장음표시 사용
51쪽
ponit priorem Donationem. Nam si prior Donatio stiper aliquo iure possessonario legitime facta & statutio exinde iuridie subsecuta haberetur,non ellet necessariuna ius illud possessionarium de nouo impetrari, sed potius deberet prior ipsa Donatio confirmari. Immo neque Confirmatio videretur eisse neces laria,cum Confirmatio non si
de necessitate, sed sblummodo de bene esse Donationis , & iuris pollessionari j gubernationis. Nec valet ex se Confirmatio, si Donatio in ea inserta non valere dignoscatur. Vnde noua Donatio siue cum iure Regio simul, Itire simpliciter sidet a Pimcip impetrari. Quod licet impetrator ipse sit in dominio iuris alicuius possessionarii, tamen dominium illud, indirect forsitan, & contra iurisditionem ipsius sacrae coronae considerat se possidere pariter,& habere. Non enim omnes Domini, vel di Obile per Donationes Regias, sed etiam per Fassones instrumentales, seu pi iuilegiales diuersis sub Titulis, & coloribus, confiieuerunt iura possiestionaria gubernare. Proinde liuiusmodi defectum iuris sui per Donationem ipsam Principis studet retormare, essectiveque instaurare. D I C I T v R autem Donatio ipsa noua, pro eo & in tantiam, qUOdrunc & de recenti facta sit per Principem honorum sibi collatio, prout in nonni illic priuilegijs, & literis Donationalibus excellentissimorum Principum quCndam Dominorum, Ludovici,&Sigil undi Imperatorum Hungariae Regum, vidi, atque legi, postellionarias collationes nouae Donationis titulo facias, nulla clausula apposita, nullaque mentione habita de hoc, quod progenitores impetratoris, in dominici bonorum,& a urium pos Iessionariorum, lituusmodi noua donatione collatorum es iquando perstiti l leiat, vel impetrator ipse perstitillet, sed cum seruitiorum duntaxari prout in Omni Donatione ficta consueuit declaratione aeditas atque consectas, quas quidem pol tellic, narias collationes,sed & literas si aper ea re emanatas,ex ratione prarallegata existimo, teneoq; ,hoc titulo nouae Donationis factas, & aeditas futile, quod scilicet impetrato ipse, dominium bonorum impetratorum, prius siue habuerit, siue non, tamen per Principem, tunc de recenti & non per prius fuit bonorum is 1 irum facta sibi Donatio. Si enim prius quoque Donationem stiper cisdem iuri bus, & bonis habuillet, tunc huc praemisi non noua Donatio impetrari, sed potius prior debuisset confirmari, & eius cena di noua donatio respectu iurisditionis ipsius sacrae coronae, seu contra iurisditiones rL, Principis nostri,siue cum iure Regio ut praeserturὶ simul, siue simpliciter facta, semper valet Se semper est essico, nec poterit per alterum quempiam ius tale pollellionaritim nomine iuris Regii, vel alio deiectias seminis titulo de caetero impctrari. Pi inceps enim ipse donationi suae semel factae,per se vel per alium de iure nequit iterum retragari, lu- modo sit hoc verum. Quod autem impetrator ipse, aut progenitores cius in reali ac pacifico dominio hoc est non absoluta potentia, vel non occupatione temeraria sibi vi irpato iuris eius dem possessionari jiuere. Nam si alias fraudulenter, bcini lue bonorum impetratio praemitto titulo fieret, puta,dicendo quispiam villam aut pollellio nem unam sitam esse,& se in dominio eiusdem iamdudum perstetille, cum tamen pos- sellio illa non ida, sed Regiae maiestatis,ad aliquod castrorum suorum Regalium de iure, & ab antiquo pertinens fuisset,lunc in tali, & alijs similibus casibus, ipsa donatio non valet, immo impetrator ille tanquam falsarius Sc mendax, propteret acriter cit puniendus. Secus etiam est,si quispiam Potentum,abibluta potentia, & occupatione te meraria,villam unam pr se usurparet, & in eius dominio male sibi vendicato, reuolutionem unam annualem transigeret,seq; postes in reali dominio villae ipsius longo ten pore perstitisse,Regiae maiestati diceret,& sic eam nouae Donationis titulo pro se impotraret. Nam hoc quoque modo, ipsa Donatio etiam cuni iure Regio facta contra iura illius, a quo villa ipsa fuit occupata nil tenet, nulliusq; censetur elle firmitatis, eo quod expolitio,pariter & i mpetratio sinistre facta fuisse comprobetur. SEcv Nno ver n ita Donatio potest attendi, & considerari respectit iratrum generationalium, ac foeminei lexus ut praetactium est hominum, & hac consideratione praemii la, descriptio nouae Donationis est intelligenda. AD DEcLARANDv M igitur, quod iura eius modic a posita,
52쪽
possesSionaria noua Donatione, cum clausula prae notata, in Morum pacifico dominio&c. impetrata, ius scemineum non concernant, literit ipsae nouae Donationales, i minoetiam diuisionales inter fratres masculini sexus,ac expeditoriae super Quartalitiori r solutione confectae, insut scientes reputantur. Sed Originales quoque literae,quibus vim delicet eadem iura possessionaria,aut prius acquisita, aut empta, vel aliter adepta filo rint,in iudicio producantur, necesse es h Quae si produci & exhiberi non p Kerunt, quia non habentur multorum enim Nobilium,& pollessionatorum hominum priuilegia aciliteralia instrumenta, aut disturbiorum temporibus per aemulos Regni direpta, aut pacato quoq; tempore ignis saepe vorasine conflagrata dinoscuntur tunc in causam attrahcto, iuramentum, quinquagesimo se Nobilibus, merae nobilitatis titulo, & priui legio fungentibus, praestandum imponitur. Qui si iurare poterit,tunc a possessionaria dationae abibluitur,& ius Quartalitium duntaxat perstauere compellitur, si Quitantia seu rec gestio super ea re non habeatur. Vnde proueniat proditio Fraterni sumuinis. Ti T. XXXVIII. VBI autem alio ex latere facta,& praehabita huiusmodi iuramentali depositione, praetactis literis originalibus, impetrator ipse, si per se, vel procuratorcm suum V
siis fuerit,uel etiam aliter illas Occultasse & contra contenta eorundem literarum lura ipsa post essionaria praemilla nouae Donationis timio, male, & in praeiudicium turturr . Daternorum,uel etiam foemineorum,pro se impetraste,& nomina eorum, quin bona illa rite concernere dignoscebantur,de literis Donationibus emisisse,per hocque de eis dem bonis, fratreS, aut sorores perperam ex haereditare volui fle, suis. cienti,& cui denti documento, cerit declarari, atque comprobari, tunc talis in poena periuri j,ac proditionis staterni singuini merito debebit condemnari. Coniuratores nihilominus eiu in fidefragio, poenaq; similiter periurii omnes conuincentur eo facto. Ubi autem iuramentum non praecellerit,sed exhaereditationis sislummodo causa declarata fuerit, po na periuri j tunc sublata erit, & proditio duntaxat ipsa fraterni sanguinis locum habebio.
