Declaratio articulorum a veneranda facultate theologiae Louaniensis aduersus nostri temporis haereses, simul & earundem reprobatio, per ... S. Paginae professorem d. Ruardum Tappaert, ..

201쪽

A D V E R. N O S T. TE M P. II AE RE. aeternam: ergo non ex iustitia, sed ex sua liberalitate

mera donat vitam aeternam, quanquam fortassis iuxta Operum proportione,ut bene operanti det gloriam,melius operanti meliorem,optime autem maximam.Rς ndendum ad illam phantasia,quam quidam aduersariorum confinxerunt, quod ad saluandus ripturas,quae docent Deum redditurum unicuique secundum opera quae gessit in corpore, additum esse in articulo quod Deus Iamiuam iustam mercedem miram retribuat aeternam.Siciat Paulus ait.Fidem seruaui,

cursum ctaimmaui,de reliquo superest mihi &c.Qu sentetia Pauli nullo modo patitur ut dicas,qubd Deus reddit gratiose vitam aeternam, iuxta opera sua: dicit enim ibidem,quod coronam iustitiae reddet unicuiq; tanquis iustus iudex, ad iudicem enim spectat unicuiq; pro meritis reddere.Verum diligenter aduertendum,qubd quemadmodum Thomas tradit, dist. xlvi. xiiis. sententiarum attendendum esse in praemiatione bonorum & malom ratione distributivae iustitiae, per quam constituitur aequalitas inter recipientes: quod contingit secundum hoc,qubd quilibet aequaliter accipit pro meritis: non autem attendenda est iustitia comniurativa qua constituitur aequalitas intcr dantem & accipientem,& datum & acceptum. non enim

potest esse eiusmodi aequalitas inter Deum & homines simpliciter: quia homo non potest recompensare aequitialens benefici js a Deo acceptis. Dijs & parentibus Philosepho teste no redditur aequivalenAed aliquo modo eius iustitiae saluari potest,inquantum homo retribuit Deo secundum siuum modii, sicut Deus' homini secudii modii suum beneficia: ut sic se habeat Deus ad suam superabudantiam,sicut homo ad suam - Bb iiij

202쪽

paruitatem. Ex quibus duo licet colligere. Primum non excludi rationem iustitiae: quia praemium valoris excedit meritum: quemadmodum in supplicijs reddendis no excluditur ratio iustitiae, quia redditur amplius quam debetur: q; ob id in malis mala reddedo iustitia non seruatur, quia misericorditer demerenti in parte parcitur :sed selum sequitur excludi iustitiam commutatiuam stricte dictam, quam tamen aliquomodo seruati,si intelligere cupis,transserre debes comsyderationem ad principium bonorum operum,nempe ad Christi spiritum, inhabitantem cor nominis iu-iti: ex quo fiunt opera bona, & dignitatem diuinam sertiuntur Consyderare inquam debes,ea opera non esse opera hominum, sed filiorum Dei & membroruChristi, ac hominum diuinae naturae consertium. Secundo ad admittendam hanc propositione. Deus dat homini iusto bene operanti,pro bono opere vitam aeternam. In iustitia enim distributiva, qui distributor est,per se non est obligatus ad distributionem,sed accidit ei, qui ex superiori mandato executor est distributionis. Vnde communitas illa libera non violat iustitiam,si non distribuat bona communia, sicut nec David iustitiam violabat,quia non infligebat sibi, aut infiigi curabat poenam in lege adultero debita. Sic in Iosito Deus pater,quia supremus est omniu iudexim habens superiorem,licet n5 utatur iustitia diastributiva,si non redderet unicuique secundum opera sita,nihil tamen per se laederet eam,non magi non reddendo pro benefactis vitam aeternam, quam non

retribuen se pro malefactis Lipplicium: neque in hoc homini faceret ullam iniuriam, sed sibijpsi dum sitae promissioni deest. Verus dominus Iesus secundu naturam

