장음표시 사용
141쪽
mia. Imperium enim societa' tem non patitur ; a suo etiam
'taedam hanc e manibus eripere eonatus est Infans Sanctius, ea potestate & dominatione, quam ab ipso acceperat. Nec infanti Lusitano defuere rationes apparentes, cur idem contra Parentem, Regem Dio- . nysium moliretur. s. Istae regnorum faces m Iis artibus accensae cito plerumque extinguuntur: b nmonasta quaesita seelere potentia eis ditaturna. e Garsa, Rex Patrem suum Alphon sum Magnum coegit, ut regno se abdicaret, sed ultra triennium Corona sic parta ei frui non licuit. Froila Secundus non nisi menses quatuordecim regnum obtinuit, quod vi magis,quam electione fuerat adeptuS. Cori filia violenta non semper optatum sortiuntur exitum. d Navarrae coronam certo jam ad se perventuram haereditate
sterabat Ramon , si fratrem suum Sanctium tolleret de medio: at Respublica sceptrum ei committere noluit, qui fa-
cepisset, adeoque Sanctio Regi Aragoniae erus patrueli illud
I. Ne temere facem ist- hane e manibus dimittat Princeps , quoad vivit, ne si facti illum poenituerit postea , ei forte accidat, e quod Regi Alphonis hujus nominis Quarto a qui posteaquam Regnum in fratrem suum Ramirum semel resgnasset , recuperare
a Mat. Hist. Hi P. I. q. s. s. ε Curtius e Mat. hist. Hi m. l. 7. c. 2 ad idem hist. His p. lib. . c.
deinde nunquam potuit: quantumviS vellet. Ambitio, dum in possessione est, justitiae non paret e semper enim ratiories in promptu habet, re causas, quibus se tueatur. Et quem non moveat discrimen, quoa inter imperandum, & obediendum interest tg. Tametsi vero istae r gnorum faces communiter a parentibus ad liberos transineant , illud tamen Reges seminper meminerint , a Deo se accepisse , eidemque suo tempore restituere debere , ut norint, cui acceptas eas re ferre debeant, & quam striacta de iis reddenda st ratio. Ita fecit Rex Ferdinandus, cognomento Magnus, qui sub extremum vitae spiritum, sic Deum fertur allocutus: f Tna, Domine , es p.restas , tuum est
imperium. Tu supremus es Da-m nus super omnes Reges. ω omnia tua subsunt pro idenraa. Regnum, quod de monu tua aceepi , tibi νestitue.Totidem pene vet-bis, in eodem mortis arillulo. usus est alius Rex Perdinanisdus, quem Sanctum cognomi
g. Illustre sane, sed laboris plenum vitae curriculum cinium ipsum descripsit Serenitati Vestrae, conficiendum non cum una solum, sed pluribus
quae Soli per omnia similes hoc uno excepto , quod hie sese per intervalla subducat oculis in ab oriente usque in occidentem suam longe late. que diffundunt lucem. Saeviμsimi turbines erumpentes undique eas moliuntur ex gu rers idem histor. uispadi lib. D
142쪽
Dmb. I9. Ie e verum eum Deus f se Ilaias a videtur vaticinatus easdem eo fine incenderint, ut anteeant vexillum ciueis , &gentilitatem illuminent in sacris Ecclesiae altaribus , sperari merito poterit, quod hujus ad instar etiam illae lucebunt; praesertim, si magis magisque eas inflammarit Serenitatis
Vestrae religiosa fides , & pius
etesias , recta sursum erectus semper tenendo , ut flamma tanto clarior puriorque ad caelum , quo natura sua nititur, possit contendere : nam qui oblique eas inflexerit, in causa erit, cur illae ipsae flammae eas sensim depascent; quod si
caelo ita obverterit, ut terram solum spectent, mox extinguentur penitus : eadem
