Ioannis Cantacuzeni Eximperatoris Historiarum Libri IV. Græce et Latine

371쪽

HISTORIARUM III 59.

κοιμωμν' lλιν περ πραγματος τονουν, ου του πωροντος Mia 343καιοου- ην γαρ ποτε χρονος, ω ἐγω πολλην περι σε τὴν ευμένειαν ἐπιδεικνυμενος, κα μὴ ριο νον τοις μ ορκων γινο- ιεένοις λογοις, αλλὰ καὶ τοῖς χωοῖς τουτων θαρρων, ἐλάν- ωανον κονων κα ἐμαυτο καὶ ροπὴν μεγαλη προστιθεuae τῶ μέλλοντι τῆ δυνάμει χρῆσθαι κατα του πολλα νηργετο- κοτος καιτοι γε καὶ κα ἐκείνους τους καιρον ora παι

κα πολλα πλασά μενος διαβολας, τον πολεμον τουτον κεκμνηκας τον-ολλων ἐτιον κακιον νυν τε χρι γεγεν/γμένον αἰετι πλειονων ἐσομενον καὶ δεινοτέρων, ως eos, ου εστιν

I5οτω κέχρησαι μαλλον, 1 νευδε κα ἐπιορκίαις, αἷς κα των συνετωτέρων ἐζηπατησας ολλους κα σο παρέπεισας προ- ἐχειν τῆς ληθείας ποστάντας, οὐ καλως ποιων τῆς τε Dσο προσουσος πονηριας αὐτῆς ἐκείνοις βελτηριας ζιωταταν μείφω. τι ει υτ προ απέχθειαν ὐιοἰ, υτ προ το

est huius temporis. Fuit quando ego tui cupidissimus, sermoni-hus tuis tam iniurati, quam iurati sidens, gladium in memet im-Prudens exacui, magnoque illi adiumento a praesidio sui, quiraliquando potentia sua contra optime de se meritum abusurus erati Quamluam et lam tum non semel, sed his ter peierasse et perieulae architectari deprehensus es, qui solo adspectu nequitiam tuam digne ulcisci potuisset Ex quo autem tempus nactus opportunum,oniuino et Dei timorem et hominum reverentiam abiecisti, multisque ementitis in me eriminibus hoc bellum commovisti, unde hac--uus tot alamitates exstiterunt et plures gravioresque, ut video, exsistent, non est quod tam frequenter, quam mendacium atque Periurium 'surpaveris quibus prudentiores etiam in errorem araxisti multos et persuasione falsa delusisti ut deserta veritate tibi auscultarent quibus, ut et tua perversitate et illorum vecordia dignissimum fuit, bonam profecto mercedem tribuisti. Iam quod dicis, non odio in me aliquo , ne ut male sit mihi, aut ut vitam, ni possit, amittam. te omnia cogitare et facere, esei num tanto a pore oppressus sis, ut post tot tamque evidentia argumerita, quibus mih hostis deterrimus apparuisti , te moderatum quemdam hominem ac mitem existimes, an ita vetoratori egisse et sic hominum oculos Meluaase ut tam millis et tam insignia celera tua

372쪽

καὶ σοὶ προσηκουσαν ἐπίνοιαν εζευρες, ω ἐς σοι τῶν πολεμίων πια πονησαντι κρατεῖν ἐζέσται, ν εἰακτυων , φοι-- ς κα LIομπηλ ὁ μαγνος κα Συλλας καὶ εἴ τις ειυς

ωρινεῖται στρατηγὸς ηδεσαν Pc καιων , ου αν ἐκοπτοντο T ISBσαυτα κα πολλους παενον πονους καλκινδυνους, ἔθνη μγάλα καὶ πολυάνθρωπα καταδουλουιιενοι εἰ γαρ ζωτu, σοι την διάνοια των πολε ώων ἐξ αυτων καταυανθάνειν

