Declaratio articulorum a veneranda facultate theologiae Louaniensis aduersus nostri temporis haereses, simul & earundem reprobatio, per ... S. Paginae professorem d. Ruardum Tappaert, ..

121쪽

D E C L AR. ART. LO VA N. pro ipso possumus satisfacere,osserendo Deo patriali quid aeque gratum, aut gratius illi, quod iuxta legescius pro peccato deberemus serre: verum quia hoo ipsiimonertur diuinet amicitiς,per hunc moau satisfit Deo,non secudum aequalitatem quantitatis,sed secundu aequalitate proportionis: vi pulchre docet tarao dist.xv.& alij doctores. Audiamus quid dicat Greg. o.xxx. lib. praeallegati.Recurrat inquit in memoriam quod per Esaiam admonet dominus dicere.Quiescite agere peruerse, discite bene agere, quaerite iudicium, subuenite oppressis udicate pupillo, defendite vidua,& venite,&arguite me,dicit dominus.Ei quem argui, mus,rationis authoritate cotralatinus. Et quid estquod dominus admonens lacere nos,nisi quod addit: venite & arguite me,aperte insinuans,quantiam bonis acibus fiduciam praestat,ac si patenter dicat. Recte ag te,& animaduersionis meae motibus non iam per de precationis gemitu,sed per iudicium authoritatis o uiate. Et infra interpositis aliquot stripturae exemplis: possunt inquit recti cuilibet per acceptς poenitentiae meritum aliquado praesentis motibus animaduersi nis obviare. Pro intellectu selutionis replicae & pra 'cipue obiectionis,quam ficiunt aduersirij,diligentissime aduertendum cst,quaenam beneficia nobis a Chri sto proueni. at,& quq no ex eo nobis prouenisit. Scienviti, is dum est igitur Christia unigenitu Dei filiu ad hoc prae cisim P - cipue in mundu venisse,& pro nobis passum & mo muni, ut nos Deb patri reconciliaret sublata inimici - tia, quae inter nos & apsum erat propter peccata no stra,vt nos in filios adoptaret, & transferret in regnu.

dilecti filij eius, haeredesque regni constitueret. Hi rotissimum his epith s glebratur in scripturis ut m

122쪽

Λ D v E M. N O S T. T E M P. H.AE R E. catur mediato pacificaxo reconciliator, redemptor. ator, &c. cudo aduertendum nesta horum beneficiorum praestat nobis Chiatus. de talli, loquor nisi cooperantibus ad ca nos disponetibus perfide,& poenitentiam actusceptionein sacramelorum: haec si per nosipsos prinare potuisscimus, Christus ad haec nobis impetranda & donanda non fuisset mo tuus. Hinc apostolus argumentatur Si enim ex lege esset iustiti gratis Christus mortuus esset. Et alibi quod impossibile erat legi,in quo infirmabatur per carnem, Deus filium situm mittens in similitudinem carnis pec' cati,& de peccato dominari peccatum in came,ut iustificatio legis impleretur in nobis,qui non secundum carnem ambulamus,sed secundu spiritu.Quamui autem non possumus ipsi haec praestare, sed necesse sit ut ipse immediate per seipsum efficiat in nobis: possumpstame victiq; nos ad ea suscipieda pr parare,& disponere cu eius adiutorio.Atque ut id,quantucunque pri mus,requirit & perspici atq; ad irado nos prς- uenit, & adiuuado prosequitur,lioco; nostrς saluti ac patris honori magis congruit,quam ti nos sine ulla nostra cooperatione iustificaret patri reconciliaret,in Glios adoptaret, de corpori suo ut mebra visa insereret. Atq; ita re se habere ex scripturis clarissimum est,quet monent,hortantur,prςcipiunt i credamus, Ut poenitentiam agamus, sicque paremus domino viam, vi re. rus videat de inueniat semitas nostras,& coueriamur ad ipsum,ut pr beamus ei cox nostrum,ut illiad emundemus, purificemus. Tertio sciendum,' postquam ia Deo sumus reconciliati;&Christo incorporati,& sicut membra eius vuua eodem quo se iuxta humanam naturam spiritu P iiij

123쪽

imbuti: eadem quoque vita qua ille praediti, non soluino placemus per hunc spiritum, verum opera prae stimus ei grata & acceptaeneque enim fieri potest, ut spiritus qui tam insignium operum est in capite principium,sit in membris otiosus: pr sertim in vitiis,& ab eo vivificatis: verum quemadmodum unus est spiri tus in capite operans,ita est in cetteris membris tametsi copiosius in capite. Non enim ad mensuram dedit ei Deus spiritum: In membris autem est iuxta mensuram donationis Christi, ita easdem exercet Vires, e dem producit opera in membris,quae in capite , ea faciens quae congruunt saluti cuiuscunque membri,per vatia dona dccharisinata gratiarum,quae secum aduexit,ladem,Spem,& Charitatem, reliquasque virtutes.

