Declaratio articulorum a veneranda facultate theologiae Louaniensis aduersus nostri temporis haereses, simul & earundem reprobatio, per ... S. Paginae professorem d. Ruardum Tappaert, ..

271쪽

AD VER. NOST TEM P. HAE R E. lausis ab ecclesia est sancitum, ' uod in hac secunda

parte nostri articuli asseritur. Cum enim communios ib traque specie,ut praemissum est,non sit laicis necessaria ad salutem: debeatque propter scandalu omitti omne quod eiusmodi est:ut docet D.Hierony.super cap.xvj. Matth. & ipsa resta ratio dictat, manifestum est iuste inhibitam esse communionem siub utraque Ocie: ut quidem re ipsa & experientia comperiebatur vergere in deteriorem exitum , dum inde multa nascerentur pericula,multaq; orirentur scandala. Prς- τὸν via r

cipuum autem periculum in hac re est effusio & dis illatio sanguinis,qui non nisi cum maxima cautela est

tractandus propter fluxibilitatem specierum vini, quibus continetur,quae facillime effunduntur, presertim in tanta pressura & multitudine communicantita, cum ad communicandum perispe veniunt homines tremuli,barbati,infirmi,paruuli,qui satis proinde sanguinem sumere non possunt. Quantum aute sit pec catu ita irreligiose effundere sacrosanctum sanguine Christi,qui non videatὶcerte idipstim satis declarat poeritetia sacerdoti iniugenda: per cuius negligentia gutta sanguinis in terram,vel in pallam altaris caderet: &ponitur de consecratio.distinct. xx. Si per negligentia, ubi iniungitur tali sacerdoti quod xl. dies poeniteat, tot diebus ieiunando & abstinendo a celebratione. Ex qua etiam constitutionevehemens oritur suspicio,

quod eo tempore laici n5 comunicabant sub specie vinhalioquin videtur quod constitutio dispositisset poenitentiam pex laicos etiam agendam. Alia in aper recensent pericula doctores passim de hac re scribentes. Nex se Hales par iiii quaest liiij. Tho. Bonata. &post deos Gersen &qui nuc scribunt aduersus Lutheranos,

272쪽

Scaudaea iu

Inter quae uniam ess , quod non sine magno periculo tam hyeme quam aestate conseruarentur Ocies vini pro infirmis,quin acescerent, putrescerent, & in alias s cies conuerterentur:& sic frequenter darentur res, sub quibus non esset sanguis Domini reuera. Omittimus non sine grandi periculo deferri post quod fieri oporteret propter infirmos. Sunt &alia,quq studio o mittimus quoniam nos latet quid ad hcc similia respodere possint aduersatij,quibus hςctaseruatio Euchatis it illicita iudicatur. Verum quia breuitati studenda est,non possemus singulis refellendis insistere,tantum quod concernit directe articulti nostru tractandu suscipimus Nuc igitur de stadalis,quq inde oriri possent

paucis dicamus. Primu igitur quod accidit Ioan.Hus,& Hiero .Pragen.aduersus quos conciliu Constantico latu fuit. Ite Bohemis,aduersus quos coci. Basil.6p u determinauit, unc nostri teporis h retici ex nac occasione tari posset eiusmodi occasionem esse necessariam ad salute,cuius oppositu demsistrauimus Secundo inde facile nasceretur error circa re contenta in sacrameto, ob diuersitate nanq; speciem manduca

tionis & bibitionis putari posset sub speciebus panis latum corpus,& sub bciebus vini solum sanguine cotineri: qui error quos da inuaserat temporibus praefato-m conciliorit,ut videtur ex eo,quod adiecit utrunque conciliu,nullatenus dubitandii, quin sub utraque se cie totus Christus contineatur. It profectus est hic error primum a Nestorio: sed de hoc plura in postrema parte articuli. rtio circa sacrameti csseeiq; facilὸ na αsceretur error,quod quis existimaret, quod queadmodum in naturalibus, quoad corpus, vesios esseimis habent manducare & bibere : ita. in spiritualibus

res.

