장음표시 사용
61쪽
Tro em&vItimo modo extrema necessitate urgente, dum vides iere quis sententia capitali iuris ordine aduersus alium conuictus,& condemnatus fuerit, & thisitan tria persona quoque propria vigore ipsius latae sententiae detentus, ac ad manus iudiciarias ad infligendam libi poenam a iure statutam assignatus fuerit, vel licet non detentus . gratiam tamen Regiam non consequutus, aiu si gratia sibi data fuerit, ita tamen ut concordet cum aduersa parte Nam & alioquin Regia maiestas gratiam, non iccus nisi V concor bi facere potest Vel in Turcorum,Saracenorum, aut Thartarorum, aeu si rum quorumcunq; hostium, & inimicorum, captiuitate detentus, & inde non secus' nisi pactione quapiam liberatiis suerit, Tunc hoc ultimo modo praemisti oneris asi timptio nunquam reuocabitur. Nulla etiam via Fassio super ea re tacta per filium, vel fratrem retractabitur. Immo si pater portionem filij, quia propria portio ad caput suum redimendum non staficeret i in casibus praemissis ante diuisionem cum filio factam, Dii nauerit, filius sufferre, tollerareq; debebit. Nec eiusdemodi Fallioni si etiam unica,& singularis ellet persona fatens. Nec Regius,nec fratrum condiuisionaliuna consensissest necessarius,sed semper de se rata manebit,atque firma. Rotarium itaq; ex prae-m illis infertur, quod possessionaria venditio triplex est,scilicet Simplex, Rationabilis,& Necellaria. Stuplex venditio nihil valet. R Arionabilis vero aliquando valet,& aliquando retractatur. NECΕssaria autem semper valet & semper tenetur, & nunquam inualidatur,prout ex immedi ata praedeclaratione aliumptioruλω euocataonis onerum filiorum,ac fratrum clare liquet. De legitima admonitione in posse οπaria venditione necessario praemittenda. TIT. I x.
M Otandum ulterius quod quia in Fassionibus tam impignoratilio, quam etiam perinari petilitatis iure,& titulo maxime in praeiudicium fratrum, per plerosque faciendi damnabilis quaedam abusiossii ccreuit, quod scilicet quinquaginta florenos interdum asceneratore quis accepit,& centum aut ducentos florenos coram capitulo,vel conuem
tu aut iudicibus ordinariis Regni se acceptile studiose, & quidem malitiose fatetur. Capitulum autem, & conuentus, vel iudices Regni Ordinarii iuxta Fassionis factae seriem,& modum literas Fassionales & Obligatorias dare tenentiata. Sicque nonnulli propediem tanta pecuniarum s limina bona sua obruunt, & inuoluunt, ut vix medietatenta si immae eadem bona valere dignoscantur. Vnde scep' euenit, ut huiusmodi hona ab ipsa sita progenie, perpetuo alienentur. Et ideo quaelibet posses ionaria venditio, immo di impignoratio, legitimam semper requirit filioriam,aut filiarum, vel fratrum, ad quos successio & deuolutio huiusmodi iurium possessionariorum venditioni & impignorationi expositorum spectare dignoscitur ut illam,vel illa ad se recipiant admonitionem qui si legitime admoniti, & requisiti possessionem seu iura huiusmodi posses
sionaria, iuxta condignam, & communem eorum actimationem, ac valorem pro Ghabere, & ad se recipere voluerint, ante omnes alios emptores, aut theneratores liberam, plenariamque habent pro se recipiendi,&emendi facultatem. SI VERO venditor, impignorator ipse admonitionem praemissam facere recusabit,& iura sita ponec sonat iapraeter scitiam,vel consensum dictorum filiorum, vel fratrum cuipiam alien hic, vel impignorabit,& ipserum filiorum, aut filiarum, vel statrum aliquis, aut aliqua, emptorem huiusmodi bonorum seu iurium possessionariorum contra se in curiam Regiam propterea euocathit, tunc in uno duntaxat termino iuridico scilicet Octauali caυsa ipsa finiri debebit: & actor ipse bona,scia iura possessionaria prma ima, sola ipsa communi aestimatione eorundem, pro se recuperabit, non obstante pecuniarum s immata, quantumuis magna in literis foeneratoris, ii emptoris super ea re Fassionabilibus, se e-cificata. Dempto tamen &e1cepto casu, quo quis in capitali sententia conuicti RHetineretur,& manibus iudiciariis ad tuendam poenam traderetur. Nam hoc modo . quia praeter trium dierum spacium inducias ad concordandum cum adiaersa parte non iesi- et admonitionem modo antelata; facere non tenetur, sed quibus, & in quantasi a . d ma pote-
62쪽
ma poterit liberam vendendi bonorum sitorum auctoritatem ibidem imper habetis. Et hoe idem est intelligendum etiam de eo, qui apud hostes externos in captiuitate L netur, quod scilicet is quoque bona sua sine omni admonitione pro capitis sui redem
ptione, vendetre, perpetuoq; alienare potest. UBI AvTEM admonitio praedecla rata venditionem perennalem bonorum,& iurium possessionariorum legitime praecellerit,
