Declaratio articulorum a veneranda facultate theologiae Louaniensis aduersus nostri temporis haereses, simul & earundem reprobatio, per ... S. Paginae professorem d. Ruardum Tappaert, ..

231쪽

AD VER. NOST TE M P. HAERE. ars Christia. cap. ix. cum praemisisset generalem regulam de accipiendis figurate ijs locutionibus, quae secundum literam videntur impium aliquod continere, subiungit loco exempli verba ista domini. Nisi manducaueritis carnem filij hominis, & biberitis eius sanguinem, non habebitis vitam in vobis. Facimus sin- 'uit) vel sagitium in illis, quae videtur velle iubere. ergo est acipiens esse pasiloni domini co muni

candum,grauauiter atque missiter recolendum. Ad haec

sinet dominus saluator videtur clare hunc sensum discipulis explicuisse, dum alijs retroabeuntibus, qui offensi fuerant his eius verbis, ijs qui remanserant; dicit.-ba quae ego locutus sium mobis, spiritus π ita sun caro nonprodest quicquam stiritus es, qui misi Lot, tanquam si diceret. Spiritualiter accipite quae di eo, non noc corpus, quod videtis manducaturi estis, sed nec bibituri illum sanguinem, quem fit stari sunt, qui me crucifigent.Sacramentum autem quod vobis commendam spiritualiter intellectum vivificabit vos: caro autem non prodest: quicquam, hoc est carnalis

sensus & intelligentia. Et quorsum quo- inquiunt

aduersarjyreata Christi praesentia , continentia in su-cramento, cum aeque absie psit nos misi Pare , pasi re, nutrire,corroborare, dummodo in eum credamus , ω

sic credendo ipsium I piritualiter manducemus di Reprehenditur sane Regulus, quod eius ad sanationem s-lij sui corporalem requirebat T sentiam,vt qui que absens ac praesens solo nutu poterat cum sanare. Vnde e conuerso magnifice praedicatur fides Centurionis,non inuitantis dominum ut ad se diuerteret ad sanandum puerum suum, sed solum eius requirens

imperium.Domine: inquiebat non sum dignus, ut

232쪽

intres sub tectum meum: sed tantum dic verbum,& sanabitur puer meus. Ad has obiectiones r sponsuri una cum aduersanis ac Domino Augustino ac caeteris patribus, fatemur scripturas percrebrb uti figurato & improprio sermone: verum ut dicit idem Dominus Augustinus lib. bcxxiij. ix.quaest.bcix. am

do hoe sit hoc ipsi circunstantiae loci palam indicant:

aut aliae scripturae apertiores demonstrant, aut ipsius rei contradictione conuincitur: ut patet in locis prius adductis. Hic autem tropum esse cognoscendum, nec circunstantiae docent: nec reliquae scripturae id eximnt, neque rei evidentia id conuincitur. enim parabola aliqua proponitur, sed simpliciter de vide ipti veritas clarissimis verbis aperitur, domino dicente , hoc est corpus meum. Et ne qua in verbis illis posset esse ambiguitas, quanquam in se apertissimis, ipse Apostolus Paulus explicat haec eadem repetens& adsiciens, quomodo ad hanc dominicam caenam semendam debeat quilibet fidelis se praeparare, alioquin suturum,ut si maducat & bibat indigne,reus sit futurus corporis & sanguinis. Quod si duntaxat illa sit panis naturalis, & signum corporis & sanguinis domini, velut erat in manria, agno paschali, aut pane propositionis, Ut quid opus tanta, tam selicita ad illius sumptionem praeparatione Θ cum ad illa sumenda Pronciam aut nulla, aut non nisi corporalis quaedam & externa requirebatur a Iudaeis dispositio,quq tamen si Oecolapadio credimus in nihil minus habue runt dignitatis, quam sacramentum istud corporis Aes uinis domini. Ad haec, si non sunt h7c realiter corpus & sanguis domini, quomodo tanti sceleris fierem, qui hoc nudum sisnum indigne simit Z Cur

233쪽

A D V E R N O S T. T E M P. H AE R E quaeis, sit ille reus corporis & sanguinis domini p

ille, qui in peccatis existens manduc

bax mnum s halem, aut panem propositionis 3 Et

multo apertius o.x.eius Aepistol.explicat Paulus, quis hic stipanis, quem tangimus,quis item calix,cui D nedicimus.Panis inquit)quem sangimus,nonne pamticipatio corporis & sanguinis domini estὶ &c. Vides ergo, ut etiam ipse apostolo interprete, non patiantur verba domini, hoc est corpus meum, alium se sum, quam proprium Nec quicquam facit,quod ob-ijciunt de circunstantiis loci. Docet enim dominus illo loco,quem opponunt finem eius,quod fieri praecepit.Praecipit autem fieri idem ipsum, quod ipse fecerat, nempe consecrationem panis & vini, & insuper finem ad quem velit,hoc ab eis fieri demsistrat,nempe in siti commemorationem: quod & loco praetacto

