장음표시 사용
131쪽
lis animς plures esse cupiditates affirmauit plures & irastibilis sed
tertiae multo numerosior ac magis varias.quam ob id ipsumi eripis etiam per excellentiam vocavit. rationalis enim inquit Galenus, veritatisicientiae,solertiae, memoriaeque, atque ut semel dicam) bonorum omnium,concupiscibilis cit. Irascibilui libertati
victoriae .potentiae, imperij glori: honoris. Aty mori1-YΩlupinis
Uatone incit piscibilis incupatur.Ouandoaue etiam que in cercSto e I dicitur animans,quae vero in iecore naturalis quia ut ait Galenus pr.de natur. sac. e cum sensius & voluntarius motus pro- e exi. pria animabum sint auctio.& nutritio plantis etiam communia et fuerint non immerito prima duo animae posteriora naturae ipsius opera cum enim Stoici, ut pMet 6.de decr. f neam in a.Qu cm-ρ-e 2 quae planius distentat acorocurat. sed naturam appellada in len- fierent: huiusmodi tunc temporis peruulgatum loquedi morem recipit serps etia A Galenus ipse . haec eadem multis alijs nomininus appellari solet,dicitur enim ab Aristotele, teste Galeno in linco modo adducto. vegetabi is a vc Retando, dicitur altrix ab alen- , co, & generatrix a genetando. Ea vero quae in corde domicilium Eabet 0. metK. ε vocatur a Galeno facultas seu anima vitalis , dc e. in. animosa ob duas illius praecipuas secultates,quas inserius explica- Sinus. Scire tamen oportet Galenum ouandoaget hario iranimam .seu facultatem reposuisse sub natusali, ut7. cevsuparia b & h G. s. in liti de dist. 1 mnt. i cos initatu Zoui tacultates omnes. Quae sine tcOEnitione in animalibus operantur, naturales ea si Ecrri.qi Iae culmcognitione nimales apeellat quare dicebat etiam Avicenna pri-
gradiane. ι Et naec quiae virtus naturalibus si latur, ideo quod I d. 6. non a Voluntate proueniunt, quae ab ea proueniunt . Et similatur ς pvirtutibus animalibus, Propter operationu earum necessitatem. De sentia Ipecierum ac partium anima. cap. III.
CAeterum quia vix fieri posse videtur,ut anima una sit, quemadmodum supra determinatum est: &ex partibus diuersis genere, sedibus separatis,naturaque discrepantibus composita sit, ut .dedecr. a 6. eiusdem. b Et alibi saepe scribitur a Galeno, multi in a G. . hoc summopere haesitaverunt.quare recentiores quidam dixerui b c . quod & si Galenus cum Platone tres animas in homine, alijsque animalibus essentia distinctas posuerit, unam tamen praecipua esse voluit,ad cuius essentiam non potetiates modo,sed reliquς etiaanimae reducerentur. hoc tamen quodcumque sit verbis Galeni
accommodati non potest,siquidem ille non unam ad aliam reduo a cit,sed
132쪽
cit, sed eas locis separata naturi sique discrepantes facit. Alii vero puta uerunt Galenum non intelligere de egentiae , aut qualitatis, sed de facultatum diuisione, cum inquit animam tripartitam es,se: cum perspicuum sit, ipsum earum tria prima genera ponere, quae non solum quo ad λntes, sed etiam quoad instrumenta opexationes & obiecta distincta sint; quorum opinio videbitur λrtasse alicui, ex eo confirmari posse, quod rum Galenus tres animas ponit, frequenter se ad Platonis mentem loqui animaduertatc c. o. quippe p. meth. e tres diuersi inter se generis facultates animal gubernare ait,easque a Platone animas vocatas fuisse. in commemtario vero Tιmaei permittit principia appellari, quae a Platone species animarum dicuntur . verum & si istud a Galeni mem. r. te non adeo differt, ex eius tamen verbis constat non parum 4 ς '. ab ea dissentire. ipse enim s .de decr.'d alias vult animς partes esie ea.3. se, ab ipsis facultatibus. & in lio. quodan. mor. e ab animς par. tibus facultates oriri dicit. neque putandu est,.cum ex menate propria non loqui, cum ait in animalibus tres animς partes s ea. 4. cssc sum I. dedecr. sdicat hoc esse non solum Platonis, sed etiaHippocratis decretum a se quς de eius veritate multa dicta fuisg ca. s. se cic . de dea. I animς genera tripartito distincta este, partemq; unam in cerebro,in corde alteram, & alteram in Iecore esse,M-
