장음표시 사용
91쪽
mum Matium Regale PQcientem ad tres Mareas aestimabis, & brairnm ipsumis, at centum ac quinquaginta iugera Regalia mensurae sequestrabis, tunc si bene computabis, non plures quam duodecim Denaris ad quodlibet iugerum terra: eedent, &'quatuor tantum iugera inaestimata manebunt, quae ad quinquaginta Denarios se π tendenta. Quinquasi lata autem Denarij ad centum & quinquaginta obulos, seu quadrantes commode aluidi non possunt, ideo quatuor illa iugera consideratione maioris partis, ut inaestimata maneant necelle erit. In supputatione siquidem Jluae permillariae vel nemoris, pro communi ut praefertur Ophre valentis, ad unum aratrum se extendentis, quod ad Marcas decem aestimatur, quodlibct iugerum ad Denarios XXVI. cum cibi do laxari, vel aestimari debebit,& pro superfluo, seu residui rate Denarios viginti quinque habebit. Si vero aliter ad Marcas summam ipse diuide re volueris, tunc qii Hlibet nigerum ad Denarios. XXVII. aestimabitur, & tu D narios VII. sciperaddere debebis. De praenarrata quoq; terra, idem si volucris cum superadditione faecie vagebiς'. ITEM Pratum, seu Fcenatum ad unam falcem si afficiems, vel alias in uno ingeres terrae Regalis mensurae adiacens,ad unum quartale videlicst Donario C. Foe N ET A autem in campestribus, quae Alcari quidem pollutari raro tamen vel nunquam de Ieantur, in ordine aestimationiS non ponuntur. ITEM Molendinorum subtus, vel desupter currens, & tempore aestus non deficiens, ad M. MDeficiens autem,ad M. VI. MOLENDivvM desuper voluens, & tempore siccitatis non deficiens,ad M.U. Deficiens autem, ad '' M. III. L o c v s Molendini deserti, subtus currentis, ad M. III.
Desuper autem voluentis, ad M. unam cum media.
I T E M Fons scaturiens seu puteus effluens, & non deficiens, in quacunq; postes sione, de quo populus portare solet, ad M. duas cum media. Si autem plures fuerint, non aestimantur, sed ad unum sblum includuntur omnes, quoniam ad usum unius villaesusscit puteuS unus. ITEM Piscina emuens, & non deficiens, ad M. X. Non enluens autem, & tempore siccitatis deficiens,ad M. V. P i s C i N A magna cum clausura existens Gyalmostho,vel etiam Molothma dicta, necnon alia piscatura Danubialis, vel Thicialis, siue Iaie, aut Drame,Thanya nuncupata, si habet deputatum prouentum annualem, lectes tantum aestimatur, quantum adit eius prouentus annualis. Si vero computatum prouentum non habuerit, prout nos generaliter utimur,aestimatur,ad M. L. ITEM loca sagenarum, NeyZ appellata, usq; ad Denarium numerum pro singulis Marcis,ultra vero decem usq; centum vel amplius, ad M. X. Irru Clausula quae fit tempore inundationis aquarum, Reherdicta specialem . vel singularem prouentum habens,quaelibet ad Denarios C. Irru Tributum tam stiper aquis,quam in terris rite exigi consuetum,decies pro canto aestimatur,quannim facit prouentus eius annualis. IrrM Tributum promontorij, seu montis vinearum, quod computatum & n tabile prouentum annuatim domino suo terrestri ministrat,similiter ad decies tantum aestimatur, sed hoc in Perenni duntaxat aestimatione locum habere censeo. Nam vianeae generaliter tanquam rubeta & virgulta, de Regni nostri antiqua consuetudin aestimari Iblent, ex eo quod ubi & postquam cultores vinearum aut defiterint, aut ea tum labores praetermiterint, vineae cito de faciliq; in rubeta & vepres conuertentur,. V Ε κ v xi si rusticum quempiam vel etiam Nobilem in territorio alterius vineam habentem, Dominus terrestris de ipsa vinea ehcere dc excludere voluerit,aut horitatemis
92쪽
'quidem eiiciendi habet, attamen non aestimatione illa communi, quae de virgulto, ec robeto immediate pranaotata est,sed competentem valorem, seu condignum Przcium eius,iuxta aequam rectamq; limitationem, & ta ationem iudicis, ac iuratorum ciuium eius loci, ad quem ipsum promontorium pertinet illi retundere tenentur. Ula Menstura pisci umptur,facis υnam Menseram, siue VInam Regalem. ITEM Vnum iugerum terrae arabilis aut sylvae, Regalis mensurae continet in sua longitudine septuaginta duos: in latitudine vero duodecim Mensuras seu, lnas Re-
ITEM unum aratrum continet insecentum&quinquaginta iugera terrarum He galismensurae, inaestimationer Turris.
