장음표시 사용
71쪽
FRIMA. Ideductio non simpliciter est intelligenda ,sed quemdmodum immediate praemisi,
.Pignoratio dupliciter attenditur, ex parte scilicet impignorantis, vel dan is, & ex Parie recipientis. Auctoritas itaq, ipsa ex parte mihi modo dantis, di impignorantis vera est,admitte Ddaq; intelligitur. Ex parte autem creditoris,seu recipientis penitus rei,dienda censetur. SOLENT enim plurimi bona eorum,nec est; ate urgetite, pignori obligare,&ea adiabitus usq; diem ipsbrum non posse redimere. Filii etiam, aut fratres decedent et patre, vel fratre, aut inopia praeprditi, aut negligentia, Igna itaq; ducti, interdum etiam inseruit as superiorum longinquis, & remotissimis in sartibus addicti, vel aliter extra regnum praeoccupati, annos & terminos pl aescri Pr ionis teiuscemodi iura impignoratilia non redimendo in longe traii Icenciere, dc in tali casia praescr iptio ex parie dantis non est admittenda. Vbi namq; fili j, aut fratres Nobilium impignoratorum, neu impignorantium illorumq; haredes, bona ipsa, V nira pollessionaria impignorata ad ipsas many alienas catulo pigi ris deue- Mille poterunt coprobare, dc ea pro se voluerint ichabere,atq; redimere, tunc posscilbr ille iurium impignorat itiorum, Dbstaculo praeucriptionis non sustragatio
si etiam binario,a ut tei nario vel ampliori numero praucri prio inter uenisset Et si idem pollestor ne dica foenerator bona ipsa in pignoratilia nomine for sit an iuris Regij, interea temporis pro se impetrasse bona eadem remittere tenetur. Et si quid tandem iuris ad ea bona se habere praetendit. id extra dominium eorunde processiiuris prosequi debebit. Et hoc intellige, si post factam prius imp gnorationem, tui epostea perennali m pignorans ipse,bona eiusmodi ille posset lori non obligauic.Nahoc calii bona eadem remittere no tenetur Ad fili j, aut fratres impignorantis,si ipsa bona in praeiudici una eorum non potuisse iure perennali obligare, vel aliena te alimgabunt,eo procellci,quo sit per iuribus haereditarijs sblitum est procedere, talia bona Sc iura possessionaria requirere tenebuntur. Nam duplici titulo, Impignorat itio videlicet δ: perennali simul, nemo ius aliquod possessionarium tenete potest, sed postquam perpetui cacis titulo quis illud possidere coeperit, mox virtus Impignorationis ces labia, Sc expirabit omnino. Verum tamen eandem auctoritatem quod in . causis iuribus'; ,dc rebus Impignoratitus praescriptio non est alleganda. Nonnulli perpera, abusiveq; Sc sini ille interpretantes, intelligereq; statagentes, multa bona, Zc iura possessionaria dominorum Prae laxorum ac Laronum,& Regni Nobilii retia,
mediantibus literis Impignorati iijs ante sexaginca, septuaginta,centum,ic plutes annos ccfectis, i emanatis,praenarrato pignoris titulo pro Iese veridicare,vi urp req; nituntur. Qv APROPTFRaduertendum est quod omnes eiuscemodi antiquae, voteresq; lire rae I npignora illae, quae Lepus prael-lptionis transcenderunt si de vi lenta ex ptilsione,vel indubita ablacione bonorum,dc iurium ipsbria possessionai lorum impigrioratiliorum per actorem ,δc acquisitorem eorunciem bonorum legitimum pri bcbileq; documentum,& testimonium literati fulcimento produci nor poterit ineis caces, nulliusq; firmitatis sunt censendae atq; commutendae. De violenta tamen ac indebita huiusmodi expulsione, vel bonorum ipsorum ablacion re sexagesimi usq; anni spatium, Se non amplius etiam humanum testimonium csi tu ficiens,& iustum per actorem produci poterat acceptandum erit. S AE PF numeronamq; si aper ea integra pecuniarum summa, pro qua videlicet qui s bona sῖiaalceri impignorauerit Arreditori suo satisfacit. Attamen j iteras impignoratilias in specie non semper poterit rehabere,sed solummodo luerae super ea re Expeditoria, seu iit anciales illi dantur,quae scire periclitantur, maxime si eundem homine haere-d ibus deficere de bona sua ad manus Regias,aut alterius ex Donat ione Regia, vel etiam at iter applicari seuenireq; contigerit, in s mili igitur cassicotra veteres literas impignoraticias, nia tenetur quis signanter alienigena de educ deficienteq; m- Pignoratore lueras Expeditorias exhibere: nisi sorsu an minus iuste,violeterq; ius
pignorat ilium de manibus sui possetaris sicuti prςnarratum est per quempiam a lacam fuisse, posset comprobari. Nam hoc modo non Vidccur aequum pecumjs suis
72쪽
s. is illum d bere frustrari. Res enim, vel possessio in hae parte cum cinere transi. V mim tamen si meminerit capitalem summam per prius de illo se extorsiile, studeatipapianori potius cedere, atq; renunciare,quam animae suae periculum parere. μι-aposse ιonaria ultra communem eorum aestimationempignorari non
postpuo Ti Tvi. LXXXIII. HO C unum tamen attende prout sit perius quoque breuiter tetigi) quod iura ponsessionaria quorumcunq; Dominorum, Magnatum, & Nobilium pollellionat rumq; hominum,cuiuscunq; status,conditionis,dignitatim ,& praeminentiae exista ultra valorum communis aestimationis eorundem iurium possessionariorum, in qu cunq; casia, titulo pignoris obligari nequeunta. Veruntamen si ultra condignam, Sccommunem aestimationem eorundem cuipiam forsitan obligarentur, tunc ille qui al- rei i obligauit vita silia comite per seipsim non aliter qua deposita, restitutaq; pccuniarum summa per eum ad id leuata, ad se redimere poterit. Eo tamen decedente,aut etiam in humanis agente fili j vel fratres ipsius impignorantis, ad quos videlicet huiuς
modi redemptio spectare videbitur, praemilla communi aestimatione mediante, pro se redimere valebunt,casibus venditionis vel impignorationis praedeclaratis sEmper obseruatis Per communem autem aestimationem in hoc loco intellige non boues,equos, Vaccas, ues,aut alias res huiusinodi vendibiles, seu valorem bonorum ac iurium pos sessionariorum impignoratorum, in quantum scilicet se communi ipsa aestimatione mediante,inclusis etiam terris,sylvis,& pratis, ac alijs pcrimentijs & utilitatibus prout etiam supra notatum est valor eorundem bonorum extendit. Secundum enim eius
cemodi valorem Glutio tandem pecumjs fieri debebita. De metarum disinitionibus re rei fricationibus in generali.
