Declaratio articulorum a veneranda facultate theologiae Louaniensis aduersus nostri temporis haereses, simul & earundem reprobatio, per ... S. Paginae professorem d. Ruardum Tappaert, ..

171쪽

AD VER Nos T. TEM P. HAERE. ad se veniat,nisi per filium. Non enim est aliud nomedatum stib caelo,in quo oporteat nos silvos fieri: alio- . quin enim si vel ex operibus nostris,uel etiam ex gratia patris aliunde quam per filium iustificari,aut suu

ri possemus,Christus gratis mortuus esset. Habet enim dei in iustificationemr modum directionis ' sponentis rationem π modum perueniendi ad tantulam,nempe eis dissidentes is nobisipsis nostra poenitentia, no Irisiue operibus omnibus, Nil orum omulum insissicientiam a rnos es,omne lem in foristo cosiocemus, ab eoiue to tipendeamus,certa persuasi,quia nihil nostrorum conatuupater re piceret,nisi ingratias iij sei, cisi hoc apud ipsum

proeritus est, ut cor contritum & humiliatum non despiceret, verum oculis misericordia: suae respicere

dignaretur pauperculum,contritum spiritu & trementem. Ad consimilem quoque modum sese habet siue fides siue insula prudenti quae illi immittitur iam iustificato, ostendens iusto modum deincetis vivendi. Et rursus unde nam in vita sua habeat,quod Deo placeat,ac usque gratus sit illi,yt ab illo terna retributione remuneretur. vero paenitentia ad iustificatione habet si mrproxima dispositis,quae expclgendo peccatum iustitiam introduci t. Hinc est, quod reliquae scriptura

exceptis Paulinis epistolis,mul id frequentius illi iustificationem tribuant,quam fidei: adhortantes in primis peccatores ad poenitentiam: ut liquet ex vete. testa. dccuavlijs:quo factum est, vivarij errores nascerentur

in ecclesia Dei:alijstion attendentibus ad Pauli doctrinam,soli poenitentiae tribuentes iustitiam, alijs solius Pauli doctrinae oculos intendetibus, seli fidei eandem vendicantibus Ipsa vero catholica Christi ecclesia spi- mussancti directione gubernata, utrisque adinvicem.

172쪽

ho D E C L A R. A RT. L O V A N. collatis,neque huic, que illi selum, sed ambobus simul, & fidei , & poenitentiae tribuit iustificationem. Probe nanque ex scripturis didicit, & quod peccator nisi poenitentiam egerit,peribit:& quod qui non crediderit,etiam si poenitentiam egerit, condemnabitur. Proinde scripturas de poenitentia loquentes ita in terpretatur, ut fidem quoque includere intelligatur: alias verb,quae non nisi fidei meminerunt,sic accipit, ut in ipsa fide poenitentia & contritio cordis includi intelligantur. Quod Apostol. Paulus palam explicuit,dum Ro.x.conclusurus quam habuerit hactenus de iustitia fidei disputationem, sic ait comparans legis iustitiae fidei. Moses inquit scripsit, scilicet Leuit. xviij. Iustitiam quae ex lege est,qui secerit homo,via uel in ea, vita scilicet temporali. Quae autem ρx fide est iustitia: sic dicit de ea.Ne dixeris in corde tuo. Quis ascendet in caelum, ut scilicet inde iustitiam ad nos 4ri deseratὶnam hoc est Christum deducere, idest,hoc est

negare eius aduentum,& cum demu velle ad nos deducere: aut,Quis descendat in abyssum,hoc est Christum a mortuis reuocare, idest negare eu resurrexisse.