Notandum,quod unus BOS non claudus, vel aliter non destructus, ad Data Vaccae sine vitulis, ad
V Vacca cum vitulo, ad Mazuor oves, ad Q diuor porci, ad
Cabella sine poledro, ad Cum poledro masculo,ad M. I. Μ. I. M. I-M. I. M. I-M. I. M ILCum poledro scemineo, ad M. unam cum media.. Equus sellatus iccundum valorem eius a stimatur. 2 ιdmouis, quibus rebiectibus aes aliam bonoram V rerumflant.11 T. CXXXIIII. SCiendum ulterius, quod praemissa bonorum mobilium, & immobilium a stirnatio diuersis modis, diuersis , resipectibus fieri consileuit. PRiMO quidem ad soluti
nem onerum iudicialium, quae communi, & usitato vocabulo Birsagia nuncupantur, &in illis tam iumenta, quam etiam terrae, & iura possessionaria iuxta limitationem prinscriptam aestimari pariter & acceptari debent. SECvNDo in Quartaliciorum, & iurium Impignoratiliorum solutione, ac bonorum per sententiam capitalem, vel emendae capitis occupandorum redemptione, in qua iumentis exclusis tamen castra ac curiae nobilitares, & sessiones Iobagionales populo , desertaeq;, & prae diales, quam et iam terrae, sylvae, virgulta, prata, piscinae , molendina, fontes, claustra, monasteria, &Ecclesiae: necnon tri buta, pomaria,sagenarumq;, & clausurarum loca: & generaliter omnes pertinentiae iurium pollessionariorum aestimandorum, modo praedeclarato taxantur. Terrae tamen arabiles, & prata ad sessiones Iobagionales populosas spectantes, & pertinentia demptis terris & pratis extirpariti', quae colonos proprie concernunt, & non ad sessiones pertinent) non aestimantur: & tandem secundum huiuslaodiaestimationis quantitatem sblutio Q ortalitiorum, & iurium Impignoratiliorum fieri debebit. Et hoc idem est etiam de iuribus possessionarijs in praeiudicium fratrum, vesaliter indebite venditis intelligendum atq; tenendum. TERTIO in Dotalitiorum restitutione, in qua solummodo curiae Nobilitares, ac sessiones Iobagionales populosae &desertae, atque praediales in ordine aliarum sessionum sitae aestimantur, & extra corpus possielsonis nulla in hac parte aestimatio adniittitur, & demum iuxta eiuscemodi pos sessionariae aestimationis ieriem restitiuio Dotalitiorum partis pecuniis paratis : partim vero rebus mobilibus etiam iumentis inclusi, feri solet, iuxta verum precium aliarum, prout videlicet in foro vendi pollent, acceptari debebunt. HOC tamcn ad uertendum est,quod si qua mulierum mortuo mai ito sito in bonis, ac iuribus eiusderii mariti possessionariis titulum, & nomen ipsus serendo vita sibi comite, permanet toluerit, & filius Gnater, aut alteriuccessoreiusdem mariti legitimus, ipsi mulieri ad
93쪽
quantitatem, re usorem Doruliiij iii iura aliqua sessionaria vita erisdem durant
volt idenda, & utenda sequestrare,excidereq; S dare dea erit, tunc in tali casii non lotum curiae Nobilitares,sessionesti; Iobagionales populosae, & deleriae, ac praediales sed etiam extra villam terrae,syluae,pomaria, ac foenilia & molendina, quae mulieri dabuntur,prout in Quartaliciorumselinione aestimabuntur,& tannina duntaxat sibi de limrilius illis possessionarijs,quantum se ad valotem ipsius Doralitii s ii extendet deputabia
Tur utendum, atque postidendi in Qv A R T o in solutione debitorum in refusione damnorum simmarie computatorum,vel specifice denotatorum. Praeterea in depositione oneris facti calumniat, ae emendae linguae, & violationis sedis iudiciariae Regiae maie- ac comitum Parochialium quorumlibet comitatuum: & aliis eius modi causis, ac calibus in quibus pari modo res mobiles & venales it ueta verum earum Valorem, Mnon secundum limitationem praeexpressam acceptantur. Q v I N T o est lino in me-catum Reambulationibus,3c Rectificatioitibus aestimatio communis fieri solet. Hoc tamen ultimo modo, eo stat ira respectu aestimatio celebrari consueuit, ut terrae, sylum Virgultaq; , vel prata, aut promontoria, quae inter cauantes in lite manebunt, ad quo , Narcas sese extendere videbuntur: cum tot Nobilibus , huius nodi terras, *luas, vir Sulla, Narasti ves promontoria, ille cui iuramentum per iudicem praestandum, deponendumq; adiudicabitur pro te, 6 iuri itiosi mare vendica ivaleat atque posti
94쪽
ostquam fauente Dro, de principalibus rebus, iurium sciliceo
possessionariorum Donationibus, earumq; speciebuS, ne OIL bonorum Diuisionibus, Venditionibus,tmpignorationibus, M arum distinctionibus, Dotaliuorum&Quartaliuorum soli uinnibus, & alijs adeaupectantibus & annexiS, quibus utpote omnium Cominorum, Praelatorum, ac Baronum, Μ ngri q, &Nobilium fundatur exordium, fliciturq; dominium, succincte dictum eae inhaciam SECvNDA parte huius opusculi, de causarunt& litium princelsibus & executionibus, ac sententiarum super his ferendarum sierie disserendum rostat Se 3 antequam ad materiamspecialem huius pariis ex planandam veniam, qtila constitutio Rerni huius piae rumq; intersieri debebit, ideo in generali qualiter constitutio seu generale decretum Principis, & Regni interpretari debeat: Praeterea unde consuetudo nostra, seulo non scripta qua hoc tempore communiter v mitium Moriginem sum3t, breuiter praemittam.
