Fontes iuris ecclesiastici antiqui et hodierni edidit Ferdinandus Walter

41쪽

exeant, et cum bono animo absquo murmuratione obedientiam suam expleant; et quando communem operam non est necesse

sacere, postea unusquisque quod opus habet iaciat. Cap. X. De proscιscentibus in itinere. Quicumque cx clero in itinere cum opiscopo, vel alicubi proficiscuntur, ordinem suum, in quantum iter vol ratio permiserit, non negligant. Et non eos debent praeterire horae constitutae, tam de officiis divinis, quam aliunde. Cap. XI. De zelo bono, quem debent servi Dei habere ). Sicut est gelus amaritudinis malus, qui separat a Deo, et ducit ad infernum ; ita est Zelus bonus, qui separat a Vitio, et

ducit ad Dominum et vitam aeternant. Hunc ergo zelum serventissimo amore exerceant Servi Dei, id est, ut honoro se invicem praevenianni, et infirmitates Suas sive corporum, EiVe morum patientisSi me tolerent; et Si qua vitia reprimonda ) Sunt, vel castigatio adhibenda, cum his quibus hoc commissum est videre in bonitate consentiant, et adiutores Dei, ut ait Apostolus, exsistant: qualiter vitia, si orta fuerint, possint destruore, ad meliorem statum unumquemque provocare: quia Sc plumost: Qui diligitis Dominum, odite malum Psalm. 96): Nam, qui diligit iniquitatem, odit animam suam. Nam ille animam suam bene diligit, qui se custodit, et alios ad exemplum bonae

conversationis ot verbis et operibus trahit. Cap. XII. O non praesumat alter alterum caedere, aut eae-

Vetetur φ) in hoc canonico ordine omnis praesumptionis occasio ; iubemus atque instituimus, ut nulli liceat quemquam parem

suum excommunicare aut caedere: quamvis aliquis sua praesumptione ipsum ad hoc irrite: ), Aut in factis, non est suum adiudicare h), sed ad priorem veniat: ille secundum ordinem ipsam causam definiat: et qui hoc sacere praesumpserit, ab episc0po, vel ab eo qui sub ipso est, iudicetur. Cap. m. Ut in congregatione clericorum f) non liceat alteri alterum defoendere. Omnimodis cavendum est, ut pro nulla occasione praesumat

42쪽

28 VI. REGULA CHRODOGANGI EPISCOPI ΜΕΤΕNSIS. alter alium defendere: nec quasi parentelae obtentu, aut aliqua amicitia, aut familiaritate, id a canonicis praesumatur: quia gravis Occasio scandalorum in congregatione ex hac cauin oriri solet. Quod si quis haec transgressus suerit, acrius coeI eatur, ut Celeri timorem habeant. Cap. XIV. De confessionibus. Hortatur uos scriptura dicens: Revela Domiso viam tuam et spera in eum Psalm. 36). Et iterum dicit: Constemini Domino, quoniam bonus, quoniam in εαeculum misericordia eius Psalm. 10M. Et iterum prophota ait: Delictum meram cognitum tibi feci, et iniustitias meas non abscondi 'sadua. bin. Et iterem: D c pronuntiabo abver sum me iniviticias meas Domino, et tu

remisisti impietatem peccati mei; Ibidem.) Et item: Constemini

alterVtrum pecata vestra, ut deleantur suc. 1). Et alibi: Qui abscondit scelera tua , non dirigetur: qui autem ea confe85us fuerit, Balvavit animam suam a morte Prov. 28). Et Dominus in evangelio dicit: Agite poenitentiam: adropinquat enim regnum coelorum Matth. 3). Ergo necesse est, ut dum modo Suadente diabolo multa contra voluntatem Dei, vel contra Dei praeceptum commisimus, ut per Veram conseSSionem, et Veram omendationem Τ), sicut scriptura docet, omendare debeamus. Sancti Patres, qui persecti fuerunt, ita constituorunt, ut do' praesento, cum aliqua cogitatio mala in corde servorum Dei, suadente diabolo, evenerit, statim per humilem consessionem

suo q) priori confiteri deberent. Nos modo desidiosi et fragiles, quamvis per totum eorum

