장음표시 사용
221쪽
est corpus meum: nulla intueamur ambiguitate, sed credamus, & oculis intellectus hoc pe spiciamus: nihil enim sensibile nobis traditum at Christo cst: omnia enim quae tradit, insensibilia sunt. Sic & in ba risino per aquana, que res sensibilis est, donum lud conceditur: quod autem in ea confiditur,regeneratio,scilicet ac renouatio, thielligibile quidem est: nam si incorporeus esses unde ipsa doria incorporea tradidisset tibi : quoniam 'vero corpori coniunctii est anima tua, insensibilibus intelligenda tibi tr duntur. O quot modo dicunt, me eia fimam
ciem eius claedere: evellem eve timenta scalceamenta
contrectare: Esum igitur et iis, ipsem comedis, ipsum tangis, minimenta eius desGras iidere : ipse everose m tibi tradidit,non me evideas solum , merum tiam it tangas, eratis te habeas: Haec ille. Nec opus
est in citandis aliorum patrum,quotquot scripserunt unquam a temporibus Apostolorum ad haec usq, tempora, testimonijs, que poteris videre apud eos,qui de crescripserunt,& valde copiose in Roffensi aduersas Oecolampadium: quoniam ipsa domini saluatoris verba ita aperta sunt,ut iam diximus ex Chrysest. vi etiam si nulla extarent veterum monimenta, nulli generalium conciliorum definitiones, quae super hac re extant plurimς,Ephesin primi,Lugdun. sub inno. iij. Constan.Florentini,concilia, & aliorum quamplurimorum:tamen nullus deberet merito mentem pulsare scrupulus , stiper veritate huius articuli. Id quod&ipse Martinus Lutherus confitetur in quadam epistola quam seribit charist . in Christo amicis in Amgentina cum tamen, siciat ibi testatur summo studio adnisus suisset textum,si quomodo licuisset, ad alium
222쪽
DECLAR. ART.. LOVAN. sensum torquere, quam rem dicit sibi valde ingenitam,idoe quod hac ratione videret se valde posse i
commodare Papatula At dices fortasse verba quidem illa domini aperte testari praesentiam realem corporis & sanguinis sui in sacramento,quod ipse tunc coram Apostolis celebrabat, in nouissima coena.At inde non consequi sacerdotes nunc hocipsum effice re , vissimiliter praesens sit realiter in Eucharistiae se cramento, nec Apostolos ipsos id essicere potuisse & ut demus potuisic, non consequi nunc sacerdotes nostros idem posse.Respondemus ad utrunque horii,& primum ad posterius,ipsa domini verba, quae arox celebrato hoc mysterio subiungit dicens. Hoc facite in meam comemorationem: ipso etia D.Paulo inte prete , docere datam esse a domino Apostolis potestatem faciendi, quod ipse faceret. Et ut ad prius argumentum res ondeamus.Sub Apostolis,laquam ecclesiae pastoribus,quoniamvoluit dominus celebrari mysterium, usque ad sceculi cosummationem, in ecclesia dicente Paulo . Hoc quotiescunque feceritis,mortem domini annunciabitis, donec veniat,dedisse authoritatem diffundendi hanc consecrandi potestatem in alios sibi succedentes Episcopos. Erant enim Apostoli, sicut & nunc episcopi, constituti a Christo dispensatores mysteriorum Dei: ut quam ab ipsi acceperant, in alios transferre queant consecrandi potestatem: in alios maiorem, in alios minorem:& rursus quidam ipsorum maiorem, alij mmorem: unusquisq; secundum tradiram & sibi commissam dispensatione, eius. fines & terminos. libid inprememoratis domini saluatoris verbis intellexerunt concorditer omnes patres. Si verbum Dei vivum est de eiscis linquiti Da
223쪽
A D-R. N O S T TE Μ P. III AE R E. Damascenus lib. iiij. brthodoxae fidei xiiii. & omnia quicul voluit dominus iecit in coelo & in terrasi di xit,fiatrux,&facta est,fiat firmamentu,&factu est. Si verbo domini caeli firmati sunt, & spiritu oris eius omnis virtus eo ii:Si caelu & terra, aqua,ignis & aer,& omnis ornatus eortim verbo domini perfecta sunt,&homo ipse ubique diuulgatum animat: ii volens ipse Deus verbum Letus est homo,& ex sanctς virgins purissimis sanguinibus in seipse sine semine carne susten
tauit,non potest panem suijpsius carnem lacere,& vi nun a & aquam sanguinemZDixit in principio. Producat terra herbam virentem, & usque nuc pluuia facti producat germin diuino coadiuuata de vigorata precepto,dixit Deus,hoc est corpus meu, &sic meus est sanguis,& facite hoc in meam comemorationem, &omnipoteti,inqui eius prςcepto donec veniat,essicitur. Deinde obstruens quaerentibus, quomodo hoc posset fieri.Sic enim dixerit,inquit,donec veniat,& fit pluuia nouae huic agriculturae per inuqcationem spiritussancti obumbrans virtus: nam quemadmodum omnia, quae secit Deus spiritussancto operante fecit: sic & nunc spiritustaneti cooperatione naec super naturam Operatur, qtiae non potest rapere nisi sola fides.Quomodo fiet mihi istud,dicit virgo Maria, quoniam virum non cognoscoZRespondet Gabriel:Spiritustanctus superueniet in te, & virtus altissimi obumbrabit tibi. Et nunc interrogas, quomodo panis st
