Ioannis Cantacuzeni Eximperatoris Historiarum Libri IV. Græce et Latine

391쪽

1 ISTORIARUM III. 63. 383

mis λογαον ἀνεφαίνετο ἡ ως βουλοιτο καὶ αυτὸς ἐπὶ συuuα-P. 563χία Ἀμου τὰν φιλον καλεῖν καὶ δια τουτο τὰ τοιαυτα no 5ειπειν, D' μεοον ἔχη δήπου καταφαγῆν ει τις αἰτι ' τῆς ἐπ τους ὁμοφυλοις των βαρβάρων ἐπαγαγγῆς, ως αυτων προτέρων τουτοις ἐπ' ἐκεινων χρησαμένων. ου δὴ νεκα ἐδοκει δειν τριήρεις π6ιVγαντας τὴν θαλασσαν φρουρεῖν παρα πλεουσας, ἀπέστησαν γαρ καὶ ο ἐν Πλαταμῶνι βασιλέως, inδείσαντες ιῆ n μεγάλου δουκὰς λα- στολω ἐπελθοντος,

οἰκίας νειν ἀκάτιον κατασκευασάμενον, να μὴ πολλο συν-Cειδειεν, εἰς Σμυρναν αποπλεειν ἐζέπυιπε , γοαMuασι κελευ- σας μου, τάχιστα παοασκευασώυενον ηκειν προς αυτον. Ποιγρο ρ εν ουν ἐποίει κατὰ τα κεκελευσμένα καὶ τὸ κώ-2οτιο ενδον οἰκια κατασκευασάμενος, ἱστία τε ἐνθέμενος αἰ

σαν καταγαγων, αἱ πορρωτάτω ιαλιστα των φρουρουσων

enim hae illum frustra sub quodam verborum velamine dixissi Exeutientibus autem verba illa , nihil apparuit ali iid, quam ipsum

quoque velle murium amicum suum, voeare auxilio, ac propterea praedixisse, ut postmodum scilicet perfugium habeat, si propter barbaros contra suae gentis homines superinductos reprehendatur, quoniam ipsi prius eorumdem opera adversus illum usi fuerint. Obnane ausam missis triremibus, quae littora legerant, mare custodiendii videbatur, defecerant autem et Platamonenac ab imperatore, quod timerent ne a magno duce eum classe aliperveniente subigerentur, ne posset cantaeuaenus legationem ad murium mittere. Atque ita factum, ut complacuerat. 63. Imporator ubi ora legi a triremibus cognovit, euidam Prineipi nomine legationem ad murium mandans nemine Praeterea conscio, eum domesticos intra parietes , ii res naagis lateret. parvam naviculam compingere et eum litteris, quibiis murius enm paratis opiis celerrime adesse rogabatur Smyrnam navigare.

Facit imperata Princeps, abricatoque domi suae navistolo et velis atque aliis armamentis impositis, noctu id tu curru ad mare deve- Dissilire by Ooste

392쪽

A.c. 13O τριηρεις καὶ εἰς Σμυρναν κατπετο δεθω στερον του πνε Duατος ἀεὶ κατα πρυμναν στα-νου ' ιουρ δε iti ἐβασιλέως γραuuaτα δέξαιτο α την πρεσβείαν, κονι κατεκέατο τῆς κεφαλῆς καὶ θεω πολλὰς eouολπει χαριτας τῆς ἀγγελιας. ἐν γαρ προτερον κηκοως, ως Καντ-ου η-sνὸς ὁ βασιλευς τελευτησειε διατριβων περι ριβαλους' aerae γαρ ην προστεταγμένον πο μεγάλου δουκος, τους ἐπ τε

Ἀσίαν διαβαινοντας ἐκ συνθνγυατος πάντας λέγειν aurisa τε παρεσκευάς το στολον νεων, Ἀλίγω δεουσων διακοσίων.

καὶ ὁ θας οὐ ἐπελαγνοειν τα γεγενημένα ου ἐνῆν, πολ-ιολων Ἀσίαθεν τὴν παρασκευὴν του στολου ἀγγελλοντων, πομσβείαν ἐκ Θεσσαλονίκης ἐποιεῖς προς Auoυρ, α χρηuum τα εν ἐδίδου, τα δε καὶ ἐπηγγέλλετο, εἰ μὴ πολεuo ηι-

