장음표시 사용
111쪽
DIC tamen sciendum est, quod si quispiam Dominorum, vel Nobilium duranti
bus dictis, δc conuenti nibus generalibus, vel octauis, aut aliis breuibus iudici , MitCrum quempiam in huiusmodi dieta yel conueritione,aut Octauis, & breuibus iudi-CIjS Constitutum, morte,vulneribus,verberibus,aut etiam verbali dehonestatione in famiam inducente affecerit talis mox absque q rolit, Capitulari, aut Conuentuesi h mirae, per selum scribam seu notarium curiae Regia . per iudices Ordinarios, vel alteriam eorum ad id destinarunt, ad instantiam lana partis, personaliter in s Ii pririentiam citari poterit. PR AETEREA si quis alterius bona, ac iura postellionaria pigriori, Litur Io tenens, in conspectu alicuius iudicis ordinarij per eum,qui hona ipsa sibi pignorax ut, veti ad quem redemptio eorundem bonorum. ac iurium possessionariorum legitimc adtinet,aut Iummodo per procuratorem eius Iegitimum repertiis sit ad tollendam PCcuniam suam,& remittenda ipsa bona, ac iura postesmonaria semper admoneri pincerit,& ille tertio, aut eodem s voluerit die, admonitionis sibi respondere debebit, ita ramen si copiam, seu paria literarum Impignoratiliarum, actor ipse coram iudice i. Oxunc producere valebi . Nam aliter, admota tus ille, respondere si hi hoc modo,&Processu non tenetur,sed actor per Regium,aut Palatinalem, ἴc alicuius loci testinioni liri homines, ut admonitionem eiuscemodi pariter & EDocationem peragat, necet crit. Et non sum in fac Impignoratilio ipse admonitio, verum etiam in neg ci iuris haereditarij, & perennalis, prohibitio perfbnalis in consipectit iudicum Regni Cr-dinariorum semper, Si ubiq; fieri poterita. Dummodo prohibens, 5c prohibitiis, cincam ipsis iudicibus ordinariis peribnaliter, & non per procuratorem recipiantur. N aliter personalis huiusmodi prohibitio locum non habes; quae statione potissimum i Hebitae, de potentiariae detentionis iurisim possetis onari inim fieri eoia tuebit 'Ft vi in xem Evocatoriae cum insinuatione factis, immo maiorem vim traho. I ci tio namque die prohibitionis ipse prohibitus respondere tenetur. Si vem respondei e noliterit, i, cet contra eum capitalis, vel alia sententia eo titiae non feratur; tamen si prohibentem contra se infra integram unius anni reuolutionem legitime euocari non lacerit, vel si etiam fecerit, attamen indebite,bona .c iura illa pollessionaria quorum ratione eadcm prohibitio perinalis facta est, detinuisse, vel detinere per iudicem compertus fueri , co prae ei se modo, quo in causa per insinuationem mota, in capitali, vel emendae capitis i ii inta stilicet mi Gnarum litigantium conditionem sententia, prohibitus ipse con demnat una. Vbi vem prohibens, cum omnibus literalibus sitis instrumentis factum, huiusmodi bonorum litigioserum tansentibus, coram suo iudice, ipsa die resp'nsonis non comparuerit, VcI cuna ipsis literis, paratus comparere nequisierit, tunc abiret iuri
prohibitum, iudicem suum, in Ressi iudicio, se Marcarum eoni: incetur. I si ulterius causam illam prosξ qui voluerit,deposito i munere sex Marciniin, alio procei: urrosequendi habebit facultatem. F x soc verum est, si prohibitus praenotata die re- 'orassionis iuri parebit, dc ad prohibitionem illani de facto, iri mediate rei pondebita . Vbi aia; ' proh ibitin, vel in causam attractiori eralia sua se strii menta ibidem a producendo, bona, ac iura ipse possessonaria quom textu eius emodi persenalis probibitio facta fuit, ad se iusto titulo pertinere potvrit comprohata, tunc actora scurrobibens ipsc mox in astinatiuone communi bonorum illorum conuinccit Si vem prohibitus ipse praedi*a die tertia non responderit, neque actorern contra Ie infra diatiam unius anni reuolutionem, ad ipsam perGnalem prQbibitionem euocauerit, ci ne idem prohibens peracta huiusmodi annuali reuolutionς, prohibitum primo simi ici
Euocatione, secundo vem ex processu iudiciario insinuasione mediante, aduehitim L iEuocare debebit. Q u quidem prohibitrus, de iri causam attractus quia respondete, ScEuocati nempta natissam peragere, perq; hoc eandem prohibitionem viribWs contra se aceres re permisit in termino distussionis ipsius causae in sentcntia capita hi es et menda capitis, si probibulo ipsi potentiariam,&. indebitambono uΓὲ dc ccnta . z n
112쪽
vel occupationem denotauerit,& actor esseaci iure bona illa litigiosa ad se persinta
vel pertinere poterit verificare, condemnabitur eo tacto. De Testimonis Capitulariἴ- , ac Conruentualdus ad exe Iiones mittenta. .
