Ioannis Cantacuzeni Eximperatoris Historiarum Libri IV. Græce et Latine

411쪽

uni τοιαυτα κακουργεῖν, σπονδων υσων, καὶ πολευον κινεῖν.

δε ου παν πείθεσθαι ηδυνατο, Ἀλλ' ἐπί τινα χρονον hovχάζων, τοῖς ρεοιοι πάλιν ἐπεχείρει Ἀέλλων δε οδοτῆς κακουργιας ιδονα δίκας, ἐπε Μυσοῖς τε ἀπηχθάνετο Iori τας ιστεια κα ' ιιαίοις οι ἐθαρρει βουλοuένοις στλλαι βάνειν, ἀπεχωρησεν εἰς ριβαλους καὶ διετριφεν

ἐκεῖ χρονον τινὰ συχνον. πειτα, βασιλευς ὁ Καντακου-

ζηνος εἰς Ιεριθεωριον ἐκ Γερροίας ἐπανηκε, προτερον λίγον χρονον ραλη ἀποστας , προσεχωρησε τοr βασιλεῖ. AD

πεζο δε περ τους πεντακισχιλίους ων πανrων υ ro ἐνε-2οχειρισε τοτε τὴν ρχὴν καὶ προσέταττε κακουν τας ολεις.

a sortitudinis ossicium desiderari pateretur, ad praedandum rapiendumque exercitati salinus. Erat enim genere Moesus, et Propter eas quas dixi artes prosii gatus , ad Romanos se applicaverat eumque Andronicus imperator in album militum retulerat. Qui cum praedis agundis semper delectaretur et Moesiae, utpote locorum peritissimus non parum incommodaret, saepe monobatur ab iis, qui Noosorum Romanorumque confiniis tuendis praeerant, ne in foedere huiusmodi maleficia designaret et bellum irrita iet. suorum vocibus ille non penitus expugnabatur. sed ad tempus quiescens , inter missa ope tebat Iamque scelerum suorum pretium laturus . v niam et oesis propter latrocinia invisus erat, et Romanis eum comprehendere volentibus non fidebat tu Triballos secessit, ubi diu vitam egit. Postea Cantacueten Peritheorium Berrhoea redeunte, nuper a Crate cum descivisset, ad eum se contulit. Sciens igitii rillum inui praesecturae illoneum. et castella et Vieos praetorra Meropes non paucos ei commendavit, e quibus non exigua praedouum manus colligebatur. uinorabantiar etcuim equites Paulo amplius recent , pedites supra quina millia , quori in mutuin praefecturam tunc illi commisit, eum mandatis, ut urbcs, quae se CantacuZeno dedere nollent insostas haberet.

65. Quia autem Peritheorium frustra obsidebatur, maehinas

412쪽

ὐπέμενον παρα Περσῶν Ἐφραθι δὲ ἐκάκωσαν ου ὀλίγα. 'Coli ἐπιστήσας αρχοντα τον γυναικὸς ἀδελφῖν Ἀσίνην is 'μά-ην, αυθις ἀνέστρεφεν εἰς ιδυμοτειχον. προ δε ς ἐν τῆ Θρακη πόλεις ἐμφας στρατιὰν titi 'Pωμαίων ui Περσιον ἐζίου προσχωρεῖν eo δ' ου προσεχωρουν, ἐκάκον

labricatas ineendit, totaque elasse in Asiam reversa, ipse et murius sex millia selectorum Persarum duceutcs , Didymotichum ingre diuntur Didymotichenses publice diem festum agitare et variis iu- cuuditatibus sese dedere, quod sibi ab itiseris redivivum imperatorem excipere viderentur. Aliquot diebus Didrinolle hi consumptu, Rhodopen exiit omniaque Morrhae oppidula confestim se subiece runt, uno exempto, Ephraem nomiue Persae illis aliis nihil molesti suerunt, Ephrae misere Mixerunt. Ceteris Ioanne Asane, uxoris fratre, praeposito, Didymotichum se recepit et adversus Thra etae urbes ex Romanis Persisque consectum agmen mittens, post in Iabat, uti se dominum agnoscerent detrectantes , quantum poterat, male multabat. Vici omnes diripiebantur, capti propinquis sui pretio reddebantur. Plurimi occidehantur. Imperator hinc mirum in modum contristabatur, nec ullum mali se remedium ostendebat: Neque enim urbes in ditionem veniebant, ut barbari illis vexandis abstinerent, neque ille contra hostes ex Romanis copias satis ma gnas habebat , ut Persas, quasi cum solis Romanis bellum toleratu rus, dimitteret. Quocirca quamquam iuvitus et propter calamitate Romanorum aeger animi eas occupabat, necessitate eoactus scilice