o Viproditis narrenitan ininti desinitive. V de poena eiuslem. I 1 T. XXXIX URaterni autem sanguinis proditio est Datris, vel sororis iustis suis iuribus per alte
rum statrem, aut ibrorem dolosa adumbrataque, bc fraudulenta priuatio vel ex- hae reditatio. Per fiatrem autem, S sbrorem hoc in loco intellige,quemlibet genera-taonas luae hominem, in iuribus pollulsionariis secum aequaliter 1 iccedenterris. PoeN A autem proditionis fraterni sanguinis ultra dedecus S infamiam an de contrahendam, hac est, ut ille proditor, a C cmndemnatus, uniuersis bonis, & haeredetatibus is, perpetuo destituatur, & in illum fratrem aut 1bro rem,quem scilicet, vel quam
fraudare, iustisq; suis iuribus despoliare, & de eisdem ex hareditare nitebatur. Fadem cuncta bona, & haereditates transferantur, dc ipsemet quoq; in petibna sua ad fouendum pariter, δc seruiendum illi tradatur. Quem usque ad obitus sui ut emis, stater ipse proditus, vel soror prodita,viciu& amictu, tanquam unum de familla sua conseruare tenebitur. Et soc idem intel ligendum est etiam de mulici ibus, seu filiabus quorumcunq, Dominorum, ac Nobilium, quarum scilicet aliqua, in iuribus paternis quae etiam alioquin ius firmineum contigissent per Regiam maiestatem ad stipplicationem quorumpiam, in verum haeredem, & successis rem masculinum se praeficere procurabit, per hocq; alias eiusdem generationis, seu progenie iscemellas bonis ipsis priuare machinabitur. Praterea si quispiam fratrum,aut linrorum alcerum generationis suae hominem de genealogia sua existere pertinaciter negauerit,& ille tandem literati documento vel deficient ibus literis humano se stantestimonio,vsq; ad sexaginta annorum spatium,sed non amplius, se de ipsa genealogia esse comprobauerit, tunc ex istis quoque casibus poena proditionis fraterni sanguinis, sequi debebit. Nam exinde alterum iustis suis iuribus fraudare, ex- haereditareq; se voluisse declarabic,
53쪽
te ditiisionibus bonorum parernorum, V auisorum, inursiau tendis. TIT. XL. I m praehabita Donationum R egiarum declaratione, iam ad ramos earundem est recurrendum..Et primo de fratrum carnalium bonis, ac iuribus possies Itonarijs per Donationes acquisitis: & tandem alio quouis titulo adeptis & consecutis,ac eorundcm honorum diuisionibus erit disterendum. VNDE Noa AND vM quod uniuersabona, & quaelibet iura possessionaria cunctorum Cominorum, i aronum, ac Magnatum,& Nobilium paterna&auita, quocunq; nomine censeantur, inter filios eorundem 1 in minorum,& Nobilium, fratres scilicet carnales, aequaliter dividantur, & quot sunt fratres,in tot sequestrantur partes. Domus autem paterna filio iuniori deputatur ad residendum, x habitandum, ita tamen ut caeteris quoque Uijs, seu fratribus de communi prouentu huiusmodi bonorum, dc iurium pollellionariorum, aliae domus illi paternae similes, in loco communi ubi videlicet illorum quilibet voluerit extruantur, & aedifi- Centur habitandae ad quas de terris arabilibus,sylvis,pratisque, Scstenilibus consimiliter communibus tot, & tantum quot scilicet,& quantum ad ipsam domum patet narrosnectare dinoscitur excidatur, & sequestretur: atque annectantur perpctuo postiden da, pariter & habenda. Fi hoc verum est si tantum habuerint de communibus terris, sylvisq;, & pratis, ut initusnodi diuisio eorum debite peragi, & expetiri possit. γ an Galioquin omnes terrae, ac sylvae, prata li, & scenilia ad dictam domum patemam attinentia, & pertinentia in tot debebunt diuidi partes, quot de nouo aediscabuntur domus nobilitares, & ad quamlibet illarum domorum aequalis portio assignabitur utenda. Inclusa tamen semper illa quantitate,atque portione terrarum, ac sylvarum,& pratorum,quae ad tellionem, vel locum sessionis Iobagionalis, in cuius scilicet facie domus noua construetur,spectabat, atque pertinebat. LEidsidon. us palerna lapidea, HI magnis sumptinu consimisuerit. TITvI. XLI.