nim materia , quae pastum alias datura erat, interitum iis adfert. Vnitatur itaque sedu- Io Serenitas Vestra . ut cum his facibus vitae suae curriculum gloriose decurrat, easque adhuc dum lucentes suo aliquando Successori porrigat, nec solum quales eas accepit primum , sed potius novi, auctas & collustratas radiis e so let enim Deus regna Regemque , eum primum Reipublicae suseipiunt gubemacula,
velut ad trutinam expendere, ut tanto accuratiorem ab iis rationem postea repetat, quo-a Eeee, dedi te in lucem Genitam,
Is modo b Regi Balthasari s ctum. Et si Otho e obstrictum
se credidit, ut Imperium, sicut a Majotibus acceperat, sic posteris traderet, profecto non minorem etiam obligationem
a gloriosis suis Antecessoribus ad se deiivatam Sereniatas Vestra agnoscat necesse est. Ita illas tradidit Carolus v. Imperator, dum eas
nonnullorum acciderit malitia , quod finem curriculi sui
exspectare noluerit, ne forte Venti contrarii, quos jam tum advella Fortuna concitarat, eas aut Omnino extinguerent, aut saltem obscurarent, uti se-eisse memorant Alphon sum
II Regem Neapolitanum, qui cum Regi Franciae Carolo VIII resistendo non esset,d Coronam in Filium suum Ferdinandum Calabriae Ducem transtulit et illud tamen
certum , Voluisse ipsam tempori, eam Deo restituere , se seque ad aliam disponere co-
Ionam, non temporariam, sed aeternam , qua semel ob te
ta frui licti securo ab omni metu , ne ad alia capita tran
INter solennes nuptiarum re panem in eanistro manu ritus apud Albenienses pum praeferens: Symbolum, quorulus aliquis Sponsum antei- innuebant , opinor, matriabat, spinosia redimitus soliis, monium non soliva volupta- us
143쪽
tis gratia , sed ad euras etiam di ad labores a natura institutum esse. Eodem si in Emblematibus figuris humanis esset locus eum quoq; posse mus adumbrare , qui nascitur, ut aliis imperet. Nam quibus curarum spinis non circumdatur , qui status suos in
ubertate tueri satagit Z quas non experitur a dissicultates, quibus non sese periculi, ob . 3icit, qui imperium tenet in illosi Illius labores, populi quies sint oportet, pericu .la illius , hujus securitas, iulius vigiliae , hujus somnus. Veruntamen idem illud oculis
hic iudicure placuit sub specie
144쪽
ete elegantis coronae auidem regnare aliud esse dixero. & aspectia jucundae, sed spinis quam tria perpetua suspiria, refertae, cum adaecto lemma- conservandi nimiium, aequi te a 'ersibus Senecae Poetae rendi, & amittendi. Idci Tragieir co & Marcus Antonius Im---a o fallax bonum perator ajebat: Regnum gran-Quantum malum s Onte, quam disiιmam esse molesta n. Ad la- Manda testst bores nati sunt Principes , se Ecquis intendens oculos in quum igitur, ut ad istos se pa- uniones illos, re coronae ad- rent. Apud Persiae Reges in amantes, in tam bellos BO- more erat positum , ut cubires 'tu undique eam ambiunt, cularius , qui eos mane excisnon illico sibi persuaserit, pul- taret e somno, altum eis sic chrius longe & amoenius fo- inclamaret: e Rex stiae, ad irare , quod intus latet abdi- ctanda Regni negotia Non is tum ς ει tamen merissimae rent hoc nostro tempore qui spinae sunt, quae assidue tem- dam Principes excitatorempora , pectusque lancinant. tam molestum , multi enim hae Nullus est in corona uni , principatus pramia putant, que- qui sudor non sit. Rubinus riam libido ac voluptas penes ipsas nullus, qui non sit sanguis. sit; rubor ae dedecus penes alias.