πεπέμψατο τὴν πρεσβείαν, δυνατα φάuενος α&εῖν auroris γα παντὶ σθένει συυμ οσειν βασιλεῖ. Ῥεouἐνων δε των πρέσβεων τα διορα δέχεσθαι, ου κατεδίζατο, νελευθερονφοσας ιναι καὶ χρηuασι δεδουλωιιένου νυν μὲν φιλίας με-κα δωρ φαίνεσθαι δεχόυενον, στερον δε λέγω πολε/ιοι - τα παρασκευασάμενος δε ἐν βραχμ καὶ χρηματά τε πολ- ρταῖς ναυσὶν ἐνθμενος κα τα αλλα ἐπιτμεις, οὐ χρονίσων εἰς την βασιλέως συ ιuαχί- νηγα ἐκ Σαυρνης καλπo

hil, quam longissime ab illis triremibus ustodibus, eoque eos scenso, Ham iisdem vento secundo et a puppi semper prosecuente, Paulo post Smyrnam allabitur. Amurius, acceptis litteris, Pulverem de capite excussit coquo ob nuntium gratias prolixe egit. Audi rat siquidem, cantacagenum in TribalIis vita exeessisse quia 'io licet a magno duce imperatum erat, ut qui in Asiam transirent. S

composito omnes eum rumorem spargerent. Mox paulo mimo

ducentas naves instruit atque ornat. Magnus nc, quod latere nos poterant quae fiebant, cum multi ex Asia venientes de apparata illo narrarent, Thessalonica legatos ad murium mittit, pecunia alias in praesens offert, alias in suturum spondet, si armis onu se et societate cum Cantaeueten abstinea Ilespondet Persa petem illos quae fieri nequeant, se omnibκ nervis imperatorem adiutu rum. Rogantibus legatis, ut munera acciperet, recusavit, quod'ρ minis osse illiberalis et peeuniae servientis diceret, nunc quidem amicitiae caris dona accipere, et non multo post donanto armupetere. Brevi autem instruetus, grandique pecunia et eorum in in naves impositis, utpote diu cum imperatore opis serendae per

man urus, Smyrna solvit, et secunda tempestate Euboeam devenit Dissilire by Ooste

393쪽

τρι otio ἐν Θεσσαλονικη καταλιπων , ἀπόπλενο ταῖς ἐπιλοίποις εἰς Βυζαντιον, δεισας ιη vii τε τω βαοβαρων καi βασιλέως ἐν Θεσσαλονικη πολιορκοιτο. Mιον δε Et βοια ἐνδια-5rρίζων διὰ των ἀνέμων την ἀντιπνοιαν, ἐδυσχέραινεν ουκά- νεκrως συμβὰν δέ τι καλλερονου μετριως εnειθεν ἀγανακτεῖν. ἐκ γα Πτελεου πλοιο συλληφθέντος κα των αἰπιι αλωτωνά-

aoώστε γειν εἰς εργον τα βεβουλευ/ιένα. - γα μέλλοι τοῖς

ro αδτὸν καὶ ποθοινro P. ubi ventis contrariis surgenti hiis, ter dies non paucos substiti LMagnus dux, in sto barbarorum adventi ad se perlato, sormidans. et ab illis et ab imperatore Thessalotticae obsidoretur, dilabus illi trieontibus relictis eum ceteris Bygantium trai cit Arnurius ero ventis adversis in Euboea retentus , mirificam animo tristitia in eapiebat, quem eventum quoddam non mediocri indignatione complevit Pteleo namque apta nave et captivis ad eum adductis sciscitatus est . si quid de imperatore nossent. Illi memorant, sede advenis Thessalonicensibus alidisse, magnum ducem ingenti equitum peditumque numero adiunctis item Persis in CantacuZentim pud Borrhoeam profecturum nillil amplius comperisse. inuriua hinc colligens, iam eum in medio versari certamine vehementius indoluit , quod ei mature succurrere non posset. Deinde opti inatum suorum conventiim egit atqtie in medium progressiis, hae oratione usus est. meo quidem iudicio perquam amens et ignaviis sit qui rei cui spiam suscepta voliintate, non omnia ei postponit, neque

ad deliberata perstetenda summam eontentionem adhibeti iam si faetu quidem ne illima aggressurus sit, impedimento autem aliquo Oblato, aut omnino desperet, aut emollitus negligat et rerum eat Cantactizentia II 5 Dissilire by Ooste