explicat D.Paulus,dum ait.Quotiescunq; enim manducaueritis panem hunc,& sanguinem bibetis,morte domini annunciabilis,donec veniatdia memoriam emgo mortis suae & charitatis, quam nobis moriendo

praestitit, voluit celebrari istiad mysterium, & a nobis corpus suum & sanguinem eu pignus amoris ineffabilis erga nos stimi, quo accendamur ad eum amandum,ipse donante, qui a nobis manducari dignatur, ut intime in nobis sit,& nos in illo. Scripturam autem

illam ab ipsis obiectram, Petra erat Christus V.Chrsost chom esproprio sensu intelligit. Et quidem sensum proprium

rex. ipse postulare videtur. Praecesserat enim. Bibebant autem de spirituali consequente eos Petra, & mox subiungitur. Petra autem erat Christus. Indubie non

corporalis Petra, sed spiritualis illa, quae percussa dabat aquam. Ea autem proprio sensu est Christus,

234쪽

D E C L A R. A R T. L O V A N. qui a patre propter scelera nostra percussiis dbbat; multiplicem aquam gratiae salutaris, secundum quod per Prophetam praedictum citat D. Petrus in acti Sequebatur autem spiritalis haec petra filios Istaei, vel quia laturus ab ijs velut praeeuntibus expectabatur, vel quia idem ipse secundum diuinitatem, praecede

bat cos,eosque per desertum xl. annis dirigebat. In alijs autem scripturis. productis ipsa rei evidentia, ¶bolicus sermo docent euidenter improprietatem

termonis,nisi quod in illis, quo Christus agnus Dei dicitur, etiam simplicem intellectum & sensum accupit Chrisbsto. Hinc non dicitur Christiis agnus simpliciter, sed agnus Dei, & quidem talis,q ii tollit peccata mundi. Ad verba Tertuli. quae ipsi pro se adducunt,respondendum videtur ,& similiter ad Domini Augustini,qudd iuxta ipses in pronomine hoc intellibgenda sit fieri demonstratio duntaxat ad sensum, qua videlicet ipsae species duntaxat demonstrentur e quo supposito. ectae texplicatio ista,hoc est corpus meum , id est , figura corporu mei siue signum. Verum non sequitur

excludi veritas corporis auisanguinis , quin potius si in quem finem illa dixerit Do.Augustin. attendetis,concludere etiam ex illis verbis licebit oppositum. Agit enim ibi aduersus Adimantium Manichaei discipli

luna carpentem hinc inde scripturas varias, veter.αὶ quas volebat ostendere veritatis expertes, quo sic demonstraret vetus testamentum non esse a Deo, seu

bono principio. Inter caeteras quoque scripturas istam proponit, quam calumniabatur aperte ullam. S. anguis enim cius est anima eius. Detit.xij. Aduersushuc igitur Atigustin. disputans ad demonstrandum veritatem illius scripturae,proponit hanc stripturain no

test.

235쪽

testam . hoc est corpus meum : camque Adimantio opponit, ut ex qua queat intelligere veritatem illius, quam aperti laicitatis calumniabatur Sanguis es anima. Iuxta quoque sententiam D. Augustini par dei his duabus serendum est iudicium, & utraque ex altera iudicanda. Constat autem tinguinem lignum esse animae realiter praesentis in corpore, quare crit hoc,

idest iuxta Augustinum,panis,ceu eius species signum corporis Christi, sed realiter praesentis & in hoc sacramento cotenti. ' Quod si aduersus hanc interpreta- poteris etia- tionem pronomen hoc,non esse demostrativum accidentium, sed duntaxat Cibstantiae dixeris, quare non Aug. uno invidetur demonstrare species panis. Eacile fuerit respodere, accidentia ibi esse non per modii accidentium, sed per modum substanticae subtracto enim ipsis eorum subiecto, iam coeperunt per se existere supra nostram Communis tamen doctoru sententia est prono' men hoc, demonstrare non ipsi, species, neq; tamen ipsum pane eta eius substantiam, que rursus corpus Christi,sed in genere substantiam contentam sub speciebus panis & vini: quae ciuidem ante cosecrationem est subfrantia panis,ea vero peracta,substantia est comporis Christi Non ignoramus tamen quosdam adhuc esse,qui aliter etiam hunc nodum conantur dissoluere. Verum silua unitate ecclesiae pacis, varie licet dis sentire;cum super ea re nutha extet ecclesiae definitio aduersis Berengarium quendam, quem iamdudum sepultum excitat Oecolamp. authorem. Ex quibus

patet non insectandum tanquis haereticum, qui Darc verba tropicam & figuratam dicit habere significationem,hoc est corpus meum, nisi per hoc inten dat excludere veritatem. corporis & sanguinis Chri-