monstrare se posse amrmet. Profecto si librum de speciebus an, mς haberemus, quem Galestus in lib. de forma. foet. in fine se compotuisse teliatur, fortasse non tantum circa istud problema laborandum esset: in eo enim velisimile in ipsum h omnia aperte explicuisse. sed quia iandudum illius iacturam fe mus, alia via a pridictis indaganda est, ut diis cultas proposta auferatur. Quamobrem sciendum est, apud Galenum animς partes, seu species, nihil aliud vile quam principia seu sontes,e quibus & facultates,& instrumenta ,seu materi Oriuntur,quibus iacultates Opus habent. trcs cnim quas dicit anime partes csse, declarans in tonamentario Timςi, inquit in cerebro quidem ner- Iiorum, voluntariorumque motuum , ac quinque praeterea sicn- uum plincipium esse. in iecore sanguinis ac venarum . in corde
arteriaium, innatς caliditatis, pullus, ac irς. subdit vero Plato nem haec ipsa pi incipia species animarum appellasse. s. autemh ea. . de decr. b ratione ea Platonis ex . de republ.allata, non probari, ait, tres animae partes, scd tres tantum facultates esse . promittit tamen in s.cius voluminis libro demonstrationibus lientificis id prodaturum . in sexto ucro secus principium esse facultati- . tis concupiscibilis seu naturalis ostendit,ut in primis libris ostem
derat cercbIum principium esse facultatis animalis, dc cor irasci
133쪽
i . LIBER SECUN DV s. sshilis quare eum nihil in illis demonstrauerit, nisi tria era principia diuersa: perspicuum est ipsum animς partes a principijs haudquaquam distinxisse. At principia,ut ipse ait in lib. art. med. i sunt cerebrum,cor,iecur, ac testiculi quippe membra illa pila cipi se dicuntur, ut scribit idem Galenus 6. cie decr. ὶ quae ex se ortis luervim uel materiam suppeditant. ad constituenda ergo princI-
πτ mriss υt a S eis alie partes oriantur,ut a cerebro nerui,a corde arteriς,& aiecore uens. atque ut in eis uel facultas & materia, uel saltem materia oriatur, quς partibus praedictis subministretur. non possumus ergo dicere quod Galenus nomine principii, seu animς intelligat materiam tantum,quia uult ex eo oriri facultates. ouae ab animae essentia influunt; seu sorasam tantum, quia ex eoaem materias,& instrumenta oriri putat, q uae faculi tibus deserviant. quare asserere oportet principium, & totam ii
lius membri substantiam quod principium dicitur, unum ideq;
esse.in lib.enim de conae ari. m totam substanti an consistere ait me Ga l ras ex λrma & materia ipsam excidienti uti ergo citha -rsisa prImum principitia est armoniae, sed remotum : citharistavero citharam pulsans proximum & immediat unxit nima primum princinium est faculta rused cum praedictiam ςmbris com iacta proTmum euadit .Quare dicebat Galenus 3. de temp. niaculiariTattractricem: retentricem, concoctricem, & expultricem,quς in omnibus partibus corporis insunt, essectus ens taIlII
irim ionis corpore substantie . Verum eni mucro cu anima omni-lius in partibus eanae euentiam habeat, eisdemq; virtutibus prpdita sit, attendendum cst non eius, sed instrumentorii ratione sieri .crilibus adheret, ut non ubi Q, easdem facultates proierat . queri modύ enim a Lignatius,quamuis iacultatem habeat secandi ligna,dirigendi,& expoliendi, non potest tamen eiusmodi opera praestare,nisi determinatis ac proprijs instrumentis, ita nec ala ipsa. quamobre necesse est orincipi u vn uouodo: , ut scribitura Galeno 6. de dea. o propria peculiare substatic Uecie habere, quae in nulla alia Darre cor ris repetiat. atalici uide in ca cit ut tacta tales oriantur se Iillativi ex cliue AE parsibus diueri' pueniat, avariocum uero ad hanc propria substantia connituenda prae Usuas partes obtineat ipsa te moeries: forma.n. ubiq; est eadem, eas deq; primamateria ideo Galenus 3. de temper. ρ Dotam ljrb- 2 ς lan itiam ex ea lidoarigido. humido,dc sicco inter se millis consta- .re asserit. & inlib.qa an. mor. q a.depraesag expuli 3.6.epid.; in , ta s.