VBi autem domus ipsa paterna lapidea, aut latericia, vel aliter silmptuose aedificio
constructa, fabricataq; fuerit, Sc tantae aestimationis reputata fueri ut de comm ni prouentu talium bonorum, similes domus construi non post int, ita ut ne una quidem
aedificari commode postit, tunc in tali casu domus ipsa paterna, una cum magistris lapicidis, ac muratoribus&fabris lignarijs per hominem iudicij conscientiosi aestimari, taxari a , & summa aestimationis in tot portiones, quot sunt fratres, diuidi debebit, mIiusci; iunior, seu frater portionem sbi cedentem,gratis habebit. Sed pomonem cae-cerorum fratrum pecuniaria solutione iuxta ipsius taxationis δc aestimationis seriem refundere, illisq; peribi uere tencbituta. Fi hoc intellige, si filius ipse iunior tantae a talis fuerit, ut rebus suis commode prospicere non possit. Nam aliter in tali simptuoso aedificio aequalis fieri debebit inter fratres diuisio. Caeterum si bona, ac iura eiuscemodi possessionaria, iussa mineum aeque veluti mastutinum concernant, Zc patre defuncto fili j filia: i, superstites manserint, ac filiarum altera iunior aetate suerit, tunc in tali quoq; casi non filiae,sed potius filio,filiam ipsam iuniorem natu immediat p cedenti, tanquam digniori sexui,& personae,domus paterna dabitur habitanda, sub conditionibus
tamen pra deelaratis. suo literalia instrumenofrater natu maior construare debeata Tr T. XLII.
Ed hoc idem est intelligendum etiam de Iiterarum, ac literalium instrumentorum conseruatione,quod scilicet non filiae maiori, sed filio etiam si iunior aetate fuerit, literae & litoralia instrumenta factum bonorum, ac iurium possessionariorum ipsorum tangentia, & comementia dari debeant ad conseruandum. Quas, & quae inter filios, seu fratres maior natu conseruare semper Elet. Et hoc verum est, si frater ipse maior natu sanae mentis, & non tiariosus vel amens extiterit, ac dissipator bonorum seorunia manifestus non suerit, vel caeteros fratres suos de bonis paternis, & auitis, ac etiam suis
54쪽
ex hae reditare palam non prietenderit. Nam casibus in illis, non fiatri natu maiori,sed alteri ex fratribus ad lineam generationis paterna propinquiori, literae, ac literaria instrumenta dari & assignari debebunt ad retinendum,atque conseruandum. Filiae vero transumptum,seu paria literarum,ac lueralium instrumentorum bona utrique lexin Ueseruientia tangentium,pro se coram iudicibus Regni ordinariis habere pollunt, & illis earum statres dare tenentur. SCrENDvM hic pririer a , quod illi erit omnium Caisesarum & litium, contra Datres motarum vel mouendamin, intra diuisionis icta seu
ilipportatio, communi tamen sumptu ad quem literarum ipsarum spectabit conscr- 'S'' et, ossibribu, ὰ, uis resta res acquissorum Ude clausuia: Don vom
ρον eum. TIT. XLIII. VI terii s notandum,quod si duo, vel plures fiterint Patres carnales, aut etiam ne-rini in bonis, & iuribus possessionarijs auitis, vel paternis indiuisit, quorum alienis . in curia Regia, vel aliorum dominorum laribus seruitiose mancipauerit, alter aut ea domesticis curis, & laboribus domi vacaverit, & ille seruitio deditus, bona aliqua, sera iura pollet sonaria ab ipsa maiestate Regia, vel aliis etiam so sitan dominis terilitiorunasiorum meritis ita exigentibus,pro se impetrauerat, & nomina fratrum suorum domi manentium clausula cum illa: ET PER EvM, &c. in literis, leu priuilegiis Donati natibus inseribi,& inseri procurauerit, tunc licet impetrans ipse ante tempus diuisionis cum statribus suis fiendae. de huiusNodi bonis per eum acquisitis,ic inuentis, liberam. prout voluerit,disponendi habeat facultatem. Et hoc intelli e non pro se vel suis hae redibus, aliquo sub colore usiurpando, aut reseruando, sed a se prius realiter alienando Tempore tamen diuisionis unusquisque fratrum portionem suam de illis sibi ce-αὶ dentem, aeque ut impetrator ipse principalis, habere de iure potest. Iura enim posses istonaria in quibuscundiae literis, leu priuilegiis Donationalibus contenta, semper in tot debent diuidi partes, quot sunt personae,vel nomina hominum literis in eisdem specillace denotata . Nisi λrte exceptio, vel distinctio fuerit ibidem super hoc declarata . Clausula itaque ipsa: PER EvM, non est intelligenda, ut tantum valeat, quantum post cum, prout quidam plus apere volentes, quam oportet saper eontelligendum arbiti acisunt, armentes,& astruentes inde caeteros fratres vivente principali impetratore, portionem de huiusmodi bonis acquisitis, δc inuentis habere non pol te, sed illa poli decessum ipsius impetrantis cum filijs eiusdem, diuidenda esse, quod tenendum non cit. Fratres etenim indivisi i nfra diuisionis tempus, bc lucrum, & damnum aequaliter participare, thfferreque,&tollerare debent. Hinc est, quod si etiam nomina aliquorum fratrum carnesium,aut uterinorum, vel etiam patruelium,diuisionem bonorum inten se nondum habentium. in literis huiusimodi Donationalibus inscripta non fiussent, tamen tempore diuisionis portionem suam unusquisque illorum ut praemittitur de iure habere potest.vnde per hunc terminum: PER EvM, &c temper intellige modio, vel per medium eius, scilicet impetrantis,quasi diceret maiestas Regia,consideratione servitiorum talis fidelis sui,eidem,&medio eius, vel propter cum,etiam alteri pollesti in nem seu villam unam comulti . Uuid his atrum qui Diam bona per si inuenta prost refersere voluerati