σίαν ποδει ζεις, ωσπερ 17 κα ποιεῖς. δει ἐν ουν ποος τοσαυτην νοιαν μηδένα ποιελθαι λογον ἐγώ δέ σοι τηροορχαίαν τα ιν ορων κα χαριζομενος ἐν πῶσιν, εἰ-έλλοιωκα ουθις τῆς ευεργεσίας ἀαοιβὰς ταῖς προτερον μία ἐγII. περιων ai. δῆτα M. omnes atere redas. Verum pro lsus aliud tribunal nos manet et iudex integerrimus ac terribilis et testes angeli, muta mortalium Laeta perspicientes, etsi mille parietibus aut peripetasmatis aut aligine tenebrosa aut densa nebula circum tegantur: coram quibus de mutuis delictis et IIensis iudicium subibimus. In arte vero tua imperatoria sane admirabili illud ridiculum, quod praeteritis universis etiam olim fama notissimis helli ducibus, ovam quandam et eximiam tibique eonvenientem rationem commentus es, qua par οIabore victoriam de hostibus referas, quam si cognovissent Scipio Africanus , Pompeius magnus , Sulla et qui praeterea E ducibus Romanis praedicantur, non adeo semet defatigassent, nec in magnis ac populosis gentibus subigendis tot et tam periculosos laborraexantiassent. Si enim hostium sensa ex ipsis licebit tibi percipere: et in invictus semper eris, et Romani imperii termiuos a maiesta tem brevi tempor admirabiliter proseres augebisque, quemadmodus et une saeia videlicet. Oportebat igitur ad istanc stultitiam tuam nec verbum respoudore. Ego tame pristinum tibi loeum servas et gratisic auso oruuibus, si rursum pro euesicio pares prioribMDissilire by Ooste

373쪽

φεσθαι ἀνάγκη καὶ τῆς χ πειρωτιδος ει στρατιῆς τους κΒυζαντίου κα τῆς ἄλλος Θρακης τρέφειν δεοσει Ῥισθοφο-

gratias exspeetare debeo, eogitationes meas te non claho. Equi lem bello eontra me nihil abs te studiosius expeti, nihil tanti ab inseri piuor. Cum autem tria sint, quae facias , eorum ullum rationibus tuis conducere statuo. Aut enim Byzantium reverti necessct est, aut manere Thessalonicae, aut mecum armis decertare Eum igitur, qui tantam pecuniae vim impenderit, qui tanta innat superbia tam iuveniliter exsultarit, qui totum Romanum imperitim permiseuerit atque confuderit, tam propo ad hostes accessisse deinde prioris iactantiae velut oblitum, vacuis manibus recessisse, ne adspeetum saltem hostium pertulisse, idque ducentem exercitum frequentem ae hellicosum et hostili multo numerosiorem, nihil hoc magis ridendum, neque aliud nomine Romanorum tam ignominiosum fieri potest quorum semper sui ad pugnandum generosus, imperterritus et excelsus animus. Verum libi tam egregio duci omnes statim illud Chabriae, Atheniensium imperatoris, occinent, Ormidabiliorem esse cervorum exercitum duce leone, quam leonum ervo eluce. Sin apud Thessalonicam residere praeoptabis . primum quidem quid ex si eo minoratione lucrisaeias non intelligo. Accedit impensarum iugentium ad tautam multitudinem eamque navalem

374쪽

δοκιμιαρωσι ποιεῖν, οἰχησονται πολιποντες, βαλαντι κενα

ἐπιδεικνυντες καὶ τὴν ποριαν προβαλλοuενοι. ου ιον in θάλλὰ καὶ ο ἐκ Μακεδονιας α Θεσσαλονικης πάντες χρῆ- ματα θησουσι καὶ tiλλας δωρεας, ας δικαιον παρέχειν τον τὴν 'Pμιαιων γοντα 'γυιονιαν. προς τουτοις δε κα ποος