273쪽

Α D v E R. N O S T. T E Μ P. H AE R E. -rri res se habere neque eunde fructum consequi,qui nisi manducat corpus domini,cu eo qui simul etii sanguinem bibit. Cum reuera quaecunque inter haec est diuersitas, non sit nisi per relatione ad species,quq diuersimode sumtitur iuxta spiritu enim sunt eadem, sicut esuries & sitisata eode modo potus & cibus,manducare& bibere:quemadmodii pulchre ostedit D. Aug. tractans illv locu Qui venit ad me,non esuriet, & qui credit in me,non sitiet, in Ioanne. Haec igitur omnia euitat ecclesia, dum porrigens laicis solam speciem panis, satisque docet non esse utranque sp ciem neces saria, &per hoc occurrit sitissicieter periculis & scadalis. Quinimὁ si res ita postulet, quamuis n5 generali- qkibus me ter omnibus, m0ltis tamen, nec solum laicis, verum etiam sacerdotibus potest: interdiceret utranque speciem quemadmodu de pueris & furiosis, & quibuslibet mente captis eam fecisse manifestum est, non tam positiva institutione, quam sensim introducta consuetudine. cum tamen tam ex Diony.quam ex Cypriano manifestu sit olim etia pueros communicasse. Sic alijsi 5nullis,sive ob corporis,sive ob animς vitium,similiter interdixit mesam hanc dominica,veluti dii deeradat sacerdotes,aut eos ab ossicio suspendit. Interim dicitur generaliter dii quempiam excomunicat, siue s cerdote,siue laicum,manifestum est,quod huic mensam domini interdicit,nec unam tantum,sed & utranque inhibet. Id quoque obseruatum est,& multo rigorosius,quam nunc, antiquis temporibus:quemadmodum liquet ex Dionysio, Cypriano, Leone , &alijs patribus : quando si ui graue aliquod crimen commiserant, non solum a participatione meta d minicae arcebantur,verum ne sacris quidem mysterib

274쪽

DECLAR PAR T. LOVAN. adesse permittebantur,donec poenitenti' sibi iniunctam legitime explessent, atque adeo rigide & districte hoc a nonnullis episcopis obseruabatur, ut etiam morituris eiusmodi nodum peracta poenitentia, denegaretur Eucharistia Eiuisocii episcopqs nee ipse Cyprianus audet ob eiusmodi factit iudicare,tametsi ipse hac in parte esset leuior,& mitigandam ecclesiasticam disciplinam consuleret: qui alioqyi extra eiusmodi necessitatis articulos valde reprehendebat eos,qui ante peractam poenitentiam aut abseluerent eos, qui prius exomologesinfecerant suorum peccatorum,aut vias' talis sacramentum dispensarent: asserens hoc neque diuinae reuerentiar,neque di plinae ecclesiasticae conuenire Vide eum in epistol.x. primi libri. Cum ita res se habeat,ut habeant authoritatem, qui praesunt me dominicae, quosdam prorsus arcendi, aut semper, aut certo tempore a tota mensa dominica, prout viderint

expedire pro honore domini sui, & salute fidelium. Quid mirum, si etiam ex eadem causa authoritatem habeant arcendi ab altera staecie sacramentali,quando hoc & salus populi, & honor domini videtur exigere. Legimus iplos apostolos, quibus expresse mandatum crat, ut baptizarent in nomine patris & fiiij &spiritus sineti hac forma neglecta baptizasse in nomine Christi, & multam aliam variationem in sacramentorum, omnium usu, dummodo rei substantia non omiti retur. At obi jcit Lutherus. Si ecclesia potest tollere unam partem huius sacramenti, ergo & reliquorum, sacramentorum poterit, si ipsi ita videatur etiam pam rem una adimere. Verum facile respondetur. Primum ecclesiam non siistulisse unam partem sacramenti huius.sed concessit ambas sacerdotibus celebrantibus. . .

275쪽

AD VER. NOST TE M P. HAERE. Secundo longa diuersitas inter huius suramenti par-

tes & reliquorum: si quidem in alus lingulae partes nullam habent efiicaciam edduntaxat simul omnes. Haec vero tantum ita una parte continent, tantumq; fiuchus conserunt quantum utraque. Similiter ad a

Sumentum alterum ciusdem, quo objcit. Si ecclesia potest unam speciem adimere, ergo potes & utran-que.Si intelligat consequentia quoad aliqua de particulares sitbstantias, ostendimus id nihil absiliai continere,si vero quoad omnes, negamus consequentia quoniam nulla potest esse rationabilis causa hoc ciendi: quemadmodum causae fuerunt rationabilissimae,cur speciem vini ademerit. nullus aute potest iuresio priuari sine legitima causa. Legimus conciliu valde approbasse factum cuiusdam,qui infirmo,qui cum per infirmitatem corpus domini deglutire non posset, insuderat sanguinem domini sub speciebus vini, id

iusta ratione approbat. quoniam enim non congrueret infirmum sine viatico hinc migrare,conueniebat, Vt eo,quo poterat modo,ei succurreretur, diligeti adhibita circunspectione: ne ulla accideret irreuerentia circa corpus domini,quanquam an liceret nunc illud

sectum in simili casu imitari propter prohibitionem concilij,& periculum scandali,non disputo. Qubd vero obhciunt authoritatem Graecanicae ecclesiae, certe non in una hac re duntaxat constat ipsam defecisse a catholica & Romana ecclesia, ut eius authoritate nia

hil debeat moueri catholicus: quaquam si in una hac catholica obseruatione desedisse contineri posset fomlassis, dum do consuetudinem catholicae ecclesiae non damnaret,sicut sacrilegam, & praecepto ac instituto Christi cotrariam. Si vero obhciat quispiam ob-