T rBI tamen fratrum aliquis caeteris torpori, & negligentiae,desidiae' deditis con-V tinu- semiendo sanguinis sui emisione, vel aliter seruicijs, aut virtutibus suis, bona aliqua seu iura pollessionaria quaesiverit, & cum caeteris reatribus fiuis illa participae noluerit, tunc si omnibus bonis,&iurii Spaternas renunciauerit,acquisita per seiplum bona totaliter pro se,&ha redibim si iis perpetui, resemare valebit. VNDEnuod proditio state mi anguinis non in acquirendis bonis , M uiribus poli Monar im prout nonnulli putauerunt sed in exhinedandis de acquisitis paternis iudicet, dia auitas
55쪽
Inpd Larisio bonorum infers arere carna v. non processu sitis feri de eat Tir. XLV. SCiendum est deinde,quod diuisio inter fratres carnales, & etiam uteri nos, nondum tamer diuisbs,non procella litis, sed per literas duntaxat Regiae maiestatis PraCertorias a i imites,vel vicecomites,&iudices Nobilium illius comitatus, ubi na&ii ira possessicinaria diuidenda sita stat, & adiacent, ιbnantes, vel si eadem bona in pluribus comitatibus habeantur,ad unum magistrorum Prothonatoriorum data & directas fieri solet, atque debet, per quos vel quem uniuersa bona, dc quaelibet ii ira possielli
naria paterna,& auita,ac etiam per eos communiter acquisita, simul cum uniuersis retius mobilibus, cuiuscunque speciei seu materiei existant , contradictione alicuius ex
fratribus non obstante, iuxta numerum persi aruitn diuidi, & ab inuicem sequestrari semper possent. FACTA A vT E M semel ipses statres modo ante lato diuisione, si quispiam forsitan Datrum in eiusdemodi iuribus possessionariis, aliqua ex causa legiti,ina rursus diuisionem habere voluerit,aut portionem suam minorem,vel inutiliorem , Caeteris esse,autturis ord ine de manibus suis ablatam fuisse allegando, tunc diuisio h cmodo non nisi proces tu iuris, unico tamen termino Octauali si per iudicem ex propositis,& allegatis partium admittenda censebitur fieri poterit, atque debebit, stupen. mero enim absque rationabili, & legitima causa, secunda diuisio postillatur. Et sic ar Atticulus in de fratribus patruelibus, nondum diuisis est intelligendus. Unando noua dissolomrum linerstatrox conluso Io a licitur, quando Mn. TIT. XLV LINter Datres vero condiuisionales, si aut aliorum, aut abavorum temporibus diiusio in aliquibus bonis, & iuribus pollestionarijs facta millet,& literae quoque ditationa-
Iess aper ea re confectae extitilleiat,deinceps diuisio non est admittenda, nisi forsitaria alter fratrum potentior cineris euadens post recta in diuisioncm particulam aliquantis iuris possessionari ,vel territori j alterius sui statris violenter pro se vitirpalleaeu vendi- calle comΠobaretur, & impotentior frater, violentiae potentioris fratris resistere non valens, aequam diuisionem ex nouo postularet. Nam hoc caeli diuisio ina de nouo peragenda dignoscitur,longo tamen Procellu litis, & hoc quoque eo modo, si semen. ipse diuisionem postulam legitimam ut memisi as lignauerit rationem. Nam si corbsiderans alterum Datrem post factam cum eo, vel progenitore suo diuisionem,ur terris sibi cedentibus, vineas , & promontoria plantask,vel aliter frutices,& virgulta extirpasse ex eoque utiliorem sita portion quae torte incultam mansit, existere,&. propterea diuisonem postulare compertiis fiterit, etiam longo isti procella, hoc est, naquatuor terminis octaualibus,nouam diuisionem bonorum consequi non debebit . Si autem temerarie particulam aliquam iuris iiii, vel territoriualterum per fratrem occupatam misse, allegaueris, tunc stiper potentiaria huiusmodi us upatione bonorum suorum,vel particulae iuris siti posteisionari j,etiam insinuatione mediante, fratrem linim, iuri,in causamque conuenire licite poterit. Et hoc si tempus praescriptionis in actibus potentiarijs obseruari consuetum,non transcenderit,quod triguita& duobus annis allegari, obseruarique solet. Nam super haereditat io iure, & proprietate iuris possession rii inter fratres,ptaeseris io nunquam est admittenda. P R ATr A s fratres aliquando per metarum inter se erectiones.& distinctione diuisionem tectile reperti fuerint, tunc diuisio bonorum de caetero inter eos, & ipsbruna haeredes fieri nunquam permi titur. Huiusmodi tamen metat is distinctio & erini mutuam in te bonorum deuola tionem inter Datres non excludit, neque exelusisse intelligitur. tiod iniuersa bona inter fratres Luisa altero fratrum deficierae, in alterum detiouan .
tur, etiam matrιmonisinterueniente. T TvL. XLVII.
