장음표시 사용
301쪽
scia mutua,alium & longeiublimiorem finem requirentia,tam in coniugibus, quam in prole generanda,& educanda Claristo domino ad finem supernae beatitudinis.Et quoniam haec excedunt fines naturς,&talia Cint,quae sine gratia etiam gratum faciente, neque desit Deus homini in necessariis: ideo dominus his qui matrimonio iuncti sunt, hanc gratiam confert, dummodo non ponant obicem. Ex quo consequitur matrimonium pro hoc statu nouae legis este sacramentu, id quod etiam definitu est in concilio Florentino,& in antiquissimo Canone ad aboledam,de haereticis li. . annumeratur alijs sacramentis: & haereticus iudicatur quisquis de eo aliter sentit, quam secrosancta Roma. ecclesia tradit. Non tamen ex significatione huius gratiae habet sacramentum indis lubilitatem , v . rum ex alia significatione ipsius videlicet coniun Gonis Christi&ecclesiae, quoniam haec prorsus est indis lubilis: quare necesse est, ut & matrimonium
quod eius signum est, sit indis lubile, tale aut illud
quodcunque inter Christianos contractu est, & consummatum: ut liquet ex Apostolo,Sacramentum sinquit hoc magnu est.Ego autem dico in Christo & ecclesia idest realiter c5iunctis,& ipsam quatenus huiusmodi reprcsentantis.Quanquam autem matrimoniuetiam siue ante legem, siue post legem fuerit huius eiusdem coniunctionis figura,& typus non reprcsentabat,ut iam factam,sed magis ut futura Unde ex ea parte non oportet ipsum habuisse eandem cu nouae legis matrimonio firmitatem & indissolubilitatem: verum vi omnia suerunt in illo matrimonio naturalia, ita ex naturali institutione magis pendebat tota cius
indissolubilitas . Hinc Apostolus notanter diciti
302쪽
o DECLAR. ART. LOVAN. S. icramentum hoc magnum est,non aute fuit,aut erit significans matrimonio praesentis temporis hanc si tus excellentiam singulariter competere. Hactenusi itur ex duplici sonte euidenter ostensum est matrimonium contractum & consummatum inter Chiistianos omnino esse indistatu bile:ex quo mox sequitur,q:iod in articulo adijcitur.Ipsum neque per hqresio neque per sterilitatem,neque per quodcunque aliud solui posse Neque enim potest ulla res aut institutioni Christi derogare, aut ratione sacrameti violare: quoniam no potest ulla creatura opus Des instingere aut homo, quod Deus conixinxit separare De matrumonio vero inter infideles c5tracto aperte docet Apostolus, quod dirimi possit, si altero ad fidem conuersb,. alter nolit ipsi cohabitare, aut non nisi cum contumelia creatoris,qubd si infidelis inquit disce- .dit: discedat) non enim seruituti sibiectus stater aut seror in huiusnodi. Eodem modo quoque disse selui potest matrimonium inter Christianos non
dum consummatum,Vt pulcherrime docet Dominus Thomas. Secundo constare ex dictis putamus matrimoniuesse noti et legis sacramentu,cumvl ostendimus,in eius
sesceptione nisi obex ponatur, in gratia conferatur: q iemadmodum collegimus ex Apostolo Paulo , ad Ephe.v.Circa quam deductionem tamen aduerte nos non docere,vocem sacramentum, dii dic t Apostolus sicramentum hoc magnum est eo modo accipi,quo accipitur dum dicuntur esse septem sacramenta eccle far,quam imperitiam nobis imponunt aduersari j. Scimus enim sacramentum ibi, accipi pro mysterio seu sacro abscondito. Verum hinc colligimus duntaxat
303쪽
AD VER. NO s T. T E M P. HAERE. matrimonium esse de genere sacrorum diuinoruna supernatumum: id quod euidenter etiam liquet exonicijs, quae Apostolus requirit a coniugibus Christianis,quae indubie saperant vires naturae , ita ut sine gratia nequeant praestari: ut subiectana nanque es emulierem viro suo taquis domino Christo,& per omnia honorabile conubiu, &thorum immaculatum conseruare Christo,liberos procreare & educare,naturae vires superant.Et quum Deus,quos ad aliquod destinat, non deneget gratiam pro consecutione illius necessariam: consequitur euidenter ijs ipsum, quos ad haec ossicia coniungit, gratiam suam donare, quasilo muneri respondeant, & congructer suae vocationi vivant, si modo obicem non ponant. Quod vero obhciunt aduersatij D. Dionys. areopagitam in Hierarchia sua ecclesiastica nusquam docere matrimo
nium esse sacramentum, cum tamen reliquom sacramentorum meminerit,proinde recentem videri hanc
doctinam de matrimonio, facile fuerit respondere Dionyseod libri non suscepisse tractare ex professio de sacramentis & maxime ijs, quae nihil pertinent ad ecclesiasticam Hierarchiam, de qua praecipue agi viis libri titulus prae se fert.
