장음표시 사용
121쪽
s. Nemo existimet, male Perdi tempus illud, quod Princeps in virtutum ponit eXercitio, immo Deus interim vel
deratur ac dirigit. Sanctissimo Sacrificio pie intererat Ferdinandus Antolinestus , dum ad Durium amnem Comes Ga fas Fernandesius cum Mauris
decerneret praelio, α ecce Λngelus aliquis os habituque illi iimilis . vicem eius tantispezin pugna obiit, quo factum, ut infamiam ipse non effugeret solum , sed & potissimam victoriae laudem di gloriam indipisceretur. Simile qui P-piam refertur de gloriosissimo Archistratego Comite Tillio, Iosue vere Christiano , non
minus sancto , quam forti ac belli
122쪽
Dmb. I9. hellicoso , ab alio aliquo personam ejus referente, instructam fuisse aciem, . dum ipse Sacerdoti ad aram facienti pro more dabat 9peram. Ferdinando Secundo Imperatori
sub ipsis ossiciis divinis plura oblata fuere vexilla, victoriae insignia di monimenta, quam multi ex Antecessoribus hosti eripuerint. Otiosus stabat Israeliticus a populus , & mira Deus in favorem illius factitabat. 2Eternum lucebit Corona, quae sicut illa ι Ariadnae fulgentissimis virtutum stellis radiaverit. Septimius Imperator filiis suis dixit moriens: Irmum sese iis derelinquere Imperium . si boni essent; lapsurum ενοι, si mali. Ferdinandus Rex , qui a virtutibus suis magnis Magni eognomentum invenit, mire iisdem regni sui gloriam auxit, & Successori-hus stabilivit. Tanta is erat Pietate, ut cum eo us S. I si doti Hispali Legionem tran ferretur , ipse & filii ejus suos oneri subjicerent humeros, &neras reliquias k fluvio Duriotisque ad ipsum urbis templum c D. Ioanni sacrum nudis pedibus prosequerentur. Etenim eum Deus sit, d per quem Reges regnant , & a quo omnis eorum potestas & felicitas dependet, falli nunquam poterunt , si ad ipsum suos identidem reflectant oculos.
tuunt; ea siquidem minime ignara omnem sese a Sole lucem accipere , eontinuo eum respicit, ut ab eodem illuminetur ν quod Principibus se imitandum ut oculos semper fixos habeant in aeterno 1llo Luminari , quod lueem de motum impertit orbibus, di a quo augmenta sua & de crementa sumunt Imperia , prout in Emblemate pra enti per sceptrum innuitur, inculus vertice Luna visitur rein spectans Solem , proprium Dei Symbolum et tum quia nulla alia res ad ejusdem omnipotentiam accedit propius, tum etiam quia solus ille lucem & vigorem rebus omniabus tribuit r e suem . quia νespieit innia
Nin es enim potestas, ni fi a Deo. f Prius in aeterna eius mente , quam hic in terris, Reges coronis redimiri solent. Qui caelestes orbes primo mobili circumdedit, idem illud r snis etiam & Rebusipublieis impertit. Qui Regem constiatuit apibus, non solius fortunae reliquit arbitrio, aut electioni humanae has eauras inferiores Principum . qui in regimine hoe terre icem
ejus sustinent, aut illi quam simillimi a sunt, adumbrati in Apocalypsi per septem illos Planetas , quos Deus h in manu sua habebat. In illos E vibrat
g Principes quidem instar Deeram esse. Tacit. lib. st. Annal. h Et habebat in dextera sua fieriε septem. Apos. 1.16.
