Declaratio articulorum a veneranda facultate theologiae Louaniensis aduersus nostri temporis haereses, simul & earundem reprobatio, per ... S. Paginae professorem d. Ruardum Tappaert, ..

321쪽

palam aduersati Apostolo mamictu liquet: neque inno eoru sequenda est sentcnuaa.dCOnamentarium ro D. Aurb.responsuri,ut interim Dimittamus,vita no probabiliter suspicatur Lombardua &. Gratiami, eam saltem inseriam esset eius conamentariis a falsae issi quodana,quum alijs in locis palla, oppositum do iaceat,ut mox videbismis nobia tamen vitatur polleuari, quod ibi habetur si intelligatur D.Ambro. loqui non de lege Christi ceu diuina, verum de lege ciuili, ceu imperta uxta quam inani ksham est non ita cotistringi mulierem ut virum:easNuiden lex pernam sat viro & uxorem dimitte ham ducer no autem proinde mulieri verum haec lex aduersatur diutinae & naturia legi, iuxta quam pares sunt coniuges quo ad hanc tam atainet desina quod vix caput ux sis,& Dominus non arguit, tamen hac in re plus iuris habere,verum in aliis laar ad rem pertinent fartulia rem.Do. igitur Ambr.s chans tam ad Pauli tempora,.quis ad tuaetiam, quo te re necdii penitari desta rutae erant rigore suo seges illatis riales, quam Euangelio repugnantes ribit lavitum es, a cedito studio subticuisse, de viro, qui deviu here pramam serat,nempe quod si i marito tacederet,innupta naa neret : ut videlicet tunc temporis vidcaue legem pix blicam Imperatoris,siib quo vivet,ine , cuiusque E gibus adbuc ytebantur, & gubrrus tur tinctus.Nee Didicabat ex ludire palio, Nile plebe semi Jam damnare, sedad Impua dissimularet, donec lac

messu te inis capaci res fierent Veritatis... Neque confictam aut extortamine tunc Do. Raabr. sententalia liquet exedri iph l j . locis istud aperte tradat, ire velut se ira inNriectGuy .ibum in comisuper. R r iiij

322쪽

m. taxus.circa illud Qui dimittitvxorem & alteram ducit, moechatur, sic virum alloquitur. Dimittis e go uxorem,quasi iure id tibi liceat, quia lex humana id non prohibet: qui hominibus obsequeris,Deum verere Ludi legem domini, cui obsequuntur etiam qui

leges serunt. Deus coniunxit, homo non sep ret Quare illo loeo,ut patet, intellexit plane utrique coniugi ablatam ex aequo facultatem contrahendictim alio,vitio priore. Idem habetur in commenά .vij. ad Rom. item ii. x.de Abraham,caiij.Vides itaque constantem D. Amb. sententiam, qua tradit,viro no licere hac in re, quod non licet mulieri. Vnde etiana nullus aduellariorum eam pro se adduxit, quoniam non

dubitauerunt Ambcin alia esse sententia, quam ipsa verborum species prae se serre posset. Certe si ea fuis. sit Amb.sententia, quam praetendit agrumentu, neq; Pollentius in suis scriptis id dissimulauet. huius sinu dem authoritas non parulina suae sententiae patrocinium contulissennequeAugusti silentiorriterijsset, cum hanc totam rem diligentissime tractarit. Fuit enim egregius persenitator striptorum m. Ambrose, sicut ex eius libris constat. Interdum enim si quid in

eo,quod aduersari suae sententiae videatur, non dissimulat,verum illud exponit , Vel reuerenter eum ex cu sit: quemadmodum cum contra caelestium agit,

sententiam producit, quae suae sententiae prima Gieaduersari vide rised ex alijs locis eiusdem ostendit Gliud accipiendum in verbis, quam prima species praeseserat. Ad haec cum ea quiestio viti aded obstara

fuerit eo tempore,ut venialem duntaxat putent errorem, qui circa ipsam contigisset, non absurdum soret etiam dicere,quod tament alsum demonstrauimus, si dicem

323쪽

diceretur D.Amb.veniali correptu fuisse errore: quod& Cypria.accidit, circa baptisma ab haereticis collatu. Nunc paucis explicabimus posteriorem partem articuli,in qua vetatur pluralitas uxorum tempore Euan. gelij reuelati: non suscipimus autem hoc loco disputandum,an legi naturae repugnes vwrum pluralitas, quod licet existimet Do. Thom. non improbabiliter tamen alis oppositum opinantur. Certe constat Philos hos squanquam in sis quae naturale dictamen rationis concernunt) perspicacissimos, hanc non improbasse.Nam & Cicero,prout Do. Hierony. resert li.