Constitutiones igitur Principum,sive Decreta Regni, quatuor modis prout occurrit) considesari possunc Quaedam enim constitutiones sunt ex to per posteram
res abrogatae, simpliciterq; reuocatae : Aliae vero parum abolitae, partim apprΩhatae. aedam autem silentio praeteritae :& quaedam introductae. In his igitur constitu O
nibus quae ex toto sunt deletae sicuti iudicium Palatinale, Proclamata congregati iudicium Duelli, & Trineserensis proclamatio) attendendum est tempus abolitionis oui a suturis & non praeteritis causis, ac negoti js videntur legem imponere, ita qu. tero non fiant huiusmodi iudicia Palatinalia, & Duellorum dimicationes, neq; prinsuisse dignoscuntur, non quantum ad emam iterum celebrationem, sed quo ad procelsum ipsarum obseruationem. Secus esseis per verba in eadem constitartione rosi a &conscripta leges ac constitutiones huiusmodi traherentur etiam ad praterata'. disimpliciter constitutiones ut immediate prae tactum est non ad praeterita, sed tu ligant. SpcvNDo vero quando scilicet partim sunt approbatae , partam vero abCinae, innitendum M incumbendum est formis verborum, in ipsis constitutionibus & dectis positorum, ut approbata seruentur: abolita autem rei jciantur, & non Obsententu TE Rr Io quando priores leges, vel constitutiones fuerunt silentio pia terminae , quod ni illa lentio habeatur de prioribus per posteriores super variatione, vcnm mu tatione earundem. Tunc oriores leges vigorem habere dignoscuntur, si contrarsus populi illis non praeiudicauerit. Nam usus realis, Qv RTo vero, dum videlicet nouae leges fuerint introductae. Tunc Gundum oportebit iudicare suae int ea caces,siue mitiores prioribus. Iam enim non poteriniudicari quod bene,vel in te fatilent constitutae,sed secundum ipsas oportebit Iudicar
95쪽
2 possint cunis, e Lem'Statuo. TIT. IlISE D quaestio occurrit pertractanda. Utrum princeps per se possit condere Legex
ac Statuta, an opus sit, ut populi quoq; accedat consensus Z VNDE aduertendunia quod quamuis olim populus iste Hungarorum dum adlauc ritu viueret gelu ilium , Mnon Regem, sed Ducem, ac Capitaneos haberet directores,omnis potestas condendae legis, & constitutionis apudem murio. Verum posteaquam ad fidem Catholicam stant conuersi, & Regem simiate sibijpsis elegerunt tam condendae legis, quam etiam
cui uuibet pollelsionariae collationis,atq; omnis iudiciariae potestatis, tacultas in iuris-ditionem sacra: Regni huius coronae, qua cuncti Reges Hungarice, coronari Qlent,&1iibsequenter Principem,ac Regem itosuum legi imae conititutum simul cum im-Perio, de regimine translata est& sic postea Rcges ips, Conuocato interrogaeoq; Populo,constitutiones DCere coeperunt, prout & emporibus nostras fieri consueuit. Attamen Princeps proprio motu,& absolute potissimum super rebus juri Di uino,&naturali pramidicantibus, atq; etiam vetustae libertati, totius Hungaricae gentre, derogantibus constitutiones iaceret non potest sed accersito interrogatoq; Populo, si eis tales leges placeant,anne 'qui cuna tecrederint,quod se tales postea sanctiones saluo semper Diuino, naturaliq, jure in pro legibus obseruantur. Plae rumq; autem 5c populus ipse nonnulla,qua: ad publicum hon um conducere arbitratur, unanimi Consensti decernit: in scriptisq; Principi porrigit,sipplicans s per illis, leges libi statui. Et si Princeps ipse eius modi sanctiones accepta uerit,de approbauerit, tunc vim legis pari modo fori iuritur. E t de facto pro legibus reputat tiar. Qiet articia omnia specialiter Principis, δέ non populi itatuta nuncupantur, e , quod nisi utroq; modo Principis accederet consensius & confirmatio, nullius Censeretur firialitatis ipsa constitutio. Verum generali nomine constitutiones ipsi, saepenumero Regni decreta vocitantiis.