de nemo filiorum, aut filiarum, vel fratrum, bona ipsa, de iura pollessionaria venditioni exposita pro se habere, seu emere voluerit, vel forsitan inopia praepediente e Inparar non poterit,tunc ijdem filij,ac filiae,& fratres ipsi non aliter postea nisi pecuniae sunrma in literis Fassionalibus specificata plenarie deposita, & persoluta, vel etiam perennali et
stimatione mediante, dc longo litis processu, bona illa pro se vendicare valebunt. Nam dc venditores bonorum suorum in casibus, articulisq; rationalibus, δc admittendis,non sunt adeo coercendi, ic astringendi, ut iustis eorum iuribus, de rebus in aut frui debi t oenequeant. Attamen si quis filiorum, aut filiarum,uel fratrum bona ipsa ad se reciperes velle, tempore ipsius admonitionis responderit, de allegauerit, tunc ad deponendam , summam ipsam condignam, & concordandum cum venditore, terminus breuis, S competens coram iudice cuius auctoi itate, & literis admonitio ipsa fit, te exequicur ad comparendum sibi praefigi debebit. Termino autem ipsbadueniente, si s immam is illam iuxta Iudicis ipsius deliberationem, &bonorum ipsorum communem aestim fionem deponere recusauerit, venditor ille liberam bonorum suorum alienandi facultatem habebit. DE IM P Is Noratiiijs autem honis, δρ iuribus possegionarijs iecus est sentiendum. Nam iura aliqua possessionaria, supra valorem dictae communis aestimationis eortandem siue praecedat admonitio legitima, liue non, in pi a iudicium tribriam filiorum, aut filiarum, vel fratrum, aut etiam iuris Regij, impignorau nemini polluntan Verumtamen haec aestimatio, & eius series,non sistum domos, ac curias nobilitares. Nsi. netque Iobagionales populosas, ac desertas, vel praediales, in faciebus oppidorum, villarii aut polles imum adiacentes, sed etiam terras, sylvas,ac prata, piscinas, & mo-Iendina prout in inartalitiorum solutione per Omnia includit, & in quantum huius-mo li aestimatio iuxta limitationem iudicisse extendit, in tantum etiam deposidio, atq; restitutio pecuniarum pro iuribus impignorat iiijs per filios, aut filias, vel fratres, sed de eos, qui forsitan cum iurisditione Regia in catii quo impignoratio per unicam.& sin Iare1 ri per Gnam,defectuiq; seminis proximam facta merit) procedere videbuntur,feri debebit. Filias autem & mulieres in casibus praemisiis illas intellige admouendax e te quas iura ipsa polles Sionaria vendenda vel impignoranda cum sexu maseulinoa -q tali iure concernunt. Nam aliter filiae, vel mulieres ipsae pro extraneis in hae part
reputantu a. Et non secus quam vicini, aut coinma tanei agere permittuntu . Hoc
excepto,quod si voluerint ante omnes vicinos, Sc comma taneos sese ad emptionen , εἰ receptionem bonorum illorum ingerere,& illa pro se habere possint. Vicini vero, H comminanei per admonitionem praedeclaratam,& pro ipsorum parte factam iura podegionat i a venditioni exposita, pro se quidem ante omnes alios emptores extra neos,& remotiores vendicare pollunt. Non tamen a limatione communi prout fi
tres, vel f brores, se i capitalis semper pecuniae siummae in literis Finionalibus ex pressa depositione,& plenaria Glutione,vel etiam ipserum iurium pollegionariorum,perci
ii in cum astrination . Unico tamen termino octauali, si admonitio ex parte vendentium non pi acesserit,& ipsi nihilominus vicini,&comma tanei pro parte ipsorum admonitionem super ea re solitam peregerint. Qui pro iuribus pocsesso narijs impignorat iiij pari modo capitalem summam , pro qua huiusinodi
impignoratio facta fuerit, pers luere te neutur. Nec de aestimatione aliquali se iri hac parte ingerere , vel immittere pollunt, cum de proprietate, dc haereditate talium iurium posscssonariorum, nil ad eos pertinere dignoscatur.
63쪽
uomodo miniosti s per ahem ratrem etendi, vis impignorati recuperari desere. TITu L. L. XI. Ioandum ulterius,qu d plerianq; solent fratres natu maiores, 3c interdum etiam minores,qui absentibus Datribus natu maioribus bona & iura possessionaria e rum paterna, dc auita nondum diuisa domi manendo possident,oneribus eaeterorum , Datrum stiorum carnalium,vel uterinorum in se sumptis,eadem iura pollestionaria impignorare, aut perpetuo vendere. Per hocq; emptores non solum portionem illius vendentis,uel impignorantis, verum etiam caeterorum Datrum eius iem, quorum vipii a illa gravamina in se accepit, portiones possessionarias conscieuerunt pro se vendicas C.
Vnde sciendum est, quod si aliquando talis venditio, aut pollestionaria alienatio simplici modo per quempiam committeretur, tunc portiones caeterorum Datrum, sine Omni prorsus solutione actori, vel actoribus in primis octauis reddi, & restitui debenta.