123쪽
vibrat divinos suos radios, qui reflexi deinde supremum jus atque auctoritatem in subditos iis tribuunt. Sine splendore illo ae luce caeca quodammodo est potestas ominnis, quantumvis ampla. Si Princeps, spreta illa luce , in aliam apparentem boni forte alicujus , quod commoditas illi propria , non recta rati offert, intenderit oculos, mox Potentiae suae orbem deficere videbit, & obscurari. Quicquid Solem praesentem fugit, tenebris involvatur ne cesse est. Luna etsi subinde Iuce se videat destitui, non tamen ideo seseli sole avertit, quin potius longe jam alacrior , graciliorque continuo eundem respicit, donee luce illius denuo compleatur. Fixum ergo firmumque se pirum suum Pi incePS teneat, oculos semper conjiciendo in virtutem, in omni inrtuna,
seu prospera , seu adversia rnam idem ille divinus Sol, qui
aut ad castigandum, aut adcumulanda merita , aliquod rius decrementum permisit, in
constantiae praemium nisnomnem suam lueem subtrahet, sed amplitudinem e us-augebit iterum, di crescere faciet. Ita Ferdinando II. Imperatori usu venit e quippe qui-raro Fortunam tam adversam habuit, ut de imperio pariter & vit de 'er
re posse videretur. Verum, qua erat animi constantia, numquam spem omnem abs se abiecit, neque aVertit Oculos suos h Sole illo increato, rerum omnium effectore ae moderatore, cujus pi Videntia divina periculi. eum eris . UE DR IE Dmb. I s.
puit, & longe etiam altius su- ra omnes suos hostes extu it. Virga Morsis, quae sceptri erat Symuolum, miros edebat effectus, quoad illam
sua tenebat; at simul ac illam abjiciebat in terram, in Uenenatos serpentes . ipsi meta Moysi larmidandos conversa fuit. Dum sceptrum instat se alae Iacob Eae summitate coelum tangit . sustentat illud
Deus, & Angeli descendunt b subsidio. Nee AEgyptiis ignotum hoc fuit, qui ideo in
supremo sceptroruin apice caput ciconiae , avis religiosiae, ae piae in parentes , solebantemngere ; in inferiori vero parte pedem Hippotami, animalis impii & ingrati ei gasuum patrem , cujus Vitae struit insidias, ut tanto liberius propriae suae matris fiui possit amoribus: quo hieroglyphico nihil illi innuere vo-
levant aliud , quam quod Principes pietatem semper imis pietati anteferre debeant. A que hoc eodem Symbolo Main chi vellus, suum quoque Priniscipem instructum vellet, sed
alio plane fine et in uno enim sceptri extremo pietatem , in altero impietatem colloca tam cuperet, ut pro libitu illud vertere posset , eamque partem sursum erigere , quae ad conservationem Sc inereo
124쪽
mentum Statuum magis con duceret. In quem finem putat ille , virtutes Principi ne cessarias non esse, sed sussicere, si eas habere se' smulet: etenim si verae illae essent ae solidae,& si ex praescripto earundem agere is sempervellet, ait pernitiosas illi fore contra vero profuturas
quam plurimum , si putetur saltem , quod iis praeditus sit:
hac . nim ratione ita eum fore dispositum , ut pro re nata immutare eas sciat de possit, adeoque sic in rebus omnibus agere , prout expedire judicaverit , tulerit occasio. Atque hoc ipsum cumprimis necessarium esse ait in iis Principibus, qui noviter ad Reipublicae gubernacula acincesserunt, quos paratos semper Ec expeditos esse oportet ad utendum velis , prout Fortunae venti spiraverint, & po-nularit necessitas. Impium rorsus , de imprudens consi-rum, quod virtutes suadet non
fenuinas, sed confictas so-um & putatilias. Quomodo enim fieri poterit, ut idem umbra praestet, quod veri
dustria crystalli naturam sic Ierficiet, ut claritate sua aeuce adamantem exaequet tecquis non illico, ad primum aspectum & explorationem , rei agnoscet vanitatem , & ridere incipieti a Vera gloria
radites agit, atque etiam propagatur : ficta emni. eeleriter
tanquam fasculi decisint, ne isque simulatum auicquam potest esse diuturntim. Nulla tanta est astutia, quae naturam aliquam
