Astronomiae physicae & geometricae elementa. Auctore Davide Gregorio m.d. ..

391쪽

bitae Ellipticae puncto reperiatur Luna. Quoniam enim rotatio Lunae circa proprium Axem uni sermis est, & eandem habet Perim dum quam Luna circa Terram ; patet

Meridiani planum quod in situ Lunae herat A M, cum Lunae centrum ad aliud

quodvis punctum ad libitum assumptum sui H pervenit, situm talem BEobtinere, ut posita Em parallela ad Amangulus m aE sit ad quatuor rectos sicut Tempus quo Luna per arcum A Bdesertur ad integrum Gmpus periodicum Lunae: adeoque sper Prop. XI. H. v.)m EE est ad quatuor rectos sicut APB ad quatuor rectos; unde sper Prop. IX. H. u.; m BE angulus aequalis est ApE. Cumque AF &Bm sint parallelaese erit Ea in directum

ipsi as; hoc est, in situ Lunae B ad libitum assumpto ejusdem Ad ridiani planum, quod in priori stu A productum per v transibat, productum etiamnum transit per F. In quocunque igitur orbitae pumeta centrum Lunae reperiatur, ejusdem Meridiani planum prodictum transit per F umbilicum a Terrae centro diversum. Q. E. D. a

Μ Otus in Lunae Facie ex Terra apparentes, ex Lunae Motu cim

ca proprium centrum oriundos, describere Himo patet eandem sere Lunae Faciem semper ad Terram converti, easdemque sere Lunares inculas ab observatore Terrestri spectati. Cum enim eiusdem Meridiani planum productum per alterum Orbitae Lunaris secum P transeat, & Lunaris Orbita non sit valde excentrica, hoc est, Fia ae non multum distet, sive angulus pnae scum maximusὶ non sit nimis magnus; patet eandem quam proxime Lunae Faciem ad Terram converti.

Si vero accuratius itispectis inculis Lunaribus Lunae.Facies Terrae obversa exactius consideretur, quod, Telescopii ope delineata illius figura, tandem fiet; patebit non praecise eandem a nobis videri. Et quidem cum ejusdem Meridiani planum AM non ad Grram T, sed ad alterum Ecum P dirigatur; constat Lunae ad A existentis Aemisphaerium e Tellure in T visum aliquantulum diversum esse ab illo, quod exinde videtur cum Luna ad A pervenerit, parto Hemisphaerii Lunaris versus plagam D illic ab oculo in V tecta quae hic detegitur, parteque Hemisphaerii alterius versus e hic ex visu sibi ata quae illic apparuit Atque finius hic Lunae h Terra apparens, quo quaedam ipsius Macuis in partem a Terra aversam se recipiunt dum aliae ex parte aversa in visum Hemisphaetium prodeunt, Libratio Lunae apiti fatis vocabulo vocatur; & quidem quae ob tausam modo explicatam contingit, Libraria in Longitudinem dicitur, 1c.4 Lunaei Motu in longum sive secundum Zodiacum orta. Libratio haee bisy in quovis Mense periodico restituitur: quando nempe Luna in Ap

392쪽

gaeo c aut Perigaeo D versatur: in utroque enim casu ejusdem Meridiani planum, quod protensum in F incidit, incidit etiam in T. Atque Libratio haec ab Inaequalitatibus omnibus Motus in longum assicitur, & inter reliquas ab illa qua Luna in Quadraturis cum Solea Τerra removetur, de qua dictum est Corol. Prop. II. Porro, quoniam Axis super quem Luna in se convertitur non est ad orbem Lunae circa Terram descriptum perpendicularis, sed ad illum inclinatus; patet nunc hunc nunc illum Lunae Polum ad Terram annuere, fimiliter prorsus & propter similem causam atque Τelluris Polus nunc hic nunc ille ad Solem annuitis adeoque Lunae Maculas nunc huic nunc illi Polo vicinas ex Terra spectari, hoc est, aliam Lunae Librationem ex Tellure videri; quae, cum a situ Lunae respectu Nodorum Orbitae suae cum Ecliptica pendeat, nam Axis ejus, ut supra dictum, est sere ad planum Eclipticae normalis, Libratio in Latum jure vocatur. Absolvitur & haec spatio Mensis periodici, sive potius redeunte Luna ad similem respectu Nodo

rum situm.