A eio e D sexcentis aliis in locis, ani mam a calore i n naΙΩ. uel a s eo. is. te peramento non differre ait. cu enim ipse ivt noc unu dun taxat i ca. .
argumetu modo adducaὶ ubiq; no solu lateat, sed plane pron,
134쪽
teatur se animae essentiam ignorare: teneat tamen optime singu Iarumi partium temperamenta, eademque in libris de temper mentis,& alibi explicet: putandum minime est,eum inter animadtac. peramenta re t pia non ponere distinctionem. sed tum quia ad conisituendam moniam membrorum principum substantia temperies primas obtinet,ut dictum est. Tum quia, uti de elementis dixit 8.dedecr. u putet de anima item aliter philosophum, ali ter medicum loqui debere tum dehique quia non semper de omnibus exacte loquendum esse censeat, ut in libro de substantia faculiatum naturalium admonuit:ideo asserit multoties animam a temperamento non ditarre. Quod autem non ignoret multas es
fata 1 huic enim concoctionem, quae totius substantiae functio est, a conuersione in creatorem rem este diuersam asserit. ibi vero his verbis mentem suam declarati ubi corpus una qualibet earum, quas in se habet qualitatum,corpus, quod sibi admouetur, dcn lat,nec ipsum hoc casu tota subitatia cxistimandum e si agere, nec quod ab ipso mutatur, posse ei assimilari. quare nec unquam nutriet ,quod ita m utatum cst. Et si illud admodum mutet, idest simia subitantia operetur, utique tum sibi assimilabit id, quod mutatur, tum eo nutrietur. Cum itaque perpendit Galenus totam praedictarum partium substantiam ex parte animae, ut in libro de lormatione iactus in fine,sede ea ausum tali esse Quicquam loqui a se serit.cum vero ex parte corporis, quam medicus optime tenere debet, vel animam a temperamento non differre ait: vel pueros
differre inter se substantijs animarum, ut in lib quod an . mor η vel
etiam animam ex parta his geri r dii orsitariari ragra 'Ais crypnri
bus compositam ede.A mente ergo Galeni sui arbitrorὶ non recedet,qui nihil in anima mixtum esse,seu concretum dicet, quamuis animae Partes hunc in modum acceetae. natura inter diuersae
sint. neque ulla in verbis ipsius repugnantia supererat Ea enim αsi eadem sit in cerebro, & in corde: ob varietatem tamen subiectorum quibus adhaeret, & instrumcntorum quibus utitur, varias de se potentias,seu facultates pioinit. Recte ergo Galenus de tota anima raro loquitur: freque ter vero de principijs, seu animae par tibus. Cum enim ipsa neque sanitati, neque morbis subiecta sit nam ut inquit Aristoteles idest de an . a si senex haberet oculia tu uenis .videret ut iuuenisi penitus seclusa esse videtur a medicis cintcmplation bus. At partes animae sanitati,morbisque sunt obia Ha si medico suppetunt instrumenta, quibus si bene valent coinseruari, se
135쪽
Icseruari. si vero aegrotent curari possint. ergo, teste etiam Galeno p. dedecr. b medicina ambitu suo eas continet,&necesse est ut me- . ea. dius eas saepe consideret atque perpendat iquod ex mente Galeni parinna a nihil inter se disserant animae partes, seu θει cies, principia facultatum, sim genera earundem ciuessa. Cap. IIII. CVm itaque ha rum trium animarum essentiae tales sint mani festum est,eas& species,&partes animae, diuersa ratione dici posse. Ex doctrina siquidem Platonis. ut inquit Galenus 6.dedecr.a