Portio autem Datris venditoris aestimabitur,& valor duntaxat communis aestimatior usipsius portionis, emptori recompensabitur. Sic etiam illa portio statris venditoris, Dctori possidenda dabitur, oneris vel gravaminis praeassumpti reuocatione, seu deposj-tione prorsus sine omni. Pro residuitate autem, & superfluitate pecuniarum lἰ mae inliceris Fassionalibus denotatae, reliqua bona, & iura possessionaria statris ipsius vendentis,quae ad reconpensam eiusdem summae se extendere sufficerest; videbuntur,mox& ulteriori processis iuridico non expectato, per iudicem aestimari & manibus emptoris, sub conditionibus inliteris eius modi Fassonalibus declaratis dari debent post, denti. Si autem alia bona praeter vendita non habuerit, &rebus quoque mobilibu fid portionem suam cedentibus adeo destitutus suerit, ut summa praenotata ex illis ii staurari, & recuperari non possit, tunc emptor ipse damnum huiusmodi sumi fluitatis, necellario tollerare cogitur, M hoc in casu sui prasertur simplici superius declarato. Nam in casu rationabili etiam oneris retractatio modo antelato) sithsequi,& de illa superfluitas praenarrata pecunia: inquantum poterit)emptori res di debebit. Et hoc idem est intelligendum etiam de patre,qui iura sita,& filiorum s dorum auita in priuiudicium,& sine consensu ipsbriamidiorum seorum,perperam,&irrationabiliter alienabit, vel venditioni aut impignorationi ex ponere curabit, quod scilicet Fassio sua in casu simpliei praeallegato, simpliciterinvalidari, ia portio filiorum sine omni prorsus s Intione: portio vero pams, communi aestimat ne mediante eisdem Mijs reddi, & in. staurari debebit. I Re quibusia sistorii in non retractandis. TIT. L XII. r I C tamen attendendum & cordi imprimendum est, quod si fiater Fasilonem ab
a Isterius fratris retractare, & reuocare volens, bonis aut iuribus possessionarijs peta hanc venditionem, aut inmutatis,aut acquisitis scienter, & sine iuridica reclamatione usus fuerit,&fri illorum realiter perceperit, tunc Didonem huiusmodi nunquam reuocare valebit. Per usum enim realem Fassioni illi consensisse videtur.Et idem est de Fassione quoquς paterna per filium retractanda dicendum. Sic pariformiter semitandum est de Falsionibus illis,qua: anter fratres generationales aut conluasionales vel etiam quos curassi Rhenos& extraneos, pratextu iurium pollessitonariorum litigi serum,per modum compositiorus, .c concordiae fiunt atque celebrantur. Et in huiusmodi composta p,certa portica i particula iurium ipsorum possessionariorum viri partium per alteram partem bonasia litigisi innentem, & possidentem, vel alite efficacia forsitan iura ad ea habentem datur, aut remittitur: reliqua vero particula seu portio causa paci, dc unionis apud se remanebir, A relinquetur perpetuo possidenda . Quae quidem Fassiones quia finis,&.exitus litium dubius adhuc, incertus erat semper obseruantur, & nunquam retractantur. Nam Sc alioquin Falsion praedecias atae, quae inualidari & retractat i pollunt, non de recipiendis ad se, vel obtine 'dis pro se, sed do alienandis duntaxat a sc boni , dc iin ibus possessionariis intelliguntur.
64쪽
me TassioniIus , quae Etaturione legitima indient, is quae nora.
ITcm Fassio perennalis inter fratres generationales, & condiuisionales aut in prae
missis, aut etiam alis,canibus, pia textu talium iuri una possessionariorum. Quine minali tum in alterutrum essent deuoluenda, coram quouis iudice ordinario, vel a lio locotei timoniali, & autentico facta. Nec Regio consensia, nec etiam iurulica Stu-mtione 'indiget. Aliae vero omnes Falsiones perennales stiper quibuslibet bonis , ac iuribus pollessionarijs inter alienos, ac extraneos quocunq; modo factis. Immo etiam pignoris titulo ultra fiammam quinquaginta florenorum celebratae, & emanatae, infra integram unius anni reuolutionem Statutione legitima firmari sistent, atque debe m.
Et hoc si ille,cui Fassio facta fuerit, extra dominium ipsorum bonorum extiterit. Nar si in dominio eorundem reali etiam antea fuerit, aut medio eius qui Falsionem feci , dominium huiusinodi reale, & pol lallorium de facto consequi poteri tunc cetia transacta ipsa annuali reuolutione) Statutio praenotata semper exequi valebit. HOC quoque prae uiso quod si forsitan Fallionum aliqua Regio consensit egeat, & consensus'. talis usq; ad annualem ipsam reuolutionem impetrari nequeat, tunc Fassio huius inodii non prius nisii post impetrationem ipsius consensus Regij dicti, usq; ad integram unius' anni ut praemittitur reuolutionem, vigore eiusdem consensus Statutione legitima siue sequatur contra dictio siue non robonari debet. Et hoc intellige de Fastione notia cum tutura conditione, sed de pra enii tacta. Nam si aper aliquo contractia, seu frate nati adoptione bonorum is in alterutru deuolutione, si Fastio per quempiam alteri, vel forsitan per duas partes sibiipsis mutuo, &in alterutrum celebraretur, ita videlicet ut si quam partium haeredibus deficere contingeret, tunc bona, bc iura possellionaria eiusdem in partem s aperuiuentem deuoluerentur, dc Regia maiestas huiusmodi FaGsoni seu contractui, & fraternali adoptioni suum Regium consensum largiretire. Quia Fassio ipsa, & ex consequenti contentus ipse Reguis conditionalis est, & non nisi altera partium deficienteloeu in habebit. Ideo viris , partibus stiperuiuencibus, vel forte illa persona quae alteri Fassionem cum conditione praenotata fecit in humanis adhuc agente Statutionem aliquam si ibsequi non est necelle. Nisi forsitan in bonis illis, & iuribus pol Ellionalijs ius Regium fuisset, vel ellit impetrataim. Isto namq; calu Statutio ipsa silperiure Regio, quod in multorum pe bonis occultatum iacet ut legitime subsequatur necelle est. IDEM siler praeallegato consensu Regio dicendum eit, ut altera parcium deficiente infra anni v jus reuolutionem integram consensus ipse, quae vim Dinnationis tunc habebit, & ex consequenti Fassio in eodem consensi scripta legitimam,1ortiri debebit Statutionerris.