spondeovi ego tibi: Spiritus iaetiis & haec operatur luper sermonem & intelligentiam. Panis autem &vinum transnutantur. Nouit enim Deus humanam infirmitatem, quω complura usu no trita aduersatur
224쪽
moleste serens. Assueto igitur condescensu, usus, consueta naturae ea quae ficit, quae sunt super natu queniadmodum in baptismate quia conletu
do habet &est aqua lauari,& oleo ungi cdiunxit aquq& oleo gratiam hiritus nisti, & fecit illud lauacrum
regenerationis. Hunc in modum quia raominibus mos est,panem manducar de vinum &aqua bibeta coniunxit ipsis sitam diuinitate, di fecit ea corpus Qu& singuinem:vt per asseeta , & que secundum natu ram sunt, in ijs quae sepra naturam sunt, collocemur:
corpus enim secundum veritatem coniunctum est
diuinitati, quod ex siniti virgine cornus est, non quod sum corpus assumptum e caelo descenderiti sed quod ipse panis imum in eorpus transmutatur, sanguinemDeiSi autem modum requirimus,quonam pacto
fiat,sat sit tibi audire, quoniam per spiritusanctu que- admodum ex sancta dei para , S: in seipse dominus
carne sest etauit,& nihil amplius cognoscimus, quam quod Dei verbu veru est,&omnipotes &efficax modus au te inscrutabilis,neq; enim &hoc etia dictit propium: quomodo naturaliter per comestione panis &vinum,& aqua ter potionem in corpus & sanguinem comedentis & bibentis transmutantur, & non sit aliud corpus,pr ter id,quod prius erat ipsius.Sic &propositionis panis vinumque & aqua per inuocationem S aduentum spiritussanisti spiritualiter transmutatur in corpus & sanguinem Christi, & non sent duo, sed unum &idem. Et paucis interpositis, quibus fiuctus eorum,qui digne percipiunt,explicat: non est inquit figura panis & vinum corporis & sanguinis. domini N. I. C. sabsit enim hoc'sed in ipsem corpus domini de . tumidio dom no dicis. hoc est corpus meu,non Iuris
225쪽
ctenus ille . Cuius verba prolixius .adduximus, eὁ quod tam aperte proponant fidei veritatona, non solum hoc,sed & sequenti articulo expressam, de reali praesentia dc cotinentia Christi in hoc sa mento,p, nis quoque & vini in corpus eius& singuinem admi rabili od supernaturali transubstantiatione. In quentissius tradit modum reuerenter accedendi ; & eius
utilitatem, quod sit velut carbo ignitus, quo per illum peccatis nostris combustis, & illuminatis cor dibus nostris, illius quoque participati e nos debficemur. Quod autem nosti o proposit' conducit, vides, ut tradat omnipotenti illo praecepto Dei, hoc minis,ficite in meam commemorationem , essici hoc
siam quod secerat, nempe panis , mini in corpus
hinguinem eius,&tadiu donec ipse meniat ad ii dicium. Vides etiam ut palam reijciat& execretur Haeret corum commentum Berengarij, & post eum Oeco . lamp. exponentium hoc en corpus meum,ides rura corporu mei. Cuius comentari j cum puderet quosdam horusequa es essinxerunt alios, non minus absurdos 5 Hκ est e
flane ridiculos. 4idam enim ipsorum dictum domini dicunt,hoc est corpus meum eo sensu,quo dixisset' hoc corpus est meum,idest ad me pertinet,sicut apud Ioanne dicit Omnia mea sunt. Alij volui esse sensium,
ut demonstrato suo corpore, sine ulla relatione aut respectu,ad sacramentum dixerit.Hoc estcorpus meu quemadmodum si ego de meo corpore dicere hoc est corpus meum. Sud indigna haec sunt,quibus res clien- ta tempusinsumatur.Addamus adhuc unam authoritatem ex Chrysosto. in trast, prod. Iudae tO. iij. It cbydis ..s nunc inquit C e praesto in Christus,qui illam ornapita IS c iiij
226쪽
,M DE CL Λ R. ART. LOVAN. mensis, se illam quoque consecrat s de ea loquitur
ad qua accedunt fideles)non enim homo e L quinuo'sita de consecratione mense domini corpi Chrint arit , sanguinem .d iste qui cruci tam est pro nobis. Sacer
dotis ore proferuntur verba: cIV vra et istute cosscrantur inraria hoc est,ait, corpus meum in hoc verbo propria consecrantiir, & Iicut illa vox quae dicit, Crescite de multiplicamini, semel quidem dicta est,
sed omni tempore sentit effectum ad generationem operante natura: ita& vox illa semel quidem dimcst,sed per omnes mensas ecclesiae usque ad hodierna diem. usque ad aduentum eius pr stat sacrificio si initatem. Audis Chryse plane idem docentem, quod prius ex Damas. didicimus. Certa igitur & indubita in fide credendum est,non selum dum Christus cel braret hoc mysterium in coena nouissima,ibi sub speciebus panis vere & realiter fuisse verum corpus &sanguinem ipsius,verum S nunc quidem dum idem mysterium in ecclesia quotidie iteratur, nullatenus