413쪽

HISTORIARUM III. 66. 4 35

αοτῆς μορρας ἐπανοκειν ετ τῆς στρατιας, καὶ γενοuένος σνι πλοκῆς, οἱ πλείους ἐν των ἐπελθυντων πεσον και ἔα-

5. εὐαχας a a d om P. Praeterea iam Rhodopes praesectitra esset Romana, teni machi et Z 'paene appellata , in qua equites non pauciores mille, iique bel- Iicosissimi et multitudo peditum, visum eo movendum. Itaque Didymoticho egredientes Morrham vela runt. Illic delapso in

morbum Amiario eonsident , si sorte haberet meliusciale Verum augeacente malo . eum et medici et medicamenta cesscut Didymo-tichum reverterunt Byza uti Marte aperto cum Persis depugnareno valebant. Missa autem eum duce Sphranae Adrianopolim praesidiaria manu, quod ea urbs eteris Thraciae urbibus maior et maioris momenti esset, eam muniebant, aliis pro sacrillate consuletiant, ne ab ipsis ad Caia tacuetenum descerent. Sphranae itaquerat imperatorem leui machum tendero intellcxit, ratus se posse, eo absente, agrum Didymoiichensem depraedari et Adrianopolim reverti, eo quantum luantum bal obat militu in ad diixit. Ea dei hora im- Perator fortuito ex Morrha eum suis redit, saetoque eonflictii. Plures de praedatoribus caeduntur, aliquot capiuntur, dux ipse interficitur. Aniurius tum iu extremo discrimine versatus est. Nalneis e morbo parum adhuc se confirmasset, pugna coepta arma induit et

414쪽

onem, armis videlieet vulneri resistentibus, servatus est, singula resque imperatori de salute gratias egi Solitum enim pugnare nou obarmatum, inperator paucis ante diebus admonuerat, ne nou iiii tritias certamini se crederet, nisi mortem sibi accersere vellet. Uuanto enim quis armis non tectus generosius dimieaverit, tanto facilius lethali plaga occubitvrvm. Cuius admonitionis memor, tametsi e lurim nudus ascend set, reversus sese obarmavit. Auna vero imperatrix et patriarcha, item magnus dux reliquique princi pes legatos ad Alexandraim, Moesorum regem mittendos, eumque 34 suppetias contra Cati iacvZenui feremias invitandum itidicarunt Persae siquidem etiam illoriam fines incursabau Spopondit, is ibi Steni machi si e paenae maiores minoresque urbes cum earum Praesidiis mercedem darent; erant autem novem: Zepaena Croeui mus, Peristit Za, Sancta Iustitia, Philippopolis, urbs eximia et in Pla, teni machus, Actus , stadnus, Cosmicus. Numerus militum

per hoc lispertitorum prius sui mille is Ingenti inin vero bello Romano plurimis deletis . paulo insta mille numerabantur, mu Dissilire by Ooste