. Poteit etiam Dars appellata. quare cum constioliuntur sicultates animales, specie differat a tutio ccrcbri a qua oriuni constitutione,iecoris,& cordis: quodlibet enim horum viscerum diuersa natura praeditum est, tres animae vectes, Qtidemque partes constitui poterunt quamuis enim anima huiusmodi sit ut vere partiri neoueat. totiuSoue corporis forma sit ac porsectici strinta men tribus in partibus tres suas diuersas. ac Draeci ouas vires ea- icta cis,cam quoq; tripartito diuisam esse dicimus. Eadem animo species.facultates Tiuerit intccIegeneris .meth b a Galeno dicu- h e. io. tur. gubernant,inquit,animal, tres diuersi inter se generis faculta, res , toti corrota ex suo quodam veluti fonte, quaequae distributa: animas vocat. sunt nim cruci ii inter ieg cris, tu quia eas Plato cupiditatibus variis, ac saepe inter se pugnantibus praeditae sunt, tu etiam quia diuertis corporum constitutionibus, & instrumentis egent. Concedit & Galenus has animae partes principia facultatu appellari, ut supra abunde demonstratum est. videtur tamen aliquando velle inter animae partem atque principium hoc interes se, quod ab animae Parte facultates tantum oriantur, a principio vero ut patet in arte med. e & 6. dede . d thon solum 1acultates sed etiam instrumenta. videbitur ergo dicendum animae partes seu species animam potiusquam colpus denotare : princi Pium io amque viicerum lubilantiam ex Quo corpus B animam E
men haec inter se parum,aut nihil disterunt. quia auctor Galeno 3. de rem p. e&6.de dea. I tum facultates tu instrumenta seu materiae, quibus facultates opus habent, a tota praedictarum pallium
substantia oriunt utilia tuendum itaque erit praci l talentina id esse animae partem, seu speciem genus facta Italis diuersum. ori
pium iacultatum, & sotan, reussicordis, , seu iecoris subi ut iam. Vcrum cicctari quis, cur ergo in arte medio scribit qua tuor tae principia, & nunquam ponit nisi tres animae partes e Sed respon
dendum est quod cum ipse veluti Plato animam concupiscibile belliae
136쪽
bestiae multorum capitum assimilauerit : inconueniens non est.' ut ei quandoq; unum, quandoq; duo tribuat principia, ut etiam alibi diximus. De anrita facultatibus cap. V. a
animalia sentiunt, ac nutrititur,neces e est asserere animam , quMeorum est forma,facultate sentienci,ac nutrimet priscitam cum nihil enim ab aliquo fieri potest quod uim illissum euiciendi nopossideat. hae tamen animae facultates Quas in hybitu, quidam appellarit me interse subiecto, nec ab anima icipsa disterre uide j tunuerum quia anima multifariam adit , ob helationes quas na- l. het nA sna opera. ut innuit Galenus in Itb.quod an. mono IIcle -' aut Fabere facultatcs aliquo pacto distinctas. sunt ergo Somnintus in partibus,in quibus citanima supra enim dicturn stupeam per totum corpus aequabilem essentiam habere, nullast inPute Mihi dissimilem esicaeas tamen non explicat, aut ad actum degincit neq; ipse sua munera exerccnt, praeterquam ubi idonea inru
sii quavis parte animam audite, non quia facultate audiendi careat,sed quia non ubiq; suum instrumentu habeat. euenit enim ipsi quemadmodum musico. qui quamuis multis mulicis instru mentis uti sciat, illis tamen priuatus, nullam corum armoniam e fficere potest . inter has praeterea nullum , aut omnino paruum in indiuiduis eiusdcm speciei discrimen intercediticu enim Omnia eandem formam sortiantur,necessario ctiam eisdem sunt 1acui talibus praedini Ad has pertinere uidentur, quae scribuntur alue Galeno a. aph. dinquit enim non referre seu quis numero tingi Iere potentiam seu plurali potentias dicat: & iccirco H ippocrate scriptisse in libro de alimento. potentiam unam dc non unam , anima ι mim , & pluias appellari Potcit. Quia mea ora m ἴδε inglecto hae omnes comprenenciuntur. Denis tame Galannmardaequῖtur, quia earum contemplatio non magis ad medicum pertinet,quam anima: ipsius.At facultates illς, quae ab