dubitandum est,quin virtute verborum consecrati nis essiciatur, ut similiter sit ibi vere & realiter comtentus dominus noster Iesus: quod praeterquam.exscripturis & apostolica traditione concorditer tradiderunt patres & concilia generalia plurima defi -nterimi, etiam non paucis fide dignis miraculis ipse dominus aduersus infideles & Haereticos dignatus est patefacere . Refert B. Bernardus insigne quoddam , quod contigit vitae, scilicet Malachiae
episcopi. Quod quidam clericus praesumpserat dicere, in Eucharistia esse tantum sacramentum, idest significationem & non corporis veritatem. Super
quo a Malachia secretδ & saepe conuentus, sed in cas
227쪽
AD VER. NOS T. TE M P. H AERE. ars callum,in medium vocatus est,seorsum tamen a Lai cis,ut si fieri posset, sanaretur, & non confunderetur. Itaque in conuentu Clericorum data facultas homini est pro sua sententia respondendi. Cuinque totis ingeni j viribus quo non mediocriter callebat in asser re & defendere conaretur errorem: Malachia contra dis p itante & conuincente iudicio omnium super. 1-tus est clericus. 't de conuentu consensus quidem abi jt,sed non correctus i dicebat enim se non ratione
victum, sed Episcopi pressiim authoritate, & tu sit quit) o Malachia,sine causa me hodie consedisti, aduersus profectd veritatem locutus es, & contra tuam ipsius conscientiam. Moestus Malachias pro homine sic indurato,sed magis fidei dolens iniuriam, timens periculum,ecclesiam conuocat, Iantem publice arguit, publice monet, ut resipiscat, suadentibus hoc ipsum Episcopis & uniueub clero, cum n5 acquiesceret, cotumaci anathema dicunt, haereticum protestates.Nec sic euigilans,omnes inquit fauetis homini potius quam veritati, ego persenam non accipio, ut deseram veritatem. Ad hoc verbum substomachans,sanctus dominus inquit fiteri te veritatem faciat, vel ex necessitate,quo respondente Amen:sbluitur conuentus,tali iste inustus cauterio meditatur sugam,infamis atque inhonorus fore non sustinens, & continuo sua tollens exibat. Tum ecce sebita correptus infirmitate
sistit gradum,uiribusque deficiens,eodem loco iactetit se super selum anhelus & fessus . Forte incidens in id laci vagabundus insanus offendit hominem : quidnam ibi agat percunctatur. Respondet graui se infirmitate teneri, & neque procedere , neque redire va- 'lentem. Et ille,infirmitas ista inquit in haud alia quam '
228쪽
DEC LAR. ART. LOVAN. ipsi mors est hoc autem dixi no a semetipsis, sed pulchre dominus per vagabundum corripuit eum, qui sinus noluit aquiescere consilijs sensatorum, & addidit. Reuertere domum, ego te iuvabo: denique B
duce reuertitur in ciuitatem: Redit ad cor, & ad misericordiam domini.Eadem hora accersitur Episcopus,agnoscitur veritas,abhcitur error, & cofessus rex tum absoluitur petit viaticum,data reconciliatio, &vno pene momento perfidia ore abdicatur, & morte diluitur: ita mirantibus cunctis, sub omni celeritate completus est sermo Malachiae,&scripturae pariter dicentis. Quia vexatio dat intellectum auditui . Propter haec omnia, ut pulchre Roffensis deducit lib. iij. coroll. ij.etiam si scripturete deessent, &non suffragaretur definitio ecclesae, ac concors patrum sententia, tamen ipsa ratio , quae ad hoc adduci potest: non parum adferret huic rei probandae momenti Cum enim
constet Christum nos impensissime dilexisse, multo impensius quam unquam pater quisqua filium sitim
dilexerit: hocque inter inuicem amantes seruari videmus, ut alter alteri extremum vale faciens, pignus ei amoris relinquat in sui memoriam:profectd fieri non potuit,ut Christus a nobis abiens & ad patrem ascem dens, nos hoc pignore frustraretur vacubsve sineret. Reliquit ergo naud dubie memoriale sui & amoris pignus,certe quod illius tam immensi erga nos am ris signum foret & manifestium indicium. Congruit autem,ut hoc res andeat magnitudini amoris, verus eius amicus, cum nequeat se sum relinquere, quod
alioquin si posset, libenter taceret aliquod , quod
pretiosissimum habet, relinquit. Christus autem non seiunista dona, sed de seipsum nobis relinquere pin
229쪽
A. D V E R. N O s T. T E M P. II AER E. Hrtui quanquam ad caelos conscenderet: ad dexteram patris deinceps consessurus. Non dubitari igitur potest ab eo, qui magnitudinem charitatis eius erga noscoesydera quin cum potuerit, nec dedecuerit, quin hoc ipsum & fecerit.