σαλονικη διατριβὴν , καὶ ταυτα ινγειν μεγα ἐλλοντα κατοροθουν λειπεται δὴ το τριrον , παρασκευασαμενον ηκειν επ'

alendam necessitas, quam de publico ali oportebi Item e Dantio

et reliqua Thracia continentis inquam militibus mercenariis pedimultis, nec non aliis , si diutius a sedibus suis abfueritit, de victu Drovidendum erit alioqui adversum te . ut eos perdere volentem, ausurgent, aut certo si mitius egerint, deserto te abibunt, saeculos inanes ostentantes et egestatem prae se serentes. Nec istuc solum: sed usu per Macedones et Thessalonicenses singuli stipendia et donativa agitabunt, qua in militem distribuere Romani principatus guhernatorem aequum est. Ad Cratem insuper contra me conetis

dum multis muneribus et pecuniis indigebis haud enim oppita, quae illi dabis, sussicient. Hac omnia te intelligentem nisi proinsus deliras Thessalonicae, eum praesertim egregium nihil feliciter

gesturus sis, diutius ausurum non credo. Superest prolude teri um, ut iustruetus contra me venias, iacta alea pro summa rerum

mecum dimicaturus. Quo quid mihi optatius iucundiusque areide rict si tantummodo iuxta Berrhocam triduo substiteris, donec et ipse comparatus ad consticium occurram. Nam si post diem tertium castra tua proeliabundus non iuvasero, dedecus admisisse merito iudicabor quod quidem mihi quovis detrimento intolerabilius est: tantum, quod te oratum volo, tu ipse ducem te ad pugnam prae heas, no alios discrimini exponens, ipse extra certaineu, ut qui Dissilire by Ooste

375쪽

IIISTORIANIM III 59. 36

αγ- ας διατιθέντες. σοὶ μὲν οἶν ἴτω πανταχοθεν περιέστο A. c. κε α πραγματα στενα α συμβέβηκέ σοι το του ιιτλυ. muri ruo φασί τινι στρουθίου κεκρατοκυτι φωνῆ χρησα- μενον et στρουθίον ἀνθρωπι η, προσειπεῖν, γ,αρα πέπρωται sui rhi, δοσαντι μὲν κα κατέχοντι τον παῖδα ἀποθνησκειν, ἀπολελυκοτι δὲ την γυναῖκα, ἀβουλία τῖ μεγίστη χρησαμεν γ κα κτειναντι αυτον αυτικα ἀποθνησκειν τον ζευτὴν

ὁ τὴν πανταχοθεν ἀποριαν συνιδοντα, μεγα ἀνοιιιῶζαι καὶ τὸ ημέραν ἐκείνην παρασασθαι, ἐν fi το στρουθίον εἷλεν, D

δηλουν αἱ πολλοὶ των ἀνθρωπων , ἐκ του ει οσιν ὲ καθ' εαντους πραγ/ιασιν ἐπιχειρειν, ἀκουσίοις καὶ ιεγάλαις περιπίπτουσιν ἀναγκαις - α κα σο μαλιστα συνέβησαν ἐκ του

νεν ἄν τε γα προς υ αντιον ἐπανίης, σου κατοπιν αἰauro ἐn' ἐκειν βαδιουριας αν τε ἐνης ἐν Θεσσαλονίκη

ludos gymnicos instituunt, otiosus spectator sedeas. Tu ita Iliebuit in modum undique urgeris ae premeris, et quod est in ahelta. tibi rei venit. Aiunt enim, passerem captiam aucupi dixisse in satis illi esse, si se ligatum retineret, moti silium, si libertim limitteret, interire uxorem, si Per summam temeritatem so eri leret, ipsum continuo morte exstingui. Aucupem ex omni parte diss- enitatem intuenteiu, altum dedisse gemitum et execratum diem illum, quo passerem episset quippe qui ingulares sibi calamitates apportasset. Hoc autem puto auctorem huius apologi docere voluisse. multos mortales maiora viribus sula audentes per imprii lentiam a linevitabiles neeessitates redigi r quod tibi similiter e simili vitioeontigit. Mihi vero contra plane omnia hae saeilia et expedita sunt. Sive enim Byχantium redis . te eodem sequar sive Thessal nicae manes nullum inde damnum faciam ex inopia , eram milites mei domi degentes de annuis suis reditibus vivanti Quodsi ad manu meeum venire libet, nihil hoc mihi gratius aut ex potendum magia modo tu ipse dux simul venias. ii ergo quid me sacere meditarer interrogabas euo vero quae te saerre iustum immo ne