Nullus Adamas, qui non sit Quod Principes nonnulli a quodammodo terebra. Tota suo turpiter desciscant offieio. denique nihil aliud est, quam ideo fere accidit, quod lut ali circumferentia absque qui bi dicemus) regnum pro tu tis centro , symbolum perpe- reditate & possessione his tui curarum motus. b Atque beant proprietaria, qua pro ii haec caussa fuit, cur antiqui bitu iis uti liceat, existimentres quidam Reges corona na- que suam prae aliis excellen vis speciem referente, uti fue- tiam & supremam pote statemrint soliti , ad repraesentan- nullis subrectam esse legibus. dam scilicet illius inconstan- sed liberam omnino, quantum tiam . inquietudines ω peri- ad voluntatis appetitiones a cula. Probe hoc ille perspe- tinet, eumque adulatio opti-ctum habuit , qui ultro sibi me norit, quo illa inclinationea nescio quo oblatam cor propendeat, facile eis deinde nam humi deposuit, his usus persiuadet, absque libertate ista verbis: G Tollat, qui te non no- re vivendi licentia Principa- merit. Coronarum loco pri- tum non nisi durissimam fortimum isse iis d utebantur, non servi tutem , magisque infeliis in simum Maaestatis, sed ut cem , quam infimam etiam caput firmarent. Vsque adeo ' subditorum conditionem: quo graves sunt capitis coronatio fit, ut dum deliciis & volupta- curae, ut anticipato etiam mu- tibus sese totos dedunt, flac-nimine opus habeata nec enim cestant vires & insenium, ip-- sque ad gubemationem pro
145쪽
tanto Principum numero Oppido pauci boni evadant Rei-Pub. moderatores. Nori quod
. naturae donis instructi non sint. nam in his excellere so Jent potius prae aliis , utpote qui e sanguine melius enutrito descendunt i sed quia in otiore delitiis , quibus circum-Buunt, illa neque exercent, ne-Iue id permittunt aulici , qui
acidus suam fabricantur sortunam apud Principem rerum suarum negligentem, quam at tentum ad omnia. Remedium
adversus isthaec incommoda in duobus potissimum consinit. Primum est, ut Princeps
a primis pueritiae annis, simul
ac rationis usus aliquis in eo emicuerit, negotiis tractandissensim assuescat, etiam antes aede cessoris obitum , uti eus fecit eum Iosue: & si Drte in iis, quae gratiae sunt, istud fieri minus expediat, ob rationes infra in Emblemate
Penultimo a me commemorandas , in aliis tamen si, ut oculos prius ad gubernationem , quam ad vitia aperiat; quae caussa quondam fuit Senatui Romano , eur & juventutem consultationibus suis
citii beneficio, tametsi multi
Pontificum nepotet admo dum juvenes ad gubernati Rem Pontificiam admoveantur, intra paucos tamen annos plurimum usu profieiunt. ΑΙ- terum est, ut qui circa Principem sunt, inanes quasdam Persuasiones ei ex animo eκi. marit, eumque sic instruant, ut sciat, communem Omnium consensionem esse , quae co-sonae auctoritatem, de pote-
ra enim Reges non fecit. N rit item, purpuram regiam sanguinis esse Symbolum , quem ro populi salute, si opus foret,
undere a oporteret; non ideo concessam , ut ea scelerum tineis nutrimentum pIaebeat. Doceant, inquam, Principem, generari is nasca a Prinerpibus, fortuitum esse : solam is viri tem proprium hominis bonum. Rectorem eum essse , non do
minatorem , subditos cives, non mancipia. Quod doc mentum Claudius se Imperator Persarum Regi Meherdati dedit. Persuadeant Principi, se illi agendum eum iis . quibus imperat, ac ipse secum agi cuperet, si subditus foret; qu modo Galba d Pisonem inis
struxit, cum ipsum adoptaret in filium. Nerno in Principem electus fuit, ut caput aliolum esset duntaxat, sed ut pro tali agnitus omnium commodis inserviret. Perpendens illud cum animo suo Reκ Antiagonus , filium sinim monuit,