415쪽

3. ἐλασσούuαι ao Maveouατην M. viri sortissimi, ni nullis Bomanis, itotquot militarent, animi maguitudine quidquam concedereui. Petitioni Alexandri promptissime satis laetum est timebatur enim, ne et illis oppidis Cantacu- aeno adhaerentibus, hostes pro adiutricibus et subiectis paterentur: et velut ex comparatione Alexandrum socium, quam bellantem a versus a Cantacu Ecnum imperatorem futurum malebant. Sic etiam atque etiam laborabant, si superis placet, ne de imperio Romano diminutio fieret. Postquam Alexander urbes aceepit, illi eum ex paetis conventis opem poseunt. Rc assirmare, se non posse suc-Rurrere , quamdiu Persae in Thracia versarentur, quos si quo modo Ad Asiam repetendam perpulissent, tum demum infestis signis ineantacuaenum eupidissime iturum. Hoc autem aliam molitionem et non vulgare studium postulabat. Verumtamen cum quid aliud agerent non laterent, in eius voluntate conquieucrunt et clam submi- erunt, per quos eum Aluurio colloquentes, immanem ei pecuniam po lipiti sutit, si ipsis obsecutiis domum renavigaret. Ubi quod vo- libant non impetrarunt, illo talia promissa inanes verborum trepitus repti taute, alias iusidias occoeperunt, et Maurommate quen-4ψm Philadelphiensem, quem Cautacuetenus ad dimensum in dies Amurio praehendum ouatitue iat, promissis ut berrimis gressi sunt, Dissilias by Ooste

416쪽

AN Va τὸν Περσων στοατιὰν τροπι δε τω πεδεειν ἀναθοειν ποος τῆν οἰκειαν. ὁ δὲ ξδ' ἐμιτ δειος τε ιναι Ιεὐσαις δοκων δια τῆν πηρεσιαν, αλλως θ' or κα Περσιστὶ διαλε γομενος υνον αυτοῖς ἐδοκει, στοχαζομενος αδ ἄχθοιντο ιἀC τὴν χρονιαν των οἰκιῶν ἀποδημίαν, συνεβουλευε τοῖς προνα Sνοις μάλιστα τῆς στοατιας, αἱ ου δέον ουτω τοσουτον χρονον ταλαιπωρεῖν ἐπὶ τῆς ξένης, δειελήσαντα των Deoι, ἀλλ' α ιι πάντα προσελθοντας θ μοι δεῖσθαι περι επανοδου

ἰσχυριζεσθαί τε αἱ Ουκδει διναιντ' ἄν ἐπ τῆς ξένος διωτρίβειν, τιον οικοι μάλιστα ἐπιριελεια δεοριένων. ου ras Io ἐπ τουτοις ἐνrανθα φικέσθαι, -τε ιυρι παντος συνεῖναι βασιλεῖ, αλλ' ἐπιμαχῆσαντας σον ξεστιν αυθις ἀναστρέφειν νυν δε εινα ου μετριαν τὴν διατριβον ἐπὶ δεκα ν-

si ἐν si 'Pom αιων γεγενηρμένον- ην δ' ἐπιχειρα καὶ αὐθις, Dετα- , κατέχειν, ἀλλ' ἡ μεῖς μὴ πείθω , ἀλλ' ἀπαγορευ-15σατε φανερως τον ἐπιπλέον διατριβῆν. υμον γαρ -τως εγνωκεν, αἱ ἐνταυθα συνεσο ιενος βασιλεῖ, εως ἄν των πο-Dμιων παρασκευάση περιγενέσθαι, καὶ τουτου ριονο πολλην ποιεμαι τὴν φροντι- σα τηοίας δε ιιων κα ἀνακωχης των πονων λογος ουδεις α δ νεων ἀπορια προ pασιζηται uo ἐν αἷς ἀποπλευσντε εἰς Ἀσιαν , πω Mῖν κα ταυτην τηνἀποριαν λυσιο ἐκ Βυζαντιο γαρ ἐλευσονται πολλαὶ ἐν αἷς περαιωσεσθε προ τω καὶ χαριν ἐκεινου ῖν εἰδέναι και χροματα παρασχέσθαι τῆς ναλωθήσεως. τοιαυτα τε

ni aliqua ratione Persis reditionem in Asiam persuaderet, eum propter ea in sinetion om ipsis Iam familiaris videretur, et quod e sic loquebatur, etiam ab iisdem pro benevolo haheretur ni dit turvam a patria absentia in illis molestam esse coniiciens , dueibus potissimum exercitus consilium dat, non oportere tam longinquo tempore domesticis neglectis, peregre vitam miseram exigere , sed