- β αυη ks Reeius desinitive. Ti T. L XIV. Consensus autem Regius, est iurisditionis sacrae corona: Regni silperiuribus possessionarijs in eamsuccellario modo, iureq; deuoluendis, per Principem, seu Regiam maiestatem spontanea cesso. inae quidem iurisditio sacrae corona: Regni quantula ad deuolutionem, & successonem bonorum, ac iurium possessionariorum, isto quo nunc utimur modo a tempore regiminis, seu imperi j excellentissimi Principis quondam domini I. v Do vica Regis, ab anno stilicet Domini incarnationis Trecentesimo quinquagesimoprimonia a millesimum. originem sitimens, cunctorum Regumis, filiccesserum scilicet litoriam temporibus usq; modo inuiolabiliter, & inconcuties Uata,atque ratificata sit per viiiiicribrum Dominorum,Baronum & Magnatum, ac Nobilium Procerum a Regnitionis, &iuribuspost Ilionariis' qui utpote in semino, & haredibus deficiunt, vel in unicam & singularem personam deueniunt: Sicque defectui seminis approximabunt legitimae succestionis virtutem semper habeo. ANII enim eius Principis tempora quilibet Baro, Magnas, Nobilisque,& possessi natus homo, stiper iuribus ii iis possessionarijs si etiam haredibus desecisset prcii Moluit, sine omni consensu Regio, liberam disponendi habuit facultat cim. Et in ea
65쪽
solummodo casii,si haeredibus,3c omnibus propinquis destitutis, ac intestatus quisquam illorum decessiisset,iurisditio praenotata locum habuisse dignoscitur. matre Fasonaliacosias Regio indigeant, quata nou. Tirri. LXV. H, g sciendumquod nunc omnis Fassio Dominorum,ac Nobilium,& aliorum possessionatorum hominum, per singularem & unicam personam, ac desectui probum vel seminis approximantem, quibusemque persenis, & ex quibusvis casibus ac rationibus, conditionibusque, & articulis stuper quibusicunque bonis, &uitibus pol kl- sonarijs perpetuo facta, consensu Regio propter iurisditionem fiuccellionis pramotatae semper indiget, estque necessaria. Nam sine ipso consensu non solum super bonis,
perennali iure obligatis,uerum etiam pignoris titulo ultra communem aestimationem ipsorum bonorum) inscriptis Fassio praenarrata qualitercunque ut praemittitur tactae, atque celebrata, viribus destituta manebit. VNDE sEαvITUR , quod Fastio ualeta plures Sc perplures personas fraternas Vel alienas, mutuo, aut seorsum quibuspiam tacta, Regio consensu non indiget. Ius enim successionis propter alias personas ex utraq;
pane ii reditario modo, & iure successuras, locum in Principe, seu iurisdicione Regiae
nondum habet. Et hoc est verum,si personae ac una parte stantes, seu Fassionem facientes vim Accessionis inuicem, & in alterutrum habent. De personis quoque ab alter parte stantibus idem est sentiendum, atq; tenendum. Nam aliter Regius ipse consensus impetrandus semper, & necessarius erit. Pluralitas enim per QIiarum non excludit m-rii titionem Regiam,vbi nulla dignos itur esse fraternitatis, neq; consanguimtatis con nexio, vel alterius succesilonis in bonis mutua .reciprocassi vicissitudo.
Ουἰά si contractιιι definitiu/, eg quando indigeat, legitima Matutione . Tr Tu L. LXVI. Totandum igitur est, quod quilibet contractus inter quoscun*, Tegionatos ho-
mines, aut alias personas sepex de lutione quorumcunque bonorum in alterutrum altero deficiente fienda formatus, tam stilicet consensu Regio stabili tus, quanais etiam pluralitate personarum istentium modo prarallegato roboratus, Statutione leritima post desectum seminis partis cuiuspiam, infra annualem ut praemissi) reuoluti nem ratificari debet. Interim autem pars seperuiuens vigore iuris successorii ex huiul- modi contractu,vel fraternali adoptione sibi attributi, dominium bonorum partis defi-eienti tanquam scilicet fratris sui condiuisionalis, simpliciter pro se vendicandi, manibuta suis dummodo legitimum at i quod non obstet impedimentsini applicandi habet
auctoritatem. CONTRACTVs autem, seu fraternalis adoptio,est alienae cunis uis personae,
per quempiam haeredibus legitimis deficientibus in bonorum suorum siuccession permissiua substitutio. Dictum est autem notanter haeredibus deficientibus Nam veris te lem tiniis han edibus,ac Lucceitaribus siper ex tantibus,&superstitibus,fraternalis adoptiostocum non habet. Verum illis deficientibus adoptatus ipse frater , vel illius , successionis huiuimodi virtutem & facultatem, in bonorum Ipsiorum deuolutione, si)rtiendus erit. Dictum est etiam permissilua substitutio, qhioniam sine permit Sion , vel consensiis adhibitione Principis nostri, eiustemodi sublimitio leu adoptio, nullius est vel erit firmitatis, sed bonorum ipsorum deuolutio in Principem ac uitas dicionem 1acrae coronae directe sipectabit, atque pertinebio. Neque consensu Principis adoptiuus ipse frater, aut filius dominium talium bonorum ingredi, vel pro se vendicat e valebita. Uti Od Amimum bonorum duplici mo o quil iam dicatur habeo, sae confracti Q