ITEM quoniam in metis quoq; rectificandis prascriptionem non currere superilis diximus, ideo de metarum Reambulatione simul, & rcctificatione breuiter aliqua . subiungam. UNDE sciendum est, quod roborato sistio regimineq; h ius inclyti Regni Hungariae, & populo Hungarico ad agnitionem veritatis, & verae fidei professionem, inspirante Spiritus sancti gratia,veniente, glorioliis Rex & Apostolias noster beatiis Si se PHANus, Inclycus quoque de pius Rex sanctus L A ni si Aus. Multi deinde diui sere- renissimiq; Reges Hi ingariae, eorum scilicet siccestares plurimas terras quas nunc possessiones vocamus a castris Regalibus,ad quae veluti iuris ditionem sacrae coronae Regni huius spectabant sequestrates, tu monasteriis, Sc Fcclesjs in perpetuam Eleemosynam, eum vero seruientibus ipserum quos iam Nobiles appellamus exigentibus eorundem seruitijs,in perpetuam ha reditatem contulerunt. Quas quidem terras tempore hu- tui modi Donationi metali etiam distinctione ab alijs terris segregari fecerunt. Multiplicatis dehinc Barcinibus ac Magnatibus,& Nobilibus huius Regni stib inclusione metariam unius terrae, seu pos Iesmonis saepe duas, & interdum etiam tres aut plures villas nonnulli eorum condescendi, ac collocari, populisq; & inhabitatoribus decorari secerunt. Nullam aliquando metalem distinctionem, sed quandam duntaxat ad utendurn
linutationem inter villas ipsas facientes. Interdum tamen etiam mi tarum Crectione,
easdem a sese separantes. Procedente ital tempore filii, haeredesq; ipsorum dominorum, Baronum & Magnatum, ac Nobilium iura eorum possessionaria inter sese diui dentes,vni una: alteri altera villa in portionem deuenit, atq; cessit. Quibus tandem. defunctis, & sype deficientibus, eiuscemodi villae,ae pollestiones ad diueribrum manus hominum ex Donationibus diuorum Hunnaria Renim: vel aliter simul cum literis
meralibus deuenerimi. Sicq; in Reambulationibus, & rcctificationibus metari nita disserentiae primum stibortae fuerunt. Nam illi, quorum ad manus literae metalcs,cum possessione easdem literas tansente inciderunt, ex hutuli nodi metali inclusone, etiam alias villas, δ: possessiones virtute literarum ipsarum ad se pertinere putauerunt. Nouissimis squidem temporibus etiam per manifestam potentum, violentorumcl; Ccci rationem,
73쪽
res imaxime in easibus pramissis mihi lari ves occupari viri re aliunti litesctssim his talium non possunt. Tempore Ete11im sundationis, & descens is huiussi in ei fi h
Iis possessionis reclamatio,&inhibitiis he ibi possessio aut illae, frueremi i feram'. id quem terra vel meta pertinebat,fieri debuis,h'Ve iri, ast huiusti di villa ,&J OG isesnonem corporalem sub inelusione ipsarum literarum Metallu risu presens j ad MCuntem,iuxta rectam St aequam iudicis ordinarij limitationem. M diuturnum tibine ivbale dominium terrarum, sylvarum montium, pirim torio mes, pratoriis&λ per Eo Ionos, M inhabitatores huiusinodi vidiae, vel post essionis habuit iU Si teritu , intali fdistinctio pariter, & annexio earundem terrariam,syluarum, ψirgulto D, montiurno, Promontoriorum,aquarum,pratorumq;, & milium , ad usum ipsbrurn colonoris strisii ficiens fieri, constituiq; debebit. Reliquis clausulis literarum eiuscemodi metallum, actori salius permanentibus. Particulae vero aut quantitates aliquarum terrarum, sylva promontoriorum, & pratorum paulatim a suo iriembro, corporali videlicet ponsenione, quouis modo distractie vel occupatae, vigore literarum metallum dumtamen ipsi literae rite sint emanata: l instaurari, & suo principali membro vetusta, M appro Bata Regni huius consuetudine dictanae peractorem iuramento mediante iuxta eius. dem particulae distractae, vel occupatae quantitatem, & aestimationem, rei orporari. possiunt atque debent, allegatione cuiusuis praescriptioms non obstante. Qualiter au4tem eiusmodi terrae, aut sylvae aestimari debeant, &quid duo, auo tria, vel plurathrrv rum iugera, foenetaq;, Vel stivae valeant, inserie aestimationum infra clare deiecipiam