Ani nomine populi qui nomine plebis inrelligant,n Ti T. IIII. romine autem,& appcllatione populi hoc in loco in cel lim lummodo domia Di nos Pra latos, Barones & alios Magnates, atq; quoslibet Nobiles, ted non ignobiles: lic et iste terminus populus, includat omnes Nobiles de ignobiles pariter. De ignobilibusta ui en qui plebis nomine intelliguntur in hac parte nihil est ad proposituni. Populus enim eo differt a plebe,quo species a genere. Nam appellatione populi .uniuersi Nobiles tam Magnates quam inferiores, etiam ignobili bus computatis, significantur, Plebis aurem nominatione, soli ignobiles intelli
uos ligant constitutiones, Usta uti T i T. V. II terius si quaeratur, quos ligant constitutiones de decre a 3 Sciendum quod primo ligant ipsum Principiem, qui eas populo postulantea didit. Iuxta illud.
Patrae legem,rtiam tuleris ipsi. Secus est de summo Pontifice, de Romanorum Imperatore sentiendam, de quibus nulla in hac parte notatur mentio. DEINDE ligant
omnes iuris litioni Principis subiectos. Et non solum illos, sed etiam quoscunq; forenses in hoc Regno degentes. Verum s constitutio generalis tenderet ad poe.
tiam vel damnum, tunc forensibus dantur indut i ae trium mensum, ut hoc tempus.
sit ei pro publicatione statutorum. Verbi gratia,s decerneretur &constitueretur. C. O l nemo Viennensium aut Kratis lauiensium,vel aliorum sorensum sub aininsione capitis,&omnium bonorum suorum ad nundinas in hoc Regno Hungaria celebrari consuetas cum mercibus suis venire, vel oues,boues εἰ equos gregati m de Regno expellet e, Sc abigere auderet, tunc infra trium' mensum spatium, setiam deprehenderetur talis forensis, de jure plecti, vel rebus suis spoliaria toti possiet. Quia ipsum ignorantia, δc non publicatio statutorum excusaret. SI autem non esset poenalis vel damnosa, sed iuris alicuius aut nidici j medela,vel prosecutionis causae modus,tunc sore bus unicus meiasis assignatur.
96쪽
Interius vero cuiustunq; status,digni tatis, & conditionis existant, sussicit tempus pro uulgationis statutorum, & hoc modo nec intranei, ncc resisses oculantur. Namq,
o ueris Romae, Romano viviis more.
SCiendum secundo, quod quanquam omnia sere iura Regni huius originaliter ex
pontifici j,Caesareiq; iuris fontibus progressium habeant,municipalis tamen haeC ninstra consuetudo,qua in iudicijs modo seneraliter utimur, ex tribus fundamentis Constat. PRIMO ex constitutionibus, & decretis publicis. S E C v N D o autem ex Principum priuilegiis. TER Tio vero ex iudicum ordinariorum Regni sententiis. PRIMO inquam ex constitutionibus publicis, cuius rei ut origo altius repetatur, aduerteradum
est, quod primus omnium gloriosus ille Rex & Apostolus noster beariis SI EPH AN vs primitias Regum Hungariae qui tulit: quiq; ad sacrae fidei lumen gentcna Hungaricam
eonvertit prae claras aedidit constitutiones, fidei tamen magis rudimenta, quam litium fomenta prae se ferentes Sc declarantes. Deinde sanctissimus Rex, bc Conisellor nos feta LADis Laus, qui gladio suo Dalmatiam partesq; maritimas Regno Hungaria: lubi Cit: quiq; gentem Tartaricam, fines Hongarorum crebris incursionibus inuadere consuetam, aperto Marte si e conterens, ab huius Regni finibus procul anaouit, pedemq; Ionge referre coegit, leges optimas constituit. Inuictissimus postea Rex ANDRras tertii B E L AE Regis filius, ac beatae E L i s A R E T u viduae gerulor, quem nos Hieros,lymitanum vositamus post felicem, ab expeditione Hierosolymitana, quam pro sacrae fidei Catholic defensione, aduersus Saracenos ingenti Hungarorum cum exercitu susceperat redinim, sit per Nobilium praesertim immunitate, ac praerogatiuis libertatibus, egregias sanctiones praecia aq; decreta ii iiiiiit', quae usq; in priae lentem diem sene Hungarica, tanquam sacra decreta ad viq; sydera tollit. Demum excellentininu Prim