Vestigia non sequamur, necesso est ut Vel ex aliqua parte, iuxta quod Deus possibilitatem nobis doderit, eorum vestigia imito-mur ; ut per Veram confessionem regnum Dei habere mereamur. Ita constituimus, ut in anno, vel binas vices clerus noster confessiones suas ad suum episcopum puro faciat; eis temporibus, una vico in initio Quadragesimae ante Pascha, illa alia vico a medio menso Augusto usque Kalendas Novembris; intertiis ε) diebus cum episcopus licentiam habuerit, et cui necesse fuerit, alio tempore suam consessionem ad episcopum, vel ad alium sacerdotem cui episcopus decrevit facere, quandocumque

voluerit ot opus habet, faciat. Et cui peccata non impediunt

43쪽

VI. REGULA CHRODOGANGI EPISCOPI METENSIS. 29 de sero, omnibus diebus Dominicis ot festivitatibus praeclaris debent corpus et sanguinem Domini nostri Iesu Christi aoeipere : quia Dominus in evangelio dicit: Qui manducat carnem

meam et bibit sanguinem meum in me in net et ego λ eo. Nam

si indigne quis sacrosancta mysteria sumpserit, hie iudicium sibi manducat et bibit. Et si ullus do clero, quod absit, quando

suam confossionem Suo episcopo facit, ut sic repletus sit spiritu diabolico, quod ausus sit de suis pecoritis aliqua suum episcopum celare : et Vadit quasi per alios sacerdotes suas consessiOnes donando, et vult suum episcopum abscondere scelera sua; quia timet ut remoVeat eum episcopus de gradu : et si adhuc

in gradu non est, non accedat ad gradum, vel ad δὶ corpus Domini promoveat eum, aut illa vitia debeat persoqui: si episeopus hoc per quodlibet ingenium investigare potuerit, et adprobatum ei fuerit, corporalem disciplinam, vel carcerem patiatur, vel aliud quod opiscopo visum fuerit, iuxta modum culpae, ut ceteri metum habeant, et in tale scelus non cadant: iluia nimis improbus est, qui ante Dei oculos peccat, et homini confiterio boscit, ubi Deo miserante de ipso peccato dcbet accipero consilium sanitatis. Cap. XV. De gravioribus culpis. Si quis clericus de ordine canonico graviores culpas commiserit; id est, homicidium, sornicationem, adulterium, furtum, vel his simile unum ex principalibus Vitiis commiserit, corporali castigationi primitus subiaceat: deinde quanto tempore Vult episcopus, Vel qui sub eo sunt, carcerem vel exsilium patiatur; sciens illam torribilem sententiam Apostoli dicentis: Tradere huiusmodi hominem in interitum carnis, ut spiritus salvus sitia die Domini s1. Cor. 5). Et dum in ipso carcere est, nullus ex clero in nullo iungatur consortio , neque in colloquio, nisi cui prior iusserit: solus peraistens in poenitentiae luctu, quandiu priori visum est. Egressus de carcere, si opiscopo, Vel qui sub co sunt, visum fuerit, agat adhuc publicam poenitentiam; id est, suspendatur ab oratorio simul ut a Missa M): ot omnibus canonicis horis veniat ante ostium ecclesiari ubi prior iusserit, iacens prostratus omni corpore ante ipsum limen ecclesiae, usque dum ingrediun-1 Forte, a corpora Domini removeat ctum. 2 al. gravioris cubpae erimen. 3) aI. poenitentia luctum. 4ὶ αι. mensa. Duiligeo by Corale

44쪽

30 VI. REGULA CHRODOGANGI EPISCOPI METENSIS.tur omnes: Et postea erigat se, stet foras ecclesiam ante ipsum ostium, impleat ibi officium suum in quantum potest. Egredientibus de ecclesia similiter prostratus iaceat, usque dum omnes egrediuntur soras: et iacens, vel stans ante ipsum limen cum nullo homine loquatur. De abstinentia vero, quamdiu, vel qualiter episcopo Visum suerit, vel qui sub eo sunt, mensura, vel hora, qui ei viderit

competere : neque a quoquam benedicatur, usque dum reconcilietur. Qui dum vocatus vonorit ad reconciliandum ante opiscopum vel clerum cum omni humilitate prostratus omni corpore in terra potat ab omnibus venirem; et opiscopus Aecundum Ordinem canonicum eum reconciliet. Cap. XVI. De his, q/ιi sine russione iunguntur Vaec Oλλι-

municatis.