SCiendum ulterius, quod in metarum Reambulationibus, & literis super ea re eonginciendis, plurimae fraudes apertaq; scandala committi consueuerunt. Nonnulli erctu salutis, & honoris eorum immemores,acceptis liceris Regiis, aut aliorum iudicumReyni ordinariorum Reambulatorijs per clausulam: DIC DrvR NO BIs, emanatis, hominem Regium aut Palatinalem, ac alicuius Capituli, vel Conuentus testimonium ad Executionem seu Reambulationem ipsam transmissos, pecuniis aut muneribus Epd Corrumpere, & ad eorum relationem tales quales voluerint literas metales, priuilegii more pro ipsorum parte conficere, & a Capitulo,uel Conuentu altera parte cuius sciis licet terras perambulasse inique retulerunt, penitus ignorante) pro se extrahere, ea μdemq; literas apud se demum occultare, & Reambulationem ipsam taciturnitatis Glentio usque decem,sedecim,& interdum viginti quoq; & plura annorumcurricula praeterire, & tandem vigore illarum decedentibus forsitaniam Regio, ae Capitulari vel Conventuali hominibus, sed vicinis, & commaetaneis, quorum nomina fraudulem ter in literis metalibus inserta fuerunt, Reambulationem metalem publice,& iam tui dice peragere: sicq; terras plurimas, iuri eorum inique, & dolose vendicare s qn meros lent,quorum damnabili lucro ut via praecludatur, & veritas ex literis eliciatur, per iudices Regni ordinarios, & eorum Prothonotarios huiusnodi litera: per clausu-Iam Dici TvR : nobis) ad relationem aliquorum Regiorum, vel Palatinalium, C pitulariumq; aut Conventualium hominum emanatae, diligenti semper examine, curaque, & sollicitudine ruminentur: atque super usu earum, si videlicet postfacta Reambulationem illam metalem, vigore earundem literarum dominium,& usum ter rarum in ipsis specificatarum, ac inclusarum aliquando actor ipse tenulisset, atque posisedisset, vetitas inquiratur, dc si nullum usum ac dominium penes illas se habuisse
74쪽
veri fleabitur,tune constabit easdem literas indebite contra nishim proeaeum Regna
consectas suisse,&per hoc inefficaces esse. I rTER a vero metales ex iuridica con missione quorumcunq; iudicum Regni ordinariorum,nec non ex legitima Reambulatione inter duas aut tres, vel etiam plures paries eisdem partibus consentientibus cta, praeterea per modum concordia: dc Fassionis inter quospiam celebrata dummodo aliorum iura seu terras inter sese sinistre non dividant, vel diuisisse non comprobenturuc AE T E R v M communi quoq; dc consueta, de Reambulatione per Regium, aut Palati'. nalem, alicuius loci testimonialis homines, praesentibus vicinis, δc comma tan eis iurium possessionariorum,seuterrarum Reambulatariim, praesertim illis ad quos terra ipsae pertinent, vel vicinitas saltem terrarum illarum spectare disnostitur palam, manifesteq;, Sc legitime peracta,consectae, Si emanatae efficaces censentur semper. 3c robur sertiuntur firmitatis. Cust sus etiam, dc distinctiones metales in literis Donationali hus quorumcunq; dominorum Regum Hungaria: legitimorum, denotati. 8c explicati semper obserirantur. Et hoc verum tene, si post laetam Donati onem metalemq; distin ctionem, terrae seu possessiones huiusmodi in alia diuersasq; terras vel possessiones non fuerint diuisae,aut metaliter per usum dc dominium segrega . Deterru perfluuiserum vehemen iam distractis νidstinendumsit.