j.aduersus Iovinianum,secundam admisit uxorem,mpudiata Tullia.Similiter & Socrates plures legitur ha-Duisse. Attamen ipsa natura saltem indecens hoc dictat tam diuortium, quam uxorum pluralitas. Atque ob id haec duo in ipsa institutione matrimonij facta a domino in Paradiis palam expressa,atq; vetita. Qua propter lib. primo de voto & voti redemptione haec non ad naturam matrimoni j, sed ad eius institutionem factam a domino ,.quam in noua Jege Christus

reuocat, ex ea deducens quae Conditiones dςbeant deinceps competere matrimonio, videlicet quas habuit ab initio,dum a domino instituereturivbi legitur dominus maseultino foemina creasse eos,no mastu .los de foeminas,aut masculos & foeminam, neq; masculum de sceminas: quo significatur unam duntaxat uni debere matrimonio iungi.Vnde mox subditur ex verbo domini Propter hoc relinquet homo patrem &matrem, &.adhaerebit non uxoribus suis, sed uxori suae. Et rursiis,& erunt non tres,aut quatuor , sed duo in carne vrra. Ex quibus verbis pilam liquet ex institutione matrimonij non admittere uni viro plures fixores,ut nec uni uxori plures virosAtqui haec institu-

324쪽

tio a domino renouata est, in noua lege: quare repugnat Dei & Christi institutioni in noua lege pluralitas uxorum, atq;sancta & Apostolica sedes pala ficit, atque sanciuit: prout decreti verba citantur in capitulo Ar-umeniis. Gaudemus , de diuortiis. Quod si obhcias quosdam Christianos imperatores, ut de Valentiniano legitur in Euseb. permississe licentiam ducendi plures, Re-ῆUndemus, quod ad factum Valentiniani attinet. eius missionem aduersari Euangelicis & Apostolicis literis:& neque fieri potuit, ut ex malo sonte bonus staturiret rivulus.Huius autem rei causi fuit tibi do,qua exardeseebat in Iustinam, quam cum sine reprehensione videret se habere non posse, permisit alijs similem,quam ipse de*derabat, libertatem: qua multitudo errantium pareret errori eius,qualecunq; patrocinium,ceu potius quo licitum putaretur, quod non a se selo cerneretur factum. Et neq; mirum est,tin hunc errorem prolabi a domino sit permissus,qui distedens a catholica fide plus quo fauebat Arrianis.

De impedimentis matrimonij.

MATRIMONIA contracta contra Canones ipsa dirimentes, simpliciter sunt irrita & nulla.

lR C Α huius articuli declarationem in primis aduertendum est duplices elle Canones t stantes de impedimetis matrimonij. Quidam enim sent qui duntaxat prohibct matrimoniuim contrahendum,sed non dirimunt contractum: veluti sunt illi,qui de ijs agunt, quae tantum spectant ad Q-lennitatem matrimonij. Alij vero sunt,qui non sillim

prohib

325쪽

prohibent contrahendum, verum etiam dirimunt contractum,quando videlicet tangunt impedimenta ad tersiantia substantiae matrimoni j.LAduertendum

enim, quod quemadmodum in reliquis lacramentis quaedam sunt quae spectant ad substiatiam sacrame-ti,alia quae duntaxat ad colebritatem, ita etiam & in sacramento matrimoni j:verbi gratia,de substatia matrimonij sunt liber consensius viri & mulieris,quo mutua potestas corporum traditur: item legitim pers nae.Quae igitur aduessantur consensui, aut eius libemtati,aut traditioni potestatis corpori S proprij, aut per senarum legitimationi, haec dirimunt matrimonium contractum, id est, essiciunt, ut nullum sit matrimonium. quamuis tentent contrahere, ij, qui huiusinodi

impedimentis irretiti sunt. Neque enim est ibi proprie dicta diremptio: si quidem matrimonium semel lagitime contractum inter Christianos, maxime si

consummatum fuerit,dissolui non potest, ut supra ostensum est, neque dirimi, cuiuscunque etiam accedat authoritas, etiam si totius ecclesiae: manet enim in aeternum domini sententia,Quod Deus coniunxit, homo non separet.Secundb aduertendum, quod imter ista impedimenta siue prioris, siue posterioris generis,quaedam cant quae etiam ex iure naturali aut diuino impediunt contrahendum, aut dirimunt contractum,veluti votum perpetuae continentiae,seruitus autem eodem simul, & naturali iure dirimit contra

ctum Quaedam vero sunt,quibus ex iure positivo superaddito hoc competit: quanquam oportet etiam naec iura inniti iuris naturalis aut diuini quitati Eius imodi est secundum verisimiliorem sententiam Ordo sacer: non enim videtur esse ex iure diuino prae privo,quod sacerdos non possit contrahere matria