394쪽

A. c. t 343σιν ἀποκνουντα προς τους πονους, ουδὲν διοισε των nouων,

αναγκαζομενοι vin ἐμου, αλλ' εἰ δε τι καὶ μεKον εἰπεῖν,

tum ex pectans, laborom resormidet, nihil a vulgo disteret neque magnum quippiam et memorabit unquam prospere creti Si vero ardua tiaedam, insigui apparatu, nec Parva impensa tentanda sint, stultitia ac timi vitate ducis nihil se dignia in exercitiis ille saeiat, non ab aliis modo, sed ab ipsis etiam militibus conviciis atque probris multis non immerito appetatur, quoi imbellis et D feminatus et laudibus et praemiis saetorum eos privaverit Materia igitur et ii asi argumentum uilis nostrae expo litionis alia nulla est, quam imperatori Cantaeueten communibus rivis ex invidia aBomanis oppugnato et ante diu apud Triballos prorago, tiline divina adiuvante potentia in solii Romanum, multis tirbibias et spatio non modico , ut sertur , in potestatern nati ordactis reve tenti, subvenire atque opitii lari. Conligit autem, ito videmus, illum e nostra virtute illium cepisse sithsidium, L nos neassumae Diistra tantam navigationem eum tanto impendio instituisse. Pro illo igitur dimicare, quomodo quavis animi remissione iuerandius et egregium decus nobis admirationemque longe lateque conciliat rum sit, vos quoqii facto ipso attestamini clipidissime enim, haud eoactu meo prosecti mecum, imo , ut maius quid dicam, me ad

hane prosectionem ipsi cohortati estis. Equidem quod ad me at-Disilire by Ooste

395쪽

ηκον, Ουr ευδοξίας χαριν ovet κέρδους τινος ἐπιθυμία τυοπὰ ἐκείνου πονεῖν κα κινδυνετειν ξρημαι, ἀλλ' ἀνάγκον ἔχω πάσης βιαιοτέραν, ἄσπερ περ ἐμαυτου ψιννεσθαι τους 5ἐπιοντας αἰ τιῆς φίλης ἀντέχεσθαι ζωῆς μέχρι κα του v-

νατον ου γαρ υσπερ ι πολλοὶ το βασιλέως φίλος προσα- crορενεσθαι εἱλομον μονον, ἀλλ' υτως αυτ συντέτηκα, Οὐστ'

εἰ συυβαίη των ἀνηκέστων ἐκεῖνον τι παθεῖν, ἀβίωτον ηγο- σομενος τον βίον καὶ αὐτος κα δια ταυτην νην φιλια βα- 10σιλεῖ τε τῆ Ἀνδοονίκου προ τυν κατὰ ἐσβου καὶ ωκαίας πολεμον συνεπολέμησα χρονον ου ὀλίγον, καἰ προτερον - νος λους γδοηκοντα καὶ τριακοσίαις ναυσ διίβον ἐπ Θρή-

ηον, γνωμον χων, ὁ πασι μαχουμενος ἀνθρωποι καὶ πα- σαν κάκωσιν ἰσων καὶ αὐτος, χρις α προς την οἰκείαν Uεπαναγάγω, ῶσπερ ἴστε καὶ αυτο συστρατευομενοι νυνὶ ὁ ἐν τουτωρ καθέστηκε τὰ πραγματα γ/ιῖν, ωσθ' ημας ριὸν V. τπο ων ἀνέριων ἐνταυθα κατεχομένους, ἀπρακτον εἰναι, ἐκεῖνον δε no Ῥωμαίων, ἱ ἀκουομεν, πολιορκεισθαι. GDὸοικα δε μὴ καί τι τῶν ἀνηκέστων συμβῆ περ αυτον. ει-

ψηὸς γαρ καὶ χρηματων ἀπορεῖν κα στρατιας ἀξιομάχου προς vstv πολεμίους, αρτι ἐκ τῆς πλανος ἐπανήκοντα, κα ου ἐξ-

ρηουντος του καιρου προς το δυνα ιιν κτησασθαι βεβαμ- οι πολέμιοι δε καὶ πλοις βιάυσθαι δυναιντ αν ον-

i5. ἐξαδεκουro P. tinet, neque gloriae causa neque amore quaestus pro eo labores e pericula adire volo sed me potentissima quaedam necessitudou get, ut ab eo nou secus atque a me ipso hostes propulsem , et quantum in me est, pro illius vita mihi carissima propugnem. Non enim ut multi, imperatoris amicus audire contentias sum, sed ita um ei conglutinatus , ut si eum quippiam insandum pati continge- i, vitam ego quoque sine illo insuavem mihi et acerbam putarem. Atque huius amoris ergo inperatori Andronico bello Lesbio et rhoeaeensi, non pauco tempore eum ali xiliis affui, et anno proximemperiore trecentis octoginta navibus in Thraciam transmisi, bellaturus quibusvis mortalihus et damna illaturus omnia, quoad illuluia sedes suas redueerem, quemadmodum vos recordamini, quos tune commilitones ducebam. Nunc ea est rerum conditio, ut uos

quidem a ventis hie detenti seriemur ille a Romanis , ut iiint, obsideatur. Vereor autem, ne quod ei malum insanabile contingat. credibile enim est, illum et pecunia egere et hostibus imparem 3e, uippe qui recens vagus et exul esse desierit, et cui ad contraheudas copias genere numeroque firmas spatium sussiciens nouς0ocedaturi mostes autem propter multitudinem et armis eum pos- Dissilire by Ooste