A Duertendum praeterea est,quod Euocacione necnon bonorum,ac uirium posscs lsumariorum Statutiones, statutiones,mctales Reambulatione Admonitioncs. lin alia quaelibet iudiciariae executiones, per hominem Regium, aut Palatinalem CVinis ltestimonio illius Capituli vel Conuentus,quod,vel qui in ipso comitatu, ubi ex Mutio s.fit, habetur. Si autem neutrum eorum habetur,tunc eum testimonio alterius loci illa vicinioris, fieri semper,& peragi debent. Aliter enim condescendet causa, per uetin rem si voluerit) de nouo inchoanda,& resuscitanda,demptis testimoniis Capitulo ira Albens Budensis, & Boanensis, Ecclesiarum, atq; Conuentus Cruciferorum de Alba, qui in quibuscunq; exequutionibus per totum Regnum Hungariae, & parte, sibi itabie- cto,procedendi habent authiaritatem. Si M p xi CE s autem inquisitiones super a --hus Potentiariis, etiam per aliorum Capitulorum dc Conventuum propinquiorum t stimonia, ubi libet exequi poliuno. Dc pana i iis, qui homo Re eius simules Procurator in una easiemi causa co--
pertus fuerit. TIT. XXII. HOC autem sciendum est, quod homo Regius aut Palatinalis, in eadem caua,
qua Euocationem,uel aliam exequutionem te rio procurator seu aduocatus esse non poterit. Nam si quispiam homo Regius vel Palatinatis,atque etiam procurator in una, eademque causa repertus tuerit, contra eum aduersus quem procuratoris om-cium mi it vel fellerit, in stio HOmagio de fact0 conuincetur. Et ratio est, quia homo Regius aut Palatinalis penes testimonium, seu hominem cuiuscunque loci credibili, capituli scilicet aut nuciatus, tanquam iudex in persona sui s i perioris iudicis ad ex qinitionem nudus, stat,& reputatur. Procurator autem pro actore aestimatur. Nam agens & opponens est, sim; ni dux bc actor olla depraehenditur. Nemo autem in una eademque causa, actor dc iudex simul esse permittitur. Ideo ita Homasio suo meritis
mpania eius, rui mortuum, vel puerum euocauerit.am Nobilem ruendum commis v. Ti T. XXIII.
HOC quoque non praetermittendum, quod si quispiam litigantium Nobilemis
quempiam iam praemortuum, & ab hac luce decetram, contra se euocari iecerit, vel etiam familiares aliquorum Dominorum, Pi latorum, aut Baronum, vel Regna Nobilium, possessionatos, & titulo verae nobilitatis fungentes, tempore Euocationi, domino suo, statui commiserit, vel etiam aliter statui facere procurauerit, aut aliqcem puerum illegitimae aetatis,ratione actuum potentiariorum, contra se euocauerit, tunc talis actor, & contra ipsi iiii Nobilem praemortuum, & puerum illegitimae aetatis, atque singillos huiusmodi familiares Nobiles in singulis quinquaginta Marcis Homagiali sus si exceptionem&Obiectionem aduerius actorem sit per ea re fecerint inlincetur, Mcondemnabitur eo facto. Nonii Es enim euocari, & non statui debent. Ad solos autem rusticos, vel rurales, & Iobasionalis conditionis homines, atq; familiares ignobiales attinet statutio,quos pro ij domini ipsorum terrestres,& non ossiciales statuere, ae in praesentiam iudicis sistere tenentura. De Admonitionbbin ratione iurisin impum Mitiorum ess Dora5tiam endis, s poenis exindesequenis. Ti T. XXIIII. ADmonitiones siquidem ad leuandam pecuniam, & remittendam portionem impignoratiliam, vel ad tollendas Dotes, dc res Pareffernales, iuraque QNartalitia .& huiui-
113쪽
ει huiusinodi, Jcc. personaliter,si actor, praesentiam eius,qui vel quae a monendus, au amonenda eit, habere poteri . Alioquin autem de domo habitationis, ac sblutae residentiae eius, fieri possiant. V LR v M tainen Euocatio post Admonitionem non persisnaliter,sed de iuribtis eius lem admoniti vel admonitae post ostionarijs,populcnsis, ha roditariis, aut impignorati iijs,unde scilicet ad notitiam siti Euocationem factam suisse pos sit deuenire,fieri debet. Nam aliter, si Iobasione canicrit,etiam de curia sita nobilitari, ac domo s litae residentiae suae, talis rite admoneri pariter & euocari poterit. Si tamen Iobagionem vel Iobagiones habuerit, de illis Euocatio fieri debebit. Alioquin cnim si
Merionaliter,aut de domo habitationis suae euocatus, aut e locata fuerit, actor contra euocatum, vel euocatam,in Homasio clusitem conuinci debet,& aggravari.Vm scien
clum,quod ii qui Nobilium,aut quae mulierum, ad tollendas pecunias sitas,& remittendas portiones impignoratilias,vel etiam leuandam Dotem, & res Paresternales sitas , atq, reddenda,& remittenda iura postellionaria mariti sui det uncti, illi ad quem de iurespcctabunt admoniti,aut admonita fuerint,& illis temporc eiuscemodi admonitionis' non leuatis,neque iuribiis post ilionariis remissis, Euocatio si ibi equuta extiterit, ac ad terminum ipsis assignat uni, Octaualem videlicet aut breuium iudicioriim venirC, Vel mittere neglexeritu,tunc vlteriori termino non expectato, actori huiusinodi iura posse sessionaria sine omni proritis pecuniaria sblutione per iudicem resti tirantur, de i lii euocati, vel ips, ouocatae, iura sita extra dominium ipsi riim bonorum requirere dc 'prosequi tenemur. Immo Dei aerator ille,qui pecunias tollere, & hona iuraq; Impignoratilia remittere recusauit,vigore generalis decreti nostri,in tanta praeterea periuriarum i iiD-ma,qua sibi fuerunt iura illa impignorata, contra pariem aduersam de facto conuincetur. Et hoc verum esse intellige, si Admonitio pariter & Euocatio per eum facta fuerit, qui pignorationem secit,vel eius filium, aut fratrem, in quem utputa deuoliatio hon