malam vestire sic possit, ut a Cic. lib. a. de QS-3δεν LITICA. III
usquequaque bona appareat. Nam si in ipsis veris viri tibus , tam naturae nostiae de inclinationi, accedente prae sertim habitu . conformibus
tam facile deficimus . quid in fictis de putat tiis fiet quomodo Subditi, si artes defraudes istas perspeXerint, is re poterunt laetorem illum, a discooperto iam vitiorum se pulchro, tam detestabili, abiaque omni virtutum ornamento quomodo ab interno illo
vulnere avertere poterunt oculos , si detracto jam b velo. sub quo delitescebat, palam sese illud conspectui offerat eunde porro fiet, ut Princeps suis domi contemptui fui tus sit, & ludibrio; extra n eis vero suspectus in omni bus. Vtrisque certe odio Grit, nemini enim ab illo lic bit securo vivere. Nulla aliares magis formidandam re dit principis tyrannidem , quam si virtutes ipse finsat rex eo enim deinde majora plerumque pullulant vitia , quomodo multi e Othonem
petium. Malam Principis nain turam, si cognita sit, declinate facile quis potest, virtutes falsas & simulatas non item. In apertis vitiis fragilitati locus est : fictis virtutibus dolus restaus commi steri solent; ne que hoc fortuito solum & easu:
125쪽
Iret D ID. SAused ad malos plerumque fines , atque adeo magis noxiae illae sunt . quam ipsa vitia , quemadmodum in a S jano notavit Tacitus. b Extrema est perversitas, cum prorsus justitia vaces, ad id niti , ut vir bonus esse videaris. Labi in apertum scelus, imbecillitas quaedam est ; virtutes simulare , mera malitia. Vitia alia facilius ferunt homines ; at hypocrisin abominantur omnes: nam illis nosmetipsos solum decipimus, hae vero etiam alios. Quid λ quod actiones etiam horiae contemni solent, si ab arte , non hvirtute ortum ducant. Multa faciebat Vitellius, ut gratiam fauoremque populi aucuparetur , sed φ qua grata
sane fuissent O popularia , si a
virtutibus proficiscerentur , memoria vita prioris , & quia nemo non videbat: ficta ea ense , indecora O vilia aeeipiebantur. Et quaeso , cui bono
virtutem fingere, si eadem solertia atque industria ad eam rem opus est , atque ad Uirtutes veras & solidas r si hae ipsae ob morum pravitatem vix roboris habent satis ac virium , quia fictae subsistent & umbratilest Non Deo
coronam, ejusque consei Uationem acceptam refert, nee
praemia eum, aut supplicia credit decernere, quisquis his artibus potius , quam divinae confidit providentiae. Si vitia Principis ab imbecillitate , non ab aflectatione essent, facilius secreta ea ha-
s Tac. lib. 2. hist. v EDRIE Srmb. Ist.beri paterer , ne malo exemplo sint ; nam ideo ea Occultare, hypocrisis censeri non debet , aut malitia ad fallendos aliorum animos; sed piudentia potius naturalis &honor virtuti debitus. Nullum fraenum illi restat potentiae , quae tyrannides tuas non velo aliquo . obtegit. Nunquam Senatores d Tiberium timuerunt magis quam cum absque dissimulatione eum conspicerent Et tame si de Pisone scribat Tacitus,
quod d elara apud vulgum rumore erat . per virtutem , aut
species vir:utibus similes e hoe tamen non sie intellisendum,
quasi perinde sit in Principe , leu veris virtutibus polinteat , seu eas simulet : sed quia populus nonnunquam judicio fallitur , . & hypocrisin pro virtute habet. Quanto igitur firmior constantior que Pisonis fama, si virtuti sincerae & solidae ea fuisset in-
I. Eadem nascentur incominmoda , si Princeps veras vim
tutes habeat quidem ; sed quas ipse pro temporis occasioniim
varietate facile mutet: virtus enim esse nequit, quae non est habitus firmus & e ninstans , aut in eo inest animo, cui religio non est , in vitium illam convertere, aut ad impr borum sese partes adjungere, modo
126쪽
sImb. I s. SYMB. Pimodo aliqua utilitatis spes inde amiserit. Et amabo te, quomodo istud unquam Principi