N V L L O unquam tempore Christi
nis licet cum alio vel alia matrimonium con
trahere etiam per diuortium quamdia alter coniugum vixerit.
304쪽
de eodem matrimonio,de quo praeczdens loquebatur,ex quo pedet dc con-
Λ sequitur Docet ergo quia post diuor
I tium non soluatur unquain matris niti, sic ut liceat cum alio contrahere, ne propter sornicationem quidem : quanquam propter hanc liceat dimittere uxorem,aut virum, quoad cohabitationem& thorum, imb vovere castitatem voto selenni tam per ingrcsthim religionis, quam per susceptionem se, cri ordinis . Istud in primis liquet ex ptae denti articulo . Si enim matrimonium prorsus sit indistatu bule,tum ex sua institutione, tum etiam & multo at plius ex secramenti ratione, consequitur, ut qui semel matrimonio iuncta sunt, perpetuo maneant coniuges. Atqui coniugii neuter iuxta doctrinam Apostoli habet potestatem siti corporis: vir enim no haliat potestatem corporis sui, sed mulier: neque mulier sui corporis potestatem habet , sed vir a non potest id
tu quamdiu coniux manet, transferre in alteram sui corporis potestatem aut dominium, quare nec cum alter'. contrahere.Id quod adeo euidenter docent f pturae,ut mirum sit aduersirios tam concorditer contra tam aperta scripturarum testimonia in hoc arti
culo ab ecclesiae doctrina dissentire, qui in alijs plus apparentiae habentibus non miniis frequenter a se inuicen . quam ab ecclesia distentiunt. Q cmadm dum diffuse & docte tradit Do. Augsisti. in ii duobus sitos seripsit' ad Pollentium, dea tua crinis coniugijs, fellens , ex proposito in priori libello sintentiam. quam iste Pollentius vir alioqui ut apparet bonii , dc in scripturis per quain ea crcitatus) scripto & edito si-
305쪽
bro docuerat de dissolutione matrimonij st diuortium ex causi sernicationis. In secundo autemilibro ad quaedam dubia re Undenti postea ab eodem
Pollentio mota circa eandem materiam. Libro igitur ij. capitul. iiij.concludit in hunc modum. Secundum doest iam sanam mulier allegata est,quandiu vir eius vivit,idest nondum e corpore migrauit: mulier enim sib viro vitio marito iuncta est levi, hoc est in corpore constituto.Si autem mortuus merit,hoc est: de compore exierit,euacuata est a lege viri, ut non sit adult ra,s seerit cum alio viro: igirur vivente viro vocabutur adultera,si cum altero fuerit. Et mox sebiungit. Haec verba Apostoli toties repetita , toties inculca ta, vera sunt,uiua sunt,sana sunt, plana sunt . Nulli igviri posterioris mulier uxor esse incipit, nisi prioris esse desierit: esse autem desinet uxor prioris, si moriatur vir cius, non si fornicetur. Licite itaque dimittutur coniunx ob causani semicationis, sed manet vinculum prioris . Propter quod fit reus adulterij, qui dimissam duxerit, etiam ob causam semicatio nis: & capitul.sequenti. Sicut enim manente in sesa.
cramento regenerationis, excommunicatur quis cuiusquam reus criminis: nec illo sacramento caret, ctiam si nunquam reconcilietur Deo : ita manente in se foederis coniugalis vinculo, uxor dimittitur ob causam sernicationis, nec carebit illo vinculo, etiamsi nunquam reconcilietur viro e carebit autem , si mortuus fuerit vir eius. Vides quam nullam patiatur locus ille Pauli tergiversationem , quam Vere, quis planὸ definiat, quod hoc nostro articulo
docemus. Id si diligentius consyderasset Do.Erasmus repressisset ut opinamur calamum in annotationesvit l. s. Pp iiij
306쪽
le facere nititur licere contrahere cum altero post legitimum diuortium Istud cum Augustino tradideriit. & reliqui patres concorditer ac constanter D. Hier nym in Epitaphio Fabiolae,eam agnoscit merito culpandam,quod licet iure dimisso priore marito, cuius tanta suerant vitia,quata nescortum quidem & ville mancipium sustulere posset,&secundo viro nupserit, quanquam adolescentula adhuc esset,& quae per carni, imbecillitatem viduitatem seruare non pollet, neque aliunde ei excusationem esse astruit,quam quod
euangelicum rigorem ignorari in quo nubendi vii uersa causatio viventibus viris foeminis amputatur.