simul omnes murium convenire ab eoque reditum flagitare asseverareque se in exteris oeis ultra non posse vivere, eum domestica procii ratione maxime indiscanti aut enim ea conditione hue profectos, ut imperatorem perpetuo assectarentur, sed ut, cum ei quantum liceret subsidio suissent, domum remearent. Nunc non parum diu , totos scilicet deeem menses in solo Romano haesisse. Quodsi eos diutius retinere conaretur, ne obtemperarent titterioremque moram libero aversa roniit r. ramurium quippe statuisse tamdiu hic apud imperatorem perseverare quoad eum hostibus superiorem effecerit, et tu hoc solo multam curam eonsumere salutem arior 3m

militum laboriimque levationem nihil pensi habete. 4 penuriam pavium, quibus in Asiam traiiciant, obtendat, se illos ex ista dissicultate explieaturum rtantio etenim complures affore, quisua Dj9jligo b Corale

417쪽

HISTORIARUM III. 66. 4ο9

Οἰτοὶ προς Βυζάντιον ἐλθοντες, πιστεις γαρ λαβεῖν ἐκεῖ ν

θονιαν- εἶτα διὰ μυγέας καὶ Auδια ἀφωνται εἰς ωνιαν. ἐρομένου λαοτου, τινι χρώ/μενοι διαλλακτῆ τὰς προς μζαν-

λου τοῖς Πέρσαις διετέλεσε διαλεγόtiενος καὶ πειθειν ἐπιχειριον hi nαιρειν εἰ Ἀσιαν. ἐπεὶ δὲ ἀνηνυτα πονιυνεωρα, ἀπηγγελλε πάντα βασιλεῖ iam πολλῆς τῆς μαιας dioη ι μαρτνρετο θεὸν, ω αυτὸς ιιὸν τοιαυτη νωuet πρὸς

μοτον ἀφίκοιτο, tu αυτω συνδιατριβήνων χρις αν τι τουνο πολέμιο πέρας γένοιτο, καὶ ὁ ἐκεινους ἐκλέζοιτο στροεθω οἷς μάλιστα θαρρει, τι πάντα κινδυνον ποστησο Ct 3 καρίας P. et M. g. textus Λυδίας. re transmittant. Ad haec gratiam illis habitum et peeuniam quanto

spus sit suppeditatuni iri. Hi erant hortatus Maurommatis, qui nee persis displicebant. Ad satrapam igitur suum adeunt, super redit avo, quemadmodum a Maurommate edocti suerant, verba saviunt. murius principio eo serinone vehementer obstupescere et 'irari, ut ista eos cogitatio subiisset. Deinde eniti, ut illos ad imperatorem porro adiuvandum retineret necessariam enim eorum et e praesentiam, qui si recesserint, per quos praecipue defenderetur, hostes mox eonsertim impetum in eum facturos. Sed lio cer/t nebulas diverberare palam namque profitebantur nisi eum psi patriam repeteret se Byaantium profectos, unde iam accepis en fidem publicam, quo securi essent, unde in Bithyniam soluturos. pstat per Phrygiam et Lydiam in Ioniam venturos. Interrogati, quΟ-Π3m si arbitro seu pacificatore eum Byetantiis socitus popigissent, eius nomen se edituros negaverunt, quando e silentium iuraverint. Ad quindeno omnino dies murius eum Persis contiueuter agendo i horandoque, ne in Asiam eogitare it, consumpsit. Ubi se mortuis ς'neionatum vidit, perquam tristis imperatori omnia exposuit, Deum ς tatur, se quidem ad ipsit eo scopo venisse, ut aut exitumhqui huius ab eo non discederet, et eos delegisse, quos in Primis