276쪽

seruationem ecclesiae Corinthioru , & multaru aliam deinceps,quas constat sub utraq; specie comunicasse, tempore D.Diony.Cyp Chryso.sicut liquet ex homilia xviij super Epistolam ad Rom.ubi ait nullam nunc temporis noui, scilicet testa. esse differentiam populi a

secerdote quo ad communionem mensae dominicae. Item multarum posteriorum, quas constat sine reprehensione utranq; speciem retinuisse:liquet ex his quae praemisimus, quid ad haec responderi debeat, nempe quod quodam loco habet Aug. Ubi deest authoritas scripturarum,mos populi Dei,& instituta maioru pro lege habenda esse: sic tamen ut si quid melius deprehendi contingat: vel per ecclesiae definitionem dete minari id indubie praeponatur. Ad argumentu Ioannis Hus&Pragen 'uoniam nobiseu conueniunt ad- uersa ij no fieri in illo Ioannis mentione sacrametatis maducationis, respondere supersedcndu duximus, ad

reliqua properantes. Vltima igitur pars non ri articuli sic Latinet.Laticis solis panis Deciebus,carne , Tu neminus ita totum Christu sub ina pecie sumunt. Ita etiam definita est in utroque conciliorum pti

ichorum:postmodum etiam in Conci Florentino, &quamuis expresic non contineatur in scripturis, ex ijs tamen euidenter & necessarib deducitur. Cum enim sub specie panis nemine refragante contineatur corpus Christi,& per consequens caro eiusdem: nemini enim dubium est,quin corpus carnem in primis complectatur: caro autem sempta in hoc sacramento it xta doctrinam Saluatoris apud Ioan.vivificat sumentem , oportet ut ei coniuntas sit spiritus: citra hunc

enim modum non modo non vivificat, verum nec

quicquam prodest. Spiritus sinquit dominus) est qui

277쪽

A D VER N O s T. TE M P. H AE R E. vivifica caro non prodest quicquam:quia si caro simul sit cum spiritu,totam naturam humanam ibi adesse:& cum verbum Dei sit a natura inseparabile, in

eo nanque consistit natura humana: consequitur t

tum Christum esse ubiq i in natura humana a Christo assiimpta Cum aute vita non sit sine sanguine, mani- fistum est ea necessitate colligi ibi esse sanguine quoad vitam.Verum quide est, quod quemadmodii ipsa forma sacramentalis,qua dicitur hoc est colus meu)duntaxat significat poenitentiam corporis Claristi, noautem sanguinis aut animet, ita etiam hanc solam primario & directe essiciat, verum per concomitantiam& sequelam quandam , simul significat & essicit ibi esse sanguinem & animam Christi, & totum denique Christum propter rationem iam dictam. Vnde si quis

in triduo mortis Christi ijsde verbis panem consecras. fit,non essecisset virtute illorum verborum poenitet tiam animae aut sanguinis cum corpore, sed situ compus quale erat in sepulchro,id est,exangue.At nuc panem conuertit in corpus Christi tale quale est in c lis, id est,unum sanguinem & animam sibi unitam.Christus enim re argens a mortuis iam non moritur, &c. Fieri igitur non potest,ut corpus eius denud mortuu, aut sanguinis & animae expers, & si sorte non implicet contradictione,ut corpus alicubi, uiuu idem eodetempore sit alibi mortuintanae ut corpus Christi alibi sit mortuu,no termittit scriptura mox allegata. Ex eo enim maniseste cosequitur, corpus Christi esse expers omnis corruptionis: quod non esset, si alicubi morti

sebiaceret.Neq; quia Philosephica est & Physica haec ratiocinatio,ideo irreligiosa debet haberi & indigna,

quae ad latam rem coprobanda a ratur,ut aduersi

278쪽

ijs D E C L A R. Α R T. L O v Α N. .rij calumniantur. An nesciunt collectionis robur ex forma pendere in quacunq; demum existat materia. Et quae, quaeis, nisi hoc Atearis, unde restabit via adprobandum Christum habuisse neruos,& alia ad humani corporis integritate pertinetia, quorum scriptira expresie non meminitὶ Atque de hoc, ut diximus c., a. vi prius,est apta definitio celeberrimi cociiij Elorentini Flarnisum. sub Eugenio iiij.ubi sic habet. Ipsorum verborum, id est,sacramentalium virtute sitbstantia panis in corpus CGristi, & Lbstantia vini in sanguinem couertuntur: ita tamen quod totus Christus continetur siti, specie