rum ips-im Impignorat latoriam manifeste respicit. Nam ad instantiam vicinorumis,atu coma taneorum, corundem bonorum, poena praemilla sithsequi non consueuit LMvLIER v Esto admonita & praetextu Dotis, reiq; Parassernalis suae modo Prae mi Γ' euocata, siquidem comparuerit, quistis tamen per responsionem aliquibus subter- ad alium terminum causam sitam prorogari facere procurauerit,ut inter ea tructus bimorum illorum capere,& percipere pollet, de in ipsi, tandem termino, responsionem suam hono modo probare non poterit, tunc Dotem & rem suam Parasserna-lein, propter fraudem,& iriuolam suam responsionem sex quo multae foeminae bon
pupillorum lituus modi cauillatiorubus, cxtrema desolationi si ibiecisse dignoscuntur per omnia amittet eo facto,& actori bima, ac iura possessionaria ipsa, sine quavis soli tione Dotaliiij, per iudicem suum reddi, & restitui debent,
IT EM sit perclausula Euocationiim, I. ros pendentia si qua foret inter ipsos Eum
cantem scilicet, δ: Et catum non obstante. SCi pNDv M, quod propter curiata' dum calumniae factum, quae calumnia ex duplici, de interdum longe multiplici causa rum molaone, atque prosecutione maxime solet clienire, clausita isea in Euocation consueuit apponi, ne actore, Cum rco vel in causam attracto praetextu aliquorum negotiorum, in lite existent di litis intermedio, partium ipsarum altera, quocumi; a potentiario per alteriam luderetur, vel aliter litigarecogeremr, & propterea caula de nouo suscitaretur, causae pinis motae, δc intentatae noua Euocatio quouis modo possi aderogari vel quicquam oneris,aut gratiaminis actori,vel econtra generari .Et illa clausula in prima Euocatoria Consueuit inseri. In secunda namq;, vel tertia Fuocatoria, o procellia causarum procedente non est necessaria . Tria requiruntur in Euocatione expres' denotanda, Tar. XXVI.
IT E M in omni Euocatione, Sc actionis declaratione, praesertim ratione actutam po lentiari uim fenda, I Ria requiruntur evresie notanda. POMo pers na, per 2 - . L 3 quam,
114쪽
quam,& contra quam quaerela, vel actio proponitur. S E c v N O O tempus, vel te baius, quo quis alteri damna, aut iniurias patrauit,vel irrogauit, ET TERTIO, locus ac comitatus, ubi videlicet & in quo huiusmodi damna, vel iniuriae fuere patratae, &commissae. Item si praetextu occupationis iurium possessionariorum causa mota fuerit, ut portio quoq; occupata bene specificetur, neces h est. Nam absq; conditionibus istis, iudex ordinarius, inter partes, rectum, congruensq; iudicium administrare non pol sit, maxime si causa ipsa, ad communem inquistionem iuxta responsiones partiumri submissa deductaq; fuerit,in cuius celebratione, & temporis expresso, & loci, ac comitatus descriptio, atq; etiam rei perpetratae series,vel quantitatis bonorum occupat in Tum declaratio umme necessaria semper est & erit.
sit communis inquisitio, Dot conditiones requirantur ad eius celebram rionem. T i T. XXVII.
VI terius sciendum quod communis inquisitio est dubietatis, ex responsonibus litigantium coram iudice emergentibus, per attestationes testium, certa declara aio,quae per vicinos, & comaetaneos illius possessionis ubi actus potentiarij, de quo agitur,perpetratio accidit, vel illata est, Nobilesq; comprouinciales ipsius comitatus, in quo eadem possessio adiacet,in loco utpote sedis iudiciariae eiusdem comitatus. NisDrsitan,praetextu occupationis iurium postellionariorum vel terrarum causa ventiletur. Nam in hoc cassi, non in Ioco sedis semper, sed in facie terrae litigiosae saepe feri, de Cesebrari consueuit. V T AVTEM Omnis communis inquisitio bono & iusto modo celebram postit, quinque conditiones simi obseruandae, scilicet Libertas, Acios, Modalitas, Conditio, & tui amenti Depositio. PRIMO inquam requiritur Libertas, ut Iibere,& sine metu,sponteq; , & non violenta coactione, sed iuridica duntaxat requisiti ne, quisque testium veritati testimonium perhibeat, ne inter arma, iura flere videat tur. S E C v N D o exigitur aetas, ut testis ipse tantae sit aetatis, ut reium gestarum, super quibus examinabitur, naemoriam habeat, atq; recordetur. Legi enim in reportatis seriebus communium in litisitionum,& non modo legi, verum etiam vidi plerosq; d no & tauore corruptos, vix sedecim, aut viginti ad maximum annos agere,& de rebus
circiter vigesimum quintum prius annum patratis & gestis, iditu Fastionem dc attestationem constanter tanquam illis intersitis lent fecisse. Et quia conspectui iudicum o , dinariorum Regni, testes ipsarum inquisitionum persisnaliter adduci,& praesentari non blent, sed per Regios duntaxat, ves Palatinales, ac Capitulorum & Conventuum homines, ad id transmittendos,examinationes huiusmodi testium fieri consueuerunt. Ideo ipsi diligenter,dc aetati testium,& tempori gestarum rerum superintendere,veram Φsuper ea re resationem facere tenentur. TER Tio necessaria est Modalitas, ut testis de modo patratae rei stiper qua interrogabitur, apertem testeq; fateatur, utrum scito,