203쪽

tura humana constitutus iudex vitiorum & mortuo ru,tenetur ex maesto patris,a quo constitutus est cxecutor distributioni operarijs reddere mercedem unicuiq; iuxta quod in vinea domini desudauit. Obijciut

praeterea aduersarij sententiam Beria. in se . de annuciatione Mariae, ubi videtur palam tollere omne meritum hominisa i ex sententia apostoli,qua assirmat non esse condignas passiones huius temporis ad suturam glariam. Iam vero,inqui de aeterna vita certuest,quia non sinat condignae passiones ad futura gloriam,nec si unus omnes substineat, denique quis melior est ProphetaZtamen & ipse necesse habuit dicere. Ne intres in iudiciu cum seruo tuo domine. Similes sententias colligunt ex eode,velut quod ait ser.lxviij. in cant.Hic no est quod quaeras,quibus meritis bremus, nu prisertim cita audias apud Propheta.Non propter vos,sed propter me ego iacia. Sussicit inquit,)ad meritum seste,qubd non sussiciant menta:& infra. Ad merita satis est,ti meritis non praesumere . Rursiis ser. xvj. in psalm. Qui habitat. Hoc enim est totum meritum hominis,si totam spem sua ponat in eo, qui . totumhominem saluum facit. Verum si diligeter loca, quibus aduer j haec citent , cons yderentur, plancnullus est in quo non statuit meritum.Verum mos esth reticoruomnium,ut scripturas ita & patrum authoritates truncatim citare, quo sic facilius simplices nihil amplius con*derantes,quam quod tibi audiunt proponi circunueniant. Non ergo aliud vult Bernardus his omnibus sententijscitatis, quam quod superius ex Augustino ostendimus,nempe non esse hominis merita ex se,nis gratia Dei praeueniente,& adiuuante

ut fiat inerita. Vnde in loco primo proposito in princi

204쪽

DE CLAR AE ART LO VAN., pio illius seri nonis sic lubet. tacdum cst,quod aeternam vitarn nullis potest operibus promereri,nisi di iis iletur hoc ess,ut dicit Augia ex Paulo,nisi ex gratia detur nam & gratia Dei sunt ipsa bona opera: quibus iusta merces redditur. Quod vero addit sper inaduertentiam superius scribere omiseramus neque enim talia sunt hominum merita, ut propterea vita aeterna debeatur ex iure: aut Deus aliquam iniuriam seceret; nisi eam donaret. Nam ut taceam, qabd merita omnia Dei dona sunt: & ita homo magis propter ipse Deo debitor est,quam Deus homini, uid sunt merita, omnia ad tantam gloriam Verum quam nihil h c d rogent meritis,ex his quae supra diximus, patet Certe idem Berii. paucis quibusdam interpositis, sicut & in antecedentibus secit, palam se explicat. Ita de meritis

inquit) si credis non posse homini per Christum non sufficiti, donec tibi perhibeat tectamonium spiritatus veritatis. Et alijstam crebro & euidenter suffrigatur metitis,ut nullus omnino reliquus sit tergi de

landi locus, cum idem dehiscum Augustino Am . brosio, & reliquis patribus senserit: a quibus duabus columnis firmissimis Augustino stilicet& Ambrosivi

nemo,inqui quodam loco,iare avellet,senlxxxi. supercant Ex libero arbitrio,inquit homo ad promeredum potens: omne etenim quod secerit bonum,malumve, quod quide non facere liber i sit, merito ad meritum reputatur. Vbi autem no esst libertas,ibi nec metitum. Idem tradit in traia de grata& lib.arbit. & alijs quam plurimis locis Ad sentetiam autem Apostoli,qua assi arnat noli esse condignas passiones huius temporis adstituram gloriam in duratione & qualitate, intelligit ita quod neget comparatione intereas,& vitana aeter

205쪽

rum. Quoad durationem, quia passones huius ici iis breues sunt,at futura gloria ςternaest. Qubad qualizuem aucep ii sonu,pr sentium molestia de acςrbitas omnis nuthim habet comparationecum delectatione& gaudiis,quae edaciet sutura gloria. at ad valorebi' autem,pretium & stimationem,nullam facit Apostolus comparationem: quinimo obfuisset eius intentioni magis 5 proposito,quam quadrasset minuere ves reii Pretiu de aestimatione passonu huius teporis, ad quas sertiter perseredas exhortatus, ex co*deratione niturς gloriς,aliquando propter eas reuelandae: quin multo magis congruebat,ut sicut alio loco dicit,aestimaret id, luod momentaneum leue tribulationis nostrae sepra modum operarima num gloriae podus. At consimilem sensum certo recte diceretur. Non sint condignae delectationes huius temporis,aut voluptates,ad suturam poenam,aut supplicium.Qua sen a minime negatur voluptates demereri aeterna suppila,sed significatur mometaneu esse quod delectat, ii conferatur ad qternu quod cruciat.Rursum paruam admodu esse,aut nulla delectatione coparatione acerbitula supplich propter eam postea secuturi.

De sacramento Confirmationis & extremae V nctionis.