396쪽

sunt cogere et preunia exercitum eius transversum agere, eum aer

xivm in Apocauchi manibus sit, qui ut imperatorem evertat, profuse largitiones faciet novit siquidem exploratissime , illo salvo infidum et ineertum sibi Romanorum dominatum fore quod optimates universi ab illo quam ab se regi mavolent. Sin ille quacumque tandem ratione e vivis sublatus fuerit, firmum et stabile aeregnum de etero habiturum qua de ausa totum aeraritim prodige exhauriet. Quae omnia nos ante oculos ponentes, auxilium maturare par es Sive cui in tostibus cinctus perierit imperator, nihil erit ilod ad tristitiam doloremqtie nostrum addi possit, praeter hoe, quod passim nobis male dictitabitur, quasi ignavia et esseminataqliadam mollitie ad labores siisserendos amictim nimieis procliderimus sive sine nobis victor evaserit, maiorem gloriae partem mi temtas. Clim ventis itaque contrariis et tumido insanienteque pelago pugilare, aperte larent irim et mortem ingloriam quaerentiri mest. Quocirca nec vos ad tantum Pericultim adeundum adhortor, sed aliam demonstrabo viam, quae cum arvo labor summam n mitiis celebritatem splendoremtine continet. Tritim namque virtvtum maximarum documenta nobi edere licebit, sortitudinis, iusti- Dissilire by Ooste

397쪽

HISTORIARUM III. 63. 389

nnia ἔχοντας, ἐναι διὰ τ' ηπειρον προς βασιλέα τουτο

i. πιιστιθει R. tiae atque prudentiae. Nam a ventis et mari interclusos , aliud iter iuvenisse, quo ad sinem nobis propositum perveniamus, prudentiae

optimo iure adscribatur. Iustitiae autem, res miles prae salute amici eontempsisse Fortitudini, quod nec itineris longi molestia ac delatigatione, nec transitu per multas gentes, quae nobis se oppositurae e .eut perculsi atque consternati, a recto tramite ossicioque deflexerimus. Quid igitur tibi vis traice quispiam ut quoniam in orasiae doniae navibus deserri non possumus, eas hic tamquam inutiles CDn-ςrememus, ipsi eum armis per continentem ad imperatorem gradiamur,qnod illi perquam ruetuosum, nobis vero gloriosum aecideri l. Nec impedimenta et offendicula in medio occurrentia pernendentes, ab hoc labore deterreri oportet. Quis enim unquam recubans supinus et Meriens, de hostibus trophaeum erexit Sed sinis laborum ante seulos habendus est, quem plurimus et exi inius honos comitabitur. Haec ego iusta et utilia ensui, factoque ipso me ducem et

uasorem alii exhibebo. Quod si qui biisdam vostrtim magnitudinei laborum perieulorumque eonsiderantibus, minime istuc aggredi audum videtur . ego sane primus navim lamnata exuram et arreptis armis iter invadam di sequetur, quicumque adversus casus Par iicipare nocum voluerit ceteri salvis navibus, quod laeverit et ex

με iudicaverivi, saetant licet. Sic Persas timores assatus Amu-

398쪽

ριεν ουν ἐδεδοκτο κοινῆ καὶ ἐκ τῆς υβοια εἰς τὴν -κριδος παραλιον ἐλθοντες, οἱ αλλο ιιεν συχαζον ἐν ταῖς ναυσὶν Ἀμου δε καὶ οἱ ι κοντα ναυαρχοι, ους ἔδει προς το