Tin LXXXVII. ITEM quia plurimarum ciuitatum, villarum,ac possessionum, multorumq; oppido
rum,Sc praediorum metae,ac cutilis metales fluuiorum lc aquarum fluuial tum disti ctione cingunturpariter te clauduntur,per luitulinodi autem fluvij mundationem, atq; vehe nenciam, magnae saepenumero terrarum, pratorum, dc sylvarum particulae sta duntur,& ad partem alterius vicinae ciuitatis, aut oppidi, vel possession, segregantur Maccedunt. Impetus enim, & vehementia fluminis de suo statio cursu, aluem ,εc mea-itu, in alium nouum meatum sepenumero vergi dilabiq; solet. Vnde nonnulli putauerunt,& opinati fiant eiuscemodi terras, prata, vel sylvas, quae scilicet ex ipsius aquae cursu meatusq;, seu aluei transhautatione, in partem alterius vicinae ciuitatis, oppidi l , vel
presessionis ceciderint, Sc segregatae fuerint,& eandem ciuitatem, aut oppidam vel pos sessionem postea spectare pertinereq; debere,allegantes Jc astruentes metas silas petacurium, meatumq;, Sc alueum fluminis dirigi. Quod tenendum non est. Nam hoc modo plurimae fraudes committi, Bd aquae seu flumina per occulta canalia, ac foliata interdum satis exigua, vel aggerum positionem dc pepleturam, in eum quem quis mallet locum, & alueum deflui, teci ;, & sylvae, aut prata alterius facilinae per hoc usi ir- pari possenta. Si C itaque contraria opinio intelligenda est, quod ex quo fluuialis'. seu fluminis praesertim vero nauigabilis, prouentus magnae aestimationis censetur. Ideo quocunq; aqua, seu fluuius labatur & defluat, ciuitas aut oppidum vel possessio illa, de cuius territorio in alterius terram seu territorium verget aut diuertet, nunquam per hoc sitis prouentibus puta molendinis, vadis,vectigalibus,pistaturis, alijsq; utilitatibus priuabitur, sed quemadmodum prius dum fluuius in tuo vero, solitoq; Sc antiquo meatu
currebat, ita etiam tunc clim in alium nouum iam alueum declinauerit, liberam, plenariamque sius prouentibus, utilitatibus fruendi, de utendi habet facultatem . Venrim tamen sylva; prataque, dc terrae, Glummodo illius erunt, cuius prius erant. Fc qui pacificum eorum dominium habebat,hinc est, quod nonnulli aggeres, Sc repleturas pro defensione terrarum sitarum, Zc pratorum, aut sylvarum, in terris, bc territoi ijs per aquarum inundationem, aut vehementiam damna patiantur. Per hoc tamen alienas huiusmodi terras pro se vendicare non intelliguntur. Simile est de molendinorum aggeribus,& repleturis stiper decursum illorum fluviorum,quorum medietas uni,& altera alteri possem i,vel villae deseruit constructorum quam finis licet in terris alterius adiaceat, adiacereque de iure permittatur dummodo huiusmodi repletura damnum
75쪽
vertum alteri parti afferre non videatur) tamen pethderire fluuim, heeter nyteri Hurpatu sed vero domini,seo semper reseruauita. 'i taui si ius nariatilium de altiue,VDibus solui debeat. TIT. LAT
bus paternis hamditariis in signum parent prosagationis i 'perenny HI si Gm
ditaria, sed redemptibili lege,conάitioneq; deputatum. Qv ML I aut Etu IuIuPUl: llio naria paterna serui ijs acquisita φs foemineum non concern3- Uili F
nibus, portioneS hae reditarias habere debeant, Iiiperius ubi de Idccelli ilia i in icdum in bovis paternis fienda descriptio facta est, expci Ile reperies Dei modo plurisnu laxium Gai laetitis tim, siti quaneta pavita Psi l r uti LXXXIX. l l liuiis Lini a m 1 ul, UADuertendum est autem quod quisq; Basso, Magnas, vel Nohili sitae ream: siue de 3cem,Vel plures habeat filias,una selutione quartae puellaris nas abs bluere poterici ita videlicet ut uniuersia iura pol lassionaria paterna simul cum cunctis stas utilitaribus pertinentiis quibuslibet in quatuor rectas & cocqualeslleglegantur partes, qua mo quarta pars m Qrtem scilicet Quartalitiorum cedens, communi aestimatione median te limitabitur, & a limabitur iuxta cuuis iis aestiniaticinis seriem, seper eodem Quarta litio omnibus filiabus una&eademsblutione, peeuniaria tamen; & non rerum vena 3 Iium latis tactio impendi debebita. Ρκονκir τλs autem, & hae reditas istinum iqua α partis una cum caeteris partibus seu portionibus, filiis & haeredibus perpetuo remanebit. QV AE L I B E T autem filiarum poterit seori im si voluerit Quartalitrum tuum repetere. Veruntamen haeredesci quibus repetitur cauti esse debent, neum tantunis Raum quod pluribus soluere tenentur. i l νθ Adsus visitiarum qua in pueri se datu fureis. Hura adhue super haere iure C mircontensere 'teris TITu L. XC.
Si vero uni filiarum absq; strepitu iuris, productioneq; literarum,ac literalium instrumentorum factum iurium possessonariorum paternorum tangentium quarea bueblaris pcribluta fuerit altera nihilominus filiatum si voluerit) s i per proprietate,se i haereditate eorundem iurium pollessionariorum paternorum, poterit in iudicio cum eo' cuius intererit contendere, & utrum iura ipsa sexum foemineam sequantur I neon ,
Enim quia puellae plerunq; animi leuitate seducuntur, ideb in eapillis existense;
si etiam legitimam, & periectam attigissent aetatem)nunquam passones peten nate vel etiam temporales sibi psis aut succestaribus,vel fratribus earum praesud cin-'tes facere possunt. Hi No est etiam quod puellae ipse ad tutelam fratrum minoris aetatis non admittuntur, neque tutorum officia ex Regni cpnsiletudine sereri per latum . . Nanto Delta infra rempus maritalionis earum, in domo paterna maneant.