Confriniatio I extrema ynctio sacrametasunt 1Christo instituta, sed non ut duo prscedentia ad salute necessat ia: ex contemptu to

men illa omittere mortale succatum est. Cc ij

et c

206쪽

cramentum esse liquet ex ijs,quq supra in declaratione primi articuli dicta sunt. Sunt enim signa sensibilia , sub quibus Deus nostram salutem inuisibi operatur. Equidem quod signa sint externa &sensibilia,probatione non indiget: quod vero sub illis Deus tautares operetur in nobis effectus,id ex scripturis simul S coneordi patrum traditione, & gen talium conciliorum definitione, totius hae ecclesiae, consensu manifestum faciemus. Primum igitur de confirmatione arirtuna est testimonium aes. viij. ubi resert Luca , quod baptizatis ad impositione manuuapostolicam dabatur spiritussanctus. Non venit aute titussanctus vacuus ad homines, sed secum sua ad sere dona ac charisinata, S effectus tautares. Idem quoque reserta Lxi, Cum imposuisset Paulus inquit Lucas illismanus, qui baptiZati prius erant in nomi ne domini &c. venit spiritussanctus super eos At Gessortassis tunc per impositionem manuum datum spiritum fuictu , S per hunc largitu donum linguarum prophetiae,atque miraculoruim Unde & in loco pro

allegato su bditur:& loquebaturorijs linguis & prophetabant. Quibus verbis videt' velle explicare ef sectus venientis seper eos spiritu quibus Paulus manus imp0suerat: quam di si fuerit tunc sertassis sacramentum,iam tamen esse desisse,sicut & eius es sectum. Dicendum illos. quidem tunc temporis suis.

se effectus confirmationi , verum non erat is primarius & principalis, sed accessorius inutilitatem ecclesiae,quq tunc eiusmodi dona requirebat : ut inserique ex Augustino di tur Verum primarius & principalis

207쪽

AD VER . Nos T. TEM P. HAERE lis ctus . huius sacramenti erat robur & fortitudo a nimi constanter confitendum fide Christi etiam in ipsis medi)s periculis S tribulationibus ingruentibus: quod etiam dominus explicauit, cum discipulis di ceret , Luc. xxiiij.Sedete in ciuitate, quousi; induam, ni virtute ex alto,& act x. Accipietis inquit idem Christus in virtutem superuenientis spiritus sancti in vos. Deinde velut decibans ad quid haec virtus redditura

esset eos sortes,nempe ad audacter testificandum nomenChristi,subdidit. Et eritis mihi testes, inquit, in

Hierusalem,&in omni Iudaea, & Samaria,& usque ad ultimum terrae. Eundem effectum huius sacramenti concorditer explicuerunt uniuersi patres, ut de quamplurimis mox in mediam proferemus. At ob-hciunt aduersi ii confirmationem , quam defendimus, nihil habere commune cum manuum impositi meme8;enim amplius manus imponuntur,sed chrismate in uote via tu qui confirmari dicuntur. Proinde & si fuerit impositio manuit sacramentu,non videtur inde consequi nostra chrismatione esse sacramentivdicumh c cum illanihil videatur habere comune,

neq; eius ulla videtur in scripturis fieri metio, aut exemplum usquam haberi: & proinde videtur esse inuentum hominii,priter Chiliti institutum & ordinationem,imbsacrilesam, quia immutat authoritatem

de manuum impolitione. Ad hanc obiectaonem re-bndendum cst, quod tametsi Chrismatica unctio,

in qua adhibita certa verborum forma,perscitur consecrati nihil me commune habeat O manuit impositione,cum illa tame in effectii conuenit primario illo M pri pali impositionis manuum. Ratio autem cur tunc habebat illa miracula coniuncta,& non nunc,

208쪽

xvj.Neque enim,inquit, temporalibus & sentibilibus miraculis attestantibus per manus impositionem mod5 datur spiritus sanctiis, sicut ante dabatur ad commendationem rudis fidei,&ecclesiae primordia dila - tanda.Quis enim nunc hoc expectat, ut ij,quibus ina . . nus ad accipiendu Biritum sanctu imponuntur repeti ite incipiant linguisloqui Z Sed inuisibiliter&laten- . ter intelligitur per vinculum pacis eorum cordibus diuina Horitate inflammari. Ecce vides candem se caulam,cui tunc visibiliter dabatur spiritus tinctus,

de cum eo dona manifesta,quae crant miraculoriam: nam idcirco tunc donum dabatur miraculorum, ut