Vnde miserabilis coniugij umbrana eam ibidem fuisse dicit,&vulnus ac pille incautam, dum multa Diaboli vitare studet vulnera . Ex quibus manifeste liquet rigorem cuangelicum nulla ratione permittere vivente viro mulierem alteri nubere. Quodque si quippiam attente mulier non modo peccat verum etiam in vanum contrahit,nec verum subit coniugiu, sed Eliim miserabilis coniugii umbram. Eandem at tem esse legem viri vivente uxore,ipsa pauid ante citata verba clare pronuntiant. Uicquid . viris iubetur inquit ) hoc consequenter redundat in foemi nas, & infra: apud nos quod n5 licet foeminis, aeque
non licet viris.& e.1dem seruitvssari conditione censetur, quamuis Caesarum leges secus disponant. Item in epistola ad Amandum ex proselo respondet ad quaestionem hanc,quae in hoc nostis articulo decidi,tur.Quaerebatenim Amand. Utrum mulier relicto viro adustero & Sodomita,&alio per vina accepto,pos sit absque poenitentia communicare ecclesiae vivente
307쪽
ADVER.tNos T. TEM P. HAERE. 3os adhuc eo, quem prius reliquerat. Ad hoc re ndet non suam sed Apostoli sentetiam. An igno sis fratresi scietibus enim legem loquor) quoniam lex dominatur homini,quanto tempore vivit: mulier enim quae sub viro est,uiuente viro astricta est legi: quia si mo tuus fuerit vir eius,liberata est a lege viri. Ergo uiuete viro,adultera eri si fuerit cum alio viro. Et in alio loco. Mulier alligata quanto tepore vir eius vivit, si do mierit vir eius iberata est cui vult nubat. Omnes igitur causationes Apostolus amputans, apertissime definiuit,vivente viro adulteram esse mulierem, si alteri nupserit Nolo mihi proseras raptoris violentiam,m tris persuasionem, tris authoritate, propinquorum caterum,seruorum insidias atq; contemptu, damna
rei semiliaris quandiu. vivit vir eius licet adulter sit,licet sed ita, licὸt flagiths omnibus coopertus, & ob
hoc prorsos ab uxore derelictus, maritus eius deput tur, cui alterum virum accipere non licet Nec Apostolus hoc propria authoritate decernit,sed Christo in se loquente, risti verba secutus est,quae est. Qui dimittit uxorem suam excepta causa fornicationis,facit
eam moechari: & qui dimissam acceperit,adulter est. Adverte quid dicat. Qui dimissam duxerit,adulter est; sive ipsa Imiserit virum,sive a viro dimissa sit,adulterest qui eam acceperit. Haec ille. Consentit Orig.quem
tamen D. Erasinus trahere conatur in opposita sententiam cum hom. vij. super gen pala testatur contra sicci-ptura agere,quisquis coniuge Uiuo,cum alio cotraxeti non obstantibus exemplis,quae in oppositum adseruntur. Idem quoq; clare docet D. Chrysost Breuiter, uniuersi patre; id ipsum concorditer tradidere, prout ex eorum monumentis liquet. Principio quidem visa
308쪽
;oc D E C L A R. A R T. D o v Α μ λ est Domino Augustino haec quaestio perplexa admodulamuemadmodum liquet ex capitul. vij. lib. de bono coniugali: ubi ait scripturam de hac re nodum Gere difficilem: Ani quemadmodum licet dimittere adulteram uxor itai liceat ea dimissa alteram di cerei Concludit tamen, quemadmodum etiam pau-lb ante praemiserat, pro Parte negativa, dicens usque adeo foedus illud nuptiale cuiusciam sacramenti rem esse,ut nec ipsa separatio ne irritum sat, quando quidem vivente viro,a quo relicta est, moechatur,si ait ri nupserit Et insta. Tantum valet illud seciale vinculum coniugum, ut cum causa procreandi colligetur, etiam nec ipsa causa procreandi soluatur. Et paucis interpositis. Interueniente diuortio non. aboletur illacon deratiochubtialis, ita ut sibi coniuges sint etiam separati, cum illis autem adulterium committant,
quibus etiam suerint post suum repudium copula, ti: vel illa viro, vel ille mulieri, nec tamen nisi in ciuitate Dei nbstri, in monte sancto eius talis est causa