Quemadmodum autem non possunt patri non pla cere opera Christi,capitis, propter spiritu ex quo prinsciscunturiita eadem ratione fieri nequit, ut ea dc iaciat, quae in membris & per membra fiunt ab eodem spiritu Docent istud palam scripturae. Primum iustificatis donari spiritu Christi, & de plenitudine eius nos. Omnes accihere.Secudd docent nuc spiritu largi d

norum S arismatum spiritualium copia ainuere.

Tertio docent per eundem spiritu asi iustificatos, Mmoueri ijsdem inolib.ad quos est efiicax & mouet in capite. Postremb haec opera Deo patri esse gratissima,& accepti silma, usqueaded ut propter lysa gratia augeat,quae ipsani poenam delet tempora)em: quae re stat post culpam dimissam, imo propter ipsa, vir ciste

docet D.Thona.delet poenam aeternam, imo S ipsam poenam illis ad liqc non lum dispositive concurrentibus, quomodo ea ad iustitiam & reconciliationem concurrere diximus, verum etiam in uuc expellit

124쪽

A D V E R. N O S T. T E M P. H AE R E. culpam,quam detestatur de odit: licet enim tempore simul infundatur atque remittitur culpa: prius tamen natura, non secus atque in rebus naturalibus,sic se ha- bet res,quod nemo seipsum genera nullus sibi vitam' &spiritum infundat, verum causam extrinsccam iaccesse est habeat unumquodque suae generationis & vitae. Verum res ut genita est, corpus ipsum statim ut spiritu vivificatur, incipit producere vitales operationes, easdem quas ea res produci a qua est progenitum S uiuificatum,seipsum vegetando,nutriendo, augmentando,&tandem sibi simile generando, sanando & reparando,si sene in morbum aliquem inciderit,&c. Ita in hoc negotio sepernaturali res geritur, nullus seipsum regenerat,nullus seipsum Christo incorporat,vitam ceu spiritum vivificatem sibi nemo insundit: verum uni Deo & Christo haec tribuuntur, qui haec perse& immediate operatur. At ubi homo iam regeneratus est , ubi Christo capiti incorporatus est: et emperagit operationes,quas ipse Christus,. a quo rege ne ratus est , cuiusque spiritu dotatus est. Hoc exificare volens Saluator ait,loan. xv.Ego sum Vitis vera,& pater meus agricola est: sicut palmes non potest serrest ictum a lametipse,nisi manserit in vite, sic nec vos nisi in me manseritis. Ego sum vitis, & vos palmites: qui manet in me,& ego in eo. Hic fert fructum mut-tum,quia sine me nihil potestis ficere. Ex his igiturnianifestum euadis dogmata ecclesiae de meritis bonorum , de satisfactionibus humanis non solum non derogare quicquam gratiae Christi, aut eius beneficio

detranere, meritumve,aut eius satisfactionem extenuareNe in haec ipsa plurimum ea illustris,& multo commendatiora reddunt, quam esset, si ita res so

125쪽

D E C L A R. A R T. L O V A N. haberet:vt fingunt aduersitas. Quoniam adeo copios

a fuisse talpr Christi redemptio & si istictio, adeoq;

uberans eius meritum,ut in nos quoque redundarint,& nobis vires merendi & satistaciendi obtinuerint:

quod multo plus est,quam si in sua selius persona meritus esset,& satissecisset, & suetus horum nobis i pertiretur ociose degentibus & nihil cooperantibus, ted duntaxat recipientibus operationes eius in nobis. Quemadmodum vitis feracitati non derogat, quM palmites habeat, qui fiuctum proferant copiosissimum: sed vitem hoc maxime commendat, & eius ubertatem praedicat. Certe ut fortassis maior gratia seret condonare filio simul cum cupia omnem etiam poenae reatum, nec tamen honori patris idem congrueret , nec eius sapientiam deceret: nec nostrae saluti conduceret, indulgentia enim nimia seret, non proinde clementia utilis filio Aret, iam secundo, aut tertio peccantem impune in gratiam recipere: citra

vllam paternam disciplinam & castigationem, daretur si quidem occasio non magnifaciendi offensam patris: sicut quidem cecinit: Blandapatrum segnes facit indulgentia natos. Hinc non abs re dixit sapiens. Qui parcit virgae,odit filium situm: ut autem diligit,illum

instanter erudit. Huius consideratione D. Paulus Hebraeos multis modis assiictos consolatur,dicens & simul reprehendit eos,qui obliti sunt conseiationis perscripturam Sapientis Prouerbiorij, Fili mi, noli negligere disciplinam patris,neque fatigeris, dum b eo argueris:quem enim diligit dominus, castigat: flagellat autem omnem filium, quem recipit. Postea subdit aliud argumentum a minori sumptum ea disciplina pat