H c est mystica verborum Mosi intelligetia qua Paulus spiritu sancto edoctus nobis cxplicuit. Nam ad lia teram Moses docere voluit, quid sectendum seret populo in captiuitatem abducto propter peccata sua,numpe quod ad dominum deberet se conuertere in toto corde suo,& in tota anima suaequod quide mari datum neque silpra ipses positum esse docet, ipsem fvires supcrans,neque etiam procul positum ab uno quoque ipserum, aut in caelum,aut transmare, ut illic differendum sit,qud non possit quisq; pertingere. Sed inquit) iuxta est sermo in ore tuo valde, & in corde

173쪽

ADVER. NOS T. TEM P. HAERE. i ituo ut iacias illum. Haec igitur verba transferens ad iustitiam fidei Apostolus, subdit loco pr tacto. Sed quidὶ Prope est verbum in corde tuo, & in ore tuo. deinde subiugit hoc est verbii fidei quod pr dicamus hoc ipsum sci licet verbum quod Moses locutus est populo Dei,demonstrans ci rationem& modum,quibus pollent a se auertere aut depellere Dei maledictio nes,nempe si se toto corde & tota anima ad ipsum couerterent, futuri ci deinceps obedientes in omni bus verbis suis. Vides igitur, ut iuxta apertam declarationem Apostoli , fides cui tribuit iustitiam , in se comprehendat conuersionem cordis siue poenitentiam.Vnde & in cpistol.ad Gabi. Simili consilio cum ad eum usq; locum fidei dutaxat meminisset:quod id requireret,quemadmodum & in, ea quς est ad Ro epistola suscepta disputatio , ne quis indesiimeret crwris occasionem: tandem c. v. velut concludens disputationem ostendit, quam fidem intellexit in praece dentibus, In Christo inquit neque circuncilio ali quid vale neq; praeputium,sed fide quae per dilectionem operatur. Et quia non obstante tam aperta cius explicatione viderunt alij Apostoli, Petrus, Iaco bus, Ioannes, Iudas,quosdam accepturos ex eius scriptis erroris occasionemaeontra eum inquit) Augusti. de fid.&operib capit.xiii.) maxime dirigunt intentionem,ut vehementer ast aant fidem sine operibusnon

prodesse. Ex eode quoq; Apost Pauli loco c.x.ad Roman. colligimus in poenitentia & conuersione cordis,de qua stripturae mentionem seciunt, intelligi debere fidem includi, ut ex qua procedere debeat. Vnde & locum illum ex Deuteronqui solius convc

sonis & non fidei meminit expresse, aptat fidei, hoc

174쪽

D E C L A R. Λ R T. L O V A N inquies est verbu fidei,quod pridicamus.

ni in ipsa ruitione ex Iubstantia ei non indu litusti poenitentia conuersis coria ut neci Udes in couersionu dc pamitentiae substantia: ideo recte instruit articulus,quodq; admodum sine fide,nullis nostris operiabus, nullaq; poenitentia iustificatio obtineri potest: ita nec sola fide sine poenitetia &proposito viuedi secundum mandata Dei. In qua quidem postrema articuli parte,quid excludat vox sola, particulae sequentes declaran nempe poenitentiam , &propositum vivendi secundum mandata Dci: quae quidem constat extranea esse ab ipsi substantia fidei,quq no est aliti quamoso . firmus assensus,quo quis assentitur verbo Dei,siue res cuipiam a Deo reuelatς At obi j ciet sortassis quispiam . . iuxta apostoli doctrinam,iustificamur fide sine operi caelis ad Rom.Ex operibus legis non iustificabitur omnis caro cora illo:& paulo inserius. Arbitramur hominem iustificari per fidem sine operibus legis.Item c. iiij. Si Abraham ex operibus iustificatus est,non habet gloriam apud Deum. Item ei qui non operatur fides operatur ad iustitiam. Ex quibus quide locis consequi videtur,qubd iustitia non ex operibus; .sed ex fide sine operibus,sive ipsim esse ex sola fide. Respondendum Paulum in tota hac epistolapalam opponere opera lcgis,inab & opera simpliciter ipsi fidei, sicut & legem ipsim gratiae opponit: quemadmodum liquet t. am ex ultimo potissimum loco, quem ex ipsbadducit obiee ioci,qui non operatu crudenti autem in cum &c. quam ex ca.v3.ubi ait:Non enim estis sub

