Illustratio sacri patrimonij seu De bonis et possessionibus Ecclesiarum. Vbi agitur de veteris & nouae legis sacerdotum censibus, ... Auctore Nicolao Le Maistre ..

561쪽

bitores illos solidos in denariis soluere & quo draginta denarios pro solido quoque praestare,

Tum tamen tempore . quo census fuerat constitu

rus , longe minus fuisset pretium solidi. Vnde in Synodo Remens supplicatum a Principe, ne se lidi per quadraginta denarios excurrerent Actandem Ludovicus pius Capit. lib. s. cap. 7. con- stituit ut omnes mulctae census, pecuniariae il- lationes, quae insolidis dici ai ac taxatae fuissent, per duodecim denarios pro solido quovis solue rentur. His ergo praemissis , facile intelligitur quantum solueret Episcopo unaquaeque Ecclesia pro iure athedratici, nempe duos solidos, hoc est tertiam parten nciae aures Vnde triginta sex Ecclesiae libram auri singulis annis Episcopo soluebant. Quamobrem si cogitemus Diopcesses quasdam ita amplas ac populosas fuisse, ac etiamnunc esse , ut quingentas aut octingentas Parochias contineant, apparebit hunc censum non mediocrem fuisse, &nonnullos Episcoporum ex solo Cathedratico plusquam triginta auri libras percepisse. RAn autem apud Gallos ista Cathedratici penso recepta fuerit, dubium fortasse. Vertam ambigendi occasonem reuellit ac resecat Constitutio Tolosani Capitularis: Ex qua patet morem Capimure fuisse Gallicanis Presbyteris Cathedrati cum per 'φ' '' soluere, non quidem in nummis,sed in cibis fru-

mento & annona , verum hunc morem relictum

arbitrio Parochorum, quibus licuit state Bracca-

562쪽

Liber ecundus. loquitur Canon: Si tertiam partem inm Di opus tollat, lumen oe sacra ab hilit Ecclesiae. Pluribus porro argumentis probari potest tertiam oblationum a Cathedratico longe summotam. Quippe tertia

oblationum, ut dicimus, Ecclesiae ornamento, &luminibus cedit; at Cathedraticum rei & lucro Episcoporum vertitur. Secundo, post condictam& decretam Cathedratici pensionem, adhuc reperimus Episcopos tertiam oblationum cepisse. Quippe Concilio Toletano quarto Era 67 i. sexaginta ferme annis post Concilium Braccarense quod incidit in Eram 6io. mentio fit tertiae partis oblationum, Decimarum, tributorum Episco pis persoluendae, Canone 33. Concilia subsequentia Cathedratici non meminerunt ante Toletan. 7 Can. quo quidem non prohibentur Episcopi tertiam oblationum tollere, sed tantum ab ini quis exactionibus temperare. Rursus Concilium

Toletanum s. Can. 6. Permittit ut Episcopus tertiam sibi debitam auferat, & det cui voluerit. In Concilio Toletano decimosexto permittitur Epis copis tertiam illa auferre, modo Ecclesiis sarciendis inuigilent rVnum hoc explicandum parergi loco, nempe

antinomia, quae videtur esse inter Canones sq. & I . Conciliit Aurelianensis primi: Nam Canone I . iubetur ut Episcopi medietatem oblationum

percipiant: at Canone I 1. decernitur Vt tertia pars iisdem fideliter deferatur: quam antilogiam conciliare oportet, intelligendo C anonem decimum

563쪽

Hanc consuetudinem, quae tempore Religioni dicato Presbyteros a cura gregis distrahebat,sustulit Ludovicus in capitulari Aquis granensi anno

Imperij tertio. Constituit quippe, ut di andi gratia

alis non quadragesimae tempore Presbyteri ad ciuitates vocentur. De Synodis vero annatim fieri solitis ex tat Canon 7. Concilij Antisiodorensis,quo decernitur, Ut medio Maio omnes Pre,fieri ad Synodum in ciuitatem veniant m kalendis Nouembru omnes Abbates ad Concilium conueniant. Quo Canone videntur