tum ducunt, quae tacultates in amu GlobwiMI , --
subiecto reipsa sunt diIlinctae .seu enim timestsstus totius iubilan: tiae. ut ait Galenus 3. de temp. e seu, ut iislib. de mult. I cc a. aed puls .a proprietates temperamenti: aut Galilat2 et
137쪽
inas, ut in lib. quod sang. in art. coni. h & 7.dedecti i constat he.vIt. eas valde differre ab animae partibus, hoc cil a temperamento, Φ ς- stu potius a tota principiorum substantia. inter se vero quam dispares sint, ac variae , praeter diuersas earum functiones, aperte ostendunt tum variae ipsorum origines, tum disserentia in strumenta: animales siquidem in cerebro, vitales in corde, dc naturales in iecore, atque uniuerso corpore nascuntur. aliae vero neruis, musculis, oculis, auribus, & huiusmodi caeteris v-tuntur: aliae arteriis, seu venis. Et singulae proprios spiritus sibi inseruientes habent. Ex eo etiam carum differentia patet, quod aliae insitae sint, & astixae ad eas parte Ῥn quibus agunt: aliae ab una parte in alias eiu uant .. quamuis enim omnes ecun- 'dum B Itum in anima omnibus iapartibus aqualiter repe-ΠαEtlar 1 quia amen non ubi Que idoneum est instrumentum ,
ut ad actum deduci possint; ideo a natur jnstitutum iugiit
ab uno principio ceu fonte ad alias partes influerent, in quibus earum functio necessiaria esset. conuenit enim his, ut inquit Galenus in libro quod sang. in art. coni. ι monendi celeritas, 1 civit. in eiusmodi emuxus motus appellari potest motiva enim' sensimia a suo principio in totum corpus momenta semporis dis,sunduntur: non possunt tamen separari unquam ab eo, quin confestim aboleantur. semper enim inquit Galen.7. de dea. m assidua ac recenti informatione indiFent, sicut aer cum alumineΤTultra ur.quamobrem Galenus hunc metum in uvirum. IdemEGL n de .de decr. o exemplo motus luminis e plimust. Et 'profecto animae facultatis radus solis valde similas eate videntur et 'quem ad inbdum .n. illi cum ad Euc in iste existunt, inter se nota differunt multas tamen in se vires continent inexplicatas,atque consu s as: quae extra solem distinguuntur pro varietate corporuin quibus recipiuntur. lutum. Π.exi ni, ceram molliunt, ex hac materia ranam ,ex ea murem procreant: & transeuntes per vitru coloratum colorati redda n tur per vas autem vitreum aquassilenum adeo calidi, ut ignem accenderemssint ita a ni me radii)eu potentiae in ea quidem confusae sunt : in cerebro in vim senti edi, in corde pulsandi,&in uniuerso corpores nutriendi vires producunt. Alledendum vero quod quamuhs hae oes ab ala prς scrtim, & ptimo proficiscantur, non leuem in disicrepamiam Duunt,
ex variis cor rram lcm Deramentis . ac constitutionibus. inde. n.
propensiones illae oriuntur ad virtuteS & vitia, merito uuaru in-diurdua adeo inter te diuerta existut i5 inepte ergol ut arbitror dicere poterimus has facultates esse partium animae proprias qualitates, certarum quarundam, ac determinatarum 1 unctio--- P num
138쪽
num effectrices Licet enimaensuum functiones perpessiones povus sint.quam actiones a meescis tame, ut liquet ex definitionibus sani tatis, & morbi, a Ualeno tequeter positis sub acti viri numero comprehenduntur. H quidem omnia ex Galeni tria
deprompta esse videntur. animaduertendum tamen est, ipsum saepe facultates has non solum cum anima, aut animae Partibus confundere : sed etiam cum temperamento,calore innato,ac spiritu. non multum cnim referre putat, ut saepe diximus, quod in arte medica, de his semper accuratus ac proprius sit sermo. Quibus rationibus Galenus o eius restaures plura facultatum principia ponenda esse censeant. Cap. V I.