lege,sed sub gratia. Iis ergo duntaxat operibus iustitia detrahit ceu iustificandi vim, quae non procedunt ex

fide sed ex selis liberi arbitrij viribus, aut duntaxat admi

175쪽

ADVER. NOS T. TEM P. HAERT.miniculo legis adiutis, certe quod praeter fidem requiratur ad iustificationem obtinendam conuerso cor dis per poenitentiam ad Deum,palam ex Paulo demost auimus: &tota insuper reliqua scriptura nusquam non manifestissime demonstrat. Ipse D. Ioan. domini

praecurso nunciusve praedicationis a poenitentia cxorsus estatem postea secit ipse Christus. Poenitentiam agite resert t.iiij dc v. p. siti euangelij) appropin

ni & credite euagello. Et apud eunde c. xiij. ait domunus.Nisi poenitentia habueritis,omnes simul peribitis. Similiter D. Petrus in prima, quam habuit post Christi astensionem ad populum cocione,poenitentiae necessitatem claris expressit verbis.Rogantibus enim Iudaeis quid facere de rent:repletus spiritusancto respodisse legitur. Poenitentua agite,& baptizetur unusquis que vestrum in remissionem peccatorii. Et c.viij. aes . idem Petrus ait ad Simonem Magum. Poenitentia age ab hac tua nequitia,& roga Deum, si sorte remittatur tibi hcc cogitatio cordis tui.sic D.Ioan.in apoc. intro . ducit angelum loquentem ecclesiς Ephesinae. Memor est , unde excideris,& age poenitetiam, & prima opera fac Sed quid adhuc locis recensendis immoramur3 Plena est scriptura utriusque test commendatione poenitentiae nus luam no eius utilitatem & necessitatem declarans,imo eam multo freque ius inculcans quis fidem: excepto enim unico Paulo,ut supra diximus,reliqui striptores rarius expresse tribuunt iustificatione&salutem,poenitentiς aute stequentisii ne : qudd li cst proxima dispositio ad iustitiam obtinendam, ut diximus,si ea fidem includat & supponati, quandoquidem ipsa estinitiale fundamentum omnis boni. Fides

176쪽

D ECLAR ART. LOVAN inquit apostol. est substantia&fundamentum spe

randarum rerum, sine qua Deo non solum non placere valemus,sed nec ad ipsiam accedere possumus, ut placeamus. Nec opus est ad eam restituenda pluribus uti testimonijs,quoniam haec nusquam non se palam offerunt nec super ea re ulla nobiscum adueclari s est

controuersia.Fatentur enim tam aperta scripturarum

testimonia,eaque innumera quorum paucula quaedam recensuimus.Adhςc docet idipsiim ratio natur

iis,poenitentiam necessarib subeundam, siue a filio si atri,sive a seruo si is domino cupiat offense reconcibiari. auis enim pater silium ingratiam recipiet,quem non poenitet offensaeZQuis dominus seruo reconcili tur,quem non poenitet deliquisse Z Unde non videtur nobis probabilis quorundam sententia, docentium vehementem interdum dilectionis ardorem qualis esset eius, qui raperetur propter Christum ad mare riu Cipplere,quod poenitentiae deesset.Indecens enim videtur,si inquirens amicitὰ patris,aut domini reconciliationi merito offenser,nondum compensata, post que iniuriam non oblata ad minus satissectione temerarie accedere pro pace non veretur offensum: v riim primum poeniteat veteris vitae decet,qui vult nouam inciviare, de resermare amicitiam deperchiam. Exceptum tamen volumus cassem, quo quis praete mitteret poenitentiam,ed quod citra culpam non occurrit memori ante consessa peccata. Similiterpnar

terpoenitentiam admisserum delictorum requiri propositum vitae emendandae in miselam est. Qui nim ult alicui reconciliathoportet offerat se paratum ad seruandum leges amicitiae, quae sunt idem velle

Sidem uolle . Necessanum igitur est,ut qui offensi

Chri

177쪽

A D V Ε R N 6 s T. T E M p H AE R E 'Christi amicitia rursus inire studet: paratus sit illi detreceps,illiusque mandatis subijcilr sertim cita offense

quς inimicitiam pepererae contigerat per praeuaricationem mandatorum ipsius.