Ameriendum est autem,quod duplici rationa atque via, dominium aliquorum honorum quis habere dicitur PRIMO iure possessorio, dum quis reale pacificum , dominium tam in fructibus percipiendis,quam etiam seruitiis pro colono, cXhibendo, norum aliquorum aperte tenet. dc hic modus generalis est ac omnibus manitest'
66쪽
1rcvND A via, dominium bonorum dicitur aliquis habere iure,vel modo siueretario, quando deuolutio aliquorum iurium pollissionariorum, ad ipsum manifeste spectata, prout in bonis,&iuribus possessioiuriis fratrum carnalium in propinqua linea generationis habetur, verbi gratia, licet frater carnalis altero fiatre similiter carnali superuiuente,dominium reale,ac posses serium bonorum suorum,post factam cum eo esuistinarem non habeat,ius tamen, ac dominium successorium de facto, & immediat : habet, cuius virtute postquam stater ipse sine haeredibus decesserit, mox & immediate stipe stes,& in humanis agens frater, na defuncti fratris, simpliciter absque omni sciliceo Statutione iuridica, Scalio processu iuris, pro se vendicabit,& posteritati sitae iniuste, m ritoque applicabit. Et si stater ipse deiunctus, filias, & uxorem post se relinqueret, ct bona sua sexum foemineum non sequerentur,ita videlicet, quod prius vivente stat prinnortuo,& progenitorum quoque suorum temporibus,reale dominium aliqua foeminarum in eisdem bonis non habuisset, tunc easdem filias insta tempus maritationis' carundem. uxorem autem seu relictam illius tamdiu quousque sub nomine, & titulo domini, & mariti siti vixerit, & tempus viduitatis suae peregerit eo praci se iure, & m do,quo fiater ille defunctus, tum superuiueret, victu&amictu,omnibusque vitae necessarijs iuxta bonorum illorum e x igentiam educare, prouidereque & conseruare,ae honeste tandem filias nuptui tradere. Uxorem aut si voluerit) nuptui pariter tradere,& insuperDotalitium, ac res Perassemales eiusdem persoluere, frater ipse superui-Dens de iure tenebitur. Itidem quoque de contractibus seu fraternalibus adoptionibus ubi de eo contractu manifeste constat) est sentiendum. Nam licet fiater pra mortuus haeredibus ex si iis lumbis descendentibus curauerit, haerede tamen destituto,qui sucis cessor legitimus appellatur, nondum defecit. Secus tamen est de ill is Datribus,qui aim te sexaginta, aut centum, ducentos, vel plures annoε, in bonis,& iuribus eorum possessionariis diuis missent,& 1 tanto iam tempore vix etiam genealogiae suae linea memoriae haberetur,sed si lo quasi nomine fratres condiuisionales dicerentur. Nam in hoe casu ea lege procedendum cst, prout in facto iurium possessionariorum per desectumis seminis aliquorum decedentium a maiestare Resia impetratorum procedi soleo. x ἰd violenti occuparere, bonorum i erum violenter dei is eiici possunt. TIT via LXVIII.
ITE M si quispiam hominum se in dominium talium bonorum,& iurium posset si
nariorum violenter ingereret, infredereturque,& quouis modo immitteret,quae in alterum, & non ipsum derivata fuissent, tunc ille,qui vim,iusque successionis in illis binnis habet,infra anni unius integri reuolutionem,etiam per potentiam, & parem vi in lentiam ipsum occupatorem, de dominio eorundem, eliciendi dc excludendi habeo facultatem. Quoniam in hac parte tam vir essere licet. Transacto vero anni unius spatio, proces tu iuris contra occupatorem eum, agere debebir, & cum p te xtu indebita: occupationis,& vs irpationis huiusmodi bonorum breui Euocatione, vel Insinuatione mediante in causam attrahere poterit, ubi eo directo modo quo ratione bonorum de inanibus suis proprijs occupatorum violens occupator,eo qu. d iuras ditione IT .
alterius vi,&potentia pro se vendicauit, in sententia capitali conuinci debebit, si tamen actor bona illa iure successorio ad se deuoluta fuisse comprobauerit. Et idem est tenendum de illorum quoque iurium possessionariorum violenta occupatione, in quo rum reali dominio quispiam a diuturno spatio perieuerasset, qued stilicet spoliam ip e, Occupatorem de illis pari violentia, si poterit intra unius anni spatium eiiciendi.& expellendi habet auctoritaremis. De clausula mI sese, qualia bona iterum in donamem, vel vendensem redeant. TIT. LXIX.