Synodi Abbatum distingui,a Synodis Presbyterorum. Taceo alias Episcoporum Synodos bis in an no fieri solitas,in praesentia Regis, prima Calendis Martiis, secunda Calendis O ctobris: primae locum rex designabat: secundς Episcopi,ut extat in Conci , lio Vernensi canone 4. Persiingulas vero Synodos Presbyteri aliquid Episcopo soluebant, quod Synodaticum appellant. Differt aute pesto Synodaticatum a Circatis, tum a Cathedratico,tum a quarta oblationum: a Circatis quidem seu procurationibus. Nam priuilegium sancti Laderici, quo immunitas tribuit Sandioni-sianis Monachis, expresse habet illos deinceps fore exemptos a Circa, b Sonodatim. In priuilegio Gualonis Trecessis Episcopi expresse habetur quod

Presbyteri quibus commendata erunt altaria san- Mariae,Dir summa mera m de Braux ad Trecensem

veniant bynodum G Synodalia non negligunt holucres ruitia.

Cap. lib. I. c. ''. apud Syrmundu

564쪽

Iiber sicandus. copos Sacerdotes ad se venientes disciplinis Eccle siasticis informare , ac publica habere iudicia de moribus Sacerdotum ac Clericorum , quam in rem libraria erat opus suppellectile,notariis,scribis Amanuensibus, qui rerum in Synodo actarum memoriam in commentarios referrent, & Presbyteris in

dicem traderent rerum agendarum. Propterea cum

res ista sine sumptibus agi non posset, ideo Presbyterorum stinguli suas symbolas tradebant. Secundo dici potest Episcopum summam esse in Ecclesia dignitatem, quam instar Regis ac Principis omnes oportet tenui quadam & ad facultates accommodata tributi illatione venerari. Tertio referri potest ista consuetudo ad antiquissima Ecclesiae tempora, cum nondum abundarent opibus Episcopi, essent que commani praestidio Parochorum, atque Cleri corum educandi. Quidquid alij fingant, certum est hanc pensionem antiquissimam esse, & in Gallis natam primis Ecclesiariemporibus Argumento est priuilegium Landerici ad annum 618. quo re mittitur debitum Synodatici persoluendi Sandionisiianis Presbyteris: signum est ergo consuetudi

nem istat ta fuisse in Ecclesia receptam ac commendatam, ut nullus eam aduersus posset obniti,

nisi qui singulari priuilegio muniretur. Haec de Synodatico, dicamus de Eulogiis. Eulogiarum nomen ambiguum plerumque panem a Sacerdote benedictum significat, hic spontaneum munus & donarium, quo Presbyreri ultro Episco pos colunt in monimentum beneuolentiae. Nam

565쪽

ut Cathedraticum Synodaticum iustitiae tribuuntur, sic Eulogiae charitati consecrantur de amori: Ita solitos olim Episcopos legimus S. Pontificem ultroneis muneribus honorare ; suu freque in eius dignitatem animum largitione spontanea profiteri. Ita apud Gregorium legimus Felicem Episcopum Messan ensem ad ipsum misisse Eulogiarum & Xeniorum nomine Palmacinas. Eo autem loci palam fatetur Gregorius se non delectari Xeniis, ideoque Palmacinas vendi curasse, ac earundem pecuniam Felici praefato remittere. 'Eulogiae autem duplicis generis , quaedam eXactae ab Episcopis,quaedam ultro delatae a Presbyte

ris. Nam postquam Presbyteri, sponte se Eulogiis summiseruii , eorum affectum quidam Episcopi

vectigal fecerunt de boneuolentiam mutauere in necem talem. Non mirum ergo si de vario isto Eulogiarum genere, varie quoque patres senserunt, nam voluntarias probant & laudant Concilium conreMel- Meldense sub Carolo Caluo Canone 43. Decet Pres-

o. byteros cum voluntariIs Lulogi s tempore congruo τυι-

tare oe venerari siuos Epi copos. Eandem sententiam confirmat Leo Epistola I Eb .hh;K. secunda ad Episcopos Britanniae. De Fulses ad se pol sis iis cm deferendis nihil invenimus a maioribus te minatum seil sicut unicuique Presbytero placuerit. Nam si constitutum fuerit illo in tempore benedictiones ad perri: serjan minus libenter ad Synodos occurrent, oemagis etenire detre labunt, quae ut arbitror non sunt rationabiliter requirendae, nec ultro delatae respuenda. Ex

tuae.