ce4sarium est, praeter haec enim nihil aliud clieebit saeere,

376쪽

τους μάλιστα ἐν λογα συναγαγων κα πάντα εὐφορα Dμνος, σα ὁ βασιλεις διαλεχθείη, ἐπέτρεπεν καστον μαν δοκῆ συνοίσειν λεγειν οἱ ἐν os αλλοι, κα πρὶν Καν-τακουχνον , φασαν, τοιαυτα ειρηκέναι, αυτους προ αλὶ - λους περ ων πραττειν δέον νυνὶ βουλευοαένους, προς ἐνιο Cισην ἀποριαν πανταχοθεν γεσθαι πολλων γαρ ἀναμαατων χρεια προς τοσαυτο στρατιὰν καὶ ουτω πολυδάπανον, εἰ Mλλοιυεν ἐνταυθα διακαρτερεῖν προς- υκ ἐξαρκέσειν τὸ

Mενον τοῖς ρχουσιν, ου ονον γεννων καὶ ἀνελευθεοαπ

tibi explicavi. Hae imperator ad potauehi interrogationem re sponditisio. Hac ut Synaden reserente magnus dux audivit, perinique tulit, videns ipsemet quibus undique laquei ac perieulis cinctus

esset. Nihilo minus honestissimis comitum suorum convocatis et imperatoris responso exposito , unumquemque quid expedire ais, traretur, edissere iussi Tum alii assirmare, citam ante a can laeuzenva ista dieeret, inter se quid uune agendum oret quae sevisse et aeque in re tam perplexa onsilium reperire nullum potu isse. Tantas quippe copias, si hi perduret, sine magno sumpta ali non posse nec iis alendi ex aerario pecuniarum satia suppedi taturum. At Mouomachus, magnus contostati tua prudentia eieri. antecellens et illius memoriae ducum nulli postponendus, atque ideirco imperatori Andronte eximie earus, utque urbes semper et exercitus committebantur, Assentari, inquit, et in fraudem impellere et aliud conditum n pectore, aliud in lingua promptum habere, gratiam principum aucupantem, non solum hominum parum in*e nuorum ac liberalium, sed rebus etiam ipsis perniciosissimum e Mduco. Qui morbus omplures Romanorum imperatores ac duces

multi uec levibus malis impliauit unde eum iis, quos in ditis η

377쪽

HISTORIARUM III. 60. 369

io πριατων φυσει ἐξ ἀναγκης καὶ οι λογοι συνεξομοιουνται. ει γαρ ἐξῆν, προ ηδονὴν των λογων γινομένων, κα τὰ ηοάγιιατα συμμεταβάλλεσθαι, ουδεν ἄν γ ἀνοχ περον του vj τουτον τον τροπον αιρουμένου συμβουλευειν νυν δ' ως ρῶμεν ο ιιικρά τις η ,ημία ταυτης τῆς ηδονῆς, ἀλλὰ Humro των λομένων του πολέμου τοινων του ἐριφυλίου τουτου κεκινηφιένου, δυναμιν ιιπάλην περιβεβληιμένος ὁ Λα-

τιβλέπειν συμπαντες ritia χμζριε ηριεῖς ἐν Γυναικοκίστρωδε τῆς περ αυτον συφιβάσης ἀποστασίας καὶ τοιαυτης περι-a0πονσης κακοπραγίας, οἷ καὶ τον ἐάλιστα καρτερικωτατονBἐθορυβησεν αν δικαιως ἐκεῖνος ου απειπε προς την σνιή- φορα ουδε ενέδωκεν, ἀλλ' ἄμα τοῖς περιλειφθεῖθι ἀπεχω- ρει προς Πιβαλους συντεταγ/ιένος, ἄσπερ μηδενος καινου γεγενημένον, '1μων ιάλιστα επικει ιένων κα θορυβουντων μετά τον τοσαυτον ταραχὴν καὶ του περ αυτον στρατοπ