De obiecto stii.

Fides,qua quis firmiter credit Sc certo statuit propter Christum sibi remissa peccata esse, seque possessurum Vitam aeternam,nullum habet in scripturis testimonium: imo eisdem aduersatur:& si firma dc certa spe expectare debemus in hac quidem vita per sacramentum baptismi de poenitentiae peccato- .rum remissionem, in futuro autem socculo

vitam aeternam. IR C A hunc articulum primum ex- sticam fi-plicandum est, quid sentiat aduersari j. Primum igitur in hoc nobiscum con uersariorum. ueniunt, quod faciunt obiecitim fidei verbum Dei quςcunq; c5tineat, siue pr sentia,sive praeterita,siue futura,siue commina tiones,siue permissiones,sive res exhibitas,sive exhibe verum hoc Dei verbum aristant ad scripturas sa- Iaci, cum per ccclesiam citra cripturas mucta prodiderit Spiritusiunctus unde dicunt,queadmodu & nos ipsam primam veritatem nobis reuelatam, esse se ale obie

vim fidei, cuius conditio ipsi essentialiter adiuncta, ob quam illi fides immobiliter innititur , est veritas ipsius Dei reuelantis,per quem sit,ut sicut non potest

178쪽

D E C L A R. A R T. LO VA N. ipse mi , i a nec nos fallere potest. Duo autem potishmum aiunt Deum nobis in scripturis pateticere: Vnum qualis ipse sit in seipse: alterum, qualis sit erga nos,videlicet optimo &hlus cniam dici possit ess

ctu, charitate maiore,quam ulla mens ad plenu possit concipere. Quem affectum testificatus est nobis, dum filium situm unigenitum in hunc mundum nabsit,cum te pro nobis incarnari voluit,atque in natura assumpta pati & mori pro nobis, ut scilicet nos a peccato & morte liberaret, & patri suo reconciliaret, in filios rursus adoptaret,& haeredes regni, a quo per

peccatum excideramus,rursus constitueret. aliaq; in

xima & preciosa nobis promissa donauit: quae omnia in scripturis suis explicare dignatus oblata persidem accipiamus. Hanc igitur Dei bonitatem, siue bonam voluntatem erga nos,quam scripturet multiplicuter explicant,volunt esse vcstit sormale rationem obiecti fidei,non secus atq; est ratio veritatis Dei. Primum igitur in primis docent hanc debere respici,attendi αconsyderari a sde,ita ut alia omnianon cadat sub sidenisi per relationem ad hanc Dei bonitatem. Comminationes proinde ram, visionem, evindi tam Deila nique aeternas m acerbio imas quassumet de reprobis, Volunt fide non respicer nisi quatentu dicita sunt a Deo nobis optime voluti fuatenus illorum conode uisne tererit ad apprehensionem acceptationem bonitatis eiu , beneficiorum quae tota reliquascriptura proponit co giama perfidem. qua credo us omnia QMisium nais

et re impertiri perfilium emi fonem peccatorum,ipsam quoque is litiam, tam aeteream, & sic petium de assecutione illorum tantorum bonorum allectu in ipse Deo conquiescamus, pacemque Plenam habea

natas.