326쪽

monium,quanquam omnino deceat secudum ius diuinum ut neque contrahat, neque possit contrahere:

atq; ob id dicit D.Tho. & alii eius sequaces, quod est ex iure diuino initiatiue, siue dispositive tantum. Ex quo sequitur quod ob grauissimam aliquam causam Pontifex possit dispensare, veluti est spes magna reducendi patriam in haeresim lapsam ad ecclesiae gremiu:

ob quam connivere videtur summus Pont. ut sacerdotes,qui in Germania contraxerunt, non separentura suis. Simile quidem est: de gradibus consanguinitatis.ltem & de imparitate coniugij, qua fidelis contrahit cum infideli. Et rursus de impotentia coeundi, quanquam magis dubium sit, anne haec ex ipsb iure

diuino aut naturali impediant contrahendum & di rimant contractum. His praemissis articulum probamus hac ratione.Contractus reliqui, quicunque fiunt contra leges ipses dirimentes sunt initi,inanes & nulli.Igitur neque contractus matrimonialis erit valiadus , sitnitus sit contra dispositionem legis ipsam di

rimentis: quare si contra Canones matrimonium dirimentes attentent aliqui contrahere, irritum erit& nullum matrimonium. Antecedens patet de contractibus factis contra dispositionem legum sue ciuilium, siue ecclesiasticarum: quorum quidam sunt irriti, alii vero facti tenent, sed tamen male & non sine peccato fiunt, veluti si duntaxat sint prohibiti, sed non irritati. Exemplum prioris. Si quis vendat aut emat aliquid ab e qui adhuc subcst potestati paternae.Item si quis citra iustam causim exl redet filium suum,aut instituat alienum. Exemplum secun di, si quis die sesto emat,aut venda paciscatur, locet coducat domum,aut quippiam simile. Competit autem potestas condendi huiusmodi leges magistratui

327쪽

A D V E R. N O S T. T E M P. H AE R E. in staculari & ecclesiasti, ex ilire diuino: ex quo enim praesecti sint populo ad regimen sicut ecclesiasticos praesides praeficit dominus, &praeficiendos foeculares

tam ipse quam naturale nationis dictamen demosti auit iratim consequitur esse per media conuenientia perducere populum ad finem, propter quem consequendum coadiuuantuLIstud aute cum nequeat fieri,nisi adhibeantur variae leges, statuta &c. mox euidens fit his oportere magistratum uti in regendo populo sibi commio,prout viderit cogruere fini,quem spectare dicitur, siue is sit naturalis tantum , ciuilis &lγoliticus:veluti est: pax& cocordia inter ciues, & uti-itas temporalis Reibu. siue spiritualis,qui est,ut populus continuatur in timore,amore & vero cultu Dei, quorum huc spectat ecclesiasticus magistratus , illum autem Lecularis,inquantum huiusmodi.Ex quibus liquet hos magistratus habere potest item di onendi atq, adeo leges condendi, quas observent subditi in contractibus suis cum ex his potissimum pendeat cocordia communitatis.Vcrum inter contractus praecipui sent matrimoniales, quod hi in primis sint totius amicitiae humanae seminarium,imb Vnictim communitatis conseruandae, & augmentandae principium: quapropter conuenit,ut penes magistratum sit authoritas de nis disponendi. 4bd si addas cotractus istos matrimoniales in christiano populo n5 naturales tantum esse,sed de genere sepernaturalium, tum propter rationem sacramenti accedenti contractibus, tum ut finem propter quem ineuntur: ut videlicet fiat multiplicatio populi Dei,pecticue videbis maxime ad magistratum ecclesiasticu hectare leges & canones condere, quibus ita ordinentur matrimonia in populo

Christiano, yt suo fini congrYnt. Ad magistratum

328쪽

vero scecularem videntur duntaxat s ctare ea, quae concernunt finem naturalem,Cui seruiunt matrimonia. Verbi gratia. Quanquam neque has naturae n que lex Dei positive matrimonium contrahendum inter cognatos prohibeat, neque etiam dirimat contractum:tamen quoniam hoc & honestas requirit, &amicitiae diffiisio postulat, prout etiam ipsi Philosephi

