scelerata etia gest a,sed poenitendo in melius mutat discedi si quemadmodum veraciter dicitur, Dimitte nobis debita nostra,quonianon desunt quae dimittatur rita veraciter dicitur,sicut& nos dimittimus debitoribus nostris. i. si fieti quod dicitur, quia & eleemosyna est homini petenti venia
ignoscere,de qua dicitur.Date eleemo*na,&ecce mnia nauda sunt vobis,& rursus: Peccata tua eleemosynis redime. Sicut enim aqua extinguit igne ita eleemosyna extinguit peccatum. Quapropter tantopere Thobias motiens eleemosynae virtutem filio suo comendabat. Secundo ex ijsdem liquet hanc poenam proprie& per se pertinere ad futuruscecultu,quo redditurus est Deus unicuique secundum opera uia. V in disputatur apud Scnolasticos doctores,de modo
115쪽
ui D EC L A R A R T. L O V A N. quo reliqua est haec poena post culpam condonatam.
Plaetique dicunt poenam aeternam remissa culpa mu- dic tari in temporalem. Do. Thom.qui singulariter fuit in tradendis fidei dogmatibus illustratus considerauit, I b m. m quod quemadmodum duo sunt in peccato mortali Vnum formale,quod est attersio a Deo alterum materiale,quod est conuersio ad bonum commutabile duas esse conditiones poenae peccato debitae, durare videlicet & acerbitas eius: duratio quidem quae est alternitas correspondet auersioni a Deo: acerbitas vero c5uersioni. Dum igitur quis per poenitentia se rursus ad Deum conuertit, tollitur poena inquatum respondebat auersioni, nempe inquantum aeterna erat: hoc est,tollitur ipsa aeternitas poenae, quod exigit reparata amicitia,ut poena hostilis,li ilicet,& exterminans, On- donetur: manet tamen eadem poena secundum substantiam & acerbitatem, quae correspondet conue sioni,nunc maior & diuturnior, nunc minor & breuior iuxta dispositionem poenitentis, nisi quod etiam virtute clauium diminuitur, tam quoad durationem, quam quoad acerbitatem: vr quantum glorificauit se homo, & in delici js suit,tantum detur ei tormen tum &luctus: & iuxta modum delicti fit & flaga rum . Atque hunc sane modum intellixisse videntur
veteres,ut non sine causa instituerint tam seueros canones poenitentiales, & tam crebro inculcant assumendos continuos & grauissimos pro peccatis dolores & Mictiones. Sed tempus expostulativi adpriore partem articuli veniamus, qua docemur satisfactionem esse per Elutionem poenae pro peccato adhuc tisi ' debita' remissa iam culpa. Pro cuius intellectu sciem dum duplices esse comminationes diuinas,dc decreta
ἡe poena aliqua i Merenda propeccato.Quidam sunt
116쪽
Asblutar, atque hoc modo decretae poenae nullis precibus nullis lachrymis,nulla prorsus poenitentia possunt auerti quod patet in exemplo supra adducto de
Mose de Aaron propter peccatu contradictionis. Item in morte filij David dc Mitigabee, qua nulla ratione deprecari potuit. Aliae sunt comminationes Dei conditionatae, de quae iuxta merita hominum decernunt poenas:Vndeli possunt prqueniri de anticipati ex hominis satisfactione, atque animaduersione in semetipsum. Quod Paulus docuit dices. Si nos ipsos iudicaremus, non utiq; iudicaremur: illi aute dijudicant semetipses, qui perpetrato malo de semetipsis suppliciusumunt:& hi a domino non flagellantur nec dijudicatur.Proinde subiungit Apostolus. Cum autem ὀijudicamur,a domino corripimur, ut non cum hoc mundo damnemur. Itaque d. August serm.quod triplicem poenitentiam distinguit: unam,quae in baptisino prae, exigitur:alteram, quae quotidianis de minutis peccatis est necessaria. Tertia inquit) actio poenitentiae