Nostri temporis haereticorum placita.
V N C paucis aduersus hanc planam,& catholicam veritatem proponamus argumenta aduersariorum. Primum nobiscum una fatentur verissima esse& indubitata ipsa domini verba: qu, bus ait,hoc est corpus meum,& hic est calix &c. 0- rum de verborum sensu nobis aduersus ipsos omnis est disceptatio.Contendunt enim verba illa accipien- ω
da non proprio sensissed tropico, quem sensum in serituris sacris frequentem esse, praeterquam quod per
manisestissimum,ipse etiam Do. Augustin pulcdocet lib.iij.de docti Christian. apud Ioan. dicit Christias. Ego sum vitis vera, vos palmites, & pater meus agricola.Rudiis lic est agnus Dei,inquit Do. Ioan.deristo. Et Paulus ad Corint. Petra autem erat Christus: quibus omnibus locis constat non proprium esse sensum,stdfiguratum , improprium. Similiter igitur modo volunt Oecolampadiani in his domini Saluatoris verbis tropum agnoscere,hoc est corpus meum: ut sit sensus, id est, . est figura corporumeic Grai re autem istud contendant partim ex illis locis adductis, partim ex tex.circunstantia, quoniam sequitur apud Euangelistas, . facite in meam commemorat: nem. Videtur igitur totum precipuum , Τμod
230쪽
is D E C UA R. A R T. L O V.A N. in hac coena dominica peragitur, esse duntaxat gnum aliquod rememoratiuum Christi, & passiori
cius,mortisque eius, , non adesse meram prinentiam corporis. anguinis eius. Et licet hi omnes in substantia rei conueniant,ut dicant solum esse signum in ta cramento cucharistiae disserunt tamen in modo explicandi verba domini. ida enim in verbo μιb antimo est) faciunt improprietatem. Dicunt enim iPud accipi non sub antiae, sed significatiue, veluti cum dicitur alio loco: semen est verbum Dei. Quidam propriam
fatentur esse locutionem, versim per hoc volunt demonstrari significatum per panem , id est, ipsum C iniae iis a corpivis. Ad immo suae interpretationis, S: sacrilegae aduersari impietatis stabilimento adserunt veterum sententias& interpretationes, potissimum Tertulliani & Au- 'τenusi as gustini. Dicit enim Tertullia. lib. iiij. adireclus Mar, chione Christus acceptum panem corpus suum se cit,dicedo,hoc est corpus meu,hoc est corporis mei Do. Augustinus vero contra Adimantium Maia,chaei distipulum scribens ca.xij. sic habet. Eodcin mo- . do dicitur sanguis esse anima. Deut. xij. quomodo Petra ab apostolo dicitur Christus, quia videlicet Chri stum significabat,sic a Sesuatore dicitur, cs corpiunuum,d est, signum es corporis mei. Sacramenta enim ut idem ait Epistol. ad Bonifacium,quae est xxiij plerunq; vocantur nominibus earum,reru quarum 1xint
sacramenta: sicu t ergo sacramctum corporis Christi corpus Christi est , 5: sacramentum sanguinis Christi sanguis Christi est ita. sacramentum fidei fides est. Vides ut utrobique To exemplo subhcit. Non enim dubitauit dominus dicere : hoc est corpus meum,cum oris signum daret corp