126쪽

A D V E R. N O s T. T E M P. H AE R E. patris carnalis. Deinde patres quidem sinquit ca

nis nostra eruditores habuimus, &reuerebamur coh& non multo magis obtemperabimus patri spirituum,& vitiemusξ Deinde stibiungens utilitatem liti

ius eruditionis & disciplinae Dei erga suos fideles ad .dit. Et illi quidem in tempore paucorum dierum s

cundum voluntatem sitana erudiebant nos hic autem

ad id quod utile est in recipiendo sanctificationem eius Libssit. Omnis autem disciplina in praesenti qui

dem videtur non esse gaudij, sed moeroris, postea autem exercitatis per eam reddet fuci tam paratissimu. Vides ut maxime deceat sapientiam patris, & congruat utilitati filij paterna dilciplina & correctio,prae sertim in relapse : nam quandoque congruit paternae elementita, ut primam culpam sine sagello remittat: interdum etiam potest esse tanta humiliatio filij ite rato peccantis, ut pater penitus condonet, eam humiliationem vice paternae disciplinae habens. Atque ad hunc modum videmus Deum cum hominibus agere : in baptismo nanque plene tollit primum peccatum , nec ullam exigit disciplinam , correctionem, aut satisfactionem. Interdum etiam relapsis propter vehementiam doloris, & contritionis cum culpa simul remittit poenam omnem, verum hoc nequaquam est regulare. At obijcias. Cum Deus dicatur

non recordari iniqitatum omnium, quotquot inge miscentes poenitentes commiserint, quomodo tunc

in Deo consistit haec vindicta, de tam seuera plerunq;

animaduersi quam requiri dicimus a poenitente3 Ad uis est,qui nesciat hoc obtinere communem loquei consuetudinem, ut dicatur quis non recordari ad-- U. ij

127쪽

DE C L A R. ART. LO V AN. uersum commissa, quado depositi hostilem animum ' de amarum erga cum, 'ui se laesit, quanquam adhuc

requirat reparationem damni sui.Sic ergo quanquam Deus a poenitente adhuc requirat reparari honorem suum,& restaurare iustitiam per satisfactionem, rectis& usitato sermone dicitur,non recordari amplius inb uitatum,quando poenitenti recociliatus est,ressitu o eum in gratiam, & pristinae restituendo amiciciae.

Tu propitius suisti eis inquit Psalmista & nihilomunus ut mox subiungit ulcisces in omnes adinventi nes eorum.Et rursus: Visitabo in virga iniquitates e rum,attamen misericordiam meam inquit idem Dominus non dispergam ab eis, neque nocebo in velitate mea. Vides ut cum ultione consistat propitiatio,

ut cum vilitatione iniquitatum misericorata, non recordans earum,imis neq; nocensmon enim nocet s

gellum patris corripientis in misericordia , & miserationibus, sed quamplurimum prodest: continet enim animum filialem, in timore & amore patris,in quo nisi instanter nos tenuerimus, cito subuertetur domus nost ra.Nullius quoque momenti est , quod adferunt Christum tollere peccata mundi. Item quod Deus p suit in co iniquitates omnium nostrum,qubd laugii res nostros ipse portauit, & tulit dolores nostros. Ad

haec quod dicitur Esi xliij Ego stim ipse qui deleo iniquitates tuas propter me,& alia eiusmodi, quae adse- inurui ale runt aduersus satissectiones nostras acile ex dictis Bl-

possunt Suscepit in se sitie dubio Deus causam nostram,& nostra peccata fastulit, verum non solum in se,& per se,uerum etiam in corpore sito,in quo adhuc quotidie patitur, de satisficit effectualiter, sui sic t quamur j quod inde satisfecit sufficienter. Conantur

praet

128쪽

AD VER. N OST TE M P. HAERE. praeterea euertere id quod putant nostrum praeopuli fundamentum, noli re inquam,sitissictionis, stilicet, scripturam illam. Facite fructus dignos poenirentiae. Cum enim hoc prςceptum bapti Zandis detur,constat non pertinere ad satisfactionem. Baptizandis enim Iemadmodum supra diximus, nulla iniungenda est tisfactio Ad horaicendum est, praeceptum illud e se generale, pertinens ad omnes adultos peccatis obnoxios.Hi omnes ut consequantur remissione & v