Liendum ulteritas,quod uniuersa huiusmodi bona, & iura pol istonaria inter ει-
tres tausa, altero istorum tavredibus carent etiam post centum,ducento' dc etiam
56쪽
plures annos si matrimonia quoque post quartum generationas ipserum gradum, im ter eos,vel alterum corum celebrata fallatent in caene ros fratres superstites, & laa: redibus etaudentes deuoluuntur,dummodo fratres ipsi inhumatus agentes, per rectam m-nerationis lineam, fratrem defunctum & haeredibus destitutum, de sita vera progeniet fuisse,& cum progenitore illius in bonis, & iuribus possessionariis ab ipsi, derelictis,pro- .genitores eorum diuisionem habuisse, vel secisse valeant literati documento comprobare. Leficientibus vero literis, etiam humano testimonio ad sexaginta annorum , curricula,sed non amplius prosapiam& genealogiae 1 iae stirpem, ramuniq, de iure pinterunt verificare. UNDE sequitur,quod bona & iura pollet sonaria post diuisionent inter statres factam,per aliquem statrum acquisita, & inuenta,eodem fratre acquisitorcpraemortuo, & haeredibus destituto,non in fratres condiuisionales derivantur, sedi ilco Regio applicantur. HOC quoq; necellario interserendum occurrit, quod bona, & iura pollessionaria,duobus aut tribus personis alienis sanguine, non fratribus,nec consangui neis, per Regiam maiestatem qualitercunq; donata, aut aliter per eosdem acquisita, altero eorum decedente, dc hisedibus carente, rursus ad collationem R iam deuoluuntur. Sola enim sanguinis propago, & fraternalis mutua diuisio, emcit ex se mutaramis,& reciprocam bonorum in alterutrum condestensionem, atque deuolutionem, alleg tione cuius iis p scriptionis non obstante. Vtrum bona marito,is' uxori ulcotata, deficiense marito nuxorem ipsam deuoluam tur, ae econuerso. Ti Tvt. XLVIII.
OVoniam nonnulli dominoriam de Nobilium,sblent nomina uxorum suarum in literis seu priuilegijs Conationalibus super bonis, de iuribus pollestionariis iusto ti- tuto seruit ijs eorum acquisitis conficiendis, ponere paritcr δc inserere. Ideo quaeritur . secundJ, Vtrum decedente marito sine haredibus, portio liba in huius imodi iuribus posset Itonariis de bonis habita, in uxorem suam deuoluatur Z c um non frater, sed consors,vel uxor duntaxat mariti futile mulier ipsacenseatur,& econuersb. An Uxore absq;hoedibus de cta, portio sita in maritum eius condescendat, atque derivetur ὶ Dic: EN Dv M, quod sic. Nam licet vir mulieri, & mulier viro non sit neque censeatu esse stater sanguinis propagatione,carnis tamen unione,& copulatione plus quam fi ater esse reputatur. Iam enim secundum Euangelicam doctrinam non stant duo, ted una caro: Dater autem altera caro existit. Propter unionem itaq;, dc copulam carnis, po tio possessionaria mariti, in uxorem suam, δc econtra uxoris in maritum, casti in prinnarrato, rite deuoluenda erit. H ic tamen aduertendum est, quod si in praeallegata C
natione, vel literis Conationalibus clausula utriusq; sexus, non interseratur, sed simplici modo Conatio emanat, tunc iura huiusmodi possessionaria foemineum si etiam stias ipsa mulier habeat non sequuntur, sed masculinum duntaxat sexum concernere dignoseuntur. V hi tamen in donationis tenore, clausula illa adiecta, δc apposita fuerio, quod videlicci,si impetratorem ipsorum bonorum haeredibus masculiniS carere comtingat,tunc eadem bona in filias sitas deuoluantur. I huic ipse bona, de iura possessionaria ubi, Sc postquam ad manus filiarum deuenerint,propter clausulam & rationem prς- notatam,viriq; sexui semper deseruient. Et idem est tenendum de bonis quoq; empti iij si nomen uxoris in literis Emptionalibus, dc inlcriptionalibus insertum fuerit,quod
ilicet, altera partium deficiente,in alteram illo modo antelato,deuoluantur. Vtrism bona nota infidelitatis condemnati, infra rem adoptiuum, Regis consensiuaccedente, condesie ant. Ti r. XI. IX.
OVia stiper deuolutione bono in nunc tractatur ideo adhuc quaeritur, Vtrum dona,& mrapoisset Monaria cuiuspiam Ob notam infidelitatis condemnati, postf ctain capiti, & bonis suis gratiam, in illum, cum quo super deuolutione bcinorum sit
rum prius fraternalem adoptionem, bc contractum fecerat, &huiusnaodi contracti uc lenius Regius accesserat, C adci cedans, an DICENDv N,quod non . OU iniam
57쪽
niam contractus ipse vim fraternalis condiuisonalitatis in honorimi successo Lenet. Modo certum est, quod talis infidelitatis nota inquinati , di obfuscati h
riticiis bona,nec in filios suos prius natos, nec etiam in fratres eius carnales,aut comuiuisionales deri uentur. Et ideo neq; in fratrem adoptiuum si etiam consensius, ut Praefertur, Regius super ea remis et impetratus bona praenotata deuoluuntur. S Per Condescensione alitem eorundem bonorum ante collatam gratiam Regiam.
nulla est quaestio, quia tunc ipsa bona illi cessissent,cui per Principem donata fialia
sent. Quamdiu enim quisquam dominium reale bonorum sitorum tenet & possidet, interim semper ea, delictis suis & excessibus ita exigentibus, perpetuo amici r. potest,fraternali adoptione non obstante.