vel auditu rem ipsam, ac causae merita nouit Z aut forsitan ab ore illius, qui facinus de quo agitur) perpetrauit, eiusdem seriem accepit 8 Simplici enim auditui locus dari non solet, neque debet,sed proh dolor plurimi, hoc tempore, dum abundat iam iniquitas,
es non refrixit modo, verumetiam extincta est multorum charitas, non eo prout ipsis: constat ordine,ves modo, sed iuxta nutum,voluntatemq; actoris,aut in causam attracti, per quem scilicet vocis iuerint, maculata, coinquinataq; colaicientia testimonia proferunt, idq; ita fieri ego ipse conspexi. Qv ARTO aduertenda est testium conditio, virum videlicet Nobilis vel rusticus testimonium veritati perhibeata. Nam rusticana attestatio demptis ossicialibus Dominorum Praelatorum, & Barcanum,ac aliorum Regni Nobilium, in persisnis eorum, officia in vicinitate tenentibus,qui iuxta antiquorum consilietudinem,in hac parte pro personis nobilibus reputantur contra pers nam nobilitarem nihil valet,nisi forsitan meritis causa: ita exigentibuς per iudicem ut Nobiles& ignobiles pariter examinentur,claro sermone fucrit dei criptum, atq; conan illsuri ..Hoc tamen raro,dc non nisi partibus sic volentibus, ac consentientibus fieci, & admittat
115쪽
consueuit. Rustici enim, δc plebeae conditionis homines, tum donis, tum te ribus , longe facilius, citium; quam Nobiles a tramite veritatis abstrahi possitnt. Et alias in Conueniens, incongiuumq; videtur,nobilem tanquam superiorem testimonio inseri vis scilicet rustici sententia capitali plectendum iudicari, vel aliter condemnari debere, prout vetusta & approbata Regni huius super ea re consiletudo, apud omnes sere iudices & aduocatos nota,manifesteq; habetur. Q v i NT O & vltimo in celebratione Communis inquisitionis requiritur iuramenti depositio, quae licet prima fronte a testibus exiganda fit,primumque locum etiam inter conditiones praedeclaratas sortiri debeas, quia tamen, haec conditio vulgata nimis Fe manitesta est, ac in literis quoq; adiu-HMaior ijs iudicum super ipsa communi inquisitione conficiendis expresse semper describitur,& alias,quaelibet communis inquisitio iuramentali depositione terminatuita, prout clare inferius declarabitur,ideo loco ultimo illam posti.
NT F cessarium itaq; est quemlibet testium antequam fateatur, super eo iuramentumo deponere, quod ipse omni timore, odio, fauore, amore, δι praemio litigantium
remoto, ac postposito, veritatem non celabit, falsitatem non iustificabit, iustitiam non falsificabit, sed prout res illa, de qua examinabitur sibi nota est, vel constat, iuste declarabit. E T ne quispiam ab eiuscemodi attestatione, dicendaq; veritate, fauore forsitan partis alterius allectus, vel munere corruptus, siue metu perculsus, aut odio interno tactus se abstrahere, de occultare possit, tum vigore generalis decreti nostri, tum vero confisetudine antiqua, δἰ longo tempore obseruari si, ita dictante, comes aut viceco mes Parochialis illius comitatus,vhi communis ipsa inquisitio celebratur di peragitur, per literas iudicis ordinarit adiudicatorias, vel etiam alias super ea re duntaxat praeC Ptorie emanandas requisiitus,quoslibet Nobiles eiusdem comitatus, sub onet e se .lecim Marcarum gratiis ponderis,quamlibet Marcam per quavior Floreno ,vel quadringentos innarios computando, per eundem comitam, vel vicecomitem, super eos,qui admoniti,ac requisiti attestationi huius inodi interella, in ibiq; testimonium veritati per- halbere recusauerint, immediate dc irremissibiliter exigendarum, ad ipsam eandem atriestationem, Sc communem inquisitionem peragendam, conuocandi, aggregandiquci plenariam habet potestatis facultatem.
Luod duplici ratione silent vimina testium in Meru Retat istu conscribi Ti r. X XIX. Tomina autem dc cognomina testium, dc quis eorum vicinus, ac quis comaetaneus, o aut e prouincialis fuerit, in literis Capitularibus, vel Conventualibus,super celebratione ipsius communis inquisitionis Relatorijs, semper sunt perscribenda: lt hoc:
duplici ratione. ΡRi Mo, quoniam attestationes duorum vel trium vicinorum de comaetaneorum, plusquam viginti Nobilium comprouincialium in iudicio valent, it ponderant, qui longe verius, meliusq;, quam Nobiles comprouinciales seper meritis cauta ac gestae rei serie, propter propinquitatem post uat este certiores. S E C Wu D invi testium nominibus, limul δ: attestationibus declaratis, litigantium quilibet exceptione pro se necessaria aut de periurio, vel mala testificationo, aut infamia, vel aetate contracos, quos voluerit,& digne poterit facere,ic apponere queat. Ne praesertim periurium
si quod in attestatione per quempiam sprout iam crebro fieri selet commissum fuerit, impunitum praetereat. Nam dc iuxta Sapientem, testis iniquus non erit impunitus, qui& contra Deum grauiter peccat eius iustitiam denegando,& proximum suum damnis ficat, iniquo testimonio ibum decipiendo.