418쪽

A. a 343 ται τῆς εἰς υτο ευνωας νυνὶ δε το αντιον απαν γε - νῆσθαι το γα στρατοπεδον no τινων ἐνταυθα τα βασιλιδος φρονονντων διεφθαοθαι καὶ Ους τὴν οἰκειαν αναχωρεῖν πεπεῖσθα. πολλα δε ἐν πεντεκαιδεκα ηυ αις πεo του -- νειν αυτοῖς διαλιχθεντα, μηδεν πλέον μυκέναι, πάντων5οαο ποος την ἐπανοδον ορμῆ τινι κατασχεθέντων παραβολσἐυτασαντα δε πολλα εο του τοιαυτα πεπεικυτος, μηδαMως δυνηθῆναι Dvρειν. - μεν ου αυrον μονον παραμνειν,απελθουσης τῆς στρα ιας, συμφορον γεῖσθαι - λιιι νυδα τέλεια τις εσται τῆς παρουσιας τῆς αυτου. εἰ δ' - ο λυσι-io τελέστερον δοκεῖ κα επισγηφισαιτο καὶ αυτὸς το νυν ιεν ερον D εἰς τὴν οἰκειαν ἐπανελθειν ετ τῆς στρατιας ἐκεῖ δε δίκας τας ἐσχατα παρ' αυτων τῆς εἰς αυτον κα βασιλέα λαβοντα προδοσιας, μαλιστα γαρ ἐκεῖ του ro ιναι νυστον υτ p , επει τα τέρους χοντα του μαλιστα πιστοτατον - μέχρι παν- i5τὸς -- βουλησομένους συγκινδυνετειν, κατα τειχος ἐπανη κειν, ε διαθέμενον τα arta τὴν οἰκιαν, ἐπιτροπους καταστήσαντα τῆς αρχῆς καὶ διαδοχους ετ τελευτὴν, ως vταχέως αυθις πανGοντα, αλλ' i συγκατεργασμενον τον πολε/ιον η ενταυθα ἐν se μαχεσθαι πεσουμενον.

ἐκεινοπι δε γαρ ἐπιθησο ιένους πανταχοθεν παντας. ρων δε ος δυνατον τον Περσων παρακατέχειν στρατιμν, προς

ao. ωαοθα add. M. propter animorum in se propensionem cuivis perieulo pares suturos speravisse Nunc prorsus contra evenisse. Exercitum enim a claudestivis quibusdam imperatricis fautoribus corruptum et ad patrias sciles repetendas impulsum esse. Cumque per dies quiu deeim eos retinere annixus fuerit, satius nihilo fecisse, universis ad reditumandaci quodam ac temerario impetu concitatis , nec se auctore huius consilii, quantumvis serio inquirentem invenire ullo modo potuisse. S itaque solum restare, carentem exercitu , ineptum ne fotium existimare. Quid enim sua unius praesentia conduxerit in ipse titilius censeat suoque suffragio approbet, se domum iupraesens cum opiis discessurum , ibique quoi sacillime possit, o nas sui et imperatoris proditi quam severissimas expetiturum. Point ea domo sua bene composita et ordinata , praesectis provinetae et successoribus post mortem suam institutis, non enim intra breve tempus in Asiam reversurum, sed aut bellum eum eo consecturum, aut hie in acie ecubiturum, cum aliis longe fidelissimis semperque

secum militare voleutibus celeriter eveu turl m.

67. Imperator de hoc discessit indoluit, quod se undi lue 'petitum iri erueret. Intelliseus autem Persa ad reditum uuaispe Diqilia πιν Corale

419쪽

πε θειν Πστε γενετο, πρεσβειὰν προς βασιλίδα ἐμιαειν Β εἰς Βυζάντιον κα Οαοιους τοῖς προτεροι περ τῆς εἰρονος ποιεῖσθαι, λυγους καὶ την ἀβουλιαν νειδιζειν αυτοῖς, τι 5δια ταυτον τῆ 'Pωμαίων nyεριονία πολλῆς isιοι γεγένηνται φθορας, κα ευ πλειονος , αν μὴ πείθωνται, γενήσονται.