γddeserere me arum duorumfratrum in haeredes 'sum praesectarum
sit sentiendum . TI T. L. IT r M vlterius quaeritur, si duo tuerint Patres carnales, aut condiuisionales,quorum Iterque sexu masculino destituto filias suas, inproprijs bonis, ac iuribus 1 iis GD uonariis, seorsum & diuerso tempore, indiaeredes masculinos,vel etiam ad utrunquasexum per Principem pradici, & creari procurauerit,neutro fratrum huiusinodi prinfectionem alterius impugnante, utrum deficientibus filiabus, vel haeredibus,aut post ri tacibus unius fratris, bona, & iura ipsarum postistionaria, in filias, vel pinei itates alterius fratris sit per extantis deuoluantur,ratione consanguinitatis eat um, vel in Regium Fit eum condescendant i Dicendum quod Regio Fisco erunt applicanda. Quoniam ille non succeisionis,vel consanguinitatis iure, sed praelectionis virtute, bona ipsa adepta mille dignoscunt .. Praefectio alitem vim, natarramque Donationis representare dignoscitur, & ei uicemodi Donatio seorsim,& non comunctim facta ibi ite reperitu , ideo tanquam inter alienas persbnas, diuisim, &diuersis tempore facta reputantur, Mper consequens in Fiscum Regium derivantur, prout in Donationibus quoq; fratruma camalium post diuisionem impetrandis si nomen alterius fratris diuisi non interser tur) fieri consueuit, quod icilicet deficiente fratre impetratore, & bona post diuisi nem obtenta, non in statrem stipe tuentem, cum quo diuisus fuerat, condescendano,
sed collationi Regiae Maiestatis subiaceant. De Musone bonorum inserpa' .mos eorum,s de paterna, ' patriapote M. Ti T. LI. SCiendum deinde est,quod quamuis inter patrem, & filium, diuisio honoriim non
seinper admittatur, sunt tamen multi casus, in quibus si etiam filius nollet) paci sius euin ad diuisionem peragendam compellere potest, & econuerse, si videlicet pater nollet, filius nihilominus,diuisionem bonorum cum patre peragendi habet auctorii atem. Sed antequam isti casus declarentur, neces larium videtur scire, qualem, Mquot modis habeant patres in filios siros potestatem. VBI NOTANDv M, quod Omnes filii, & filiae parentum legitimae, Sc illegitimae aetatis, non emancipati, hoc est arat i i lemitute non liberati, infra tempus emancipationis, seu liberationi quae iuxta conii eludinem patriae nostr ex parte filiorum per sdiam bonorum, & i urium possessionai torum cum patre diuisionem, ex parte vero filiarum per eariam desponsatiornem, & nuptiarum solennitatem, seu matrimonij consumationem fieri conlii eiuO. in pati ia potestate consistano. Qui ergo ex te, & uxore tua nascuntur, quam diu emancipati non fuerint, in tua potestate crunt: & non selum illi, verum etiam nepotes tui, hoc est fili j, qui ex tuo filio non emancipato generantur, in tua pariter poterstate manebuno. Qui tamen ex filia tua nascuntur, illi non in tua, sed patris, vel aui
eorum potestate erunt, siue pater nobilis, sue ignobilis existat, quia filii non matrisaedratrisfamiliam isequuntur. Et inde est, quod ex nobili matre, & ignobili patre generati, inter veros nobi les non computentur. PATERNARvM itaq; potestatum. P R I-M A est, quod filius quamdiu in potestate patris erit, de bonis pateriais mobilibus,& immobilibus, inuito dc non consenuente patre, nil quicquam vendere,vel aliter alienare, neq;
58쪽
neque etiamcontrachim silper his cum aliquo iacere,aut inire potest. sscv 1,qood patres filios ibos etiamtegitimae aetatis,ipibrum demeritis interdum exigentibus casti gare & corripere,immo,si excellus,flagitiorum qualitas expostulauerit, incae ceram etiam possitnt.. ITEM, quod necellitate racionabili ingruente, patres onera filiorum sustipere, ac super se leuare, & saepc etiam bona ipsbrum nondum tamen diuishrum, in
extremae necessitatis casu, vendere, & alienare pollunt, prout declarahitur infra. ITEM,
quod inuito patre filium suum apud se retinere potest nemo. I r E M,quod pater potest filium suum 6bsidem pro se ponere, sed non monue Ao. ITEM, quod filii non polliam
testari quicquam de rebus mobilibus paternis,nisi quantum patres comm admilcrior, quia testamentum ex libero testantis arbitrio debet procedere. I ales vero fili j,non ira eorum,sed aliorum videlicet patrum consistunt potestate. Secus tamen est, de rebiae per filio proprijs eorum se iiijs, vel literarijs disciplinis acqtustis. Super illis namq; etiam praeter voluntatem patris, libet e testari pollunt. Casus in quibuspato putat silium ad bonorum diuisionem compedere.
aetatis, sed non impuberem in casibus infra scriptis ad diuisionem haereditatum, Malienarum rerum compellere: non tamen potest de illis cum exlia reditare. P Ri Mo, si filius in parentes manus violentas iniecerit,ues aliam grati & notabi lem iniuriam eis intulerit. I T E M si parentes criminaliter accusauerit de tali causa, qua in perniciem Principis, vel Reipublicae totius Regni no vergit. I I LM si vitae parentum insidia, tus fuerit,ueneno scilicet vel alio modo in necem parentum conspirando. ITEM cum maleficis, vel alijs nephandae vitae hominibus contra Voluntatem patris perseuerata rit, bona paterna praub cons amendo. ITEM si parentem captum de manibus inimicorum,vel de carcerectam potuerit,non redemit,neq; liberauit,vel pro eo fide iubere
De casibus in quibus econtraria si 'Lo cum patre diuisionem facere potess. TITvi. LIII.