Si quis frater aliquid ) praesumpserit sine iussione episcopi, vel qui sub eo sunt, clerico Oxcommunicato quolibet modo se iungere, aut loqui cum eo, aut mandatum ei dirigere,

aut litteras, subiiciatur excommunicationis vindictae. Cap. XVII. De eincommunicat ne culparum. Si quis clericus contumax, aut inobediens, aut Superbus, aut ebriosus, aut detractor, aut contradictor, aut rebellis, aut contentiosus, aut murmurans, aut indictum iuilinium transgressus fuerit, aut ad coicem Stare iussus contempserit, aut increpatus Veniam non petierit, aut in aliquo contrario consistens

huic parvulae institutiunculao et praeceptis episcopi , vel qui

Sub eo sunt, contemptor repertus fuerit; hic secundum Domini nostri praeceptum admoneatur semel et secundo secreto a senioribus suis. Si non omendaverit, Obiurgetur publice coram Omnibus. Si vero neque sic se correxerit; si intelligit qualis poena sit, excommunicationi subiaceat; sin autem improbus est, aut minus intelligens, vel incorrigibilis, Vindictae corporali sub

datur.

Cap. XVIII. De his, qui ta quibusdam levioribus delinquunt δ).

Si quis in clero ad opus Dei, vel ad mensam tarde occurrerit, aut pro aliqua causa senior suus psalmodiam vel Missas cantare ordinaverit, et hoc minime implevoiit, et si fregerit

45쪽

VI. REGULA CHRODOGANGI EPISCOPI MEN ST. 3Iquidpiam aut perdiderit, vel aliud quid excesserit: et non veniens continuo ante episcopum, aut qui sub ipso sunt, ipse ultro satisfecerit, ety) prodiderit delictum suum; dum per alium

cognitum suorit, maiori subiaceat emendationi, secundum modum culpae, sicut episcopo, Vel qui sub eo sunt, visum fuerit. Nam si ipse sponte consessus fuerit, leviori subiaceat emendationi, ut dirimus, secundum modum culpae. Cap. XIX. Qualia debeat esse modus excommunicat An A. Secundum modum culpae, excommunicationis vel disciplinaedobet extendi mensura: qui culparum modus in episcopi pendet iudicio, vel qui sub eo sunt. Neque enim ii qui in gravibus peccatis incedunt, vel hi qui in levibus quibusdam delinquuat,

aequaliter iudicandi sunt; sed secundum mor bum adhibenda est medicina: quia ') nec pius medicus sanat vulnera, uec qui accipere spirituale medicamentum renuerit, sanitatem spiritualis medicamenti consequi potest. Cap. XX. De Quadragesimae observat senibus. Licet omni tempore vita Christianorum simplex debet osso et sobria, maxime tamen religiosis mentibus convenit, ut his diebus continentius vivant, et sedula Servitute Deo adhaerere contendant. Ideoque decernimus, in illis quadraginta diebus auto Pascha cum omni puritate mentis et corporis noster clerus, Deo

iubente ), in quantum potuerit, Se custodiat. De cibi autem et potus perceptione, in quantum Deus auxilium dederit, parcitatem habeant; id est, ut quotidie, exceptis Dominicis diebus a

capito Quadragesimae usque ad Sanctum Pascha post dictam Vesperam in resectione Semper, reficiant; et ab illis cibis se abstineant, vel potu, sicut episcopus cum ratione constituerit. Et alicubi, nequo in ipsa civitate, neque in mouastoriis, vel quibuslibet Iocis vel domibus propriis his quadraginta diebus reficiant: nisi forto, si ) longe fuerit, ut hora competente ad cibum suum

accipiendum cum fratribus adesse non potuerit; tunc propter illam nocessitatem licentiam habeat talem cibum sumere, sicut reliquus olorus; et hoc provideat ut horas competentes nouantecedati

Lectioni vero fratres in hac Quadragesima a ) Prima dieta

1 al. v l celaverit. 2) Forιe, quia aliter nec Pius, etc. 3) Forte, iuvante. 4ὶ al. pro utilitatis causa. 53 αι. exceptis diebus Dominicis suis. Duiligoo by GOoste