566쪽

quibus verbis apparet Eulogias deserri solitas tempore Synodorum. Vnde quidam eas commiscere ac confundere posset cum iure Sy nodatici, n tu do cuissemus antea Synodaticum fuisse nece stitatis. At respondebunt Synodaticum duo continere prα- sentiam & nummariam pensionem, prius necessitatis fuisse, quia in Synodo erudiuntur Presbyteri, . posterius libertatis. Sed videat Lector, an ista solutio cum praecedentibus congruat: Certe de non de exigendis Eulogiis a Presbytero quando ad Synodum venit extat constitutio Hinc mari Remensis in capitulis ad Archidiaconos Presbyteros anno Domini 8 . Nolite quasi pro aliquo adiutorio ad qVamcumque rini denarios apud Presb teros postuletis, neque quando ad Synodum vel pro inquisitione mini Scrq sui mensi, inrisu pro chri a accipiedo etenerint Eulogias exigatis, sed ''si cu orte commodum 'erit pro se a voluntate como- ,

ditate aliquid o ferre, cum gratiarum actione fuscipite. Verum animaduerte hoc Capitulum loqui de . Archidiaconis non vero de Episcopis. Succedunt

Eulogiis ea quς dicuntur inquisiitiones Regiar,hoc est Collatio quaedam pecuniaria Regi eroganda,de c praediis Ecclesiarum de qua paucis in praesentiarii dicemus. Na ad Ecclesiarum Iura dce munitates ista tractatio pertinet,obiter animaduertemus non qui

dem prohibuisse Concilium T oletanum decimum sextum, quo primum istud inquisitionum nomen legitur, ne inquisitiones Regiae fierent, sed prohibuisse, quominus Episcopia Parochitanis Ecclesiis

quidquam exigerent, verum quidquid Regi dare- Aa . iij

567쪽

Dj laribus oe Censibus Episcoporum.

aut id ex suis fortunis ac opibus promerent, ita enim loquitur Rex Egica in tomo quem obtuljt Patribus Concilij, Hoc honorificentia vestra promu

Dire curabit, rat nemo Dibcoporum pro Regi s inquisi- tiomb is eaehibendis Parochialium Ecclesiarum iura contingat, nec quas cumque exinde inquisitiones. ut euectis-

nes exigere audeat : led de praediis siuarum sedium Regio culmina solita terquisitionum obsiectura deferat, nisi L ' i que de rebus earundem Parachiarum Ecclesiarum, cuiuise piam stipendiι caussa dare prae mat, quod i fecerit duorum mensium si alio excommunicari sie nouerit. Lecto itaque tomo illo sic aequam censuerunt Regis postulationem, ut Canone s. eius Synodi decernerent nil esse sumendum a Parochiis nomine Regiarum inquisitionum. Unde liquet anno circiter roo a

Christo nato, solitos fuisse Hispaniarum Reges e praediis Ecclesiasticis subsidium petere. Secundo

apparet ante hocConcilium Parochitanas Ecclesias

fuisse huic pensioni obnoxias. Tertio onus istud in solos Episeopos reiectum. In Gallia vero ubi Reges semper & humaniores & religio fores quaerat aliquis an inquisitiones istae locum habuerint. Non repeto quae praemisi libro secundo de legibus &edictis aduersus Ecclesiae bona de facultates. Verum hic strictim dico Ecclesiasticos nostros semper fuisse bonos ciues, ac ne

cessitatibus regni non segniter prouidisse, Concilii

Leptinensis comprobatio habet assutum Canone de Ecclesiali pecunia in sumptibus exercituum, nomine precarii eahibcnda. Statuimus cum consilio