ges Hungariae temporibus sitis; certas pari modo constitutiones fecerunO. Noui sein etiam serenissimus Dominus noster modernus Rex VI ADIs L Aus non minus caeteris praestantiores leges condidit, cuius memoria laudabilis apud Hungaros in benedictione semper erit. Et licet huiusmodi constitutiones, ac leges praesertim sanctorum SPE PHANI & LADISI. Aa Regum, qui catalogo Sanctoriana ascribi digne metu runt, vetustate nimia iam pene sint abolitae. Qui cum & alioquin magis de Diuina,quam humana lege tractas Je dignoscantur, reliquorumq; iubi quentium Regum deci cta, incertis clausulis R articulis mutata, variataq; habeantur tamen ex omnium fere ipsorum Diuorum Regum constitutionibus per longum visam aliquid legis in consiletudinea nostram, plusquam per centum annos iam approbatam, derivatum traductumq; cile dinoseitur. SECvNDO ex Principum priuilegijs consuetudo nostra processit,quae cum
sepe rebus ita expostentibus, in iudicio prodi illa legerentur,& honeste iusteq; dictaim te ratione) aedita de confecta fuisse approbarentur longum per eiuscemodi iudiciarium exercitium, certa pars nostrae consuetudinis progressum habuit. TERTIO vero & vltimo ex iudicum ordinariorum Regni sententijKliterisq; Adiudicatorijs iteratis immo plurimis vicibus uno & eodem ordine, ac modo procellitq; latis δc consectis, ac exectintione iuridica roboracis, consuetudo ipsa emanauit. Verum tamen processias iste iudiciarius, & vius processuum, quem in causis inchoandis, prosequendis, discutiendis, octerminandis obseruamus, regnante ipso domino CARO1 o Rege, praedicti Lu D v I C gis genitore,per epiadem ex Galliari ira finibus in hoc Regnum inductiis futile perhibetur, qui ad haec usq; tempora variatis ibi ummodo per publicas constiti tione quibusdam terminis inuiolabiliter semper extitit obseri ratus, obseritandusq; est etiam
in tuturum semper. Nam aliter totius nobilitatis Regni Hungariae iura, noliarum legum per inductionem quoadusq; illae addiscerentur,in vitamq; communem traherentur ut
in nihilum redigerentur, neceta foreta. Alti
97쪽
d In Privilegium di nitive, qaod duplex sis iuratiuegium. TIT. VII. Nemex quo consuetudo nostra i n quadam sui parte ex principum ut praemiς sum est priuilegiis sumitur.hinc de priuilegio aliqua dicenda statui. VN D Esciendum, quῖd priuilegium dicitur quasi lex priuata de singularis, qua ad unum,
vel ad p*ucos pertinet. Aliter autem priuilegium dicitur praerogativum,aut honor singularis. Et estΡrincipis beneficium, saepe contra commune ius indultum. Duo P Lxx est autem priuilegium, scilicet generale Sc speciale Generale est, quod uniuersitati vel Collegio prout ciuitati, aut Capitulo vel Conventui conceuit Uri Et illud est perpetuum. Speciale autem est, quod personae duntaxat donatur. Et illud cum persona extinguitur. Nisi for.e in eo caueatur,quod virtus priuilegi j t iam adhaerede St succe libres ipsius priuilegiaci deriveriar. Nam hoc modo etiam haeredibus, ac successoribus Mus sanragari dignosciti ita Vtrum De Gam fossariar er niuilegium, Secontra. Tir. VIRSEd quaeri potest prout ipse quoq; saepe quasi tum audiui umina decretum seu ius
uommune tollatur per Privilegium,& econtra, si priuilegium tollatur per decretum 8 Quanquam multi inuba dicant, aliterq; de miter sentiant, cpro utraq; parte probationes nonnullae in medium aflerri utieant. Nos tamen generali eromnium,&omnia priuilegia per ius commune seu decretu tollio inualidam tenemire
In casibus illis quibus expressὸ facta fuerit in generali constitutione mentio. Pro habetur in decreto moderni domini nostri Regis, libertatis ciuitatis N il legradiensis abolitio noliarum lciuitatibus liberis exactio, & alia hiat uiri odi. vetissmiulesia
super eorum libertate,atq; notiarum, exemptione di non ιblutione, pro ipsarum parte cludi im habeant consecta, tamen non priuilegium: sed decretum ac generatus constitutio in hac parte obseruatur. Priuilegium autem, cui non fierit ex uile dercin tum per legem contrariam,vel generale decretum non in allidatur,prout s aperius de
consi deratione & intelligentia decreti latiusta ab . Ind Injuisextum dupliciterpotes auendi cis emanari, sprimo legitime. TIT. IX. DVplex est autem priuilegi j consideracio, scilicet in quantum ex mera Principis authoritat riteq; & legitime procedit Et in quantum non sed in damnum alicarum vergit,uel alias constitutioni communi derogare videtur. quantum igitur priuilegium ex mera Principas authoritate procedit, prout iurium possessionari Crum Donatio, a tributaria, tricesimarumq; solutione exemptio, Fororum liberorii ac