at ἐθορυβησαν P. ae potestate habebant, se ipsos quoque perdiderunti nonis migitur tam noxia est assentatio, oportet et nos, illa omissa citra velamentum quae nobis aliisque Romanis omnibus condueere putamus, in medium proferret et si dicta nostra duriora minusque iucunda fuerint, non dictis lx, neque voluntati dicentis, sed ipsi rerum conditioni adscribere non etenim rerum natura sermonem, Oed naturam rerum sermo necessario imitatur. Nam si ad voluptatem orationis etiam res immutare et aecommodare ieeret, uitales et insipientius, quam nolle hac ratione consulere. Atqui videmus, qui se hac suavitate passi sunt deliniri, eam non quavis poena, sed ipso interit expiare. Bello situr hoc civili exorto, cautacuetenus eum non mediocri potentia ue statim a principio

veniebat, quam omnes nos nec intueri sustinobamus. Fuaeeo astri autem cum a suis desertus, tali atrumna satigaretiar quae

etiam longe patientissimum de gradi merito deiecisset, ille infractus et immutabilis eum reliquiis in Triballos ordinato agmino discessit perinde ae si nihil novi accidisset, nobis post tantam pertur- Cantacuetenus u i Dissilire by Ooste

378쪽

πολεων περ του τουτον διαφθειρειν, - ἐψαντο, ἀλλ' ωσπερ ἐκ συνθῆαατος κοινου τὴν ἐκείνου σωτηριαν του ἐνιο

σφετέραν υζειν ἀοχῆ προείλοντο νυνί τε ὀλιγη προτερον, ἐπεὶ Βερροιωται εἰσεδε αντο, ureo θυζοτο ἐν χραντ βοαχει, ωστ' εἰ μιχ συ ἐπικαιροτατα ἐγένου προ ηιιῶς καλτην φ οὰν ανέστειλας τῆς ευτυχίας, πολλῶν ἄν ἐν κυρεος ni Qεων

Γλχρι νυν αι γαρ κατα τον σπέραν πασαι άλιστα ιritSπροσέχουσι, α νυν ἐν Θετταλια τέ ἐστιν αυτῶν πηκοος

σαφως αυτος πολυν παρ' ἐκείνοις διατριφα χοονον εμε

bationem et secessionem militum a tergo enixe Instantibus aera multuantibus. Iam vero apud Triballos si omnes sibi devinxit tantauue benevolentia principes eum coluerunt, ut non peregrinus et alamitosus ad eos confugisse, sed principatus illi tamquam a tertia hereditas deberi videretur omnesque ut ipsi despotae o temperarent et eius ausa nihil non faeerenti lio vel inde pateti Nam eum nos legatos eo semel iterumque misissemus ubiasqtie oppidis edere vellemus, si illum e medio sustulissenti pertitionem repudiarunt et velut de compacto salutem eius principatui suo dilatando praetulerunt. Nuper a Berrhoeotis receptus , re itempore adeo revit, ut nisi tu opportunissime nobis affuisse ea sumque selieitatis eius repressisses, multarum urbium dominus usque hodie evasisset Nam occidentales omnes et diligenter parent etiam quoque Thessalia et circum Berrhoeam oppidula atque eastellae se subdiderunt. Quodsi tu coaetus discesseris, dissicnitas enim sumptuaria te diu admodum manere nou sinet. Acarnania et alia continens nullo labore accedent. Nam et pridem adventum illius miro in eum a Metu exspecta ut, quod ipse diutius apud eos habitando certo comperi. Sive igitur in Cantacugeni, non in Triballisdem ae ditionem sese eontulerint, alterum enim horum oportebit, Dissilire by Ooste