mieren i verba fiunt Alphon si Regis, in eausdem legibus in
sempre les debe haver mala vota
luntad, parque si de est a suisa nonis feti esse, non podrio DRer eum. plidam enιe justicιa , mn tener surierra en pa . nin monstrame porsena. Et quis casus exigere illud poterit his nostris praesertim saeculis , cum dominatus di imperia certis constituta sunt legibus, neque jam amplius dependent uti Romanorum Imperatorum fiebat temporibus) ab electione & insolentia militati Z Nullum unquam tantum potest esse periculum , quod virtus prudens cavere non queat, absque eo
quod Princeps a sceleribus sbi paret subsidium. Si quando
Princeps aliquis virtutibus i Iustris pessum iit, non eo accidit , quod bonus esset, sed quod bonus esse haud satis didicerit. Non tenetur Princeps justitiae amans confestim re imprudenter sese sceleribus opponere , ubi nullum pollicetur fructum , aut certe evi
denter periculosa videtur ist- haec diligentia : quin immo magnae piudentiae est b pe
mittere , quod contra nitendo impedire non potes. Dissimulet vitiorum notitiam , quoad eum tempore remedium parari possit; bonoS interim praemiis erigat, coerceat poenis malos, aliisque utatur mediis ,
OTICA. II 3 quae prudentia suggerit. Quod
si ea non suffciant, Suecessori illud relinquat; uti fecit Tiberius. Cum peIspiceret e temporis sui mores corrigi a se , de emendari non posse. Etenim si Princeps metu aliquo ad
improborum mores & vitam male agendo sese vellet conformare, nec hos reduceret in viam. atque una bonoS perderet, adeoque in utrisque malitiae fieret accesso. Virtus in Principe nihil creare solet pcriculi ; creat tamen Zelus &rigor, si absque prudentia sint Non abominantur Prinei pem scelerati, quod probus & trugi sit, sed quia per nimiam ejus severitatem improbis iis esse
non licet. Nemo non Principem iusium desiderat. Quin mali etiam hoc tali opus habent, ut justitiae locus sit, qua non ab aliis solum, sed & a se invicem securi degant. Sedecaeo intendebat, cum ut Narctis nem ab incestuosa cuni Matre consuetudine ab dueeret, eidem comminaretur , d pervulgatum esse inresum glorianis
te matre , nec toleraturas mali
tes profana Principis Imperium. Adeo necessariae Principi virtutes sunt , ut sine quibusdam ne vitia quidem possint subs-stere. e Nec aliis avtibus Sejanus Tiberιum devinxit, quam
quod virtutes insigni oles imis piobis facinoribuS conjunge
127쪽
existimamus, NepoteSAVorum suorum actiones aemulaturos. L9u has superbe jactat , nec
imitatur tamen, fatis ostendit, quantum inter ipsium & illos discriminis sit. Nemo vitio vertit alteri, quod virtutem illius , cui sanguine junctus non est adaequare non studeat. Idcirco apud Nobiles Romanos olim fumosae illustri u virorum imagines & statuae antiquae locabantur in vestibulis aediu, ut suas Successoribus obligationes continuo in memoriam reducerent. Bolesialis Quartus Poloniae Rex, Patris sui essi-giem, in numismate aureo , e collo suspensam circularebat, de quoties majoris momenti negotium aliquod decernendum occurreret, ori illam a movebat , & venerabunde d osculans solebat dicere: Aversat benignigimus Deus ne qui
statuam. O quot ejusmodi numismata heroicorum Patrum di Αvorum suppetunt Sereni-eati vestrae, quae nunquam s-nent, ut indignum regio eorum sanguine committat aliquid; quin immo animos ei addent Potius, & stimulos, ut ad ea, quae masis gloriosa lant, omni
f. Quod si in omnibus Nobillaribus Vitis incensa flagra ret illa Majorum aemulatio , primas sane in Republica seu
domi seu militiae mererentur Partes e utique enim a par est meliores esse eos , qui ex meliori bus, in quorum etiam favorem praesumptio est atque experientia : nam, bonis. h Fortes ereantur fortibus, Oa Arist.
Est in tu ventis , es in equi.