46쪽

32VI. REGULA CHRODOGΑΝGI EPISCOPI METENSIS. usque ad Tertiam plenam vacent; et foras claustra, nisi tantum per illas ecclesias, quae infra domum sunt, non Egrediantur: nisi si necesse fuerit, et episcopus, aut qui sub ipso est, iudicaverit, ut fiat quod fiondum est. Et λ) post Tertiam tunc temporis capitulum habeant. A Pascha autem usque ad Pontecosten bis in dio reficiant, et carnem manducandi licentiam habeant, nisi poenitentes, praeter tantum sexta foria. Α Ρentecosto vero usque ad Nativitatem sancti Ioannis Baptistae similiter bis in die reficiant, et a carne abstineant usque ad ipsam Missam. Α nativitato vero sancti Ioannis usque ad transitum sancti Martini, ita sicut antea bis in dio reficiant: quarta, et sexta feria a carne abstineant. Ab Ipso vero transitu sancti Martini usque ad natalem Domini a came omnes abstineant set usque ad nonam ieiunent omnibus his diebus et in resectorio reficiant. Post Natalem Domini usque in caput Quadragesimae, secunda, et quarta, sextaque seria in refectorio ad nonam reficiant, reliquis his diebus duabus vicibus in eodem refectorio reficiant. A carne vero quarta et sexta seria his temporibus abstineant. Et si dies festus in his duabus feriis talis Venerit, si permiserit prior, carnem manducent. Pro infirmitate vero cleri nostri consideravimus, ut si in quarta vel sexta feria, seu in reliquis aliis temporibus, quales constituimus ut a carne abstineant, necesse est, licentiam habeat episcopus, aut qui sub ipso sunt, pro eorum infirmitatibus, vel necessitatibus, aut sestivitatibus considerationem mittere, sicut

ille praeviderit quod bene sit. Mihi autem Anglirhamno archiepiscopo, atque capellano excellentissimi regis Caroli addi placuit, quia dum nos et clerus

noster a Pontecoste usque ad octavas ipsius Pascha secundum, vel adventum Spiritus sancti devota mento celebrare videmur, ut his sacratissimis octo diebus elerus sancti Stephani protomar-tΠis, Vel noster, licentiam habeat carnem edendi ; exceptis illis, qui pro compendio animarum suarum et poenitentia indicta se

abstinere voluerint.

Cap. XXI. De mensis ordinandis. Prima mensa episcopi cum hospitibus et cum peregrinis sit, et ibidem archidiaeonus, vel quibus opiscopus iusserit, sedeant.13 αι. Et postea faciant quod congruum suerit, sive in legendo, sive

in operando.

47쪽

VI. REGULA CHRODO GANGI EPISCOPI METEXSIS. 33 Secunda mensa cum presbyteris. Tertia cum diaconibus. Quarta cum subdiaconibus. Quinta cum reliquis gradibus. Sexta cum abbatibus, vel quos iusserit prior. Iu septima reficiant clerici canonici, qui extra claustra in ciVitate commanent, in diebus Dominicis, vel festivitatibus praeclaris. Cum autem hora reficiendi venerit, et signum ad resectorium sonuerit, tunc fratres cum sestinatione illuc adveniant, et simul in resectorium introeant, simulque orent, et Versum dicant; et cum episcopus, vel alius sacerdos benedictionem super mensas tradiderit, omnes, Amen, respondeant: et ut dispositus ordo est, unusquisque ad

suam mensam accedat.

CIerus Vero in resectorio omnino silentium teneat interim quod exindo soras egrediuntur; qualiter illam lectionem divinam possit audire et in eorde meditari. Quia sic est necesse, ut quando cibum corporalem recipit, et tunc anima cibo spirituali reficiatur. Et lector, et cellerarius, et portarius, vel septimanarius, Vel qui ministraui, quando episcopus cum clero inresectorio reficit, antequam fratres in resectorium veniant, mixtum de pane et potu accipiant, ut grave eis non sit ieiunium substinere interim quod clerus reficit. Nam lector legat, usque dum iusserit prior, ut expleat lectionem. Illud omnino cavendum est, ut neque Sacerdotes, neque diaconi, neque subdiaconi, Vel quilibet de olero cibum, nec aliud quod ad manducandum vel bibendum pertinet, sine iussione episcopi de refectorio portet. Et hoc cavendum est, ut ante legitimam horam, nisi illi qui hoc providere debeat, neque ad manducandum , neque ad bibendum in refectorium intrare non debent sino iussione opiscopi , aut qui timo tempore praeest: neque cellerarium contra rationem inquietare; sed horis competentibus petant quae petenda sunt, et dentur quae danda sunt. In ipso autem refectorio, neque laicus, neque clericus, nisi qui in ipsa congregatione sunt, manducent, aut bibant, sine iussione episcopi, aut qui sub eo sunt. Et in claustro ubi clerus ad capitulum venit, vel in resectorio, nullus do clericis servitoribus, qui suo seniori ibi subiecti sunt, ingrediatur; nisi si necesse fuerit, aut episcopus, Vel qui sub eo sunt, iusserit.