VI terius sciendum,quod si in serie literarum aliquarum Fastionalium, clausiuia illa; N v vii I us, nullamve iuris,& domini; propriet tem proberclaruand. &
67쪽
aut studiose,aut ignoranter in ta fiterilitate itis possessionarium, seper quo videlicet,
huiusmodi Fassio facta extiteritin quam in eum qui Fassionem fecit etiam sine haere- di hiis eo in quem ius suum transtulerat obeunte) de catero reflectitur aut redundabit, sed collationi Regiae maiestatis petatus sithiacebit. VER v M tamen sitastio absq; clau's a pramotata celebrabitur, siue in mutua & concambiali bonorum aliquorum permutatione, siue alia perennali collatione utpote pro seruitiorum renumeratione pro- Ut plaemnque solet aut alia quavis rationabili ex causa datione, instriptioneque vel Qbligatione,mne eo ex humanis siublato, & haeredibus, alijsq; legitimis successoribum Hestituto cui collatio aut quavis inscriptio bonorum ipsorum facta fuerat,mrsus Sc ic 'eum in illum,qui Fastionem fecerat vel bona ipsa contulerat,eiusdem; haeredes & posteritates uniuersos Q mmam iuras successori j proprietatem. & dominium pro se r seruauerat,nec a se in alterum perpetuo transtulerat) ipsa bona deuoluuntur,dc iuri pri- sino effective derivantur, atq; reintegrantur. uia sit concambialis permutario bonorum, quarest ad rem G. Trin. LXX. OVoniam autem semper concambiali permutatione bonorum, Sc iurium possensionariorum mentio habita est. Hinc stiendum, quod concambialis bonoruniis permutatio,est iurium possestionariorum duarum vel plurium partium sibi ipsis vicissitudinaria commutatio, Sc in alterutrum legitima translatio. Adinuenta autem est. tum propter quietioris status conseqtiendi facultatem: tum propter uberioris fructu sercipiendi emolumentaim. Plurimi namq; bona sua in longinquis partibus a loco re. sidentiae ipsiorum magna adeo distantia & intercapedine sita habent, ut plus ad prouisonem illorum exponere cogantur, quam de fructibus eorum percipere possint.Nonnullorum autem bona propcer poteruum perniciosam, Zc violentam vicinitatem in extremam deuenere desolationem. Pleriq; vero ratione talium bonoriam continuas habent lites &controuersias,ut ne nocte quidem propter eas quiescere possint. Ita ut longe plus iamine, quam utilitaris inde reportent. Qv A PROPTER quilibet post Sion, tus homo,de bonis Scitaribus posligionarijs suis concambium sibi utile, & proficuum
iure libereci; facere potest, contradictione filiorum,ac filiarum, vel fratrum spio ii , simpliciter non obstante. ATTAMEN portio illa, quae in concambium sibi dabitur, in fratres generationales,vel condiuisionales deficiente eo fratre, qui concambium . Deerat) deuoluitur tanquam alia portio sua , per quam commutatio concambiali
facta fuerat, quae in ipsbs fratres vigore iuris successbrij derivanda erata. uidsi concambium starudulenter 'simuΔιὸ factum es celebradum feri Tirur. LXXI. Ertim quia plurimae fraudes in huiusmodi concambiali bonorum permutationes
per plerosq; fieri, & committi consueuerunt. Quidam enim bona sua in praeiudicium, de iacturam fratrum s horum non vere neque iuste, sed ficte dc simulate vendere pariter,& alienare praetendentes,ne fratres ipsi bona eius modi ab emptoribus, ne dicam foeneratoribu pro se repetere,& iuri eorum vendicare, appropriareq; pollent, titulum vel colorem concambialis permutati is quae iusto & recto modo libere fieri permittitur: in literis, seu priuilegijs Fassionalibus inseri procurant, ius aliquod possi
sessionarium remoto in loco, usi forte etiam propinquo situm, & adiacens per emptorem, seu sceneratorem in concambium sibi datum esse profitentes, tamen domini umis huiusmodi iuris possessionarii ad modicum thium tempus, ut Dahas ipsa interina . palliaretur aut nunquam pro se vendicabunt, sicque fratres eorum, ad quos silic-eei Sio bonorum , dc iurium posscsiionariorum ipsbrum hoc sub titulo alienandorum spectaret, destaudantes, illis extiae reditabunt, etiam eo iure possessionario, quod venditori per empcorem in concambium dari simulabatur, atque singebatur, apud eundem emptorem perpetuo remanente. Ne igitur Daus dc dolus cuipiam pa- rocinari videatur, postquam huiuscemodi sta adulanti in concambim Latribus 'Σ d 4 ven-
68쪽
vendentis,& bona ipse alienantis innotuerit, mox ad instantiam ipserum fratrum,facta . 'primum legitima super ea re Euocatione, sola communi aestimatione, rundem bonorum, praemisso modo alienandorum mediante. Vnico tamen semper termino ost auxit, actori huius inodi bona per iudicem reddi,adiudicari, restituiq; debebunt Luando concambium nulti modo possit retractari. Tr T. LXXII.
ITem si pater, vel frater quispiam concambium aliquod fecerit: & filius aut fratrum
aliquis eo concambi Ostienter,& sine iuridica reclamatione vel prohibitione vita fuerit, fructumq; bonorum permutatorum realiter perceperit, concambium ipsum postea filius, vel frater ille retractare nequibit. Vsiis enim realis in hac parte in vi meesii ius, consens isq; transbita. Si in concambio pecuniasPper addatur, utrum talia bona i amineum
Hyuantur. Trr. IdcxIII. ITem quia iura possesiionaria modo concambij permutata quantitate, fructuositate,& valore non semper aequaliter sibi correspondent,ideJ solent piae rique,quorum binna & iura possesiionaria minoris preci j valorisq; existunt,ad ea ut concambium mus fati summam aliquam pecuniarum superaddere, unde nonnulli putauerunt huitis odii a possestionaria eo quod pecunia addita est ius foemineum aeque veluti masculi'
num sequi debere. Quod tenendum non est. Nam iurium possesiionariorum conseruatio& sequela,non a ramo pecuniae scilicet additione, sed a radice de origine acquimtionis,&inuentionis suae iudicanda censetur,&ob hoc in tali casu homines foenuneis xus, non nisi de pecunijs superadditis portiones suas reliabere poterunt. Proprietas au tem,& haereditas iurium ipsorum pollegionariorum sexui mastulino salua manebit. Et hoc verum est, si ex origine & radice eiuscemodi iura possegionaria sexum foemineum non sequantur. Super ea namque ambiguitate: Vtrum aliqua iura possesiionaria sexum foemineum mpae veluti masculinum sequi debeant,nec ne ὶ semper ad originales literas,quibus bona ipsa acquisita,& inuenta fuerunt,recurrendum est.
