장음표시 사용
371쪽
3ς ι De bonis gcclesiarum inspecie. reddant: m non aliubi nisi ad Ecclesiam;vti relaxati stan
Quod si quis tabularium, seu Ecclesiasticum homine
contra Epi copum d fensare volueritaex. seliae culo. iud. inseper hominem cum omnibus rebus suae E nesiae restituat. Quia inclitum ducimus, quo Ecclesiis concessimus, terum ab Ecclesi' reuocare.
Ceterum mallum tenere nil est aliud quam caussas agere, & cognitioni sese iudicum summit-
w.3. in . tere,nam Mallum pro foro sumitur apud veteres:
ipse M. Vnde malium Regis malum Comitis passim in capitularibus legitur.
Qua autem Ccremonia in Ecclesiis manumitte . m. rent veteres Galli, satis liquet ex antiquis eorunt z.. h. dem legibus; Nam si sani essent. nec morbus procesiastica. hiberet, solebant seruos suos ipsim et in aedem sacram ducere, illic que Episcopo , Sacerdoti, aut Diacono ad minus tradere: ille seruum apprehen sum manu, sacris sistebat altaribus; quo fatio Dominus serui, testes , adiurans Episcopos, Sacerdotes, Diaconos,& quotquot ceremoniis interessent, seruum suum liberum pronunciabat: Huius audita voluntate sacerdos liberum ire iubebat tandem vero Diaconus libertatis Cartam conscribebat, & manumita tradebat: Sin vero Dominus serui,violenta aegritudine angeretur, nec posset sacris manumissicinum solennibus interesse, desi- gnabat Sacerdotem, cuius manu volebat seruem altaribus admoueri, qui si Dominum contingeret mori, iuxta eius testamentum& Decretum ser-
372쪽
uo maniam Iionem impertiebatur. Qui ritus hau- riuntur ex antiquo iure Gallorum & Longobardorum. Nam Longobardicae legis tit. i8. de viti Tmis voluntatibus Rex Rotharius, sic constituit: 'ix is ge Si Longobardus adfinem mortis properauerit, it aut nec Thingare hominem buum possit, uec in manu sacerdotis tradere circa altare liberum, dimittendum propter subitaneam mortem instituerit, ut poli obitum eius, per manum sacerdotis, qualem designauit : ciνca sacrum altare duci habeat,causa miserationis decrevimus , ut , minus eorum praeceperit, ita impleatur m sacerdos, de Ciauerit circa altare eum absque cuiuscunque contradietione absoluat. At Diaconum seu Archidiaconum solitum manumisio, tabulas libertatis conscribere, aut confiscribi curare liquet ex praefatis Ripuariorum legibus: tum etiam ex Carta manumissionis Sigimari cuiusda, de qua superius diximus, quae a Uuatone diacono conscripta legitur, cuius subnotatio talis est. EPI uato Draconis rogatus scripsi oe subscripsi. Eas porro manumissionum ceremonias ne di cana ex Fomniae Deae te pio manasse, apud quam serui olim manumittebantur) hausere Galli nostrates ex antiqua Romanorum consuetudine, pud quos in praesentia Antistitum serui manu mittebantur. ex rescripto. Constantini ad Proto
genem Episcopum . iamdudum C. de his qui in
Ecclesiis manumittuntur. Iamdudum ait Impera- α iaxor) placuit mi in Ecclesia Catholica libertatem, dominin
μὰ famulis praestare possint , si sub αδ esu plebis adsi-
373쪽
- hs ' flenti m Christianorum tantistibus id faciant, di pro
hist Ecclςs prersecti memoriam interponatur vice a ctorum , qualisi lib.i. Hst. cunque scriptura in qua vice testium signent, O c. Ni bi lib. aeterum, quoniam ii qui in Ecclesia manu 7 ς δε mittebantur , Tabulas seu instrumenta ac documenta manumissionum de manu Diaconi sume bant: ideo a tabulis dicuntur Tabula rij: a Cartavero Cartellarij Ita intelligendus est Canon vige ebrie 1lum simus Concilij Vermeriensis, cuius titulus est , vicinon ib. Cartessarius qui cum Ancilla fornicatur, eam libertateianatam, uxorem habere cogatur. Tertius tandem & vltimus ordo libertorum, qui in Ecclesiae patrocinio versabatur eorum erat, quos ex familia sua manumittebat Ecclesia , de quibus sequens caput instituendum.