ne abuteretur potestate , neve sese nimium efferret, aut sub ditos tractaret male , sic eum affatus: An ignoras, fili mi, nε- strum Regnum nolitem esse servitutem l Eodem pertinet, quod
mulier illa Rudolpho imper tori excusanti sese aliquando, quod nunc aures et vacuas dare non posset, respondit
146쪽
SImb. 2 . SYMB. POLITICA.nquiens, imperare desinis' quod coeli favoribus propiores Subditi non propter Regem nati sunt, sed Rex subditorum gratia. Nimis etiam iis acerbum foret, omnem suam Regi libertatem vendidisse, nisi vicissim de eodem justitiam& rutilam sibi pollicere pos-- - sene, quae caussa iis fuit, cur . imperio ejus sese. ultro subji-: cerent. Propriis suis coronati clypeis in circuli formam ela- . boratis Romani triumpha bant, unde introducta diademata Sanctorum , qui contra communem humani generis . hostem insigni victoria a po-
. titi essent. Non meretur coronam Princeps , nisi pariter subditorum illa esypeus sit, qui Fortunae saevientis impetus. εκcipiat. Regnate ossicium est pol.us , quam dignitas. Imperium quoddam , pater- . Dum in filios ; quod si subditi assectum illum paternum &sollicitudinem non experian- . tur in Principe , nec amorem, nec obedientiam tilialem ei deferent. Reri Ferdinandus, cognomento Sanctus, . imperium non aliter atque ossicium
habuit, quod positum esset in subditis tuendis, in admini-Branda justitia, in vitiis castigandis,& remunerandis virtutibus , . in procurando denique regni sui incremento; ita ut sint, quam quod omnes tem porum injurias ips excipiant tveluti depositarii quidam pruinae & nivium, quae colliques ctae deinde defluant ab iisdem
ad moderandam aestivo tempore agrorum sitim , & valles arrigandas; atque ut evecti altius corporibus suis umbram faciant aliis. & h solis ardoribus e eos tueantur. Ideo sacrae paginae Principes Gigantes dvocant: grandiori enim statura opuS habent, quos natura in lucem edidit, ut gubernandi onus humeri, suis sustineant- Gigantes sunt, ut labores se rant , di gemant quemadmodum Iobus e loquitur) sub a
quis, quibus f populi & gentes
significari solent; anguli denique s sunt, quibus Rcipis. aedificium innititur. PrincepS, qui natum se non credit , veidem praestet subditis, neque separat ad tolerandas pro eorum commodo temporum injurias, montis dignitatem exuat,& vallem potius praeoptet agere ; si tamen ad otium privatum aspirare ei liceat, querucaelum ipsum ad alioru gube nationem iam semel destinavit. V ambae electo in Regem,& coronam recusanti e Gothis Proceribus D quidam
pis majori eius bono, nulli ri . . o -
parcendum labori existimaret: nec aliter reipsa secit Princi- φ, ὰ io bis. PeS m nitum conmnites sunt Mi ut alibi dicimus i non tam, A t
147쪽
- gladio districto, ni morem gereret, minitari coepit. a Annnus, inquiens, totius gentis voluntati repugnes , tuaque tranquillitati communem smn tu salu-
rem p. habeas f Eadem de cauia D nec Regi Ioanni Secundo in Partamento Caracensi permissum fuit, ut tegnum Filio Henrico transcriberet : quia nimirum hic admodum erat iuvenis a ille vero .ea adhuc corporis constitutione, ut prς- esse porro cum laude posset. Equibus liquido apparet, Principes esse partem Reipublicae,&certo quodam modo ei subo dinari, tanquam instrumenta ad ejus conservationem necessaria , ita ut bona malaque e tundem ad Rempublicam pertineant a quemadmodum Ti-
herius b ad filios suos ajebat. Qui Davi dem poscebant Regem , sc illi acclamabant r