179쪽

ADVER. NOST TE M P. HAERE. imus. Hanc fidem runt necessam exser ere charitatem, mi uam , esse, non quidem mita emendiciata a

charitare,cum ipsa eam sed mitam habere ossi ritum,qui ipsam donat, . quie efficit. Qtiis enina inquiunt certissime & ins illidiliter persuasus de eiusmodi assectu & amore inexplicabili Dei erga nos,

poterit tantum amatorem non redamare, non to

tum & plenissime ei subijcere , totum se in eius obse quium M proximorum propter ipsum imPedireὶ Cha ritatem ergo Dei faciunt fructu dei, cν piritus in piranti dem,qua misit iustus,ut ex iij. pit. Abacuc, docet Apostolus j. p. ad Rom.Hinc dc de seipB dicit . ad Galat ij. Quod vivo ego, in fide filij vivo. Et rursus:Viuo iam,non ego: vivit vero in me Christus. Ad id autem, quod obijcimus ex apostolo. Nunc autem manent tria haec,fides, spes, & charitas: maior autem horum est charitas. ex quo consequi videtur, charitatem dici fide maiorem,& eam seperare dignitate.Re mares harespondent charitatem dici maiorem de, non quod sit dignitate praestantior,sid quia latior es, ta ad plura si ex

rendi ad Deumscilicet, di ad homines,hOsq; tam amicos,'uam inimicos,iam vivos quam inortuos. v des uunt aAM Deum,Deis et rebum respiciat.Posticiano volunt aduersirij hanc et uam esse ab eo, quis mel vere credidit inseparabilem: quoniam inquiunt per eam homo Christo datur: oues autem Christi nemo potest rapere de

manu ipsius. Quod si obijcias Petrum, qui tamen fide habuit,& tamen post Lisceptam semel fidem negauit dominusuum, &proinde ab ea fide excidisse. Respondent Bucerus de Caluinus, Philippo &alsis plerisq;,Vt carimi,.. pino dissentientibus in Petro fidem non jussi extinuam, duntaxatisitam,ut desineret exercere vires

180쪽

iu DECIDAMAR T. LOV AN. sitas,quas tamen postmodum resumpsit. Hoc etiam aduertendum est, eis non utis esse credere in genere,&misericordem, Deum esse propitiatorcim minem,

nisi quisque apudse certori a quoa,quod Deus ipsi tm sericors,es propitius,nsi imputans amplius delicta, sed

in gratiam recieiens,propicr Christu,non secus,quam si expresie sibi toret Dei verbo. Tisti remittuntur pe cata. Scripturae enim inquiunt) uiuuntur et niversiliter, neminem excipientes credentem is participatione bene

liciorum sili, Dei. Hinc Apost ad Galat. ij. Quod autem nunc vitio in carne,in fide vivo sit j Dei, tui dilexit me, & tradidit semetipsum pro me. Quem locum. Chrysesto. citans lib. de compunctione cordis sic ha-

-s afctu, sinu delis, Ut beneficia domini hui,

quae communiter datasent omnibus, qua bi seli prae si ita computet, quasisit omnium debitor, C 8ro omni bis, ipsi ius habeatur obnoxius. Hoc enim fecit Paulus qui mortem domini,& laluatoris nostri,quae pro uni

uerse impensi est naudo, ibi soli praestitam dicit, qu si enim de se selo loquens,ita seribit.Quod enim nucvivo in carne,in fide filij Dei vivo. Et revera quid in , terest3Si & alijs praestitit,cum quae tibi prcstita sint, ita integra sint, & persccta, quali nulli alij aliquid ex his fuerit pnestitum. Idipsum ibidem pluribus prosequi

tur,ut licet in ipse autnore videre, in eodem loco. Ha ctenus ergo optima fide,& ca qua potuimus probabilitate,proposuimus aduertitiorum de fide sententiam, quam in nunc modum reperies in Caluino di siriptam, in inst. Christ. titulo de fide. Fides Euangelica est frina certaq; cognitio, quae gratuite in Christo p aemissio sies thes Veritate sui data, per spiritum unctum reuelatur, argumcin . & cordibus obsignatur. Re 'nciri igitur ad hoc