De libertis ex familia Ecclesiae. On eadem filii apud antiquos ratio liberta -
tis indulgendae, nec semper fidei ac probitatis praemium extitit manumissio. Pleritq; enim seruos non alia caussa manumittebat, quam quod incommodi essent inutiles fugitivi, adeoque do minos torquerent magis quam iuuarent. Vnde illi facile ad dandam libertatem adducebatur, seu quod eam ultro seruus arriperet, seu quod eo ma
374쪽
numisso hon tam seruum amisisse censerentur quam supplicium. Ea caussa cum Epistopis , &Presbyteris non liceret temere & sine caussa sonatica res Ecclesiae distrahere, aliter tamen de fugitivis seruis decretum est, ut nempe incommoda& fugitiva pro arbitrio vendercnt, ac permutarent. Ita constitutum legimus in Synodo Agathensi Canone 46. Fugu eii-m domos suas deferentes qui. etiamsi reuocati fuerint . teneri non possunt: simili ratione ab Episcopo s moluerit, aut si ita illi meruerint disrahantur. Distrahi autem seruos Ecclesiae, & in laicam manum tranfferri, poena &supplicium seruis videbatur qui meliores ac clementiores dominos nancisci non poterant quam Ecclesiasticos,e quorum iamilia diuulsi, plerumq: non tam mutasse seruitutem videbantur , quam amisisse libertatem. Mitissimum vero seruitii genus fuisse apud Clericos ,& domestica eius ordinis virtus suadet moderatio,& studium Ecclesiae in extraneis seruis ab iniuria Dominorum liberandis. Nam si uuado
Dominorum atrocitatem vererentur tremul ac
pallentes serui, praesidium Clericorum in Ecclesia querebant a qua non prius auelli seruos, atque a Dominis reduci Sacerdotes sinebant, quam sb-lemnem sponsionem edidissent de seruis non lae- idendis. Unde lucem sumit Canon trigesimus Πορο eo. .
nus Concilij Epaonensis, Seruus reatu atrociore cul- nesciam.
pabilis, siad Ecclesiam confugerit a corporalibus tantum Appliciis excusetur: de Capitis vero vel quocumJue opere c
375쪽
De bonis Ecclesiarum in piacuit 2D ominis iuramento non exigi. quid est vero iuramentum de Capillis non exigi, id certe ex antiquo ritu illustratur. Quippe seruis negligentibus atque otiosis capillos incidere ac turpiter detondere mos fuit apudAntiquos. Nam flagellatio,&detonsio propria sunt seruorum supplicia,ut patet ex Capitularium lib. 3. tit. 3 o. & ex legis Longobardicae lib. 3. tit. 7. lege I. Volunt ergo Patres Concili j Epaonensis, posse compelli Dominum,ut iuret se non laesurum ulla parte corporis seruum, qui Ecclesiam vindicem implorauit, verum non debere Sacerdotem de non detondendo seruo Sacramentum exigere. Vt autem distrahendorum seruorum caussierat frequens fuga & impatiens animus dulcissimae seruitutis. Ita & manumittendorum eadem ratio plerumque fuit. Si enim seruus fugitiuus peculium haberet satis pingue quo se posset seruitutis oneribus eximere, facile adducebantur Episcopi, Abbates, ac Presbyteri, Ur accepto peculio, libertatem indulgerent. Sic in Cartis Trieotarii istius manumissionis formulam legimus, in qua seruus quidam nomine Vnde rust fugitivus, & rebellis ad seruitutem reuocatur a Possone Aduocato sancti Galli: & ea de caussa coactus se sistere iudici. ut eius sententia in seruitutem compingeretur, dato satis diuite pinguique peculio ingenuitatis iura stipulatur. Verba autem tabulae manu Lissoriae sunt eiusmodi. JD ctu, homo Vuderust de medio quod habuit territorio inter Harenbab σ