patrismVirtus, nec imbellem feroees Progenerant aquila eorum
Et plerumque magnos in animo suscitat spiritus aestima. tio propria,& infamiae metus. Fateor tamen, fallere nonnull- quam hanc regulam , aut quiae Natura , quod voluit emcere non potuit οῦ aut propter malam educationem α cietitiarum mollitiem : aut quia ipsae etiam hominum animae non aeque nobiles omnes sunt ac generosae. sed pro aflectione corporis in quod quasi demerguntur , alites atque aliter operari solenti & sunt nonnulli , ad quos sola trophae rum, nQn una virtutis Majorum transisse videtur haereditas, ita caelo toto ab iis diti Iunt. Exemplum in iisdem aquilis est: quae licet communiter non nisi aquilas procreent; sunt tamen, qui putent, Struthiones quandam esse earundem speciem, sed plane degenerem , in qua proinde non amplius inest illa cordis generositas, robur illud unguium,& alarum levitas, quae in aquilis cernitur, eum v,ucris tam pernix , tamque elegans in a
nimal foedum ac turpe jam transmutata sit. Credi vix potest , quantum bono publi-- noeeat electio ad Reip blicae munera , si absque dita erimine, & meritorum eXamine Nobilitas sola prae oculis sit, perinde quasi una cum
128쪽
sanguine Avorum quoque eX- perientia & virtus ad omnes semper posteros descenderet. Languescet industria, otiosa erit virtus, si sola nixa Nobilitate debita sibi, & quasi certa
reputaverit praemia , neque illam ad recte agendum acuant,
aut isthaee amittendi metus, aut spes obtinendi ; quibus ipsis argumentis Senatui persuasit Tiberius: ut ne sublevarent inopiam familiae M. Hortali, quae eum esset a nobili Dsma , paupertate pessum ibat. Anteferri recte poterunt aliis Viri sanguine illumiores quod ad suprema pacis ossicia attinet , rn quibus plurimum momenti habet familiae splendor atque auctoritas: aliud est in ossiciis militaribus, quae eκer citium aliquod . & robur tum corporis tum animi postulant. Quod si haec in illis etiam reperirentur, etsi non ea forte cum Perfectione , atque in aliis, facile reliquum compensabit Nobilitas, aut anteceiasorum meratis , aut communi hominum aestimatione ; Οmnem tamen defectum supplere illa nequaquam poterit. Atque eam ob rem merito risit Taetiatus electionem Vitellii, cum ad gubernandas Germaniae inferioris legiones mitteretur, nulla habita ratione , quod ad id muneris minus esset idoneus e b quod Censoris Vitellii ac ter Consulis filius , id satis videbatur. Non ita Tiberius
sed e mandabat honores, timia. talem Maiorum , clar3tudinem
militia , iknstres domi artes spectando , ut satis constaret. non
alios potiores fuisse. I. Multum fateor, in bello potest auctoritas sanguinis; non illa tamen hostem fundit; sed fortitudo atque industria.
Germani olim d Reges ex misbilitate , Diues ex virtute sume - , bant. Tunc arma etflorescunt,
cum virtus & animi robur prae aliis omnibus in pietio sunt de honoratiora ir bello occupant munera, quibus Nobilitatem aut adipisci primum , aut jam adeptam augere porro , ma gisque illustrare valeant. Spes illa magnos orbi heroas dedit.& insignes duces praeteritis saeculis: ubi vero ea defuerit, contemnitur militia : sola senim munerum militarium gloria belli incommoda & pericula solari potest. Nec illuclcertum omnino, quod quidam autumant, illustriorem scilicet sanguinem majori iaveneratione esse. aut eidem
prudentiae praesertim & fortitudinis, omnis submisso exhibita sanguini, extetior solum cultus erit, non ab interiori prosectus animo. Virtutem& excelsitatem mentis , quae sibi ipsae fortunam fabricanetur, illas suspicit animus & a miratur. Oceano Magno Columbus leges posuit: & Olbinovo Hermannus Cortesius,
qui licet illustribus natalibus orti non fuerint, suis tamen Succesistibus Nobilitatem Pepererunt, ut maximis Viris
129쪽
Pares esse possent. Celebriores Muvii a tenuioribus fere rivulis originem ducunt atque initium , haud longo tamen post intervallo a suomet alveo nomen sortiuntur & gloriam. I. Equidem in bello, ubi virtus & fortitudo magis aestimantur, expediet ad altiores honorum gradus eUehere eos,
qui rebus praeclare gestis id fuerint promeriti, etsi forte splendor Nobilitatis defuerit;
Pacis tamen tempore a si Rempublicam gnaris , o non m. ni pretii haminibus commattat Princeps, statim O Nobilium, ae stre
tuoriam iram in ' provocabit, Ob contemptam earum fidem , π mammis in rebu i damna patietur.