Cap. XXII. De mensura cibi. Quando clerus noster bis in dio reficit per tempora constituta, sicut superius Scriptum est, panem quod sufficiet, accipiat;

48쪽

pulmentum Vero ad sextam. Carnem inter duos ministrationem unam, et cibaria una accipiant: et, si cibaria non habent, tunc duas ministrationes de carne, aut de lardo habeant. Ad coenam autem, aut unam ministrationem do carne inter duos, aut una cibaria habeant.

Illo tempore quando quadragesimalem vitam debent ducere, tunc ad sextam inter duos fratres portionem de sermatico, et cibaria accipiant; et si pisces habuerint, aut legumen, Vel aliud quid, addatur et tertium. Et ad coenam inter duos cibaria una, aut portionem de formatico accipiant; et si Deus amplius dederit, cum gratiarum actione percipiant. Quando autem in die una rosectio fuerit, tunc cibaria una inter duos, portionem desormatico, et ministrationem unam de legumine, aut aliud pulmentum accipiant: Et si contigerit, quod illo anno glandis, vel sagina non est, et non habent unde liceat mensuram do carne implere postea, praevideat episcopus iuxta quam Deus possibilitatem dederit, aut de quadragesimali, aut ) aliundo, unde

consolationem habeant. Cap. XXm. De mensura Potus.

Quando bis in dio edendum suerit, presbyteri ad sextam tres calices accipiant, ad coenam duos; diaconi, qui in gradu

sunt ad sextam tres, ad coenam duos; subdiaconi ad sextam duos, ad coenam duos: reliqui gradus ad sextam duos, ad coonam unum. Quando autem in die una resectio fuerit; sicut aut in hora sexta, quando bis manducabant'), tantos calices accipiant ; et quod ad coenam accipiebant de potu, hoc cellerario remaneat: et omnino caveant ebrietatem.

Si vero contigerit, quod Vinum minus fuerit, et istam men- Suram episcopus implere non potest, iuxta quod praevalet impleat: illi autem frati es non murmurent, sed Deo gratias agant, et aequanimiter tolerent. Nam si esse potest, ut tantum habeant, tunc pro nullo modo non remaneat. Et illis, qui se a vino abstinent praevideat episcopus, Vel qui sub eo est, ut tantum habeant de cervisia, quantum de vino habere debuerant. Et si episcopus voluerit ad suprascriptam mensuram aliquid potus addere, in eius potestate consistat, et de cervisia eis consolationem faciat. Nam quando aliqvn resectio causis exigentibus Venerit, non amplius consentimus ad unam resectionem, quam ut

49쪽

supra scriptam mensuram tres calices accipiant, et hoc superfluum nobis videtur; quia vinum apostatare facit etiam sapientes ; quia ubi ebrietas est, ibi flagitium atque peccatum est. Et

hoc admonemus, ut clerus noster sobriam omnino ducat vitam;

et quia persuadere non possumus ut Vinum non bibant, vel hoc consentiamus, ut saltem in illis obrietas non dominetur: quia omnes ebriosos apostolus a regno Dei extraneos esse denunciat, nisi per dignam poenitentiam emendaverint δ).Cap. XXIV. De septimanariis coquinae. Cleri ei canonici sic sibi invicem serviant, ut nullus excusetur a coquinae officio, nisi aegritudo', aut in causis gravis utilitatis praeoccupatus fuerit: quia exinde maior merces et ea-ritas adquiritur. Imbo illibus autem procurentur solatia, ut non cum tristitia hoc faciant, sed habeant omnes solatia secundum modum congregationis, aut positionem loci. Archidiaconus vero, et Ρrimicerius, vel cellerarius, seu illi tres custodes ecclesiarum, unus de sancto Stephano, alius de sancto Petro, tertius de sancta Maria, qui in maioribus utilitatibus occiupati sunt, isti excusentur a coquina; ceteri autem sibi sub caritate invicem serViant. Egressurus de septimana sabbato munditias iaciat; vasa ministerii sui , quae ad ministrandum accepit sana et munda