est,quq pro illis peccatis sit beuda est,. de quibus Apostolus ait.Quoniam qui talia agunt,regnum Dei non possidebunt. In hac ergo poenitentia maiorem quisq; leueritatem debet exercere,ut a seipse iudicatus, non iudicetur a Deo.Idipsum & exeptis de tribus illis vet. telim. patribus docemur: nisi enim sciuissent Deum interdum auertere comminata sagella, & poenas decretas a Deo posse nos interdum deprecati,non rogassent dominum pro ijs auertendis,quae dominus decreuerat eis inferre, prout ipsis ipso reuelante constabat: non afflixisset se de si ij siti morte,cilicio, ieiunio de cunere David, nisi eius vitam sperasset obtinere, & non dubitasset dominum ob nostram poenitantiam non
117쪽
inserre semper cinninatam poenam. Hinc cum rici tuo puero mirarentur serui quia lugere desineret, α reuerteretur ad coiisuetum cibum, aestimabant enim
quod grauius se affligeret illo mortuo:ait ad illoc Propter infantem inquit cum adhuc Viliere ieiunavi, &fleui,diceba enim Quis stit, si Biete donet eu mihi dominus,& vivat infans Ecce in poenam delicti sui pro die ui erat illi mors silij sui:ipse tamen sperabat ea poenam peccat scilicet per iussi tam sibi aliam poena se
posse auertere,qubd tametsi ibi non obtinuerit,quod interminabili decreto hoc ipsim a Deo costitutusu ra obtinuit nihilominus in alio. Siquide cum ob peccatum numerati populi etiam postquam eius poenituissetex animo & contrito humiliatoque corde,procius venia impetranda, se tauertisset ad dominumviiii ciusdem punitionem daretur illi ex tribus optio μ - ro septennis', bellum trimestre, aut triduana pestis , dc sane potius et isset, quae inter caetera Regem de plebem deuastat, tantu amixit seipsum, ut eius respectu Deus in unius diei vindicta conicius fuerit.Proinde cum Angelum videret cςdentc populit ita dixit ad
domitru . Ego sum qui peccaui,ego inique egi,isti qui
oues sunt, quid feceruti Versatur mucro tuus contra
me,& contra domu patris mei. a Dauidis poenit tia mox cessauit plaga, quae alioquin triduana constituta fuerat. Extat & alia exempla qu. Anplurima hanc rem confirmantia, in scripturis sacris,velut de Achabrii, iri: Regse de Niniuitis, de Ezechia Rege. Hinc Hierem xviij. dicit. Domihus repente loquitur aduersiis gente,& aduersus regnum ut eradice,&desimam & disper
dam illud. Si poenitentiam egerit gens illa a malo suo quod loquutus sum aduersiis eam, agam & ego poeni
118쪽
tentiam super malo quod cogitaueram, ut facerem ess , M subito loquar de gente de regno ut aedificem&plantem illud. Vides igitur ex scripturis liquidum quoddam esse genus poenarum a Deo comminata rum , quas homo potes auertere, &simul nonnullas . alias esse, quas deprecari neqt it. De utrisque loquens, D.Gresor libri ix. moralis expositionis in Iob capi ij. circa illita. Deus,cuitis irae retulare nemo potest. Mirum valde est inquit quδd 'irae Dei nullum posse resistere dicitur , cum multos indignationi obuiasse eloquia diuina testentur. An non Moses ira: Dci restitit qui poccante populo,is pro eo precatus cst dicens Dimitte illis hanc noxam, aut dele me de libro quem scripsisti An no irae Dei Aaron restitit, cum inter vivo tes& mortuos inutibulum s impsit, atque animaduersiones Dei igni incensi oblatione temperauit Z Aa non Phinees irae Dei restitit,qui cum alienigenis luxuriantes in ipse coitu trucidans,dilum situm diuinae indignationi obtulit,& surorem gladio placauit, An noirae Dei David restitit,qui Angelo percutienti se offerens placationis gratia & ante tempus promeruitξ Annon Helias irae Dei restitit, qui longo iam tempore
.terra arente subductas de coelo pluuias verbo reu
cavit Θ Quomodo ergo irae diuinae nullum posse resistere dicitur, cum multos restitisse exemplis demon- . Od. Vestratu'Sed si subtiliter & haec B. Iob eloquia, & illorum facta pensamus,& verum cognoscimus, quia irae Dei non resistitiir, & verum, quia multi tape re