VNox iusto Dri 6c humano iudicio quilibet fidefragus,3c periurus quem nos coinmuni vocabulo Aucari in hoc est das appellamus acriter est punictas. ittie
116쪽
enim cubi de periurio suerit conuictus uniuersia & qua libet iura sita possessionaria atmcuncta bona mobilia ubilibet adiacentia, & quocunq; nomine nuncupata. Immo pro' prictate bonorum issiorum privabitur, dc perpetuo carebit, & non siilum his exhaereditabitur, sed etiam in persona sua amissi, humanitatis honore) tanta ignominia as cietur, ut inter alios Christicolas tanquam ab humanitate relegatus atque segrcgatus' disparibus vestibus indutias, Zona canabea succinctus, discalciatis pedibus, dc nudato capite semper incedere cogatur. In iudicio vero ipse contra neminem, aduersim autem eum quili set agendi habebit auctoritatem. Et hoc intellige respectu iurisditionis sacrae Corona: Regni,dc contra Principem nostrum fieri. Nam aduersus actorem solummodo in Homagio, δc emenda capitis sui, ducentos Florenos faciente, periurus, de fidefragus selet condemnari. Usi stiendum quod periurium duobus modis committi intelligitur. PRIMo modo dicitur transgressio liciti iuramenti, quando videlicet quispiati , promittit aliquid alteri fide mediante se daturum, vel hoc δι id facturum, de deinde pronaistionem huiusDodi transgreditur. Et in hoc casu praemilla infamia,& bonorum
amissio non semper i equitur. N ana per validam aegritudinem ac viarum discrimina , dc temporum disturbia, promittens ipse penumero si per his excusatur, nihilominiis tamen promissiana adimplere δ: obseruare compellitur. SECvNDo modo periurium dicitur mendacium iuramento firmatum,in fraudem δc periclitationem iurium cuiuspiam malitiose cominussum. Et hoc modo poena Aucariorum pia declaratarumper de-
cernitur,atq; pronunciatu .m celebratio commonis inquisitionis binario numero fieri non adminatur.
Tiri XXXI. ADuertendum est autem,quod ubi semel communis inquisitio per utramq; partem
celebrata suerit, turbatione notoria non interueniente, tunc secundario causa ipsa ad requisitionem alicuius partis, ad eandem communem inquisitionem sit binitti non debet,prout nonnulli exquisitis diuersis obiectionibus, δc coloribus fieri, δc submitti debere cepe moliuntur. De reliquis auocm clausulis celebrationis, atq; ctiam turbatio nis,communis ipsius inquisitionis, in decretis generalibus manifestam, claramq; habemus descriptionem . ualiter po Z com neminquisitionem, V etiam prius litigantibus, inramenta decernantur. Tir. XXXII SCiendum ulterius,quod omnis communis inquisiuio, iuramentali depositione te minatur. Si cnim actor intentum situm atq; actionem, δc aequisitionem sitam sui si- Cienti testimonio hoc est,sex vicinorum,& totidem comaetaneorum, atque duodecim Nobilium comprouincialium attestatione comprobauerit, aut si tot praecine vicinos dc Comaetaneos habere non poterit, nihilominus tamen,testimonio comprouincialium huiusinodi desectum bene supplebit, di in causam attractus, in comprofatione ilia defecerit, vel si ctiam modicum quid probauerit, tunc actor ad caput in causam attracti quinquagcsimo se Nobilibus, iuxta scilicet Homagium suum iurabit. Si veri, utraqui Parrium actionem ac responsionem sitam,siti scienter verificauerit,tunc reo, vel in catiniam attracto iuxta vigores literarum in litistionalium,per actorem tempore adiudicationis quo ad communem huius Dodi inquisitionem, causa si ibianisti fuerate productarum Sc exhibitariam iuramentum p cstandum adiudicatur, ita quod si trina literae in quisitoriae fuerunt productae, tunc reus, quinquagesimo: Si vero binae, vigesimo qui to, si autem unicae duntaxat, duodecimo, te Nobilibus iurabit, δc se ab actione, acquisitione'; actoris expurgabit, V Bi vero attestatio, pro parte in causam attracti,mcli ri modo quam actoris facta, celebrataq; fuerit, tamen etiam actor aliquid probauerit, tunc reus secundum trium literataim Inquisitoriarum vires, vigesima quinta, luarim Vero duodecima, unicarum aulam textaNobilium adhibita manu, sacramentiam prinnabit, Sse ab impetitione actoris cliberabit. Si autem actor in Maestatione sua per
117쪽
Umnia defeeeri vel ibrstan communem ipsam inquisitionem neque celebrauerit,itinexeris ille simpliciter ab impetitione actoris abiblui debeti & econiae G. Si in causam adi
racuis, communem huius odi inquisitionem celebrari, obmiserit, aut mrte celebrax Onem eius peregerit, sed pro sua parte nullum testimonium reportare poterio, tunc scritentia, mox diffinitiva exinde per iudicem, contra reum pronuncianda erit. Et in reliquisquiri, cunctis Euocationibus idem est sentiendum atquc faciendum . Qv oosiacior trinas literas Inquisitorias produxerit, dc reus proposita aduersis eum inplici negauerit, quinquagesimo se Nobilibus iurabit. Et insuper si in tacto occupationi i tari iam pollessionari uin causa mota fuerit, actor de facto bona occupata pro se rem Petrabit. Si tamen negauerit,&se immunem esse communi pnaemisi a inquisitione mediante declarare voluerit, actor autem eandem coriamunem inquisitionem non acce-Ptaueri et, tunc attractus vigesimo quinto se duntaxat Nobilibus, se expurgabit,& sic c61equenter ad inseriora descendendo,ut videlicet contra binas i iteras Inquisitorias, duo. decimo, contra unicas vero tertio se Nobilibus sacramentum