panis,& totus sub specie vini, seb qualibet quoq; hostiae consecratae parte & vini cosecrati separatione facta, totus est Christus. Vbi aduerte circunspecte adi istam claustula separatione facta quod non lateret c cilium inter doctores quosdam catholicos controuem ii, an ante separationem hostiae sit totus Christus in qualibet eius parte.Deinde etiam effectu huius sacramenti pulchre exprimit, dum addit huius sacramenti effectus,quem in anima operatur digne sumentis, est

ordinatio hominis ad Christum:& quia per gratia homo Christo incorporatur,& mebris eius unitur,cosequens est,quod per hoc sacramentit,in sumentibus diuectus o - gne gratia augeatur,omnemi , effectum,que cibus &quoad vitam agunt corporale,sustentando, au-mniti . gendo,reparando,delectando,suramentu hoc, quod vitam operatur spirituale. In quo inquit Vrbanus Pa- Vr πι τη pa gratiam saluatoris nostri recensemus memoriam:a malo retrahimur,consertamur in bono, & ad virtutu .& gratiarum proficimus incrementum: & hi quidem

eius fructus sunt,prout est sacramentum.Prout autem

est sacrificium praeter hos habet, & alios fructus, qui

etiam.

279쪽

A D V E R. N O S T. TL M H AE RE. in retiam ad alios extandutur tam vivos mortuos: prout in sequeti dicetur articulo. Haeretici impi j omnem eius fructum tollunimam fac tiscium verum esse . non agnoscunt,operari quoq; effectius,quos diximus, per modu cibi & potus spiritualis,negant, dutaxat testamentum esse tradunt, diuinae voluntatis erga nos, qud excitetur fides ad apprehendeda remissione peccatorum, &alia spiritualia beneficia per Christum. Quapropter docent nullam requiri dispositionem, in sescipiente,nisi sistam fide misericordiae Dei per Christum,posse vero accedere quisquis hanc habet, quam

eunuis multis & magnis peccatis oneratus fuerit. Quod si quaeres, quo tempore hos effectus operentur ista sacrosancta sacramenta,an tum demum qua-do sumuntur.Respondetur , quod toto tempore quo apud nos est: sacramentaliter, a nobis sumendus tempore quoq; quo sumitur, quamuis non tunc potissimum,qudd tunc circa reuerentem sumptionem corporalem animus magis occupetur, quam circa spiritualem masticationem per recordationem mortis &passionis eius,&immensae charitatis erga nos,nostr

que indignitatis & similium cogitationis ,& piorum dejderiorum,qua suggerit spiritus, quibus etiam λ- uenit post ipsam sumptionem occupari: quoniam hic cibus ed amplius proficit, quo melius fuerit digestus& decoctus in stomacho spiritus nostri. Proinde ita uerens & indecens nimium quorudam mos, qui si tim ab hoc saluberrimo cibo & potu sumptis,mox re deunt ad cogitationes & occupationes sorcularcs, in

quibus toti animo & corpore occupantur, non reco-

tates susceptum beneficium, a quo nosauertat,qui sine sine vivit & regnat. Amen. -

280쪽

. De utilitate missae. MISS AE sacrificium ex ipsa Chri

institutione proficuum est, tam deiunitis, quam Viuis. RIMO hic articulus duo supponit. Primum est, Q in missa Christus Deos patri offertur. Alterum,quod haec oblatio sat pro vivis& defunctis. Vnurn autem quod ex istis mox consequitur, videlicet eiusmodi oblationem prodesse tam vivis, quam desunctis. Primum igitur pro vocabulo misi Apauca praemittamus.Tradunt Haebraicet linguae petiti vocem Hebraeam esse,& origine trahere a voce mas quod significat communionem & volutatiam Oblationem,qua de manu osseratur aut ut quida volui avoce,massas,) quod valet eleuare. Scriptura exod.xvj. VκHusimi ea voce usa est, ut author est Rossen.) pro oblatione. D thoqi praesenim recentiores derivari volunt missiqvincabulum,a rhittendo siue emittudo, quod priusquis celebrarentur haec tremenda mysteria , quondam prout refert Dionys )selent emitti cathecumini &poenitentes,& a conspectu eorum arceri. Verum vim decunq; tandem ipsa originem ducat, ea inueniunturus patres antiquissimi,tarn Grςci quam Latini,ad eam μ' q ern serualidum; ouam in hodiernum usq; diem mssae nomen lignificat. Quanquam tame interdum ge- 't r. in neralius iden, nomen usurpent pro qualibet spirituali ρος historia triparti hoc.caac. ae