sumss ut fgnificarent, ipsum esse, qui viribus suis sustentare
eos debeat, omnesque eorum dolores ac labores in semetipso quodammodo exeeriri. s. Porro Principem a pumeto se informare oportet, ut dominationis equum,dum tener est, domare discatae rege Te : nam si ad solius arbitrii libitum enutrire eum voluerit: una cum ipso praeceps ruet. Rationis fiseno hie opus est, habenis scientiae politicae, virga justitiae, & ealcaribus fortis
generosique animi ; opus, inquam. , ut Princeps prudentiae: pedibus firmus semper insinat. Non quicquid ei in men-
tem venerit, faciendum est tiliaco, sed quod honestum est ει- tum , ne forte pietatem laedat,
aut evistimationem. aut verecundiam , aut contra bonos
mores d committat aliquid. Ne existiment Principes, sotestatem suam omnino absolutam esse , sed obstrictam bono publico,& communi Status urilitati: non immensam, sed certis arctatam finibus,& multis ea-sibus expositam. Insignem a
Iaratum navalem Regis Phia ippi Secundi adversius An gliam unicus ventus dissipavit. I. N6rit praeterea Princeps autoritatem suam ita luprq,mam non esse, quin aliquid ita Ilus in ipsis remanserit subditis , quod aut ab initio ii sibi reservarunt, aut iisdem conineessit postea ratio ipsa natur iis , ad defensionem & eonis servationem propriam contra Principem palam injustum. aut tyrannum. Principibus bonis non omnino displicet libertas aliqua in subditis. - lrannorum e est absolute donlinari velle. A moderata subditorum libertate salus imperii& conservatio dependet. Non magis securus estPrinceps ille,
qui potentior , sed qui majori
cum ratione potentior est. Nec minus supremam obtinet
potestatem, qui subditorum rura tuetur ac privilegia , quae usto titulo possissent. Prudentiae potius est sinere, ut iis frui
148쪽
& gaudere possint liberer nunquam enim ea Principis auἀctoritati derosant, nisi aut honorem suum iis laedi putet, aute, omnino' tollere cogitet.
Satis illi sit Coronam suam eadem tueri potestate , qua Majores ipsius fecerant. H e
cireularentia ducitur. Neutiquam hae opus foret, si abiaque illa vivere liceret. sereati, me una Reges Olim sunt sine Disere ius populis, inlisaque toclere frua.
a Vetustissmι mortalium , nulla a hue mala libidine , sine probro. sceleis, eoque sine parna ct coerci tionibus agebant; neque pramiis opus erat , eum honesa suopte i senio peterentur, o tibi nihil eon
tra morem euperent, nihil per me-l- vetabantur. Attamen cre
vit paulatim cum mundi artate Malitia,&cautiorem Virtutem
reddidit . quae sincere alias , di ab omni sollicitudine libera interris morabatur. Postquam nἰ- mirum exui aqualitas, o prosno destia ae pudore , ambitio O mis,ncedebat . provenere dominationes. Na prudentia urgente necessitate , & naturali suadente lumine homines in civilem coegit societatem ubi & virtures eκercerenti ad quas ipsa impellit ratio , & uterentur voce articulata, qtram Natura iis la lita fuerat, ut sensa mentis &eonsilia invicem verbis explicando, alter alterum b instrueret, juvaret, defenderet.
ipsum forte Deus per EZethie Iem Principes monere volui3ltametsi in alio sensu) cum ei
dixit: a Carona tua eircumligata sit tibi, si quis eam laxet nimium, ei de capite facile deci
Constituta itaque eivili i sta
Societate , simul communi dc tacita omnium consensione, in tota illa Naturae lumine ita lustrata , exorta est Potestas quaedam altior ad partiu conservationem necessiarita, qua
nimirum sua sceleribus supplicia& virtutibus praemia d cernendo in justitia, re pace.