Auid valeat mictiositi expeditaria cautio aesumpta. Tir. LXXIV. Creterum quoniam in concambiali permutatione bonorum,ac iurium possession riorum Expeditoria cautio, quae apud Legistas cautio de Ε uictione nuncupatur,inseri,dc assiimi plerumque solet. Si igitur partium aliqua legitime requisita, alteram partem iuxta praeasIumptam tutoriam , Expeditoriamque cautionem, in dominio huiuς modi iurium possesiionariorum permutatorum aduersus quospiam causantes, & legitimos impetitores conseruare non poterit, tunc iura sua possessionaria in concambiun alteri parti data si resistant in specie reddi, & restitui. Si vero a manibus ipsius partis alienata sorte fuerint δc recuperari nequiuerint,tunc similia iura possesiionaria, quantitate, ac fructuositate, & valore iuribus alienatis aequi pollentia parti damnificarin, quae in dominio illorum conseruari nequibit dari, statuique debent. Et hoc verum intelligQ si Expeditoria cautio in literis Dissionalibus simplici communique modo inserta fuerit. Nam aliter si clausilla ipsa Expeditoriae assiimptionis cum conditionibus, & articulis ali quibus sita declarataque extiterit, tunc ipsae eae dena conditiones, articulique positi, in hac parte obseruari debebunt. Et hoe idem intellige etiam de caeteris iuribus polles sionarijs sub expeditoria ipsa cautione per quempiam alienatis, vel legitime Venditis'. Quod si emptor honorum in dominio eorum per venditorem consentari nequibit,tunc si nulla bona qualitate, quantitate, fructuositateque, & valore illorum loco sibi dari de-
PER legitimos vero impetitores accipiendi, ac intelligendi s int causantes Sc princessii iuris agentes: non autem violenti occupatores, & manu potenti procedere res. Nam contra tales non tenetur quis alterum in iuribus venditis conseruarc. Emptor itaquC
69쪽
rinq; bonorum, dum per quempiam ordine iuris prae textu huiusmodi bonorum eri Storum impedietur, in causam; trahitur, tunc venditorem eorundem bonorum in efensionem cauta ipsius antequam eadem decisionem sortita fuerit, penes se Euocare tenetur. Namsi Euocare neglexerit, bc sic iura eiuscemodi possessionaria seu bona iuridice amiserit, venditor ipse ab onere Expeditoriae cautionis absoluetur, liberabiciu q;, & deinceps emptorem in dominio eorundem conseruare non tenebitur.
Lussis notabilis super Euictione eu Expessitoria cautione. TIT. LX X ULIT EM qiuaeritur, si quis alterum in dominio cuiuspiam possessionis conseruaturum assumpserit, & se ad conseruandum obligauerit, & aliqua terrarum particula ab ipsa possessione temporum processu per quempiam metali Reambulatione, vel alio titulo distracta iuridiceq; sequestrata fuerit, corporali posscisione salua remanente. Vtrianis teneatur assumens, alterum in illa quoque particula terrae consi mare 3 Respondi: quod non tenetur. Quoniam ipse possessionem illam cum cunctis suis utilitatibus, &pertinenlijs ad eandem de iure spectantibus alteri contulit: δc sic ipsum in dominio ea iusdem conseruare assia mpsit. Particula autem illa terrae ad huiusmodi possessionem, de iure non spectabat. Et sic ipsc quoque, qui vendidit quo ad particulam eandem malae fidei possettar erat. Ideo alterius iura Vendere non potuit, prout neq; vendidit, vigore illius clausulae: Ad eandem possessionem de iure spectantibus, & pertinere debentibus. 5te. Nisi forsitan se ita obligasset,ut cum eiciem cursibus metarum S: limitibus, quibus per eum possessio illa obtenta fuisset oc possessa , in dominio eiusdem alterum conseruaret. Hoc enim modo a qui ualentem terram, loco anus Jae terrae alteri
Mu8a, Donat reo veniitoro sonorum contra posscst res earundem, persemetipsas agere nonpossim. TITu L. LXX Ur I. IIO C unum tamen aduertendum est, quod expeditoria cautio praenarrata semper ad exteros dc alienos causantes, ac legitimm impetitores δc actores: Mon auten ad ipsos donatores δc venditores bonorum est reterenda, prout quosidam bona sua alteri conferentes ipse vidi contra pollet lores,& dominos eorundem bonorum,per si metipsos causam, atq; litem suscitasse, quasi non possient illos in dominio bonorum ipsis-rum conseruare, per hoc eadem bona rursus pro se Vendicam satagentes, quod numquam est admittendum. . as
hid sis praescriptio desinitive, eg quot annorum cur imia diuersimode tam ristitur. TITu L. LXXVI II. OVoniam praescriptionem tam praetextu bonorum haereditariorum, quam etiarn