praestabit. Nam istae quoquo unicae firmitate carebunt, si actor communem ipsam inquisitionem, acceptare r Cias .ciCrit. I T E M ubi in causam attractus, in primo responsionis termino se iuramento actoris, ad caputidum iuxta Regni consuetudinem deponendo si ibinis erit, & acto , hoc acceptare noluerit tunc attractus tertio Qtummodo se Nobilibus si etiam tres litera: Inquis; oriae fuissent pro parte actoris exhibitae sacramentum praestare tenetu . Si autem iuramento solius actoris, hoc est, in persbna duntaxat sua propria deponendo attractus se submiserit, & actor hoc quoque acceptare recusavcrit, reus ipse statim ab ibliacour. IN CAqTFRIs vero minoribus causis, ubi per actorem nullae literae Inquisis Oriae fuerint ex liabitae, reus tertio seinper se Nobilibus. IN FACTO tamen debiti vel mutui, tum per actorem nullum probabile documentum poterit produci, reus vel in causam attractus, sola sita in persona iurabit. V p i autem de facto debiti vel mutui, vel aliaruin pecuniarum amisiarum,testimonium quidem extiterit allatum, de quantitato tamen suminae illius experimentum asserri non poterit, tunc actor pecuniam suam iuramento mediante,quamlibet scilicet Marcam quatuor renos facientem iuramento Vnius Nobilis recuperabit. R v R A I i s namque & rustica petilina, non nisi ad unum florenum centiim Denarios valentem, iurandi habet factestatem, quae in causis Nobilium admitti non consueuita. Vtrum iu entum Nobitat preti rusicum, es econtra, ia recuperassne damnarum valeat. . TIT. XXXIII.
VN O E quaeritur, Utram iuramentum Nobilis, pro damnorum,vel debitorum reis
cuperatione, nes rusticum & ignobilem prauli tum,censeatur tantae efficaciae leviraicis et se, quantae sit iuramentum penes Nobilem depositum, aut in vim dumtaxat rusticani iuramenti transeat i ET E CONTRA, an Nobilis quispiam, iuramentis eum rusticanis secundum facultatis eorum exigentiam deponendis, tua damna, vel debit possit recuperare 3 Dic ENDv M. quod iuramentum Nobilis, tam penes Nini lem , quam etiain ignobilem praestitum semper valet, & sesnper eiusdem est emcaciae, atquavirtutis,dummodo iuste, legitinam; deponatur. Nain per iuramenti depositionem i
stomodo factam, infamia non sequitur, & per hoc neque Nobilis quispiam,dignitatisiae nobilitari renunciasti dignoscitur. V E R v M tamen iuramentum ignobilis & stici tanquam inferioris, penes Nobilem,& contra Nobilem veluti superiorem,non va Jet, neque admittitur, licet Nobilis contra ignobilem cum ignobilibus iurare permiti Lur. Et ricticus quoque per eum in causa contra Nobilem ratione forsitan debitorum, vel aliorum similium negotiorum mota, cum ignobilibus sibi similibus . iuxta iudicit deliberationem,iuramentum praestandi habeat facultatem, super iuramentis tamen
in causis Nobilium imponendis & deponendis, mado praeallegato semper ςst se
118쪽
De oramentis infacto Ille altam ins mensorum decernendis, Γ inponendF.,
ADuertendum deinde est, quod super secto literarum ac literalium instrumento
rum,per quemlibet occultatorum,uel aliter apud manus cuiuspiam habitorum, in . dc in causam attracto, validior expurgatio, quam in alijs actibus potentiarijs imponitur. Nam si actor unicam duntaxat vel duas ad maximum literas Inquisitorias super ea re produxerit quinquagesimo. Si vera, nullas prorsus exhibuerit , sed simplici duntaxad verborum prolatione, vel iuridica admonitione, quempiam literalia ipsa instrumenta habere astruxerit,deniq; vigesimo quintose Nobilibus iuramentum reo deponendum adiudicatur. Qui si in depositione huiusmodi factamenti defecerit, tune tutor, & CX- peditor illorum bonorum, ac iurium possessionariorum, super quorum literis iurare non potuit,esse declarabitur,& actorem,suosq; haeredes in dominio eorundem iuriam rosessionariorum,aduersus quoslibet causidicos,& legitimos impetitor semper coimsemare tenebitur. In literis tamen Euocatorijs, literalia illa instrumenta, quae 5c qualia existant expresse debent denotari, ne fraus in Euocatione per actorem committatum Er no C si uniuersas literas, & quaelibet literalia instrumenta factum aliquorum iUrium possest tonariorum tangentia dc concernentia, apud reum existere non propola rit. Nam isto dasu non erit necessarium, literamna numerum vel qualitatem, sed iurius duntaxat huiusmodi possessionariorum nomina,situsq; describere. V bi .enim inmnes vel uniuersas proponit, ibi nullas excipit: δc si uniuersas pos ierit, eaueat acto ne aliquas factum talium iurium possessionariorum tangentes literas postea producata , vel exhiberi faciat. Nam in facto calumniae hoc casu mox conuincetur. SCIENDUM deinde est,quod si plures fuerint fratres carnales vel aliter indiuisi, literas ac literalia instrumenta aduersus foeminei sexus homines, in iudicio contradictorio prout ploe runq; fieri contingit producentes Ec exhibentes, tunc non omnibus fratribus singillatim, sed solummodo natu maiori, atquem vi ta tam literalium instrumentorias conseruatio quam etiam causarum dire Stio pertinere dignoscitur, quinquagesima manu,hoc est quinquagesimo se Nobilibus iuramentum adiudicari debeo. Ingribus cassiussint pers be a nomina coniurat rum. TIT. XXXV. ADuertendum quoq; est,quod in iuramentali depositione inquatum casibus videlicet iuper facto probationis genealogiarum, ac