Potestas ista per universum eorpus dissula esse non potuit, ne alias summa in statuendo& eκequendo nasceretur confusio ; quia item necesse eratis ut alius imperaret, obediredatius, ultro sese ipsi ea abdicagunto in unum aliquem , audpaucos, aut etiam plures eam transferentes, quae sunt tria illa Reipublicae genera, Mona chia , Aristo cratia, & Dem cratia. Et prima omnium quiadem fuit Monarchia: nam initio in suis quique familiis; deinde apud universum aliquem populum eum sibi hominea praeficiebant, qui aliis in virtute & probitate excelleret. cujus deκtram screscente paulatim auctoritate j sceptro honorarunt, Sc Bontem diademate, in sisnum eminentiae, lesupremae in alios potestatis quam in ipsum contulerant ἄquaeque in iustitia potissimum consisteret, qua mediante pia-
149쪽
tueretuI ac consemaret . a Ubi enim leges non tenent imperium,
συι Ea est Re publiea , dc cessat omne Regis Onicium , quemadmodum in b Castellana Pio vincia accidit quae propter in ultitias ordonii 3c Froilae eκ- actis Regibus, per Iudices deinde gubernata fuit.
a. Idem Polit. l. 4. c. q. . Har. hist. Hi l. i. s. c. 34
publicae periculo , recte administrari non posset : cum enim illa sit e flaus O perpetua πο- lun: as su si cuique s jus tribuendι, multis exposita foret periculis , sit ab opinione & 3udicio Principis dependeret,& scripta
150쪽
rion esset. Neque sola rationaturalis squantumvis ab afle
sufficeret ad recte semper Iudicandum in tanta casuum Varietate , qui P assim incidunt, atque adeo necessum sust, ut
longo reruni usu atque experientia eertis quibusdam legibus tam poenalibus , quam distributivis sese armarent Resipublicae. Illis quidem ad castiganda dolicta; his vero ad
suum cuique tribuendum. Poenales leges adumbrantur per
gladium, justitiae Symbolum, ad quod Τrajanus significare
voluit, cum strictum aliquando ensem Praefecto Praetorio in conspectu omnium porrigeret , diceretque et a P ce referrum hae, ct squadem recte sm perium s stero , pro me'su alιter. coni a me hoc titere. 2Eqtialis illi utrilique acies est tam pio divite , quam egeno. Non ex una Parte obtusus, acutuS eκ altera , ut iam parcat, di laedat alterum. Leges vero distributivae denotantur per regulam seu amussim, quo promiscue actiones omnium & jura ι de metitur. Ad hanc justitiae regulam res omnes dirigere o- Portet, non contra . Regulam rebus accommo flare, quemadmodum regula Le, bia , quod
e pluaebo esset, his exa facile omnibus lapidum figuris sese aptabat. Vtrisque legibuS 0iritum atque Uigorem Princeps tribuere debet. Rex Alphon-sus Sapiens dicere solebat, Regem cor re animam esse Reipublicae r c Ca af como να-
mienta de I puebu , i de s. Se rio. d Et alibi ait, Regem idem esse ac Regulam , cuJus hanc adseri tationem: Ca as coma por
Rex & Leη non nisi unica discrepant litera. Et aliquid aliud Reκ, quam Lex o loquens tquid Lex aliud , quam mutus Rex ῖ Et ita quidem Rex . ut sola esset dominatura, si ipia sese explicare posset Prudentia politica divi si quodammodo Principum potestatem , & tametsi in personis ipsis maneat
intesxa . ex parte tamen eam subtiliter in chartam transi Sit, ut scriptam reliquit, que oculis omnium expositam. Majestatem pro justitiae exercitio, ut anticipatis hac ratione per leges, ante ipsos etiam casus, aequitate & castigatione .sententiae non asscriberentur arbitrio, aut passione & commodo Principis , Heve is triodium offensionemque stah diis torum incurreset. Lex rigoris excusatio est. elevatio grat i ae, invisibile Principis b achium, quo Reipublici habena 8 mo deratur. Nec alia via melior ad conciliandam auctoritatem , & subditos ad ossicium cogendoS. Quare a legum prae
scripto non recedendum t ne que utendum imperio, ut a legibus