Ti T. XCII. OVo vero pacto puellae, quae capillos adhuc velamine nudatos gestant, decedentibus eariam genitoribus, in paternis laribus, iuribusq; possessonarijs,vcci; ad nubbles ipsarum annos permanere, & qualiter de illis tandem ex maritari debeant, superius ubi de bonis per defectum seminis decedentium ii petratis tractatum est,manifesturae e et habes
76쪽
habes documentum. MALITER autem quarta piae aris aestimari debeat,&quid castriam, quid curia nobilitaris, quid sessio Iobuionalis &c. valeat,in serie aestimationum iusta clare patebi . AB H dum litium definitive quid pareUernunt, Ti T. X CIII. Irim super selutione Dotum, &rerum Ρaressemalium id occurrit ani inaduertemdum,quod quanquam Dos unde Dotalitium descendit ae Donatio,& Paressem longe di inrant,nos tamen confuso vocabulo Dotem,& Donationem simul permiseentes Dotalmum, vel solummodo Dotem dicimus, quae uxori propter eius deflorationem,& concubitum de bonis mariti datur. Parassernales autem res dicimus omnia hona mobilia, quae mulieri aut per maritum, aut parentes vel fratres, siue etiam alios quoscunq; tempore solennitatis nuptiarum, aut desponsationis, vel iubarationis eiurdantur. VNDE sciendum,quod de Regni nostri veteri, approbataq; consuetudine Dintalitium est merces sciemularum legitime coniugatarum, ob debitum matrimonij de honis,&iuribus possessionarijs maritorum, iuxta status illorum exigentiam dari con- Qeta. Nam secundum status,& dignitatis maritorum praeminentiam, ac bonorum,diiurium possessionariorum eorundem quantitatem variatur, fitq; solutio Dotalitiorum, verbi gratia,relicta Baronis plus consequitur ratione tali iij, quam relicta unius Magnatis. Itidem relicta Nobilis centum, vel quinquaginta colonos pollidentis, plus no mine Dotis assequi tur, quam alterius Nobilis,cui minor fuerit colonorum numerus. Si enim maritus ossi cium Aaronatus gesserit, tunc mulier ipsa centum marcas: Si vero Y gnas vel Baro solo nomine fuerit, & officio Baronatus caruerit,aut insignis Nobilis, vel miles extiterit,ic quinquaginta sessiones Iobagionales populosas, vel plures habuerio, relicta eius quinquaginta marcas pro Dote sita consequituita. Marcam quamlibet proquatuor florenos Hungaricales, aut quadringentos denarios praesentis monetae com-Putando, Relictae autem aliorum inferioris status,& conditionis Nobilium, de bonis,de iuribus maritorum possessiona ijs secundum magis & minus, iuxta scilicet honorunis quantitatem,aestimatione communi mediante sexclusis agris. lyluil j; sc pratis,ac aliis pertinenlijs, & prouentibus bonorum exterioribus) Dotes suas re haberr piatemn Nortua vero muliere,qui sibi in linea consanguinitatis propinquior erit. dotalita c-
ius requirendi sibiq; vendicandi habet facultatem. I sint, eae iniePigamur ex incis veri Baronre Regni. I r Tu L. XCIV. NE autem super ossiciis,&nominibus Baronatuum dubium suboriri possit, eorum
nomina hic inserenda existimavi. Sunt itaq; veri Barone quorum ab antiquo nomina decretis,& literis confirmationalibus Regiis inseri consueuerunt.PAIAtinus Regni Hungariae, iudex curiae Regiae regnorum I almatiae Croatiae,&Sclauoniae,Bam is, S moda Transylvanus,& Siculorum comes. Banus Zeueti niensis: nam Machoniensis Ba- natus per Turcas nostro aeuo deletus est. Item Thauernicorum Ianitorum, Pincernarum, Dapiserorum Agraonunt Regalium,& Reginalium magistri,necnon Themesiensis,& Possiniensis comites. Horum omnium relictis pro earum Docibus,& rebus Par essernalibus centum cui praenussum est marcae, per eos quorum interexit dari seleno, atq; debenta. uod Datalitiora tutio partimpecuniis, partim rebus venatibus feri debeat, quales tro etenales. TIT. XCV. Dinalitiorum autem solutio partim pecuniis numeratis,partim vero rebus mobili: bus & venalibus ciuxta tamen verum precium,& valorem earundem rerum fieri semper solet. Exclusa tamen vestium sartitarum ac armorum,& equorum boumq; , ac aliorum pecorum claudorum aestimatione. Quue in seriem sblutionis Dotalitiorum non acceptantur. Res autem mobiles, & venales in hac parte tales esse debent,quae infforo quotidiano vendi positant, prout sunt oues,boue qui,caprae,vaccae,Vituli,& porrici,qui se mouere de loco in locum comir o de possunt.