literarum dc literalium instrumentorum: Item metalium Re tribulationum, necnon ad capita quorumpiam fenda atq; praestanda, nomina coniuratorum inliteris exinde Relatorijs conscribi deben semper & declarari, ut veris cumNobilibus,& iuxta iudicis commis Itonem, iuramentum eius cEmodi depositum fuisse comprobetur. In caeteris autem sacramentorum depositionibus, coniuratorum nomina non sunt ex necessitate conscribenda. De parna etin, Di asterum ignoulam, mel infamem dixerit, Udiuersis exitibus - ramentorum. I a T. XXX VLiITems quispiam aduersus coniuratores,vel alterum illom: exceptiones inquatuor praemillis casibus fecerit, quias coniurator ipse, aut verus non esset nobilis,& merae nobilitatis titulo non sungeretur,atit aliter infamis, vel periurias habetetur, tunc ad declarandam pariter & verificandam illius nobilitatem, vel cliam propellendam eius ii-samiam, unicus tantummodo termitius iuri lici siictori praefigi debet & assignari, ire quo ii ipi am verum esse Nobilem liter ali fuleiunento, ac honestae oonditionis hominem, alio quo se probabili documento poterit comprobare, tunc reus, qui exceptio nem fecerat, in Homag o illius coniuratoris, eontra quem obiecerat, ducentos Flore- .
nos auri faciente, eidem ibi iam modia coniuratori persolliendo de facto conuinci d bet de aggravari, super quibus iliari ipse ordinafius, coram quo eius cemodi caiisa tractatur, de bonis S rebus mobilibus ipsius apponentis, dc si necessarium erit de iuribus
119쪽
emsdem possessionariis ubi libet adiacentibus, coniuratori illi mox δc indilatὰ satis facit ovem impendere tenetur. S I v E R o in comprobatione praemissa succubuerit,tunc Opponens ipse causam illam pro se obtentani hal bit. Ita ut si in causam attractus fuerat,caput suum eliberabit, & se ab impetitione actoris saluabita. Si autem actor er , reum, bonorum illorum literas quas occultauit & non restituit , expeditorem ut immediate praedeclaratum est) perpetuo habebit. V E L si praetextu metarum causa vcntililbatur, terram litigiosiam in sempiternum pro se vendicabit. Si vero in probatione fenealogiae succubuerit,iura possessionaria, pro quibus agebatur, amittit,& econuerso. N C AE T E R I s vero causis & casibus, si actor in iuramentali sita depositione succi hi erit, actionem & acquisitionem suam amittiti Si vero reus defecerit,tunc in actione& acquisitione contra se per actorem proposita conuincetur, Jc per iudicem sententiata
Suomodo iuramemum Ροὐ tempore medio decedentia. in si uis vel fratrem comissoris laeta Tir. XXXVII.
HO C quoque non praetermittendum est,quod si quempiam actorum vel attractorum, cui scilicet iurameutum quodcunq; praestandum fuisset adiudicatum, infra terminum iuramentalis hiauis odi depositionis, ab hac luce decedere contigerit, &ωrte uxorem presnantem post se reliquerit,tunc ipsa iuramentalis depositio in filium natu maiorem, si nitos prius natos habuerit. Illis vero non existentibu in eum, qui tunc naccetur,filium tempus enim puerperij ipsius mulieris exspectari debet alioquin . autem, si non filius sed filia nascetur in fratrem propinquiorem illius defuncti, in quem vi ta iura lilia possessionaria deuoluuntur, condescendet, & per iudicem silium terminus ad praestandum ipsiim iuramentum filio, vel fratri de nouo dabitur, in quo illud idem filius aut frater deponere tenebitur. Et si filius ipse, vel frater in aetate tenera, Mad sacramenti depositionem nondum si issicienti fuerit constitutus, per iudicem suun ad tanti temporis spacium iuramenti ipsius depositio prorogari debcbit, in quo rite debileq; legitima illius aetate adueniente, sacramentum huiusniodi deponi valebit. Et do fratribus quoq; carnalibus, & in diuisis idem est tenendum, quod altero eorum tempore medio decedente,in alterum iuramenti depositio illius destincti redundabit. Hiram unus remuratorum Possis urci per sinis in eadem tanta iuramenetosi expur arci Ti T. xxxviii. IT E M quamlur, si in una eademq; actione in causam attracti plures fuerint, ic peta iudicem ordinarium, unicuiq; illorum sacramentum diuerso tempore δc loco prinflandum prout plaπunq; propter loci distantiam, & rei, temporisq; exigentiam fieri consueuit adiudicaltim fuerit, atq; unus coniuratorum in primo termino penes unum attractum iuraueri . V T R v M in eadem causa Sc pro eadem actione possit etiam penes alterum reum vel attractum, in alio tempore Sc loco, sacramentum pro illius expurga ticine deponere RESPONDE quod non. Quia una persona, vel unus coniurator suo iuramento praeter unam peribnam, in una eademq; actione liberare & expurgare non potest. Nam si iurare, Sc plures persenas expurgare posset, facillime quilibet reus au malorum actuum patrator,se ab impetitione actoris liberaret. Hodiὸ enim unum, Merastina luce secundum, tertia vero die tertium, de sic consequenter, iuramento suo etiam precio conductus,expurgaret. Unde si quando talis coniurator penes duas personas post sese iurabit, tunc illa penes quam secundario iurauit, in actione & acquisitistione actoris,eo facto condemnabitur. Iuramentum enim illius per hoc insuffcientis depositum fuisse declarabitur .mod Princeps noster nec capitalem 'tem iam incurrere posts, nec iuramensum conrea quempiam perseprobare ners iura producere tenetur. Tir. XXXIX.