nundinarum generalium, Vadorumq; & tributorum collatio, quae ad schim Princi rem spectat se imper obseruari debet, dummodo iuribus aliorum manifeste non prete iudicet. Et propterea in calce huius nodi priuilegi omni clausula ista semper apponi, inseriq; sidet: S LLvo IvRE Ai i E No. Nam si Princeps ipse quempiam hominem
ruralem vel ciuitatem,a siqvilone tributorum de praesenti eximeret & libertate donaret,prius tamen tributariam exactionem iuste fiendas alicui fidelium suorum coni
litiet, tunc per istud posterius priuilegium scilicet exemptionale,quia priori priuil gio supcr tributo confesto palam pra iudicaret, primum inualidare, & huiusmodi trisbutariam exactionem testere non potest. Verum in bonis,& tributis proprijs meipis,qui priuilcgium donaui exemptio ipsa tenebit,atq; locum habebit. Musd prinilegium duobus modis intelligitur iuribus aliorum praeiudicare. TIT. X. IT 1 M de concessionibus quoq; Fororum, Nundina m & Vadorum, idem ementiendum quod Privilegia super eisdem aedita, semper sunt seruanda, si in praeiudicium iurium aliorum non fuerint collata. Q ae duobus modis possunt iuribus aliorum praeiudicare. PRIMO, ratione teinporis, prout dictum est immediate. Quia ausemanauit priuilegiu alterius,quod non potest tolli per posterius etia cum Hai sula derogatoria SrcvNI ratione loci. ia vectigalia fluuioru seu Vada concedi de jure non E Pollunta
98쪽
possunt,nisi ea loca aI quae eonoeduntur ab aliorum locis ad quae videlicet prid
fuere concessa) in distantia ad minus unius miliaris, licet possint etiam propinquius concedi,si destructionem priorum,ues illis notabile damnum concessio ipsa non cilce
allatura. Fora etiam Hebdomadalia,ac Nundinae generales per tantam distantiam, ad loca quoque propinquiora conceduntur concediq; poterunt, dummodo una N Ca dem die,aut uno tempore cum prioribus Nundinis, seu Foris Hebdomadalibus nouiter Concella non cesebretatur,& alias noua mani teste priora non delimant. Ψιιuιleoum secundo modo formatur i Peritime. II r. XLAL 3 o modo potest considerari priuilegium in quantum non ex mera Principis au thoritate procedit, hoc est quod Princeps non habet iustam legit inaanaque tactil-tatem concedendi tale priuilegium, quia vergit in praeiudicium aliorum, vel quod i Uri communi,ac constitutioni generali pra iudicare dignoscitur .. Et huiusmodi prinilc-su D non valet, prout exempli gratia in decreto communi continetur,quod trallia Imptis literarum extra terminos octauales confectis, in iudicijs fides non adhibeatia . Princeps autem si cuiuspiam priuilegium simpliciter transsimi taceret cum clamnsa derogatoria, videlicet. NON O Esr ANTE lege, vel decreto Regni nostri, huius m di transi impio volumus fidem adhiberi. 3 c. Aut Statutoi ias litteras cum gratia concederet, quo i Icilicet non obstante annuali reuolutione iam tranacta, Donat ionem aliquam excusationi demandare teneantur.'Quia iuri Sc consuetudini Regni huius 'aperte derogari videtur, ideo non obteritatur, neque obseruandum censetur Idem est sentiendum super illis priuilegiis si quibus sit per eo concella suerunt, vel in tuturum concederentur, quod in sedibus iudiciariis comitatuum, coram comitibus parochialibus ad cuiusuis instantiam respondere non teneantur, naque in prauentiam alior L.
iudicum Regni ordinariorum nisi in praesentiam solius maiestatis Regiae, vel personalis praesentiae sitae in causam conueniri possino. ΡR AETEREA si uiramentum cuipiam Dominorum, ves Nobilium praestandum adiudicaretur, 3c priuilegium inde produceretur, quod non ipse reus in perli,na sua, sed officialis P us illud deponere teneretur δ: huiusmodi, dcc. quia generali consuetudini totius Regni Oli in approbatae tale priuilegium praesudicat, nusquam tenetiu . Omnes enim Domini, dc Nobilem tam scilicet spirituales quam faeculares: caeteri etiam pollestionati utriusque sextis homine , qui in hoc Regno Hungariae bona, ac iura milestion&ria gubernant pari lege, unaque& ea dem consiletudine in ipsbrum iurium possessionariorum conseruatione atq; cunctarum causarum inde emergendarum prosecutione,Vti debent,prout in Prima quo liparte praenotatum habetur .