379쪽

ΠISTORIARUM III 60. 371

iva προτερον, ως κουω, προς τουτο καὶ οἰκοθεν κεκινημιμνος. - ει δυνα ιί τινα προολαβηται καὶ ἐν ἐλπίσι γένηται του παντως περιέσεσθαι ἐν θι πολί/ιτ, δέδοικα, μὴ ζητου-ητες τοτε τὴν εἰρηνον, ἀνονυτα-ονωιιεν κα σφίσι τε αυτοῖς μεγάλων Λιοι κινδυνων καὶ τοι αλλοις φαινcuia1 'riotia Aa ις αν τε γαρ ηριων περιγέννται παντων αυτοὶ προσχωρη- σαντων, προς τῆ αἰσχρω καὶ κίνδυνον υ τον τυχόντα χειραν τε προ τον πολευον ἀντίσχωυεν, πάλας ποστησονται

inris illius saetae, rursus in Romano imperio numerabuntur: sive Crates eas domuerit, partem inaximam Romanus principatus se ipso minor erit Attamen etiamsi istuc fiat, quod optimum apParet, gravi imo nostro incommodo siet. Iam enim amplificata potentia, magnas inde copias ducens, non solum brevi Macedoniam tenebit, sed male formido, ne et nos horribiliter invadat. Coin plures enim. qui nune in Augustam videntur propendere, ad illum desicient, eui exercitus paene totus et fortissimi qui sue omanorum addietissimi sunt, quod ce nos latet. Quae perpendenda, et non exspectata necessitate, cum eo de pace agendum belloque finem imponendum sentio. Nunc si quidem rebus adhuc utroque versum inclinantibus et quid laturit sit, utrisque nescientibus, nullo negotio sectetur rquamquam et aut hoc tempus , ut accepi, suopte impii ista a Paee non abhorruit quodsi virium accessione corroboratus omnino bello se potiorem futurum speraverit, time, ne tunc pace desideranda frustra laboremus et eum nobismetipsis, tum Bomanis eteris eladem non mediocrem invexisse iudicemur. Se enim nos vineat. id omnibus iam ad eum adivnetis praeter dedecus etiam non vulgare periculiam habebit ae armis resistamias, urbes ab trisquo obsessa genuiter austietabuntur . in servitutem redactae scilicet l-

unusque cumulatae miseriis et et Romanum imperium Pauli in se

380쪽

θυνον εχεις τὴν ρχην και προς τὰ φαινομεν λυσιτελεῖν5εζεστι βουλευεσθαι, πρεσβειαν ψη προς ἐκεῖνον ποιου περιειρηνης καὶ μηδέν σε θορυβείτω. βέλτιστα τε γαρ ιιο κώλυσιτελέστατα καὶ βασιλίδι καὶ πασι τοῖς αλλοις κοινῆ ονλευση εἰ δε προσκρουειν κείνοις υκ ἐθέλεις, τῆν πεoi τῆς εἰρηνης ἐν χουσι γνω tην γνοων, ἀλλ' ἐμοὶ δέουσι in

ένιερων τὴν περὶ τῆς εἰρηνης μείνω φῆφον φέρων Du-

εἰ τις περ τοιουτων οιοδε λογους προ αυτον.

eorruet atque ab isto in frugi sero dissidio pessum dabitur. Si itaquφab ini pera trice, patriarcha et aliis , in quorum auctoritae tota e tres publica, si habes imperium, ut rationem non reposcaris et quae censeas utilia, liceat tibi statuere, legationem ad eum d p ς' securus mitto nam et imperatrici et reliquis ommuniter nulla re melius utiliusque consulueris. Sin apud eos ossendere non 33, quia quo animo ad Pacem sint ignoras at mihi, amabo, unam triremem indulge ut, cum Byzantium excurrero et quod in rem it Persii asello, paucis diebus eorum calculum reporians, revertar Monomachus ad hunc modum et cum libertate locutus est erat enim propter morum integritatem venerationi omninus. Et alii qui dem consilium laudabant ibantque pedibus in eius sententiam: .m autem omplectendae aut aversandae arbitrium magno due desere bant. Qui dumtaxat abnutans qui mos est orationem alicuius re pellentium et nihil addens praeter hae verba, Et quae tande Pax eum Cantaei Zeno eonventum solvit, ne quidquam iraeundi aut contii meliosius in Monomachum ieeit, ut in alios solebat, si qui super re huiuscemodi mentionem apiid se intulisset.

si Ad Cratera autem oratores missitans ingentemque pMR Dissilire by Ooste

라틴어 텍스트