agnouerunt.Arist.is. Politic. &Plutarc. in problemat. suis: ideo iustissima ratione sancitum est ab ecclesia, ne non solum inter hos contractus fiant matrimoni les,verum etiam ut si attentati fuerint, nulli habeantur. Qua de re pulchre D.Augustin lib.xv.de ciui Dei cap. xvj Quod quidem cum latere non posset aduersarios,decentissimum esset,& Rei'bono necessarium, maluerunt in Iudaismum cadere,quam admittere nes ecclesiam esse potestatem quippiam hac de re statuendi. Vnde tracti Lutherus praeter gradus iure natura: Drohibitos etiam eos eximendos,quos dominus exemit, uiti xviis. reliquaque quae ibi praescribuntur dat esse obseruanda, usq;. aded ut etiam non vereatur scribere. Si stater moriatur sine prolibus, teneri fiatre ad suscitandum ei semen, etiam si alteri matrimonio iungatur uxori. quemadmodu patet in lib. quem siripsit de bigamia Episcoporum.Vbi vides,quantu exercet mentem eius insuperabile odium, quod concepit aduersius ecclesiae praeside Rom. Pont.ut potius quiduis patiatur etiam redigi in seruitutem legis Mosaicae, quam eum velit agnoscere,eiq; obedientiam prςstare.

Neq; ista dum statuit ecclesia,nubere prohibet,ut ipsi

calumniatu quemadmodii nec Moses :imb dominus per Mosen nubere prohibebat, dum illos gradibus as finitatis colunctos arcebat a mutuis matrimoniis, Verum misericordiam legitima matrimoni j determinuba

329쪽

bat, prout videbat congruere bono reipud. &ne n turalis honestas violaretur ullo modo. Rursus, neque quicquam immutat circa sacramentum, quoniam

non de Libstantia sacramenti quicquam disponit, sed

de contractu cui accedit ratio sacramenti a domino superaddita, pro statu nouae legis. Neque etiam separat, quod Deus coniunxit: ut patet ex ijs, quae supra diximus, declarantes quo sensu Canones dirimant contracta matrimonia. Sed nec non sunt isti Canones,verum a primis temporibus ecclesiae obseruati quemadmodum patet ex ijs,quae tradit Magister distatxx.& xxxj. iiij.sententiam. Imperatores quoq; no Christianos modo, sed etia Aethnicos similia codidis se statuta liquet,iam ex loco mox citato D.Augustin. quam Amb. istola. lxvj quae est ad Paternum.

FIRMA fide tenendum est, unam esse in terris veram atq; catholicam Christi ecclesiam,eanq; visibilem, quae ab Apostolis fundata est:& in hanc usq; nostram durans aetatem, retinet ac suscipit, quicquid de fide dereligione tradit, tradidit, vel traditura est Cathedra Petri, super qua ita a Christo suo

sponso est aedificata, ut in his quae fidei sunt

es religionis, errare non possit. R S E N S articulus eiusmodi est,

ut si in eo nobisciam conuenirent aduersarij, nulli negotio sopirentur quγcunq; inter nos & ipses existut cotro

uersiae: si quidem tribunal constitutuseret, in quo utrique veniremus iudicandi. Principibigitur omnium docet unam esse in icrris vera Christi

330쪽

DE C LAR A R T. LO V AN. tecclesiam,id quod oraeterquam quod docet scripturae innumerae,manifestum habetur ex consessione symboli Niceni,vbi supra id quod expresserat symbolum Apostolicum, adiecit non modb sancti esse & catho

litam ecclesiam,veriam insuper unam eam esse necno ostolicam. Vna autem est,non quidem quod ijs constet membris,ex quibus olim in sivi initio fuit co- posita,verum una est propter unitatem doctrinae,atq; ordinis,quam in ea ab initio constituit qui eam cauit.Quemadmodii regnum aliquod unum,aut ciuitas una & eadem dicitur, non q, semper ex ijsdem co- stet hominibus, sed quoniam prioribus decedentibus continuo alij succedunt,suscipientes easdem leges, &eandem vivendi rationem.Sic unus fuit Iudaeoru populus,unum regnum Israel, dum alijs migrantibus ex hoc sceculo,alij succedebant vitae rationem eam tene-tes,quam a patribus acceperant. Verum non queadmodum nunc non est cuiqua spes salutis extra ecclesiam,ita tunc spe salutis carebant,qui sub Iudaeoru synagoga no continebantur.Nam & Iob vir erat in terra Hus simi lex,rectus ac timens Deum: plures quoq; alios non defuisse, quanquam scriptura huius unius duntaxat meminerit)testis est tam Aug. xviij.de ciuitate Dei,ca.xlvij.quam multo ante eu Dion. areopag.

Ad hunc igitur modum &ipsa Christi ecclesia ex quo coepit aedificari una & cade est ac semper mansit. quaquam enim complures ex ea decesserui,alij per mortem corporale,alij per haeresim de schisma,non illi exc5municationem ex ea eiecti simiaame semper nissuccedunt alsi,qui eande amplectuntur doctrinam,desiib eiusde pastoris & utilis rect is obedietia vitam sunt,qui eode spiritu vivificatur dc gubernantur. Vnde queadmodu nullus dicere dubitat homine semper

maneret