EContrario vero, filius etiam in potestate paterna constituriis) patrem sium in casibus subnotatis ad bonorum, & rerum diuisionem faciendam cogendi, & inducendi habet auctoritatem, praernilla patria potestate non obstant 1. P R i M o quando pater dilapidator bonorum suorum extiterit,&bona sua, ac filiorum suorum non ex necessitate, & causa rationali, sed per fraudem potius alienavit, vel alienare manifelle pridiendit, & de huiusmodi voluntate sua filio cuidenter constabit. ITEM si quando haereditatesac iura sua possestionaria licet non alienavit, nec alienare intendat, taliam ea non debiti colit, aut custodit, sed desistari permittit. ITEM si pater filium sine tu sta causia,& sine notabili culpa impie,& crudeliter corripit. ITEM quando pater filium post perfectum tempus legitimae aetatis,matrimonium contrahere vetat. IrEM quando pater cogeret filium situm ad peccandum. Quamuis autem filius patrem criminaliter accusare prout immediate praenarratum est) non valeat, tamen hoc casti D E cienim magis quam parentibus obediendum est poterit filius honestis conditionibus patrem ad diuisionem bonorum faciendam non accusendo, vel criminaliter contrata cum agendo, sed potius errori, N. delachii illius compatiendo, prouocare, & inducere, atque etiam compellere. Divisio NEM autem praxleclaratam honorum, & rerum propter praemiilbs casus fiendam intellige semper de bonis, dc iuribus pollestionariis, atque rebus mi bilibus auitis,&non propriis semitiis, vel virtutibus patris acquisitis Nam si pater ob causa dc rationes priscriptas c gerit filium i tum ad diuisionei vita. tunc de bonis & haereditatibus, seu iitribus stelli nari', atque rebus mobilibus petaeum qualitercunque conqui sitis, & inuenti diuisionem cum filio tacere non tenetur. Verum si ilantibus praemii lis causis diuisio inter patrem,& filium secta, iubsecutaque
59쪽
nnoniam pater filio,& Eeontra filius patri, quicquid rerum. & bonorum poterit aequirere, iure naturali tenediuta. fahuc de uno casu diuisonis , F δεέonis fir Istim iure materno rancernentιbum
Tirv I. LIV. SCiendum etiam est, quod postqiram filius,annuente patre, legitimam duxerit in rem non obstantibus praenarratis casibus) poterit patrem ilium semper rite thmen, & legitime) ad diuisionem in omnem euentum cogere, ut i aeqval iter de viriosci ., patris videlicet & filii, bonis ac rebus diuisio peragenda erit. Verum tamen si filius limbuerit patrimonia, ac iura possessionaria leparata,qDa sibi iure nrateraro prcuere , suae vivente, siue decedente matre, eiusmodi bona cum rati e dici derenCn tencti rina in ea parte matris solum, & uon patris familiam bona illa sequuntur, pi Cut n arifeste ratio quoq; soda dictat. Desilii uriosis,Wmente eo u qu/dsimster in patria paresa e cons M. T ir v I. LV. NE C hoe pi termittendum est, quod si ij furios, amentes, & mente capti, qU3 nunquam ad annos discretionis, & perfectae actatis peruenisse existimantur, ideo nunquam depacria potestate liberantur. Unde parentes eorum post uat ipsis ad omnia iusta,& honesta obligare. Bona etiam illorum in cas i manifestae necellitatis alienare. Attamen ipsi quoque tenentur de victu,&amictu concedenter illis ricvide: e. Idem est intelligendum patre defuncto etiam de fratribus ipsbi iam furios drum, quod sui licet Dater eorum sanae mensis inter alios aetate grandior, cuiam eorundem furios rum,S amentium tanquam pater supportabit. υα modi cepeIwtiaratur paterna potes n. TIT. LVI. OV uis autem flij de potestate paterna per diuisionem bonorum prout praenotatum est eliberaria, Sc emancipari soleant, tamen sunt aliqui casus, in quibo etiam aliter cessat, & tollitur patria potestas. PRIMO per mortem ratiis sine testamento decedentis,si videlicet tutores testamentarios filo illegitimae aetatis non siil stituit: & hoc si pater ipse iam sui iuris fuerat, & in potestate patris tui non erat. Nam hoc moso filius in potestateiri aut sui reincidere debebita. I T E M acfertur ratria potestas, si pater ob aliquod crimen infidelitatis vel alios cnormes excessus, haei editate bonorum, & iurium 1 torum posscssionarioriam privabitur, ac ad capitalem quoque sententiam,per hoc condemnabitur. Nam si ut ἱ mutua, & reciproca honorem si c- cessione per huiusnodi notam, seu criminis poenam, tam de filiis quam fiatribus d cidisse, ita etiam patria potestas sitblata, de extincta esse comprobabitur,atque verisca Litur. ITEM cessat paterna pinctas, si pater in manus hostiles, de captiuitatem inciderit. Nam qui captus est,alium in potestatesta habere non potest. Q a tunc sui iuris non est, de hoc quamdiu in captiuitate manebiO. Nam post eius eliberationem, atque reuersionem,paterna potestas instaurabitur, & reuiuiscet. HINC I s T quod e iam prae scriptio contra ipsium interea non procedit, neq; isse contra quempiam praeseribere potest,sed infra reuersionem suam Omnia in statu eodem priori permanebunt,& post reditum suum in cunctis causis & earum articulis, atq; processibus, statumrri rem sortiecur. Duoaquilibri Dominorum s Nobiciumsuper bonosῖ- ρropriss libream disponendi αἴeat, faculo eri . TIT. LVII.