77쪽
Gra Mulier a primo marito integram: es a see o mediam Desem heseat. unde Dotati iaseluantur. TIT. XCVI. IT EM aduertendum est, quod quaelibet eminarum, a primo marito ratione fori. dae virginitatis, in qua nuptui tradita fuit integram Dotem: a secundo vero post
deflorationem scilicet nubendo, mediam duntaxat, Dotem: .i tertio quartam partem: a quarto octauam solum partem Dolis habeo. Si quae autem etiam quinto, vel texto marito nupserit. Dos sua in tantum minuetur, ut admodum exigua sit tutura. Soluuntur autem Dotalitia mulieribus de bonis, & iuribus possemionarijs maritorum,ad quae merint traductae. Nam de iuribus paternis non Dotem, sed Quartalitium habere dc-bent. Nisi forsitan aliquam earum Doralitium matris vel auiae sitae requireret, quod de iure facere poterit,si Expeditoria super eo prius non fuerit data .
ual Io D tia Fri u uartalitium simul quora poterit. TITu L. XCVII. iSCiendum est tamen, quod Dotalitium matris & auiae simul una & eadem persona
quaerere non potest. Nam si matris meae Quartalitium quaero, tunc Dotalitium a Miae meae quaerere debeo. Quia mater matris meae, auia mea est. Si autem sola mater
mea Quartalitium suum de iuribus paternis quaerat, tunc ipsa Dotalitium matris sitae, Scnon auiae qumere debebit. Nam auiae eius Dotalitium illius generationis,& quidem . Propinquioris est quaerere,de cuius prosepia mulier illa processisse dignoscitur.&Dmodo feminae de bonis marisoriam eiici 'si ut quomodo non,U de rebus eorum mobilibus. Tirui . XCVIII. IT EM uniuersae res mobiles mariti sine liberis atq; sine testamento defuncti, cuiuscunq; materiei existant, & quocunq; nomine censeantur, ad suam uxorem deuoluuntur,quae de bonis N iuribus pollessionariis, domoq; residentiae dc curia mariti quamdiu sub nomine,& titulo defuncti mariti viduitatis tempora peregerit, & ad alia vota se non transtulerit, etiam cum restitutione Dotis strae excludi non poterit. Postquam tamen maritata nuptaq; cuipiam fuerit, tunc ille, ad quem bona; & iura possessionaria mariti defuncti iure haereditario, silccesilarim; deuoluta mille dignoscentur,mulierem ipsam restituta primum eius Dote,de eisdem bonis ei jciendi & excludendi plenariam habet auctoritatem. Immo si bona', & iura possessionaria viri ipsius praemortui, adeo copiosa,fructiferaq; fuerint, ut Dotalitium uxoris longe excedere Videantur,tunc is, in quem bona ipsa derivabuntur, poterit mulierem illam, si etiam nomen, & titulum mariti siti gereret, de reliqua parte bonorum,quae scilicet aestimationem Dolis suae praecellere & excedere videbitur, iuris ordine coram suo iudice excludere, Sc tantum duntaxat sibi ad utendum de iuribus illis possessionarijs deputare, quantum Dodis quanti ias postulabit. De loco tamen & domo, curtaq; solitae residentiae mariti excludi mulier ipsa nequibit, tali forsitan domus ea castrum fuerit: quod sibi non conceditur, sed domus alia mariti extra castrum alicubi sita ad habitandum eidem deputabitur. Secus est de illis,qui multa laabent atq; possident castra pro loco habitationis deputata. Nam hoc casii etiam mulieri castrum deputari poterit habitandum . De Emisione rerum mobilium mariti inter rehctim j liberos ac fratres ei farm.
Ti T. XCIX. VBI autem maritus decedens filios & filias simul cum uxore, nec non fratribus indiuisis in domo sita post obitum suum reliquerit, tunc primum portio defunctia portionibus fratrum indiuisorum super extantum, in cunctis rebus mobilibus diuidi ac sequestrari debet. Deinde vero omnes res mobiles ipsius mariti praemortui qumcunq; nomine censeantur, inter uxorem ac filios & filias eius communiter diuiduntur& in tot partes, quot personae sint in domo nondum diuisae: vel emaritatae sequestrantur, ac unicuiq; pomo sua restituitur,dempto eo quod equoscumteros,& vestem
portionem mariti defuncti domina relicta illius per se tollet. Arma vero militaria sino
78쪽
diuifione filiis,aut statribus indiuisio cedent. Illis autem omni Adesseientibus, non Ium ea,sed & omnia bona mobilia prout iam proiiuum est) in eis relictaru nisi foc
stan sdper ei lem maritus testamentum fecerit douoluuntur. Filios aurum hoc in loco cum patre defuncto nondum diuisse: Filias vero de bonis sitis nondum nuptui tra ditas & emaritatas intelligo. Nam post diuisionem fili j, & post connubium filia: po tionem da huius odi rebus, dc bonis mobilibus paternis habere non reflunt. De Paressera: ς,.rebus cum stonsa, ac tempore nuptiarumstonsae datis.
Otandum tamen est,quod vestes 5c aliae quaelibet res cum sponsa per parentes, ver fratres,aut alios quospiam tempore ut enotatum est) solennitatis nuptiarum, aut desponsationis, vel subarationis eius data: quas nos res Paremernali dicimus mortuo marito sine liberis, eidem sponsae hoc est uxori si quae ex illis restabunt simul cum te sua saluae manebunt.restituiq; debebunt. Nec tempore diuisionis aliarum rerum mobilium huius Dodi res secum traditae diuisionis tibiacebunt. Immo si etiam liber .s filios videlicet,& filias habuerit, & ad Iecundas nuptias forsitan se mulier ipsa transtulerit, vel aliter cum eisdem liberis suis cohabitare noluerit,libere res illas pro se retine hic Sponsa vero sine liberis & testamento defuncta, res ipsa parentes eius, vel fratres propinquiores recuperare, sibiq; vendicare pollunt. Liberos tanaen si post sie relique rit, ad illos deuoluentur. Res autem per sponsiim sponsae, ant pro honore nuptiarum, aut pro subaratione traditae,decedente antequam conuenirent) sponsa, nunquam per sponsum recuperari poterunt. Verum tamen post copulam carnalem,si sine liberis de intestata nam testamentum si aper illis facere potest ab hoc ccculo decederet, aptam
De equis equatiatibus defuncti ad quinquagenaritim usi semel umis. TIT. CI.