376쪽
Liber tertius'. 369ae Suetia iuc os quattuor, ad reconciliationem no is dedit, scilicet 'int a die praebenti, ita ingenuus confidat, quasi ab ingeημis parentibus sit genitus, nosque ea ratione illud accipientes, quatenus ipsi nostra ex parte ab omni struitutis minculo sit exutus in perprimum,tota eius agnatio, pol eritas, procreatio similiter sit absoluta, sub ea conditione, quae modo ab ingenita est, ct deinceps progenita fuerit, tanquam fisi Fent ex liberis parentibus procreati, hocque consicriptionis dinculo firmari iussimus. Eam vero manumissionem, quae ex pacto tra
dendi peculij fiebat, amplissimam fuisse & perfe
ctissimam animaduerto. Quippe reliquae manu-
ssiones ab Episcopis& Abbatibus fieri non poterant, nisi retinendo seruos manumissos sub patrocinio Ecclesiae, ratione cuius patrocinij cer- tas operas Ecclesiae praestare teneo antur, poterantque si ingrati forent, aut in krat, si in Ecclesiasticos viros , ad seruitutem iterum reuocari. At manumissi ex caussa donati. Peculij nullis amplius operis, nullis praestationibus amplius illigati tenebantur . sed optimam & ple nissimam assequebantur libertatem. Idcirco Carta manumissoria ingenuitatem praefato seruo adscribit , & omnes eius posteros cuiuslibet operae, atque obsequij vinculo liberat. Fluxerat istud
in anumissonis genua ex antiquo iure Romanoru m, apud quos seruus emptus suis nummis, &manumissus,non debebat operas patrono, nec reuocari poterat in seruitutem, L Si tuis nummis, C. δεο peris libertorum.
377쪽
x o ' De bonis Ecclesiarum in Iliecie, Secunda ratio propter quam serui Ecclesiar
e. s. e. manumitterentur, ruit lingularis illorum probi
tas egregia indoles Cleri intestati suffectura,
. Eam rationem antehac notauimus ex Concilio ' Emeritens, Canone 74. Ex quo liquet seruos ex familia Ecclesiiar in Clerum euectos, non habuisse se ius, & pote it tem transferendi in extraneam manum acquisitas suo studio industria facultates, sed illorum haereditatem omnem ad Ecclesiam sp e cta si e . itaque de isto libertorum genere nil noui dicendum occurrit. Tertia ratio manumittendorum seruorum E elesiae, fuit liberalitas & beneficentia Episcopo rum,qui seruos de se bene meritos,siue testamento, siue inter vivos manumissione donabant. Neque vero cuilibet Episcoporum ac praelatorum licebat ratios Ecclesiae pro arbitrio vocare ad
pileum, & in libertatem vindicare: Qui enima piscopus patrimonium non habet, neque potest ex suo supplere quidquid Ecclesiae subducitur lucri& commodi ex manumissione seruoru , is non habet ius manumittendi. Quamobrem manu mis rem Episcopum oportuit esse auitis opibus& propriis fortunis instructum, deinde oportuit eum. aut Ecclesiam ex asse haeredem relinquere, aut certe partem satis opimam rcrum ac faculta tum eidem testamento delegare. Hinc factum est
ut in Concilio Spalensi primo, serui per Episcopum Gaudentium manumissi ad pristinam conditionem de seruith legem reuocarentur, quia
378쪽
nempe is Gaudentius neque Ecclesiam haered in . . scripserat, neque ad compensandam Ecclesiarn. quidquam obtulerat.
Confirmauit hanc sententiam Concilium To' cistieil. o letanum quartum, sub Silenando Reg: era 6 1. i ς 7.