Omnesenim sancti qui irae Dei obuian ab ipse acci
piunt; ut contra impetum passionis eius oppontatur, atq; ut ita dixeris,cum ipso se erigunt contra ipsum,
119쪽
DECLAR. ART. LOVAN. eosque diuina vis sibi opponit, secumque in eo quod
aduersus squientis iram foris obtinent,intus eos gratia irascentis fouet,& famulates interius leuat,quos quasi aduersantes exterius tolerat. Mosi enim dicit,Dimi . te me, Vt irascatur furor meus &c. Quid est ergo di
cere,dimitte sie, nisi deprecandiansis praebere 3 ac si aperte diceret. Peu quatum apud me vi ahquia o tinere poteris,quicquid pro puto exoras Haec Gre go. Post haec subiungit Aud poenarum genus, in quo per hominem flecti non potest. Cum verb inquit superna elatio sese,ut i dixerim,medullitu s mouet,hac oppositio humana no retinet,nec se utiliter cuiuslibet deprecatio obi jcit,cum semel Deus aliquid ab intimis irascendo disponit. Hinc est enim quod Moses ad petram Oreb veniens,& pro aquae extubitione dissides, repromissionis terram ingredi, domino irascente non
potuit,& scpe de hac re affligitur, saepe des derio se
excitante turbatur,& dispositae ultionis iracundiam a se repellere non valuit,qui hanc volente domino,& a
populo amouit Hinc David qui prostrata plebe postmodum Angeli gladiu praecompesciuit, prius ploras& eiulas nudis pedibus filium sugit,& quousque perpetrati facinoris ultionem ad plenum reciperet, iram Dei pro semetipse temperare nequaquam valuit. Irae Dei igitur resisti valet,quado qui irascitur opitulatur,& relisti omnino non valet,quado se & ad excitanduexcitat,& ipse precem quς ei flanditur no aspirat.Hinc ad Hier. dicitur. Tu ergo noli orare pro populo hoc,
quia non exaudia te.Et rursus Si steterint MQscs,Noe,
& Samuel coram me, non ςst anima ad populu is ri&e. Haec ille. Atqui & hactenus quidem nobiscum satis videntur conuenire aducti M. Primum in hoc L quod
120쪽
ADVER. NOST TEM P. HAERE. ii quod peccatis nostris mortalibus debeantur poenaraeternae in f ituro saeculo. Rursus quod haec remissa quoad culpam,Deus stequenter punit poenis praesentis saeculi. Rursus quod sint culpae, possumus obtinere remissionem tam per poenitentiam, ita & Poenarum tam aeternarum quam temporalium etiam futuri s culi Agnostat nanque & ipse Lutherus purgatorium, ut liquet ex disrutatione Lypsica quam habuit aduersus Echium nisi quὁd Caluinus eb impudentiae prorupe cauta .rit ut neget omnem poenam tam praesentis quam futuri s cui pro peccatis electorum:& si quid patiantur in praesenti feculo, id negat habere rationem poena . Verum in hoc a nobis dissident,qubd non admittant satisfactionem fieri ab homine pro poena debita, tum quod hoc homini sit impossibile Deo,inquam,satisticere.Deo nanq; & parentib. non redditur aequivalens: tum quia hoc videtur derogare beneficio Christi, qui pro nobis sussicientissime satisfecerit. Uerum haec amgumenta multis annorum circulis proposita & soluta in scholasticis doctoribus, possint vidisse si dignati fuissent eos inspicere. Rursus hoc inter nos & aduem os in controuersia venit, an per claues ecclesiae possit quispiam remitti de poena hac restante post culpa remissam. Verum huius defensio magis spectat ad materiam indulgentiariam,quae inserius tractabitur.Scripturae autem docent non selum nos auerteria cenam
deprecando, quae silperest de peccatis nostris, nec se lum vindictam Dei in nos susterendo, verumetiam quod hanc poenam possumus redimere,qui adhuc redimit reddendo aliquid aequivalens atisfecit.Cum igitur iuxta scripturas peccata possumus & iubeamur redimere,sine reatu poenae ipsis dubitae, constat quod