IT E M hoe quoque aduertendum est,quod si maritus equos gregales, quos equati les dicimus infra quinquagenarium numerum habuerit, stantere durante conjugi
suae uxoris aggregatos vel zmptos, aequaliter inter eos diuiduntur. Immo si etiam ante coniugium ad manus mariti, equi huiusinodi equatiales deuenissent, dummodo num rum quinquagenarium non attigissent, pariter diuidi, dc communes esse debebunO. Si tamen eundem numerum attingerunt, vel excesserunt, tunc maritus poterit de eisdem tanquam rebus per eum acqui sitis testari. Sed si silper eisdem intestatus decessserit,ci ca haereditates filiorum computabuntur. V v M tamen si auiti fuerint, tunc testatio
quoque de ei lem non tenebitur, neque locum habebit, nisi quantum ad portionum, mariti testantis cederet,quod de iure fieri permittitur. Reliqui tamen cum iuribus possemionarijs pariter,ad filios vel fratres indiuilias, & alios luccessbres legitimos deriua bruatur, atque pertinebunt,cum quibus selutio Dotalitiorum & Quartalitiorum feci debebit, ne praetextu eiuscemodi s)lutionis,cogantur succestares haereditates suas alienare, qui & alioquin filias de iuri bus paternas emaritare, nuptuiq; tradere telacbunc λα Et hoc si filiae portiones de rebus mobilibus paternis post eius obitum, non tulerunO. Nam hoc modo portiones huiusnodi ad maritationein cedent: ins 1per& QDartalitia
De Doribus posse naris mariti δεν nre coniugis uxoris comparatis.11 r. CII. IT E M ulter illis sciendum, quod si etiam durante coniugio, mari rus quispiam possensiones, & iura possessionaria precio comparaucrit, δc nomen couiugis in literis Fas sonalibus inseri non fecerit, tunc de talibus posscsssionibus, ac iuribus. post ilionari j & si empti iij s) mulier ipsa pro se portionem habere non pol crit. Vcrum it .voluerit,&nomen titulumq; mariti sibi pra iNOrtui Misserit, semper vita tua comite, in bonis actut
79쪽
rimis possessionariis filiorum ae filiarum residere, permanered; libere valebi . Sub
conditione tamen superi is in articulo QvOMODO sceminae de bonis maritorum eij Ci pollini plane declaratae Dico autem filiarum, si bona illa ius quoq; scemineum se-C ita suerint. Vbi anim ad secundas nuptias mulier se tranitiiterit, restituta Dote sva de illis per eum cui competet, ei jci & excludi poterit. Qui enim per iura haereditaria v-Nori sῖ ae cupit complacere, stude.1t nomen eius in emptionis,& FassioniSserie poner . VER v M si iura Impignoratilia mariciis ipse defunctiis quocunq; tempore ante stilicet CO: iugium,vel in coniugio sibi obligata, post obitum suum reliquerit, etiam si nomen VAOris seu uterq; sexus haeredum in literis Obligatoriis, & Impignoratiliis non conti ne a Ur,aequaliter tamen inter coniugem, filios, filiasq; , vel fratres indiuises, instar alia. rum: erum mobilium diuidentur. Quoniam iura Impignoratilia redemptibilia fiunta, et 'lin post redemptionem in pecunias conuertentur. Pecuniae autem inter hona mobi- Ilia computantur. Et hoc si huius nodi iura Impignoratilia postea in haereditates con-rieria non fuerint. DE d Mulier de bonis mariti etiam plenoriper eum obligam, Dorem m rehabere potess. TITu L. CIII. SCiendum deinde est, quod si maritus mulieris necessitate sorte ingruente prout penumero fieri solet) iura sua posse lionaria alteri cuipiam impigriorauerit maxima absq; uxoris suae consensu, tunc moi mo marito poterit mulier ipsa Dotem suam ab eo, qtii iura huius inodi pollestionaria pignori tenet, requirere pariter & rehabere. Quoniam impignoratio non excludit proprictatem, & perpetuitatem iurium ipsorum possessionariorum. Alioquin enim si mulier ipsa redemptionem illorum expectaret, nec prius Dotem suam allequi posset. Interim sorsitan quod rede aptio fieret ex humanis d cederet,& sic Dote sua fraudaretur. A ttamen tempore rcdemptionis eorundem tu rium pollellionariorum,illa ad quem redemptio is brum spectabit, non Alum superta capitalis imma, pro qua utpote impignorata fuerant, sed etiam fir pessi Iuticnoctuae modi restitutae Dotis satisfactionem impendere tenebitilr. S. D talilium τω ris pro maleficio mariti non amisetitur. TiΤ. CIIII.