ratione iurium pollessionario in impignoratilioriina, sed Scactuum potentiariorum, in iudici js allegare saepenumero consueueruntia Pauca igitur de praescriptiono necet Iario dicenda occurrunt. Et primo de eius quiditat . Deinde vero de ipsius duratione, & diuertitate. SCIENDv M igitur quod prae scriptio,est termini ad iuridicam tum retentionem, tum rcacquisitionem bonorum de iure statuti temporalis completio, quaei iper bonis, leuit tribus posscsiionariis venditis, occupatis, de quomodolibet alienatis regalibus, centum Ecclesiarum, quadraginta nobilium, triginta dum rum, ciuium vero duodecim annorum curriculis completur . In actibus siquidem potentiariis triginta duorum similiter annorum spatium piscriptio requirit , villanorum autem pra scriptio unius anni integri duntaxat,& Vnius dici terminum, complectituta. Inter fratres vero generationales, & condiuisionales, rationi iurium pollessionariorum demptis actibus potentiarijs ac in Dotalitiorum, d Q at-xalitiorum per eos solutione, praescriptio nunquam admittituria. Insono antem e
lesiastico prae criptio aliter allegatur. SEn quia rion est mei instituti, aliquid do I cclesiasticos o disserere, illud silentio pertranseo, dc quibus intcrest limitandum
70쪽
committo. C AET E R v M quanquam in metis quoq; rectificandis, & iuri hin impim ratiiijs plurimi peritorum,praescriptionem non esse admittendam communi sententia,& prouerbio astruant. Quia tamen haec allegatio non simpliciter est intelligenda, sed reόo moderamine dico enda,illam igitur suis in locis interius dilucide declarabo. uibus temporibus praescriptio non currat, locum non habeat. TITVL. D XIX. SCiendum tamen est, quod si quempiam in Turcorum,Saracenorum,Thartarorum, aut aliorum infidelium manus, captiu itatem incidere, & ibi tempus praescriptionis transgredi contigerit, tunc eo casu prae eriptio nil tenet, sed nobilis bonis sitis destitimius, postquam ad propria remeaverit,processu i uris ea pro se recuperare poterit,obstaculo prascriptionis obviare non valent . Et si quis per Regiam maiestatem exilio damnaretur, & filius eius metu fortasse Principis, aut pietate sita lente cum patre parditer proficisceretur, ibiq; commotando super turrina suorum aliena detentione,tempus praeieriptionis iura Nobilium Regni transcribentis euoluereriar ac compleretur, redeunte filio qui iniquitatem patris portare non tenetur bona ilia alienata ad portionem suam cedentia,non obstante prae scriptione idem pro se restaurandi habet auctoriatatem. Q ae quidem praucriptiones,etiam absque litis motione per literas prohibit ri as,ac protestatorias excludi sempor possuno. Nam M litis motio modernorum lcmpore,non plurium quam ipsorum triginta & duorum annorum spatium complectitu Et si causa interim prosequuta non fuerit expletis illis, novo luis motio ipsallitatinii debeo.
De iuris in possessionariis impignoratius; in genera n Tr T. L X X X. EXplicatis superius iitrium possessionariorum proprietatibus, & haereditatibus e rumq; sipeciebus, nunc de iuriunt Impignoraticiorum serie &. quidditate dieenda restat. Et quanquam iura flamonaria Imi gnores tia nedum ponitare aut guberna,
re damnabile,cdutiq; contrarium verum etiam aliquid de illis scribere formidabile videatur, quoniam taliten leges imperiales atque ciuiles eius usium admittunt, adeo tria hoc Regno partibusq; sibi subiectis, usus iste pernitiosus multum inoleuit, incrementumq; grande coepit, adhoris quosdam poena generalis decreti super ea re inter caetera aediti non perterreret, etiam leposita δc peribluta pecunia eis debita bona ac iurata ipsa Impignoraticla remittere nusquam curarent, sed in pernitiem animarum suaruit quamdiu possent ea detinerent, Propter quod da pignorationis Ipsius modo, &. viwre pauca hic sἰibnectenda statui. uid sit bonorum planoratio, Atrat modis in e statur. TIT. IN LV Nde sciendum, quod impignoratio iurium possessionariorum dupliciter intelligitur, Videlicet ex parte pignorantis, seu dantis: & ex patre creditoris seu recipientis. Ex parte igitur dantis Impignoratio, est iuris proprij neces litate cogente, rem poralis ad utendum alteri concessio. Quantum autem ad creditorem leu recipientem, impignoratio est iuris alieni cum tria inuina perceptione, & capitalis summae repetiti ne perniciosa, dananabilisq, ad tempus detentio. Et haec diffinitio non eo tendit, v fructus Jc utilitatis bonorum pignoratorum quisii iam percipiat ,& insuper capitalcmis quoq; siimmam repetat, sed potius eius cemodi repetitionem, & vltim confundit,atque damnat. Nam si quis hoc modo, bonis pignoratis utitur, vshram palam committere dignoscitur. Verum s omnes fructuς demptis expensiis, quas ctiam verus dominus pro conseruatione ipsorum bonorum facere deberet in in capitalem summam computaret, hoc modo bona impignorata tenere non damnabile,sed summe laudabile toret, per hocq; creditor ipse, pietatis opus ad proximum suum se fecisse comprobaret.
xuis tiro inte2gatur aescriptio in bono im ignoratiliis non ad Irenda
Ti Tv1. LXXXII. OV i A vero in causis impignoratiliis prancriptionem non esse allegandam nequo admittendam,m commune iam prouerbium venit, quae quidem prouerbi j ipi ius