568쪽

seruorum Dei populi Christiani propter imminentia

besta persecutiones caeterarum gentium, quae in circui- tu nostro sunt, precario m cessu ab Mam partem Eces alis pecuniae in adiutorium exercitus nostri, cum indulgentia Dei aliquanto tempore retineamus , ea con- .ditione ut annissingulis, de etnaquaque casarabolidus, id est, uodecim denarii ad Ecclesiam vel Monasterium reddantur ; eo modo ut si moriatur ille , cui pecunia commodata fuit , Ecclesia cum propria pecunia reuestitas: Et iterum si nece sitas cogat, aut 'Princeps iubeat, precarium renovetur, rescribatur novum, 'θ omnino ob seruetur mi Ecclesie mel Monasteria penuriam, pauper ratemque non patiantur, quorum pecunia in precario proiita sit, eν sit paupertas cogat Ecclesia vel domui Dei . inte ira reddaturps io Exemplum porro inquisitionum regiarum reperio apud Almoinum lib. s. cap. 31 , Vbi propter Almo in Caroli simplicis Romam euocati & acciti a sum- ' ' ' 'hmo Pontifice profectionem, collatae & corrogatae sunt ab Ecclesiis pecuniae, Exegitque 'mi iiij με .Episcopus de Pre icris suae Parochiae, secundum quod postibile erat, et i a quo plurimum quinque solidos a minimum quatuor denarios, Episcopi desingulis Presbyteris

accipeunt, nuntiis dominicis redderent , sica de Ecclesiarum tbesauris , prout quantitas extitit, loci ad idem tributum edioluendum acceptum fuit,&c. Deinquisitionibus regiis per Henricum II. vide Math.

Praeter ista iura habent etiam Episcopi facult tem erigendi charitatiui subsidit,quod Lateranen-

569쪽

e Concilium vocat mediocre subsidium. De quo

inter recentiores iuris canonici mystas variae quς- stiones mouentur, quarum unica tantummodo

huic nostrae disceptationi competit, nempe quibus in casibus liceat istud ab Episcopo implorari. In

genere,censent grauem & urgentem necessitatem

idoneam esse rationem illius Iubsidii expetendi, ita ut quantitas illius auxilii necessitatis magnitudine

sit mensuranda.

Speciatim autem definiunt cassis eiusdem necessitatis, primo ; ubi in fabricam Ecclesiς Episcopus cogitur grandes sumptus facere. Ita Hostiensis in capite Conquerente de Cissibus & in capite Cum is p. biolus. Secundo, quando Episcopus ad S. Pontificis tribunal profectionem instituit, praesertim quando Episcopi facultates ad eas expensas non sufficiunt. Innocentius in capite primo de flatu Agonachorum, Hostiensis in dicto cap. conquerente. Tertio , quando pergit ad Regem & Principem. Quarto,quando excipit Rege in Prouincia. Quinto, quando nuncii Apostolici excipiedi sunt ac procurandi. Sexto quando in re Ecclesς propugnanda ac defendenda sumptus fecit insignes. Septimo,

quando in fauorem totius Dioecesis operam& reditus proprios impendit. Octavo,quatio ςre alieno grauiter oppressus est. N ono, quando bellis aut latrociniis vexatur. Decimo quado vocatur ad Concilium generale. Vndecimo quando tenues sunt Episcopii reditus Duodecimo, quado nulla sua culpa facultatibus lapsus est. Decimo tertio pro ex

570쪽

Liber fecundus. pensis Bullarum & Annatae. Decimo quarto pro

iucundo aduentu.

An autem & quando haec charitativa subsidia in Gallia indici possint& colligi,legatur Boerius Decisione 13s. ubi refert Burdegalensem Archiepiscopum imposuisse Clero pensionem quaterna ille dc quingentarum libellarum, pro suo ad

Prouinciam regendam accessu, a qua impositione appellarunt Monachi sancti Romani ad Sena, tum Bur legalensem, qui re cognita Religiosos, Clerumque omnem as hac pensione absoluit. ILicet vero per modum tributi extorquere non possint Praelati charitatiuu subsidium tanqua domini leporales. At tam e non video cur illis inopia laborantibus possit hoc negari,si enim Christiano cuiuis subuenire ex iustitia tenemur, quoties pecuniarum egestate aut vita illius .periclitatur, aut dignitas: quato magis id debetur Epilcopis,si angustia rerum ac fortunarum languescant, &eorum nomini ac ordini dedecus impendeat. Abia,inqui, Paulus, Ecclesias expoliavi stipendia ac- cipiens ad ministerium nostrum. Si ergo ad Corinthiacae Diorces eos regimen Paulus no. dubitauit ab aliis Ecclesiiis suppetias' promere, quanto aequiori ratione ad propriam Dioecesim regendam & ad ministrandam, possunt moderatu a. tuo grege auxilium implorare. i