PRAEterea si iura postellionaria mariti pro eius maleficio, Rut etiam per notam si quam infidelitatis eius lem, iuridicia occupabuntur extam si maritias capite plecte reti r uxor ipsa nihilominus Dotem suam, ab eo,qui iura ipsa poticillanai ra possidebit.
semper recuperare valebita. Γ δὲ fier in adulterio depraehensa perdis Dotalitiumsed non rex Persernases. I iri T. CU. IA Diteriendum insiperest, quod si mulier violata fide, qua marito suo tenetur, aduIAterium commiserit, & in adulterio depraehensa, diuortium tandem sit bsecuturi L. suerat, perdit ipsa Dotem suam, ted non res Peramemales hoc est res secum tempor
nuptiarum per parentes, aut Datres, vel virum suum, siue etiam alios quospiam dat. . vel etiam per virum suum traditas. Verum si post adulterium maritus mores eius scienter approbauerit, cum ipsa cohabitando & concumbendo,tunc etiam Dotem suam recuperabit, dc postea neque necem illi propter adulterium si etiam secundo peccaue iit maritus inferre valebit, quam prima se te,ubi scilicet ad notitiam eius adulterium deuenit libere iureq; inserendi habet facultatem. Vbi autem ipsa mulier ob huiusmo di adulterium iuridice extremo I ipplicio mulctata fuerit, fratres eius solummodo res 'Pcrasternales, & non Dotalitium eius recuperare poterunt. Et hoc, si liberos non ha hi aerit, alit testamentum de illis non secerit. Nam hoc modo ad ii heros suos deuoluens tur: vel testamentariis ipsis cedenta.m
80쪽
me matrimonio inter consanguineos sicienter, vel ignoranter confracto.
Ti T. CVI. ΙTem si inter virum & uxorem propter consanguinitatem, vel a linitatem ignoratam diuortium factum iii erit, tunc tamina tam Dotem,quam res Pareffernales a virorehabebit, soboles etiam ipsbrum stante coniugio) procreatae in bonis, δc iuribu virorumq; parentum possessionarijs iure siccetario permanebunt. Per hoc tamen non est intelligendum,quod uterq; sexi: s aeque succederet, sed si bona ipsa iuri selummodo masculino deseruiunt, ad filios duntaxat spectabunt. Si vero utrumq; sexum sequuntur,tunc & filii & filiae aequaliter succedunt. Attamen si scienter, & contra prohibiti
nem fratrum, vel eis siuccedere debentium matrimonium contractuna, & tandem diuortium secutum, vel non secutum firerit, Gboles durante matrimonio generatae, trita bonis,& iuribus pos Iessionariis eorum parentum succedere non pollunt, sed ad fratres generationales, vel alios succedere debentes,m facto deuoluuntur. Quas etiam si Pa pa legitimaret tamen ad successionem bonorum quae ad fratres generationales, illis' non existentibus Regiam maiestatem respiciunt ipsa legitimatio locum non habercti Mulier praeterea Dote siua carebit, res Pareffernales ibi ummodo suas a marito suo r habere valebit.
uomodo noscisur maIrimonium inter consanguine orienser contractum.
TIT. CVII SCientia autem coniugum apparebit ex hoc, matrimonium illud reclamantibus, Mcontradicentibus fi atribus, vel alijs ad quos succellio spectat, aut in tali propinquo
gradu consanguinitatis fiterit contractum, quod eorum eis utrisq; notoria millet. Coi sanguinitas enim secundum sacros Canones, & Regni quoq; nostri legem,usi; ad qua tum gradum inclusiue connubium prohibet atq; vetat.&bd ignorantia legitimas scientia vero i exitimas proles inter consanguineosynoei. TIT. CVIII.
I Nde sequitur,quod ignorantia in hac parte legitimas: scientia vero illegitimas, adsiccessionem bonorum immobilium virorumq; parentum proles generat atq; pr ducitra illegitimas proles, quantum ad successitonem praedictam. Neq; si immus vopriesertur Pontifex, neq; etiam noster Princeps,in praeiudicium,& contra voluntatem filiorum legitimorum,& aliorum de iure succedentium legitimare potest, nisi in casia, quo filijs,aut fratribus non existentibus successio directe ad Principem nostrum specta ret. Nam in eo casti cuicunq; & quali torcunq; voluerit,ipse Princeps liberam super illis bonis,& iuribus pollestionarijs disponendi habet potestatem. Abiliter uxor Diriliis 2um marito suo relaxarepsit. TIT. CIX.
ITem quanquam durante matrimonio, uxor Dotem suam marito ut communiter triplici de causa relaxare solet. P R i M o si maritus bona suae coniugis, quorum suo cessio non respicit neque cadit in virum suum,ampliauerit, & augmentaverit. SEC Do si exoenias necetiarias etiam alio modo bonis in illis vir fecerit.,T E R. T I o si uxor marito saorip textu Dotalitii sui ipsa decedente,saluti animae suae consulat, commiserit, vel aliter siper illo disponetulum ordinauerit. Tamen iuxta modernorum consuetudinem etiam praemistis causis cellantibus poterit mulier ipsa viro Dodat i i tam,maxime in mortis articulo quando de metu, & timore viri suspitio tollitur, relaxare. Secus est tamen, si uxor in humanis agens & sar existens per maritum,metu,& terrore ad relaxandum sibi cogeretur. Nam in tali casu, facta per mulierem super ea re legitima reclamatione atque retractatione, relaxatio huiusmodi & Fassio quoque inde celebrata locum non habebita.