Item lib. de fide & operibus,cap.decim ono,& in i ipsis diuinis sententijs, ita obscurum est: verum Miste, cui quidem sine dubio adulteram licet dimitte-
re, adulter tamen habeatur,si adulteram duxerit: ut
quantum existimo,venialiter ibi quisque fallatur. At que hoc fuit eo quidem tempore de status questionis obscuritate iudicium.Verum ubi coactus suit diligem tius excutere, quid de hac re sentiendum sit, & ma
xime per illum Pollentium ad quem scripsit duos li- l
bros de hac re, planam facit & apertam eius ex Apo- stoli sententia ad Roma.vij.& primς ad Corint.vis. res blutionem, quemadimodum insuperius adductis ex
309쪽
A D v E R. N O s T).T E M P. H AE R E πον eo verbis vidimus. Atoue hinc liquet, quantum boni pariant haereses in ecclesia Dei,dum haereticorum importunitate adiguntur catholici ad singula diligentius rimanda, discutienda γ pervestiganda, quo magis elucescat in quaque re veritas catholica. Quod si
quae adhuc restabat circa hanc rem obscuritatis ne . bula,iam penitus discussit clara & aperta definitio circa hanc rem habita, in Concilio Florentino in haec verba. Quamuis ex cause sernicationis liceat thori se parationem facere, non tarticia aliud matrimonium contrahere fas est, cum matrimoni j vinculum legi- . time contracti,perpetuum sit Id ipsum quoque mutito ante declarauerat Concilium Miletanum, cui B. Augustinus interfuit, ubi ita sancitum est. Placuit ut secundum Euangelicam &Apostolicam disciplinam, neque dimissus an uxore, neque dimissa a marito steti csiiungatur:sed ita maneant,aut sibimet reconcialientur:quod si contempserint, ad poenitentiam redigantur. Imb inter Canones Apostodom, qui est lxvij. numero,sic habet interprete Holandro. Si quis laicus cum sitiam a se uxorem abi jcit, alteram duxerit, aut ab alio dimissam,a communione segregatur. Nunc restat, ut paucis proponamus senten- Iullam-istiam aduersariorum. Martinus i itur Lutherus sua captiuitate Babilonica , multo tollerabilius de hac re loquitur, quam nunc faciant eius sequaces,
imb quam ipse idem postea de hac re locutus est. Cita enim iii illa captiuitate Babylonica , se dicat. valde horrere. diuortium , usque adeo, ut secundam superniduci malit , simul cum priota , quam hanc permittere a se separati : tamen
310쪽
,o8 DECLAR. ART. LO VAN. concedit id permitti a domino, atque ex eo infert licere cum alio contrahere matrimonium. Idque probat hac ratione,quoniam melius est nubere,quam uri.
Ruisitis, coelibatus effres cpitalij, ergo ad ipsum nullus alligatur.Idem quoque admittit consequi, si alter coniugum sese subtrahat, ut non possit alter eius habere copia. Attamen no audet in hac re temere qui quam asserere,verum setetur adhuc rem obscuram de
dubiam,& super ea clariorem & certiorem desyderat habere definitionem In Comment. Q quem seripsit super vij cap. prioris ad Corint. ibi contra dubitati nem audet astruere in tribus casibus his licere non B-.lum dimittere priorem uxorem, verum etiam alteri nubere.Primus est,si impotens sit coniunx per naturae desectum ad generandum latque hoc verum esset, si de impotentia ad coitum intelligeret. Secundus casis prorter adulterium. Tertius est, quando alter negat alteri sui corporis copiam citra ipsius culpam. Si tamen quia non vult,sed quia reddere non potest debitum,negetidocet idcirco non rumpi posse foedus nuptiale, sed rogandum esse Deum pro continentia impetranda. Praecipuum vero argumentum ipserum sit initur ex cap.xix. Mati.vbi dominus ait. Quicunque dimiserit uxorem suam,nisi ob fornicationem , & alia duxerit, moechatur. Ex qua sententia mox consequi apparet, quod qui ob fornicationis causam dimiserit uxorem,& aliam duxerit, non moechatur: quare ob causam fornicationis videtur dissolui posse matris nium. Neque enim licet aliam ducere, nisi dii luto uniculo matrimonij contracti cum altera. Et confidimat argumentum, quoniam exceptio hic exmena,