παραινεῖν τε αυθι τον πολεμιον καταλυειν, κα μὴ δια φιλονεικια εχουσα ουδεν γιες περιοραν σηριεραι τους ὁριο- Φυλους ξανδραποδιζομιένους καὶ κτεινοριενους καὶ τα πατα ουπυιενοντας ἐκεῖνοι δε κα γαρ υδεν αυθις, ωσπερ καὶ προτερον ποιησονται τῆς εἰρονης λογον, επὶ το εὐειν αυ- Cτον αυτικα τρεφονται, τίστασθαι ἐκείνου, καὶ περιφαντες ἀζιοχρεων τινα- ον ἰοσονται τουτο κατεργασεσθαι δυνη- σεσθαι, παρέξονται καὶ ροματα πολλα τος αναχωρησεως

στρατια το In ουδαζομενον εστα ηνυκως, καὶ τα ρκπιαταλαβων μειφεται τους προθυμως συστρατευσαμενους. ου γάρ

δικαιον ὁμοίως ἄσιν ἀργιῆεσθαι κα δίκας παιτεῖν , ἁλλἀ V. 465τους μεν αἰτίους τῆς αυθαδείας ιδερι κολύγιν, να μὴ

IIonMοάδειγρια τοῖς αλλοις γίνωνται αναισχυντιας, τους δε λοιπον ἀξίως ιιείνεσθαι του πυνων , ιν τῆ τε κολάσει τοὐν

παγαινε σεως ευχαριστησας βασιλέα, πρεσβείαν πεμπε πρῖς

5. πολλοῖς P. Inflammatos, ut cohiberi non possent, muri de tam prolixa erga se voluntate gratias agit amplissimas suasitque, ut, quoniam militem

suum flectere nequivisset , oratores ByEantium ad imperatricem mitteret qui similiter, ut antehac ile pace dissererent illisque dementiam exprobrarent, per quain Romano principatu exitium magnum invexerint ae nisi in viam redeant, maius invecturi sint Hortare tur autem rursus, bellum missum facerent, ne ob insipientem istam contentionem quotidie suae gentis mortales in servitutem abripi, tria ei dari et ad aerumnas redigi si uerent. Illos vero , ut alias nullum do pace verbum locuturos, sed persuadere ni Suros, uti iram primum a Cantaeueten se disiungat, et misso quopiam hui muneri idoneo, magnam pecuniae vim discessus mereedem ae Praeterea lassem suppeditaturos. Sic et quod exercitus usque adeo contenderet, persectum ore, et illum accepta pecunia libenter sub se militantes remunerari posse. Non enim aequum, irasci pariter omnibus , sed an perbiae et contumaciae incentores modice puniendos . ne alios impudentia in meimplo ii doee aut reliquis convenienter Iaborum meritis praemia persolvenda, ut et supplicio inpro

420쪽

ιβρεως. νυνὶ δὲ ε αρκουσα δουν ν ἐπὶ τοσουτον χρονον ἐπ τῆς ξένης ταλαιπωρια καὶ δέοιτο ἐπανελθεῖν προς τῆν i5 οἰκείαν ξυλληφεσθαι ou ολθα καναυσους εἴτε σὰ διὰ Βιθυνίας καὶ Φρυγίας ἐπὶ τὴν γωνίαν βουλοιτο ἐλθεῖν, δελτον

alliciati murius extemplo paret et de admonitione imperatori gratias agit, legatos ad imperatricem denuo de pae actum mitti Apocauchus magnus dux et collegae de pae silent penitus, in riumque primum reprehendunt, quod satrapa et tam potens atque

apud Romanos Iuxta a barbaros iu tanta admiratione mancipii instar Cantacuaenum sequatur, tamdiu in terris peregrinis miser, nullo lucro eum ignominia alitem summa, quae illum scientem olentemque ooperuit. Iam nlud turpissimum esse, quod et sate litis locum apud CantaeuEenum tenere non erubuerit, ad Miris Praetorium noetu excubarit, ut ipse omni metu solutus sterteret. Hac luitur tanti plena dedecoris si ipsi grata sint, e sibi, quid ei laedum atque indignum aecidat, curae ivturum. Nunc a Lata longi temporis in extero solo incommodis satiatus, ad sedes suas reverti concupiscat se quoque ipsum in hoc non leviter adiuturos Sive enim e Bittiyniam et Phrygiam in Ioniam, paret, utrimiter per Hellespontum aut per fretum Byzantivum praestituros: sive recta in suam provinciam abnavigare triremes et alia navigia daturos, quae exercitum deportenti Et quia necesse habeat, Diqilia πιν Corale

라틴어 텍스트