ecclesia adhuc recens incrementum fidei caperet, & cius primordia dilataret, signis talibus conlirmant, bus praedicationem apostolicam. Nunc autem dii tata est ecclesia,& fides confirmata illis,quq non dubi tamus facta,miracula, & tot martyrium constantia, ac tam copiose populorum consensit firmissimo. E dem autem tempore quando ipsa spiritus donatis rat alioqui satis manifesta,non erat ores aliquo exter no signo,alio hoc significante. Verum ad solam in positionem manuum apostolicam,dabatur iritustinctus.Cessantibus autem illis, congruum fui ut signualiquod institueretur , ad designandum inuisibilem spiritui donationem & essectum ad quod conuenienter instituta estloco impositionis manuum chrismatioins ont cum certa verboruimsermae quanquam hu ius rei nulla fiat in scripturis mentio. nam neque u

quam inscripturis legitur, quod a. domino manda - tum habuerint Apostoli, positione manust donandi

209쪽

Α D V E R. . N O s T. T E M P. II AE R E. spiritumsamnum: quod od si habuissent, nihilominu saeque licuisset eis ex spiritus instinct u,qub dirigeban

tur aliud signum ordinare,atque licuit, circa irmam baptismi,quae tamen expressis verbis cis erat a domi

no praescripta. Ab ipsis autona Apostolis hunc prosectum ungendi ritum in confrinatione, ipse Dyon. Areopag. Paulo contemporaneus testis est in Cith. caetalestis Hierarchiae,scribitque in haec verba, cum multa praemisisset de chrisinate,& eius consecratione,consc- crationisque ritu & vsii, Dicendum tantum inquit ritussancti consummans unctio largitur , quod palam ad hoc sacramentum pertinet confirmationis. Item testatur Clemens sit cilbr Petri in epistola ad cim την Iulianum episeopum.Dicit enim festitiandum esse omnibus sine mora renasci Deo,& demum consignari

ab episcopo idest septi semein spiritu gratiam'accipere: quia incertus cst: uniuscuiusque exitus vitae.

Cum autem regeneratus seerit per aquam,& postmodum spiritus septi mi gratia ab episcopo,ut memoratum est,confirmatus inquit quia nas nunquam pem sectus Christianus esse poterit, si non necestitate: sed

incuria,aut voluntate remanserit, ut habeat quod a Petro accepimus,& caeteri Apostoli praecipiente domino docuerunt. In quibus verbis aduerte confirmationem appellari ctiam consignationem, ex ritu quo tunc usa est,& nunc ctiam utitur ecclesia consignado, scilicet, frontem signo crucis ex sacro chrismate : a ratione etiam ab alijs chrisina dicitur a materia denominatione sempta. Confirmationis aurem no risinis camen ratione effectus sertitum est. Eidem rei testificaturEusebi.ri eccle&iss .capitul.xxxii;.ex epist orne.

Pa ς Item EusebiusPapa in epi ad epi opos Capaniet.. Cc iiij

210쪽

Manus inquit impositionis sacramentum mastrave neratione tenendum est, quod ab alijs perfici non potest, nisi a sit is suerdotibus: nec tempore Α-postolorum ab alijs quam ab ipsis legitur aut scitur peractum esse:nec ab alijs quam qui eorum locum tenent perfici poteraut debet fieri Item Melchiades Papa ad uniuerses per Italiam Episcopos, Spiritussanctus

inquit in confirmatione augmentum praestat & gratia:& quia hoc mundo tota grate victuris,inter pericula gradiendum est: ideo in baptisino regeneramur ad vitam,post baptismum confirmamur ad pugni regeneratio per se laluat mox transituros, confirmatio armat & instruit ad agones de praelia huius vitae. De eodem magnific habet Cyprianus,& multoties illud sacramentum appellat Lij. epistolarum epistot j. &Ujaepist.xij item lib. de unctione chrisi natis. Non st,in quit,medendis corporibus vinnio instituta: quia san- 'istificatis elementis, iam non propria natura praebet essectui sed virtus diuina potentius operatur radest veritas signo,& virtus sacramento ut & ipsis rerum efficientis gratiae dignitas pateat, & interiori homini, quanta ei ex his detur authoritas deiformi conuersitioiae t sanctis moribus innotescat, ae paulo inserius. Ex hoc humore constat descendere omnes grati rum diuisiones, quas spiritus lanctus prout vult, sinculis largitur. Do.Augustinum citrauimus sup ue rum quia uno tantum loco de eadem rescribit, cibij-ciamus adhuc untina atque alterum locum. h. cotraliteras Petiliai cap. ciiij. dicit . sacramentum clitisinatis in genere visibilium signacularum sacrosanctum esse sicut &ipsum baptismum. Item libr. xxv. de Ciuita.' Dei. c.xxvj. Diui Hieronymi quoque aperta est de e

dens