R Atio autem ob quam non unum, sed plura facultatum prir
cipia ponenua elle via cantur,multiplexe II. primum. n. H cor
esset omnium fac ut latum principium, ut putat Aristoteles, eius temperamento insigniter deprauato, omnes earuin actiones laederentur : supra. n. dictum est,eas quidem a tota substantia oriri, sed praesertina a temperamento. non laeduntur tamen,quia hacti ca febres orant , in qua cordis temperies om n morer uertitur animales facultates, & praesertim principes ad interitum usque manent illelae.Secundo,corde vehementer,& praeter naturae o dinem commoto, ut fit in eius palpitatione, voluntarius motus simul cum ratione deprauarcturALn sanguinis calidioris agita, tio ossicium sentiendi intercipit alutae retringit,ut asserit Aristoti es alae pari. anim. a multo magis vehemens illa agitatio praedictas actiones impedire deberet: quod tamen haud euenire depreheditur. Adde quod laesamemoria, aut alia huiusmodi facultate animali,ut aduersus Archigenem ait Galenus 3. de loc.alf. b& I 3. meth. e contra Thestali teliatores, prosunt remedia no cordi, ted cerebro applicata. quis. n. inquit ide Galenus I. M sympta caus d aut medicorum qui contraris sunt sen tentiae, aut qui a nuda experientia procedunt,in caris,& lethargis, & comatis, den, que omnibus praeter naturam somniseris morbis, no accedit ad caput,illudque persundit,ac super cataphasma imponit, raditq;.& cucurbitulas attigit omniaqpmolitur, tanquam hic morbi radix consistat e Adde et quod probabile non est effectus usq; adeo diuersos, ne dicam contrarios veluti sunt appetitus rationalis rascibilis,& concupis cibilis,seu facultas animalis,vitalis,& naturalis, pos e ex uno codemq; principio oriri: praesertim cu unaquaeq;earu Cpus habeat ut secu baa propria, ac peculiaria instrumentanalcamur, ut alibi a nobis explanatu fuit. vix ite percipi pol, aut
139쪽
ne vix quidem, qao cu totu cor ob ira propemodu ardet, ro, quae media temperie gaudet, & a perturbatis motibus impediti solet, ipsi relistere pollit, dc nos:mper succumbat X sulti ut haec argumenta vitarent,dca snia Aristotelis pςnitus no recederent, dixerunt,ut resert et Galenus a.de decr. e cerebru exercere animales e o. s.functiones, viribus non quide suis, sed sibi a corde trasmissis. taleth diuerticulum fuit ipsis a Galeno ablatu,scribitin. I.de decrIvt f erus. in secunda obseruatione diximus, seqnq; cuida permisisse, utila cor vehementer palpitans e digitis eius exiliebat,iabri forcipe ipsum coprehenderet: dc neq; tunc animal in sensu dc motu voluntario, vlla laesione affectu fuisse, sed tin arterias pulsare desijsse. at cur si ex ea coprehen sioue prohibebatur ne facultas essiciens pulsum per arterias in flueret,non prohibebatur et ea quae, ex istorii
ista fertur ad cerebrum i Et rursus si cor cerebro vim animalem tribueret, ea aut per venas, aut per arterias, aut per neruos ad ipsum influeret, neque enim alia pars est inter haec duo viscera,
quam quispiam suspicari possit, huic muneri destinatam fuisse.