uot modis carebit Privile tum stasimilate, Ti T. XIIotandum ulterius quod Privilegium multis modis ilio carebit vigore. ΡR i Molli enim perditur,& inualidum erit Privilegium, quando quis fecerit contra Pricii l. gium sibi concessiim: aut male eo utitur. Quia meretur Privilegium amittere, qui Comesta sibi abutitur potestate. Quemadmodum ille, qui super malefactorum in territ rio suo depraehensorum punitione,Priuilegium Principis habct,& capto fure, ves praedone non eum suspendit: ves palo assigit,sed pactatum pecuniae summam ab eo exto quendo dimittit, talis Privilegio suo abutitur. Quia Princeps malefactores non dimittendi ,sed iuxta eorum demerita feriendi, mulctandiq; prςstitit authoritatem. SECvUDo amittitur Privilegium dum quis tempore debito non utitur Privilegio sibi dato, atq; concello. Verbi gratia: Si cuipia Regia maiestas castrum,uci quodcunq; ius aliud pollessionarium donaret, ille donatarius literas suas Donationale, intra anni r Olix tionem, per Regium, aut Palatinalem,Sc alicuius loci testimonialis homines executio ni non demandaret,iunc peracta reuolutione ipsi annuali huiusmodi Donatici omni fr. late carebit. Neq; ctia cum literi. Statutoriis per gratiam prout immadiate pi . . misit
99쪽
eonsectis restaurari valebit : sed noua Donatio ipsa fieri,confici I; debebit. . Si interea alter quispiam ius illud possessionarium, pro se non impetrauerit. In facto etiam F Torum Hebdomadalium, Nundinarumq; & Vadorum idem est faciendum. Ut si Princeps alicui Forum,aut Nundinas, vel Vada concesserit ille infra anni reuolutionem Donatione,& Privilegio huiusmodi utatiar,& uti incipiat. Nam aliter anno transa cho virtus eius expirabit. Hic tamen aduertendum est,quod si peracta, infra dictam annualem reuolutionem, executione ipsius Statiati, error aliquis, aut in literis super Care Relatorijs, aut in processii eius seni executionis vitio, vel negligentia hominis Regij,Sc testimoni j vel etiam Capituli, aut Conuentus commillus mille deprehendetur,tunc in tali casu Donatio enicax manebit. Et eius cemodi executio, prout casus rQi se obtulerit, reformari poterit, atq; debebit Veruntamen si simpliciter executio ipsa neglecta, vel aliter error aliquis per Donatarium in ea commissius fuerit, resor-
mari nusquam poterit,sed de nouo ut praetactum est castrum, vel ius illud pollession Drium impetrari debebit. TE Rrro, perditur Privilegium, in cassi, quo quis incurrit crimen lais, Maiestatis, vel notam infidelitatis. Et hoc modo non solum Privilegium, sed etiam caput, &quailibet bona perdit. Qv ARTO, si Privilegium inaltei esse
norme damnum redundet, sicuti iam hunc modum praedeclaratum habes. a Scalioquin non est verisimile Principem concedentem,tus alterius praesens,vel futurunt grauiter velle hedere.QV I N T o, si Princeps, vel alter iudex Regni ordinarius,ex certa scientia videns, &agnoscens Privilegium non valere, multis iudicauerit contra illud. Secus tamen est, si aliquando contra Privilegium per errorem tuisset iudicatum . Nam isto casu poterit error ipse,& ex consequenti priuilegij tenor, per nouum iudicium fer. Datis de iure seruandis reformari. SEx To, 'rer impNilam, vel etiam tacitam renunciationem ipsius Privilegi j.Per expretiam,sicq publice renuncia; acru,vel reminciatae rit quis Privilegio suo. Per tacitam autem, sic quod publice actum sit contra illud priui- Iegium ipso sciente,et non contradicente, sed per omnia sublicente. Ἀ taciturnitas cum sit in sui prieiudicium,inducit contra se quisndam renunciationem. SF P ll M in re: posterius derogatorium priori, quando videlices utrumq; confectum eis vcs cmonauit ad unam et eandem personam, aut communitatem, tunc priimum callabitur,di secundum obseruabitur. O C T A v o, ic ultimo perditur Privilegium per exprei lana re Docationem concedentis Principis: idq; ex causis rationalibus in reuocatione huius modi clare declarandis. Nam ii causὶ rationales reuocationem non firmauerint, sed smpliciter factam suis leuiterae reuocatoriae denotauerint,ipia reuocatio locum non ha