I m aduertendum ei ,quod Regia Maiestas in praesentia domini Palatini huius Re .gni,cunctis quaerulantibus atq; causantibus, iuri quidem stare, M per duetiore causa
120쪽
rum stiarum respondere tenetur,in sententia tamen capitali, vel emendar capitis, ala amissione honorum sitorum conuinci non solet, sed damna duntaxat per ossiciales aut Iobagiones sitos quibuscunque illata retundere debet. Si quando vem ratione terra rum in metali Mambulatione & rectificatione, vel praetextu aliorum negociorum, aut actui im potentiariorum iuramentii ni sibi praestandum adiudicabitur, tunc ipse director caularum suarum in maiestatis sua petibna, illud iuxta Palatini deliberatione deponere tenebitur. I iteras etiam&literalia instriimenta ratione quorumcunq; binnorum ac iurium possessionariorum, quae ad iurisditionem ipsius facrae corona: Regni quocunque titulo deuoluta dicuntur,producere & exhibere nusquam tenetur. Memori Iuramemoriam dominorum Praelatorum, V Baronum ac Abba Amsn posscrum infulatorum. TIT. XL.
SCiendum est autem,quod quilibet Praelatus & Baro ex ossicio, Abbasq;, 9 Praepositus insulatus & annulatus pro decem personis Nobilibus,ratione suae dignitatis, habet iurandi potestatem. Pranatus autem & Abbas, ac Praepositus in Ecclesia sita Cathedrali, ad conseientia: siae puritatem coram testimonio alicuius Capituli, vel Conuentus per iudicem ad id deputandi: Caeteri autem fili honiuratores, & item omnes Barc nes atq, Nobiles ad fidem eorum Deo debitam, in loco ad id per iudicem deputato,acramenta praestare tenentur, & promite etiam Homagio ipsorum dominoriim Prassa torum S Baronum ac Abbatum,& Prapositorum infulatorum, ad centum Marcas quadringentos Florenos facientes se extendan .
tas sit oculara i cui , ei qualiser celet rari debeat- T i T. X LI. IT EM habita communis inquisitionis&iuramentalis depositionis inde sirbsequendae descriptione, stiper oculara iam reuisione breuiter dicendum, atq; disserendum restat. EsT autem oculata reui si violenti occupatoris aliquorum iurium possessionariorum,in dominio eorundem existendi visibilis ostensio, quae eodem modo, quo communis ipsa inquisitio vicinorum videlicet,& comaetaneorum iurium ac bonorum cupatorum, Nobilium; compmuincialium illius comitatis, ubi ipsa bona adiacent conuocatione pariter & testificatione celebrari cons leuit, praeter hoc quod actor Ocinlata fide, vitillatiq; demonstrat ione Regio aut Palatinali, Capitulariq; , vel Conventuali homini reumaeue in cati sana attractum in dominio bonorum male occupatorum existere debet comprobare, & attestici eis torum vicinorum ac comaetaneorum, Mbiliumq; comprouincialium roborare, Post huius odi autem oculatam, visibilemque revisionem, & demonstrationem,alte statio eorundem vicinorum & comartaneo na,
ac Nobilium comprouincialium piae runq; in loco sedis iudiciaria: stetiti in communi inquisitione&saepenumero, in facie iurium possessionariorum litigios brum & occupatorum) prout scilicet causae meritum existi, fieri atque celebrari debet. V 2IiSCIENDv M, quod Oculata reuisito quia quod visu noscitur verissimo testimonio comprinhatur) longe maioris cmeacia:& virtutis est,quem sola communis inquisitio. Nam post celebrationem per utramq; partem communis inquisitionis iuramentalis ut praedeclaratum est) depositio sequi tur Post oculatam autem reui sioneisi, si actor actionem dc acquisitionem suam oculata ipsa revisione verin uerit, & dictorum Nobilium ait stati piae, si inicienter roboriuerit, tunc nylla iuramentalis depositio per iudicem alicui partium decernitur, sed mox, ua the 'ς ςonyra reum sententi capitalis,vel emea dae capitis proseruar dc pronuncias i , executi 'niq; eadem demandatu . Si tamen a ctor in probati e ista des erit etiam in hac parte oculi incommuni Inquisitione, Vt .
reo sacramentum praestandum imponatur, necessse eritis. Depententiarum eciebus, a tura tibvso executionibω. Ti T. XI. ILOVia vero de eapitali sententia mentio facta est, Meo de sententi rum dissinitione,
speciebus, executionibus, & diuersitat ibus boc loco tractandum decreui. SrN