236쪽

ri DECLAR. ART. LOVAN. quod faciunt Oecolampadij . Deinde inter eos: nonnulli accipiunt illa , ut diximus, quos tamen non obi id immunes ab haeresi facimus, quoniam proprium sensum sic explicant, non adamittant realem corporis dominipraesentiam continentium. Ad id vero quod ex eodem obi jciunt, in libr. de doct.Christia. dicendu Augustin. ibi vere loqui de manducatione spirituali, qua fide manducatura nobis Christus: dum explicat illud: nisi manducaueritis& biberitis eius sanguinem: dum ipsi per fidem incon poram inde qua locis quamplurimis constat eum lota qui luti cum ait. Quid paras ventrem & dentem, o δε , manducasti. Vel si de sacramentali manducatione loquitur, sensum spiritualem intelligit, oppositum illi carnali, quem concipiebant Iudaei illi, qui in his verbis domini ossendebantur: intelligentes vid

licet eum velle dare. carnem sitam manducandam

sub propria specie, quasi ipsa dentibus tereda foret, &dilanianda, non secus atque caro,quae in macello vinit. Atque id liquet ex causa,quam subiugit Augusti nus,ne flagitium inquit iubere videatur. tale autem non est, nobis Christus sub specie aliena proponitur sumendus,sed inexplicabilis amoris indicium . Et vide sacramentali loquatur Augustin proprie tamen &principaliter respexit ad finem huius sumptionis, qui

est communicarepassoni domini , suauiter eam recolen do.Et hoc modo etiam intelligenda sunt, quae ex eodem interseruimus in comment psalm. iiij. Ad verba domini saluatoris Ioan. vj. aduertendum,qubd ibi non dicit mersa, quae ego loquor mobis tropus sit rasunt,si 'mitus es ita unt,nempe ut indicaret se non traditurum nudam carne ad vescenta,quohia haec no

237쪽

A D v I R. N O s T. T E M P. II AE R E. r3 prodest quicqviam ad vivificandii, verum se eis tradi turum spiritum situm cum carno,idest,carnem spiritu vivificatam: quoniam ut per se notum est, a spiritu est omnis vita,ncc sine illo potest caro, nec se , nec quiduis aliud vivificare. Hunc sensitim verborum domini palam tradit Cyrill .in commen huius loci.Sicut si mel inquit misceas alicui liquori, totus dulcis essicietur: ita in sacramento, quia caro unita est animae, de naturae diuinae ,ratione horum vivificatur. Ad hunc quoque modum'explicat Domi.Augusti quin & ipse Saluator sensiim hunc palam explicat. Supra enim dixera Panis quιm ego dabo , caro mea est pro mundi uera Ecce carnem sitam dicit donandam pro mundi vi tantivificat igitur ipsa caro mundii, pro cuius vita donatur.Item quod dixerat, qui manducat carnem mea& bibit meu sanguinem,habet vitam cternam. Ite in me manet,& ego in illo:mox explicat subdes. Qui maducat me, ipse vivet propter me. Item, qui manducat

huc panem, illum nempe quem se prius dixerat, vivet

in aeternum. ergo uis adiud excludere dominus

se i illa explication quam essum agitiosum Iudaeorum intesiectum , inrelligentium dominum daturum

caraemsuam nudam μὴ proprias cise manducandam docens quod liqc sit intellecta aut sumpta, non possit ad vitam prodesse,nisi simul sit coniuncta spiritui qui lus est omnis vitae principium . Postrenab ad illud quod opponui frustra hic Christum praesentem,cum aeque absens possit eosdem effectus operari,quos operatur ptaesens,& ut deturpraesentem esse Christu: Histra tamen nos esse anxie de huius qu stionis veritate selicitos, cum fide totum peragatur, ut diuersitatem nessiciaismistus in animabus nostris iisi fidei & de

238쪽

DEC L AR. ART. LO V AN uotionis diuersitas. Respondetur quod imili arguine. to concludi posset, Deum frustra incarnatui passum

aut mortuum,cum multis alijs modis potuisset salua re ac redimere genus humanum Non defuit profecto saluandi genus humanum modus alius: verum hic eius sepientiae simul, & nostrae miseriae sinandae con fruentissimus, Sic rursus potuit nos Deus etiam absens cibare & paseere, sicut absens nos regenerat &confirmat. Verum eius immensae sapientiae & miser, cordiae visiim est hoc modo, & non alio nos pascere, carnem suam & sanguinem verum realiter nobis dando in cibum & potum animae,qud sic nos vehementissime in amorem sui raperet: du se nobis ita familiarem praebet reali sua praesentia, ita intime nobis conia iungitur,ut si liceat dicere intimius, nequeat.Quis huius rei coesyderatione non totus instammabitur ad elis,asis eius amorem Quod cor tam serreum,quod non eius