Costat tamen eam per neruu non ferri,quia eo secto, ut diximus in v. obseruatime,qui 1 cerebro ad cor tendit, ut inquit Galenus x. dedecr. g in animali vivente ita vox tollitur reliqua est ergo g ea .6. vena & arieti ameutram tamen huic muneri inseruire experimeto comprobauit Galenus,ut scribit in loco modo adducto.Et d, ctum fuit a nobis in sexta obseruat. eis enim laqueo comprehensis,aut etiam sect is ani mal in sensu & motu nullum impedimentum recipere animaduertit. Conformatio etiam horum vaso. rum hoc idem docet, egressa enim a corde rechain in cerebrum non inseruntur, quod alioqui necessarium uideretur, ut principi
huic facultati ad suum primum instrumentum liberius iter esset &expeditus, sed ira ira talion ramos sti si ii p 'r m 'ninges odi errant, & tandem uix conspici potest, quomodo, maletiam qua attulerut,in cerebrum effundant. Et denique frustra sertur facultas animalis a corde ad cerebrum, & naturalis ad omnes partes corporis,praesertim uero ad iecur,& ad testiculos, si ea in cerebro ista uero omnibus in partibus corporis percommode oriri potestat cum anima totum corpus perficiat, & ut supra ex Galeno diximus, per ipsum totum extensa sit,& ubique ora suas facultates inhabitu possideat, cerebrum vero magis idoneum sit ad exercendam unera facultatis animalis.quam cor, dc iecur facestatinnaturalis.id quoq; cum ala copulatu magis aptum erit ad produceda facultate animale,& illud naturale. quam ipsum cor.ridiculu.n. est putare facultates actuales dictas, no posse commodius ex illis
partibus oriri in quibus habent sua instra,& suas functiones exer
140쪽
cent, quam ubi nec instrumeta earum sunt, nec suis muneribus fungi possctunt. Quae.n. ratio est,quae nos cogat, si animam unam ponimus, assere re unum tantum principium facultatum elle,&non plura, ut diximus supra putare Avicennam e Si tu dicas, ut Aristoteles, quia melius est unum principium facere, quam plura:fatebimur. si fieri possit:at in hoc ca si fieri non posse iam oste- sum est. His atque allis huiusmodi rationibus conuincitur, non unum sed plura esse facultatum principia. alijs deinde non minus firmis, & a rei natura depromptis, ostendit Galenus cerebiui principium esse facultatis animatas, cor vitalis, &iecur naturalis, Quemadmodum videre licet apud ipsum primo, secun do,tertio.&octauo libris de decr. Hip.& Plathae tamen quia ad prop*isitum nostrum non multum facere videntur, in praei DI-4j nittuntur . nemo enim cst, qui non sponte concedat cur e pq pr
cipiunt innati caloris, pulsus, ac irae: de quibus nunc pronicagimus. lauod praeter ocultates animae ab Aristotele positas necessarium sit aliam ponere, qua a medicis vitalis appellinur. s. p. V II.
CVM ergo de animae partibus ac facultatibus ad mentem
Galeni,quantum huic tractationi couenire videbatur, iam satis auctum sit: & prius constiterit pulsum alicuius animae facultatis actionem esse proximum nunc est,ut quae nam ea sit, inu si gemus & aperiamus.Porro ex quinque earum generibus ab A. ristot.2.dean. a enumeratis nullum esse videtur. quippe a nutritiuo fieri non posse ostensum fuit supra,vbi sententiam Averrois atque Gentilis refutauimus, a sensitivo amem, intellectivo, aut appetitiuo fieri nemo dixerit. horum m. actiones nimis distant amotione cordis de arteriarum. Sed neq; a motivo de quo loqui
. petii ui semper paret.pulsus autem fit nobis etiam inscijs,aut n*ientibus, quare planum est a nullo eorum fieri posse . Cum ergo ista supersit actio manifesta , perenni aximeq; neccssaria, quae, nisi alia in animalibus facultas re periatur, ab opi ficio allae, ciuii demq; tutela disclusa sit: putauerat vetustiores medici positis ab Aristotele aliam necessario superaddendam esse, quae neq; anima lis esset,neq; naturalis: sed in medio ambarum sita, eas inter se quodammodo conglutinaret, a tu ue vinciret. qua. n.cOtrarios ac manuellos motus e1ficit, se animali facultati similem, atque amnem ostendit.naturali vero qua voluntati non paret, sed Ordi nsm mmum seruat, planem constantem. Divicti ibus vero Manimalibus