cellerario reconsignet; et si aliquid ex illis minuatum fuerit, ad capitulum die sabbati veniam petat, et Vasa, Vel quod minuatum est, in loco restituat, et iuxta quam episcopus, vel qui sub ipso ost, iudicaverit, poenitentiam agat. Cap. XXV. De Archidiacono, vel Prίmiserio δ).

oportet eos esse prudentes s se et serpentes, et simpl es

sicut columbas: id est, ut sint sapientes in bonum, et simplices in malum ; et docti evangelia' ) ot sanctorum Patrum instituta canonum, ut possint docere clerum in lege divina, et huius parvas institutionis. Et sic se consorment clero, ut non tantum Verbis , capacibus; sed etiam exemplo, simplicioribus divina praecepta demonstrent: qui apostoli debent semper servare formam,

IJ αI. Habeant canonici hortos olorum, unde cum ceteris additamentis aliquod pulmsntum quotidie sibi vicissim ministrent. 2ὶ αι. aegriatudinΘ Rut causa gravis, etc. 3ὶ αι. Praeposito. 4ὶ evangelica

50쪽

VI. REGULA CHRODO GANGI EPISCOPI METENSIS.

in qua dicit: Argue, obse M increpa 1. Tim. M; id est, miscens temporibus tempora, terroribus blandimenta; id est, indisciplinatos , et inquietos debent durius arguere : obedientes autem et mites et patientes, ut in melius proficiant obsecrare: negligentes et contemnentes et superbos ut increpent et corripiant, neque dissimulent peccata delinquentium, sed mox ut coeperint oriri, radicitus ut praevalent amputent, memores periculi Heli sacerdotis de δ) Silo. Et honestiores quidem, atque intelligibiles prima et secunda admonitione Verbis corripiant; improbos autem ac duros corde ac superbos vol inobedientes verbere et corporis castigatione in ipso initio peccati coerceant, scientes Scriptum: Stultus verbis non corrigitur Ρrov. 18ὶ; et iterum: Percutestium tuum visga, et liberabis animam eius a morte Ibid.) Et quidquid per so iusto et rationabiliter secundum canonicam institutionem, vel huius parvae institutionis non potuerint definire, omnino episcopo patefaciant; et ipse secundum Dei voluntatem, quod castigandum est castiget, et quod corrigendum est corrigat. Qui archidiaconus, vel primicerius ') in omnibus omnino actibus vel operibus suis sint Deo et episcopo fidoles et obedientes; et non sint superbi, neque rebelles, Vel contemptores; sed casti et sobrii, patientes, benigni, atque misericordes , et semper supereaealtet miserίcordia iudicium, ut ipsi idem consequantur. Diligant clerum, oderint vitia, in ipsa autem correptione prudenter agant, et ne quid nimis; ne dum cupiunt eradere aeruginem, frangatur vas; meminerint calamum quas-aatum non conterendum. In quibus non dicimus, ut permittant nutrire vitia, sed prudenter et cum caritato ea amputare festinent. Cmeant, ne dum aliis praedicaverint, ipsi reprobi officiantur ; intendentes illud Dominicum praeceptum: Et qui in oculo fratris sui festucam videbas, in tuo trabem non viristi: Eiseo primum trabem de oculo tuo, et tunc perspicias, ut edincas festucam de oculo fratris tui Matth. 7). Qui archidiaconus, vel primicerius ') si reperti fuerint, quod

sit, superbi, aut elati, aut contradictores, Vel contemptores canonicae et huius parvae institutionis, ii secundum Dominicum praeceptum admoneantur semel et iterum: si non emendaverint, ab episcopo secundum modum culpae iudicentur. Quod si neque sic correxerint, de ordinibus suis eiiciantur, et alii qui