niam deli rum debere facere fructus dignos poenitentiae,id est,opera proficiscentia ex animo vere poenitente,& mperente super peccato suo: quemadmodus uctus spiritus dicuntur dona gratiarum, quae proficiscuntur ex spiritu. Eiusmodi fructus poenitentiae di gni censentur cum respondet quantitati culpς,& do loris,quidebet esse iuxta quantitatem culpae .ciusmodi fructus sunt agnitio ost enur,dolor de offensa, pro positum emendandi vitam, dejderium redeundi ingraxiam,amplexus mediorum ad id necessariorum,&eiusnodi, quae quisq; peccator debet habere, ex vi &obligatione huius praecepti Alia,ut ieiunia,vigiliae, leemosynae & abstinentia a multis Der se licitis, & alia de quibus Gregor Chrysestomusque diffuse in expositione dicti loci prosequuntur, quae sit naturaliter ad

effectum verae poenitentiae non exigantur, atque eorum omissio criminc carcat, non tamen omni culpa.

Ad haec frequenter adhortantur veteres, quod haec

conducant ad placandum Deum. Vide Ambrosium in Epistolad quandam corruptam, quam ad poeni

tiam exagitat. Et D.Hierony. in comiarent. super M lach. Ac prianum se . v. de lapsis superius citato. Quos tamen omnes eiusnodi tam operosam,tam vi

129쪽

uam,ardentemque & diuturium pro grauioribus il- lis criminibus poenitentiam docentes,exigentes, hoc agere & exegisse existimamus, non quod miserico diae motas voluerint praescribere, dc tempora, Vt quae etiam quacunque hora peccator ex intimo cordis ve- contriti, humiliatique pro peccatis ingemuerit, de ad ii Lim Gpplex conuersiis fiterit, parata est, sed quod intellexerimus, diuinam nihilominus iustitiam, etiam pro remissis peccatis, secundum corundem magnitudinem squemadmodumpaulb superius etiaeae 1uinis scripturis clarissime denUnstrauimas I p nitionem exigere, quam ipsa ad nouissimum 'adrantem exactura sit: nisi ipsi nos in nobisitaetipsis

. eandem exercuerimus,aut cnaritatis feruore,aut op

ribus pietatis, in 'oximos eius remissionem obtinuerimus. Haec autem quisque ed magis amplectetur, quo spiritu feruentiori fuerit quisque praedituhre praeter has poenas post: culeam dimissam excepta iniuncta per sacerdotem satisfactione, non an ius de necessitate salutis requiritur, quam quod poeni tens paratus sit, submittere Deo flagellum & iudicium,ut si quod immitta patienter serat,sive in prinsenti,siue in fututo foeculo.

De libero arbitrio.

Certa si de tenenduna est, hominem habe re liberum arbitrium, quo potest male αcum gratia Dei bene agere,& post peccatur; admissum Deo adiuuante poenitere , & pe

catorum remissionem consequi. Hoc

130쪽

A D V E R. N o S . T. T E M P. H AE R E. ii OC articulo explicatur naturalis cultas liberi arbitrii cum suis actibus, tam .ijs, quos ex se potest: operari, quis ij quos cum autorio diuinc

gratiae producere Valet , ram: ante,

quam post Ieccatum remissum./Primum igitur re,ctandum est, de ipsa ratione huius nominis, liberum arbitrium, iam olim a patribus in usiim recepti, ad explicandam liberam hanc facultatem in homine existentem iecessarid & inseparabiliter, quandiu m net homo, creaturaque rationalis, quanquam eius usus multipliciter possit impediri, ut patet in pueris &amentibus. Initio igitur aduertendum est arbitrium . Latinis significare proprie, arbitraritudicare: hinc arbitrum communiter iudicem dicimus, non q idem a lege danda, sed a partibus contendentibus assumptum,cuius iudicio,sententia,ac definitio ne iis,quet inter ipses est,determinatur. .ia tum autem es, quod est indet minatum ab utros onstorum, Vel contrariorum, vel contra Poriorum Oopponitur tib rum nouurasitet ideterminato ad inum.Sic ergo liberuarbitrium non est aliud qua indifferens & indetermi- natum iudicium ad hoc,& ad illud P m Latine loquentiam conseuetudine interdum arbitrium ad significandampotestatem transferatur, tam apud sacros quam apud prophanos scriptores. Acunddqubpro- i. pius ad nostrum institutum accedamus, consyderandum iudicio cuilibet respondere suam appetitionem, si ut cuilibet potentiae iudicatiuae respondet suus ampetitus: sensui nanq; respondet appetitus sensativus,intellectili vero appetitus intellectivus quanquam hoc controue Ψ apud Philosephos in langulis potetini in iiij