SCiendum est autem,quod quilibet Dominus, Baro, agnas,ac Nobilis, δή possessi natus homo filios & filias habens, sine omni consensi d mmo & contra voluntarem eorundem, de& si per rebus, ac bonis & iuribus suis possessionati jς, per eum proprij se iij, suis acq fisitis, & adeptis, siue propriis pecunijs, quae etiam ierii iiij, acquiri consueuerunt,comparatis,& emptis, vita tua comite liberam prout volit ei it disponendi deca etiam alignandi,plenariam habet potestatis facultatena, filiorum, vel flavum conti a- dictione,
60쪽
dictione inhibitione, vel alia quatityrepugnatione non obstante . Et si quam pate ipse diuisionem in ei idem rebus ac bonis,luribusq; sitis poskil tonarij in humanis agenSinter filios filia,q; secerit, ne,eo e medio sublato,dillansiones, odia, contentionesque Mdisserentiarum materiae inter eos dem,prae uia ratione i thoriantur, etiam post Obit Una patri Uij & filiae diuisionem ipsam ratam habere,& in eadem perpetuo permanere L nebuntur. Et hoc idem est etiam de bonis, & iuribus possessionariis vigore alicuitis contractus, seu fraternalis adoptionis,vel etiam praesectionis in aliquem virum,aut ali' quam sceminam redactis,& derivatis tenendum. Quia solus,vel ibia eius cemodi bona
conlecutus, aut adepta cile intelligitur,atque comprobatur. Prataplex bona austra praesudicium fghorum, atienare non posea.
Ti Tur. LVIII. V Friam tamen super bonis, ac iuribuspoisscssionarijs auitis, pater in praeiudiciun filiorum vel etiam filiarum, si ea ius quoque foemineum sequantur, & similite
frater in pra iudicium fratris stiper bonis, ac iuribus possessionariis paternis vel auitis sine consens i filiorum ac filiarum,uel fratrum, quantaim ad alienationem aut venditi nem eorundem bonorum simpliciter, nullam penitus Fassionem facere potest. Quae si etiam fieret, nullius censeretur cile vigoris, neque firmitatis. SoIENI namque nori- nulli bona & iura possessionaria paterna, & auita, saep, neces litate cogente, liuerduin vero nulla rationabili causa adurgente, sed gula duntaxat & crapula, commessioneque monente,interdum autem damnabili inuidia contra fratrem concepta instigante, pariter & diabolo cooperante: aliquando ver , hcn. & rccte, saepius tamen malitiose, quibus pollunt,impignorare, arat pervecito vendere, inscribcre,& diuersis titulis,exquia sitisq; coloribus obligare: & ut factas ipereo Fassi a maioris firmitatis exillat, & inualidari nequeat, onera filiorum,filiarumq; & fratrum 1 iper se,& haereditates suas in serie Fallionis assiumere, atq; leuar . HIA Ontis auumexc, ruot modis onera filiorum,.stareum agiιinantur.
Ti T. LIX. ONora autem assumere, est fideiussionem quandam super obseriratione paternae,
vel fraternae Fassionis emptori bonorum aliquorum facere. VNDE s C I E N D v M, quod onera filiorum, vel fratrum tribus modis assumuntur. PR i Mo modo simplici ter. SECvNDo vero, rationabiliter. TFRTIO autem & vltimo necestitate. tai Moinquam simpliciter, quando scilicet nulla euidenti necessitate, nulla etiam rationabili de causa prout immediat praemissi sed aut malitios ,aut gulose, aut etiam iniuriose, onera ipsa assumuntur. Et sic nihil tenet in iudicio: sed de plano,simpliciterque & a Limptio huiusmodi reuocatur, & Fassio quoquc inualidariir. SECUN Do modo ratio nabiliter, manites la videlicet & rationabili causa occurrente, puta possesssionem prae manibus alienis in pignore habitam, ad se redimendo,uci dotem & res Perasternales,
atque ius inartalitium s luendo, ut scilicet una portio, aut particula venderetur,& re siduitas omnium bonorum ab onere necellario criperetur. Item piscinas, molendina domosq;, Ω curias ex necessitate construendo, vel portionem aliam,& ibi sitan melim rem precio possellionis, aut portionis vcnditae emendo, aut concambium pos lassion rium faciendo. Q ae quia filio, vel fratri in lucrum hae reditatis si accedunt, ideo sJmpliciter onera praeassumpta in tali casti reuocari, & rctractari non possunt. Sed si filius, in serie Fassionis & in altumptione oneris specifice nominatus ea reuocare voluerit, tune vivente patre cum Homagio, & aestimatione communi uniuers brum iurium possesiionariorum paci is ubi libetadiacentium: mortuo vero patre sblummodo cum communi aestimatione ipsorum iurium paternorum retractandi, &anthi landi habet potestati facultatem. Et i dem est etiam de fratrum Falsione sciatiendum, atque tenendum. Hic tamen aduertendum cst, quod si attumptio oneris generaliter facta fuerit: & nominas filiorum vel Datrum in Fassionis serie nominatim cxpressa, denotataque non extiterim
tunc eius cemodi oneris aliumptio nil tenebit, sed si siciter inualidari valebit. I rx