hebit. Alias enim incommoda multa sequerentur,& quilibet de Privilegio ido diei desperare cogeretur.Et haec de Privilegijs dicta sumetanti πιάμ Sisi tam descriptiue, es quod si exsit Sistarum. Ttr. XIII. VFrum quia omnia Privilegia Sigillis roborari, eommuniriq; solent, ideo super Sigillis quoq; in hac parte aliquid dicendum conuenit. V p i sciendum quod Sigillum est notorium signum auro, aut alio metallo, vel caerae imprestum,corroborans omne factum. ET D v PLEx EsT SIGILL v M, scilicet authenticum,& non authen licum. AvT MENTICVM dicitur quasi aut horitatem tenens, cui credi debeat. Et est proprie Principum, ac ordinariorum Iudicum Regni,nec non Capitulorum & Con ventuum. Et huiusmodi Sigillum Authenticum, literis appositum confirmat omne sactum, in ipsistiteris expressum atq; declaratum. HABENT praeterea etiam ciuitato,& oppida Sigilla Authentica per Reges,& Principcs ipsis concessa, Quae in factis,& rebus coram cis,3 in medio eorum vertentibus,ac emergendis robur sdrtiuntur firmitatis. N 5N Authentica vero sunt priuatarum per narum Sigilla. b italia nihil perpetuitatis s3bsie continere possitiat. orum multa sunt genera. Alia enim sunt dominorum Pralatorum, necnon Comitii perpetuoria, S aliorum Baronum, ossicia Baronatua pro honore tenentium,&alia ab eisdem Baronibus propagatorsi. Alia vero Nobilium,
100쪽
di Procerum Regni veris,& reculiaribus armorum insgiamus eHUpta, & effigi atata Superius itaq; Prassati, ut Archiepiscopi &Fpiscopi: nemon prior Amanae, ac Comi tes, liberi & perpetua Regni. Etiam Raseiae Dei potus perliteras eorum proprias, vCris & notorijs Sigillis ipsorum roboratas, procuratore, constiterendi tacultatem habCn Caetcri autem Barones, & Magnates, atque Nobiles coram ipsis iudieibus Regni ordinariis,ae in locis testimonialibus,Capitulis scilicet, & eonuentibiis, & procuratores costituere,& alias Fassion ut verbo domestico utar facere tenentur. Iudices siquidem Regni ordinarii, ac ipsi loca testimonialia Sigilla Authentica h a entes, sub eorum Sigillis tam procuratores constituendi,quam etiam cunctas alias Fassiones rite tamen,&legitime) faciendi habent auuaoritatuna . Quorum Regum Inmilegia sementur, eg quorum nora. TIT. XIRIT E u habita iam priuilegiorum,& Sigillorum doctaratione,necesse est videre, to nam Regum, & Principum huius Regni Pciuilegia observentur, & quorum in iudi-
cijsreijciantur,nulliusq; vigoris, Sc firmitatis esse censeantur. VBI SCIENDUM, RUOd uniuersae literia: sanctissimorum S TE FRANi & LADis LAI RUMm: Prae terea serenissimorum primi ANDR p n genitoris SALOMON is, necnon primi BEL AE, partis : & primi GgY ss Α, fratris ipsius beati LADis L Ai Regis, ae Cor o MANNI f-lij dicti GErasae, qui primus Episcopus Waridi en: fuit, sed per dispeniaticinem Apin stolicam,deficiente haerede Regio Regni gubernacula suscepit . Et ideo Hungarico
di Sij et aedem Coro MANN1, atque secundi B E I AE, qui Caecus appellarus est, Clij
videlicet Ductamini, & G Ε i s s Α, atque secundi,filii eiusdem B E L AE Caeci. Necnon tertij S T r p R A Na, filii ipsius secundi Ggiss R. DEMvM BI I ae tertii eiusdemGLivs ae secundi, fratris scilicet prafati ter ij STEpti Ni. ET hic est ille BEI A, qui fores dc latrones periequutus est,atque de Regno extirpauit. TANDEM EMERici fili j eiusdem tertii BEL A Regum. Qui quidem EMERicvs Ecclesiam Naradiens eira certis Dotatioribus decoratae pariter & amplificaue perhibetur, literae seruantur. Et sc ii
dum aliquos,iste LMER Cus alio quas corrupto vocabulo UE INRI Cus appellatur,atq; scribitur,non tamen Hungarorum,sed Germanorum potius usii sic infitirlanici Nec erat necessarium nomina Regum istoriana connumerare,sed poterat hac commemoratio breuius perstringi, pariter te annotari. Ex quo tamen Nohi les R egni Hungaria: siper eorum nobilitate simul & libertate, pauca admodum priuilegia temporibus horum Regum,qui potius incremento Ecclesiarum Dei de populo Christiano, lice in . Regno quasi nouiter plantato,curam salutis impendere studuerunt, condonata habent ἰει alias certi fuerunt Principes,inter hos pro Regibus nominati,quorum his erat in irritu transiere, puta, Petrus I heu latinus, Abba Hungarus. S AI o M ON filius primi AN DRE AE & S I E pu AN vs quartus, filius dicti Regis BFL AE Caeci, qui quinque don- taxat mensibus corona, sceptroque potius, de Regno turpiter ivit expulsus'. Necnon LADis L Aus tertius filius praelibati E M E R I C i, siue H FINRici, qui lex sint amodi mensibus regnauit, proptere.i ut nomina patit cr&ptiuilcgia Regum iri rum lucidius agnosci queant, ea prolixe posui. VI TE R I vs aduertendum, quod infra scriptorum quoque Regum & Principum literae ac priuilegia in quovis facto, & negocio obseruantur,sed eorum nomina seorsim propterea notavi,quoniam tempore huius glorios Principis secundi ANDR E Ar, filii ut pia notatum est tertij Bhi a Regis, qui primus erit in ordine Regum subsequentium,laudabilis,praeclaraq; libertatis piorcingatiua Nobilia,qua generaliter usq; modo fungimur,& gaudemus, in scriptis i clarata, per modumq; decreti ti costitutionis generalis roborata extitit. Quamuis otia regnante sanctissimo ipsis Prothorege nostro S IEPHANodc alio in quoque tu edenuam Regum temporibus multi fuerint in hoc Regno Nobiles, cunditionaria tamen quadam ,