Canone 77. Episcopi qui nihil ex proprio tuo Ecclesiae
Christi compensavcrant, hanc diuinam sententiam mc- . tu an i, liberos ex familijs Ecclesiae ad condemnatio- i. nem suam facere non praesumant. t tu est enim, ut qui res suas Ecclisia Christi non contulit, damnum inferat,b ius Ecclesiae aliena repraesumat. Tales igitur libertos successor Episcopus , ab que aliqua oppositione ad ius Ecclesiae reuocabit, quia eos non aequitas , sed improbitas ab Lit Qualibet vero de caussa manumitterentur serui Ecclesiastici, eos necesse fuit perpetuo in pa- vitrocinio Ecclesiae contineri , nam absolutam &perfectam iis libertatem tradere,in potestate praesulum non erat , nisi pro compensatione duo Q mancipia eiusdem valoris in commodum & fami- liam Ecclesiae inducerent. Ita Concilium Toleta' Conei cinum Canone 68. Epi copus qui mancipium iuris Ec- S clesia lici, non retento Ecclesiastico patrocinio, manumit ti desiderat, Δο meriti eiusdem peculij coram Concilio Ecclesie cui praeminet per commutationem subscribenti bus Sacerdotibus osserat , vi tota m i sta inueniatur
desinitio manumittentis. Formula vero manumitten tuo pati.vdi seruo s Ecclesiae e fragmentis Concili j Toletani
primi petenda est, citatur ab Iuone, parte t. cap. is De ecclesiarum mero seruis communi sententia est De
379쪽
3 2 De bonis Ecclesiarum in qerie,
eretum,ut Archiepiscopi per ingulas prouincias constituti nostramauctoritatem sequantur, S raganti vero ii Arum exemplar istius penes se habeant, oe' quandocum- qae de familia Ecclesiiae utilis inuentus aliquis, ordinandus est,in mbone ipsa auctoritas coram populo legatur,
coram Sacerdotibus omni Clero ante cornu altaris sicut in nostra auctoritate continetur remota qualibet
calliditate libertatem consequatur. tunc demu ad gradus Eoclesiasticos promoueatur. Ex quibus liquet quod cum seruus Ecclesiae manumitteretur, primoso lebat instrumentum , seu Carta manumissionis eiusdem auctoritate Episcoporum consci. Deinde legebatur instrumentum istud bis in Ecclesia, primo ex Ambone seu suggestu,unde Sacerdotes. iolent verba ad populum facere. Secundo legebatur eadem Carta ante cornu altaris, ut inclusi in sacrario Sacerdotes,&Clerici posscint exaudire. Existim auerim, aure eas ceremonias locum habuisse tantummodo in manumissionibus eorum,
qui ad clerum essent promouendi. Nam & testamento seruos Ecclesiae Episcopi manumittebant, ita in testamento Diui Remigij plures libertate donantur, quorum aliquoScredi bile est e familia Ecclesiastica fuisse Diuus Grego rius Nazianzenus in testametuo suo edicit,ur Omnes illi quos vel sua voluntate vel beatissimorum parentum desiderio manumiserat, certa libertate fuantur. Et certe a tantis viris concessae libertates infringi non poterant: qui Ecclesiae suae integrum sacrauerant patrimonium, ut ex testam ζρto
380쪽
D Remigij qui Remensem, Gregorij qui Nazianzenam Ecclesiam haeredem scripsit. 'Haec ergo fuit ratio, ritus o cautela manumittendorum seruorum Ecclesiae, nunc quibus legibus ac insti itis viveret postquam beneficio Praelatorum forent libertatem consequuti, paucis aperiamus. Imprimis iis caute prospiciendum fuit ne beneficium iniuria rependerent, & irreuerentia fastuue maiestatem Ecclesiae laderem, a quasi lutem sperabant & acceperant libertatem. Vnde in Concilio Spalensi canone 3. actum est e r. desuperbis Ecclesiis libertis, ut adseruitutem re uocentur, cuius Canonis verba omitto, quibus
aequissimi patres niactandam recidiva seruitute censent Eliisi cuiusdam ex familia Agabrensis Ecclesi superbum,qui libertatem assequutusAetollendo per veneficia Episcoposcogitarat. M Sectando oportuit libertos Ecclesiae operis sibi inter manumittendum impositis sedulo defungi ci seu censum seu opem augendae, ac defendenzr : loi Ecclasia , haud siegniter impendere. Ita Concilio 'Toletano quarto canone 69. iubetur qui a Prael tis manumissi sunt, eorum patrocinium z ''clesia retineat, & liberti 'tilitates sibi iniunctas tu ta 'uod potuerint prosequantur. In C pcdici . V ς ianςnsi quarto canone '. decernitur vi libera C 'Vi η .