δε-jlima. dilectione totum velut cera quae fluit a facie ignis, liquefiatΘRursus,cuius animus adeo poterit esse pusillanimus,ut non summa fiducia erigatur,ad con der tionem tantae bonitatis domini,& maxime conjderatione illius sacrificij gratissimi, quod patri offerture

Denique quis aded superbus, cuius cor ad humilian dum se non mouebitur conjderatione abyssalis illiti, humilitatis domini nostri,qui cum sedeat gloriosus ad dexteram patris, super omnes principatus potestites& virtutes iasi dedignatur tractari manibus unius miseri homuncionis,imb frequenter peccatoris vilissim :nee silum manibus tractari, sed in os eius ingredi, in stomachumq;& ventrem traijcit Magnum profecta indicium erat & argumentum maximum, quod ipseM & dbminus nab Deus verus si demitteretad ablue eos

239쪽

Λ D VE R. N OS 'πE M P. III AE R E. dos sordidos pedes discipulorum suorum etiam ipsius Iudae proditoris. Verum multo abundantioris est ar g intentum humilitatis,quod eadem illa Maiestas iam lacundum diuinitatem ρoriosa &immortalis facta ignatur hoc modo ab homine tractati. Non tibi otii Oeco passime,non videtur ingratissimii, non recognoscere tanta tanti domini beneficia , tam immeniae charitatis signa parulfacere,quae homine Christianum in proselis Christianae vitae tantopere adiuuant,no curaresociosiam esse de his rebus an ita se ha beant,an secus,di utare Certe fidem fatemur impriamis requiri, eamque ut in omnibus alijs mysteri s 6-lutis nostri in maxime in hoc sacrotincto secranaeto loris & tinguinis Christi,quod ut nullum,aut vix aliud reperitur,quod magis requirit humiliari & captiuari intellectum nostrum,in obsequium fidei.Verum imprimis non persistit fides integra, si de hoc tanto d. sacramento admittatur dubitatio. Ad haec non a Glafide est,qui nobis ex hoc suramento prouenit fru istus,sed ex ipse in se tam solemni mysterio, siue illud inderes ut secramentum,sive ut sacrificiti. Nequectum argumentum est incredulitatis, aut dissidentiae desyderare eius praesenti sed maximi ipsius erga nos& nostri erga ipsem amoris. Neque in hoc arguitur Regulus,quod peteret eius praesentiam,verum quod propterea eum expeteret, quia poenitentiam tam non credere ut qui posset etiam absens sanare puerulanguentemcerte constat pergratum illi suisse, quod Zachaeus eu corporaliter desyderis videre, ac in domum suam eum lubenter receperit. At obhciunt

rursus,quod habet Apostolus ij Corinthio.Qubi estiGsco Omm mndum camem 6'rinum , sed iam

240쪽

non nouiminingo inquiunt, a paret nunc non esse Cis . stam realiter iuxta camem praesente nobis sed duntaxat

secundum stiritum. Verum re icienti textum, statim euidens sit, quis absurde eum locum ad hanc rem statuendam adserant,ut qui nihil prorsus cum ea habeat commune. Vult enim ostendere Apostolu; ibi conuersis ad Christu deinceps vivendum se dum i iritum, non secundum carnem: quoniam de Cluius ipse iam non ampliusfecundum carne vivit,quo niam in resurrectione carnem assumpsit iam impassibilem & immortalem. Ita di nos qui hin in hoc foeculi, uiuere debemus secundum spiritum, exuetes quod licet paulatim carnem ipsam cum omni Laetibus suis, nec tandem cum Christo,quo ipse nobis exemplum factas asceisdit, peruenerimus,non silum iam a

carne immunes per liberationem a concupiscentia &eius motibus, sed etiam per liberationem a mortalita te, caeterisque Omnibus tam animae quis, corporis defectibus,quae omnia interdum nomine carnis ad

Apost veniunt intelligenda. Quicquid scilicet malorum nobis ab Ada contraximus, vel ex illo nobis ipsi accersivimus. Sic ergo Paulus & caeteri Apostoli non nouerant Christum secundum carnem, scilicet talem quale circunferebat,dum hic ageret cum hominibus humaniter in terris:videlicet subieelam miserijs similibus,quibus nostia,absque peccato tamen. Alioquin si nomine carnis corpus intelligas, iam facis Pallinureliquosque Apostolos ignaros resurrectionis : at hinc per otiana orbem ubique verbo & scripto sunt testiscati,ad quod &Uunasti erant a domino. Patetigitur nullum istorum argumentorum quicquam ect re contra hunc articulum, se veritate corporis dos naini