Quod tum potissimum accidit, cum subditus rarioribus a natura donis instructus Est, non vero cum inclaruit jam apud populum . & ore omnium ce- Iebratur , adeoque ipsia Nata- Iium obscuritas a praestantiare dotibus animi satis illustrata est. Multos videmus, qui b re se videntur nati: uti de Curtio Rumo dicere solebat Τiberius. In hos tales optimὸ convenit sta laus bonae electionis Ministrorum apud Claudianum:
Tectos ex omnibus orisaevehit, O merimm nunquam cunabula quarit, Et qualis, non unde satus.
otio aut deliciis cortupta mearit, suadendum potius, ut exemeitio & praemiis illa instaur
tur, quam alia condatur plane nova. Argentum & aurum facillime expurgantur ; eX a gento tamen aurum conficere,
immensi laboris est. & in quo frustra desudet Alchimistarum
a Dion. Cass. 4 Tacit. lib. 1 I. Ad Q.
ars atque industria. mare pessimum fuit consilium , quod Re i Henrico Quarto aliquando a nonnullis datum fuit , ut opprimeret scilicet poteriti res regni sui proceres, alios. que e mediocri fortuna ad altiorem eveheret. Etsi libertas l& inobedientia Nobiliorum lexigere interdum videntur, ut aliquantum deprimantur: main gna enim prae aliis eminentia superbiam gignit, neque Superiorem ferte sustinet.
c Nabalatas , eni in pare durius semitium es. d Imbecillιο res seminper aeuum ct justum quarunt, petemtoribus autem ad nihil est
cura et & tunc quietiores sere sunt subditi, cum deest potentia , quae e S tueatur & novitates e eorum foveat. Ea de caussa non permittunt Castellae leges, ut duae amplar & p
tentes s familiae coalescant in
unam ; tum ideo etiam, ut hona magis divisa maneant, nec
eκcitent. Artes certe non de e
sent, quae sub specie honoris aut gratiae snsularis moderari postent divitiarum copiam,
in obsequium Principis & b ni publici impendendi. Α
progressa jam est , ut iis artifieiis opus non sit : potentissimi enim quique maximis Oneran tur debitis , & necessitatibus premuntur, ut media amplius
none Taeli. lib. D. Annal.d Ara it. lib. 6. Potit. c. a.
130쪽
non suppetant, quibus tam ne insenes , sudis magnifeenis sublimia cogitata exequi pos- tia prolabi solent. Caeterum sint , aut molitiones novas et si divitiae nimiae perieulo eae machinari. Dum quidem plus sint, idem tamen in ex re esse cupiunt, quam possunt, ina etiam inopia locum habere minus etiam , quam sunt, fie- nam b cum ex primariis alat..ri incipiunt. a Certe dites fa- bona disiiparunt. hi res novas
milia Nobilium , aut claritudi- moliuntur. a Tac. I. 3. Annal. 5 Arist. l. s. Polli. c. ra.
contulit, paucis malitia :in his sceptrum usurpatio fuit violenta, re plena periculi, in illis titulus justus, & constans possessio. occulta quadam pulmehritudinis suae vi ad sui amorem & cultum virtus allicit.
imperio. ob perfectionem eorundem re praestantiam ; h mines quoque non nisi eum qui justitia , caeterisque virtutibus praestat aliis, suprema potestate & dominatu dignum reputant. Ea de caussa Cyrus C mn censebat convenire erit quam Imperium, qui non melior esset iis , quibus imperaret.
Subditi magis observant, &reverentur Principem , in quo insigniores animi dotes inesse conspiciunt. Quanto hae fuerint majores, tanto major auctoritas erit atque aestimatio :omnes enim existimant , Deum Principi tali magis esse Propitium, oc cura peculiari adesse in omnibus, ejusque subernationem dirigere. Hoc ipsum est , quod toto olbe Iosue nomen d fecit inclare iacere. Boni Principis actiones Dinnaes &consilia cum pia
dam eum fiducia prosperos eorum successus sibi pollicetur a quod si evenerit aliter, planusibi persuadet, ob fines quo dam alti ores & incognItos ita
magis conducere. Eandem ob caussam apud Nationes qua dam Reges e summi Sacerdo tes erant, ut dum populus caemremonias facias, & cultum divinum ab iis acciperet, agno sceret in iisdem naturam quandam sublimiorem, magisque propinquam ac familiarem ipsi Deo , qua tanquam mediatrice in precibus sitis uti Posset, & contra quam ni hatemere attentare f praesumeret. Corona Aaronis super mitram g attollebat oculos, de desideria omnium. Iacob venerabatur Iosephi h sceptrum,
cujus apicem Cleonia insidebat , pietatis de religionis Symbolum. E 6 s. Nem