οπλα τε ἀναλαβοντες καὶ λευρα ἐπιφερομενοι, οἷς μελλον διατραφήσεσθαι προς τῆν ὁδὸν κα Ἀμουρ αυτος τοῖς υ

rius, fidem feeit se aequum et utile eonsulere. At enim non pluet sexaginta navarchi eum lassiariis remigibus illi se assoeiare instituerunt: reliqui brevi spatio hi ventum propitium essent nacti, in Macedoniam cursum clieeeturos rursumque cum eo utraros asse Verarunt. Postquam inter illos communiter ita convenit, ex uboea ad Locridia liliora delati, alii in navibus permanserunt: muri sautem et sexaginta navarchi, quos tanti facinoris consortes illi esse oportebat, subditetis navigiis et armis assumptis, ommeatuque in iam deprompto, iuxta littus pernoctarunt, ut mane exustis illis Berrhoeam iter apesserenti Nocte porro illa cui venti luctantes Posuissent et oeundi spirarent, deductis denuo . ita stilMluxerant, Navibus et tibialis votis . omnos si inui die sequenti portum non procul Thessalonica Clopa in appellatum , tenverrint, partim quod

magnum licem l h salonica degere arbitrarentii vellentque eum eo , i possent , navale Praeli irin miseere, Partim ii od adversa Pr BOtiaeae importuosa esset tantainque elasset eodein loco nequiret recipere.

399쪽

Mἐγαν δουκα ἀποπεπλευκέναι εἰς Βυζάντιον, τα περ Θεσσα-A.c. 343λονικον παντα ἐπιδραώοντες χωρια ληῖζοντο καὶ ηνδραποδωαν ι ολιγους. - ιου δὲ εἰς την στεραίαν πεντηκοντα ναυς απολεξάμενος, πει φεν εἰς Πυδναν, ως ἐκεῖθεν του μν5 νώσεις ἐξοντας εἰς Βέρροιαν, ως αα βασιλεῖ ἐλευσουένους εἰς ωεσσαλονικην, τους ἐπιλοίπους δε ἐπανήξοντας ταῖς ναυσί. βασιλευς δὲ ἐπεῖ πυθοιτο τους βαρβαρον Πυδm προσχοντας, διὰ σπουδῆς μὲν ἐποιησατο πάσης τὸν πο ραλην τελουσαν χωρα μηδὲν ζ γυιωθῆναι. καὶ πέμμγας ἐκέλευε παντας P. 568xoεἰς ας πολεις καὶ τὰ φρουρια εἰσάγεσθαι, την φοδον μηνυων τῶν βαρβαρων καὶ ἐνδραποδίσθη γε ε ἐκείνων υδὴ εἷς ουτ ιιὴν ἐκ τῆς πο βασιλε τελουσχῖς χωρας αυτος δεοετταλων τε τους αριστον καὶ Βερροιωτιον της εἰς αυτονευνοια αξίαις τε ἀυει ράυενος καλευεργεσίαις ταῖς προσηκού- 15σαις, nειτα και τῆν αλλην στρατια προνοίας τῆς δεουσος ἀξιωσας, καὶ Μανουχὶ τον νεωτερον τιον ἰων εὐροίας καὶ Tto αλλων πολιχροίων α προσεχωροσα αυτ ο, ποδειξας αρ- χοντα, συστησας δε αυro καὶ Ἀγγελον τυ ανεμνιόν ος ετ-

ταλιας προτερον ἐνεχειρισθη τὴν ρχὴν κα κελευσας, ἔν τι

hominum pecorumque praedas egerunt Amitrius altero die delectas naves quinquagenas Idnam mittit, ut inde pars in ilitum dimidia

Berrhoeam vadat et cum imperatore Thessalonicam proficiscatur, altera pars eum navibus redeat. Imperator, barbaris Pydnam appul- ais, dilige utissime cavit , ne quid Cratis provincia detrimenti acci-Peret, circummissisque nuntiis infestum ortim adventum significavit et monuit, ut tu urbes et castella se omnes reciprrent. Nemo tamen inde, ut nequc e locis imperatori subiectis, in servitutem abreptus est. Qui Tli ossalorum et Berrhoeotarum optimates pro studio erga se dignitatibus et donis remuneratus et exercitum qua Par erat eura dignatus , et Manuel silio itinior Beri hora aliisque oppidulis recenter ad auctoritalem suam adiunctis Praesecto , eique Angelo consobrino, cui ante Thessaliae guberitatio commissa suerat. commendato, cum audatis, ut si opus esset, alter alterum deseu derent, sorana insuper mansueti ac minimc molesti imperii pra scripta, et celetis quoque probe constitutis oratores ad Cratem misit, ii indicarent . quamvis sordus accum percussum et inita societas ab eo dissoluta esset, nihilo minus memorem se honoris

400쪽

-οορ δε πει πνθετο ἐγγυς εἶναι βασιλέα, αδεῖς ἐν ἔφιππος ι ετ ολήγων τῶν ἀρίστων, οὐ γὰρ εὐπορουν ππων,)Πασα δε η στρατια ε si παενοι, εἰς πάντων του βασί

et humanitatis citiam ramis ἔ--..