Rursus, est & tertia Librationis Lunae species, qua fit ut licet

alia ejus pars Terrae non obvertatur quam quae ex duabus causis

praecedentibus Libratione nimirum in longum & in latum) obverti debet, tamen aliam a Sole illuminari contingit. Cum enim Axis Lunae fit ad Eclipticae planum proxime normalis, cum Luna ab Eclipticae verius Austrum recedit maxime hoc est, cum in Limite Australi invenitur) Lunae Polus boreus & etiam aliquae ultra G. Ium Lunaris Globi partes a Sole illustrantur, dum interim ejusdem Polus australis aliquaeque citra hunc regiones Lunares in t nebris vcrsantur; in hoc igitur casu si contingat Solem in eadem plaga cum Lunae Limite australi versari, Luna a Conjunctione cum Sole ad Nodum ascendentem procedens videbitur paulatim suas regiones Maculasve Polo suo boreo vicinas in Hemisphaerium non illuminatum subducere, dum interim ab opposita plaga aliae cum is australi ex tenebris in lucem prodeunt: contrariumque fiet

semestri post, descendente Luna Nouti k Limite boreali; borealbores nempe Lunae partes paulatim in lucem h tenebris prorepent, dum australiores in tenebris se abscondunt. Librationem hanc, sive potius prioris Librationis in latum effectus hoste, a luce Solis, adeoque Mense Synodico, pendere palam est.

Ex Hopositione hac apparet, quam multiplicem Lunaris Globi Librationem e Τellure spectatam simplicissimus ejus motus circa prinprium Axem Prop. I. destriptus producat: Haecedentes enim Librationis species, pro vario Lunarium Apsidum, Nodorum & Solis inter se situ sex quibus pendent) varie mixtae & combinatae, inubratissimam istam Librationem Lunae ab Astronomis observatam

componunt.

Atque haec omnia similiter in Jovis & Saturni Satellitibus o tinere admodum est probabile, si quidem eodem prorius modo

393쪽

Primarios hosce Ρlanetas circumeunt simulque cum illis circa Solem struntur, perinde ac cum Tellure Luna; & quod evidentissimum istud Lunae Ρhaenomenon ab omni aevo observatum &celebratum, de quo Prop. praec. initio dictum,) quod nempe eandem perpetuo Faciem ad Terram obversam tenet, Jovialibus istis & Saaturniis etiam conveniat observatum enim est Comitum Saturni orum extimum tum solum conspici, cum Ρlanetae huic ad Occidentem positus est; ab oriente vero semper eum latere: verisimile est id inde evenire quod magna sui parte obseuriorem hoc est, radios So lares undiquaque copiose satis non reflectentem J superficiein habeat

Satelles hic, sicut & nostrae Lunae in planitiebus quibusdam satis

amplis contingit; quae pars obscurior, cum ad nos conversa est, cerni nequeat prae luminis reflexi tenuitate. Cumque in Orbitae suae latere quod Orientem spectat, obseurata reperiatur Luna haec Saturnia, in altero nunquam; manifestuin est indicium eandem Lunae istius Faciem semper Saturnum respicere, quoniam ex eo illud contingere necesse est, ut cuivis patet. Quis jam dubitet, cum & illius omnium remotissimae & nostrae Lunae Facies semper eadem Primario suo obvertatur, quin idem in caeteris quae circa Jovem ac Saturnum revolvuntur etiam obtineat, licet observationes mantasta illud non evincunt p

De Mognitudine Es Densitate Satellitum.

In investiganda Satellitum Magnitudine supponemus & illos, suorum Primariorum scirca quos revolvunturin reliquorumque magnorum Mundi corporum instar, sphaericam ex partium Gravitate versus totum totiusve centrum) ab initio, dum eorum materia fluida esset, induisse Figuram. Hoc in Luna Telluris nostrae Satellite ex menstruis Phasibus, Eclipsibus aliisque omnibus quae excogitari possunt argumentis abunde patet, ut apud mysicae & Astronomiae Scriptores videre est: Hoc in aliis, Iovis nempe & Saturni Comitibus, etiam apparet; quamcunque enim Faciem observatori Τerrestri obvertatunt obvertunt vero omnes, Disco circulari perpetuo Videntur , quod nulli Figurae praeter sphaericam contingere potest. Licet Planetarum Figura sphaerica 1sit, si integrum aliquem spectes Planetam, hoc non impedit quin inaequalitates aliquae seaeque, si cum rebus nostris comparentur, fatis magnae) in illorum superficiebus reperiantur, ex causis particularibus prope eorum su- pemcies in partes jam induratas & solidas vires suas exerentibus ortae; quales & in Terra nostra reperiuntur & in Luna, sed quae ipsbrum Globorum respectu pro nullis merito habentur, eorumque rotunditati non ossiciunt. In investiganda Sarellitum Magnitudine & Densitate, Lunae nωstrae exemplum adducemus, ad cujus normam in reliquis procedere licebit. ΡRΟ-Disitigod by Coosl

394쪽

me Magnitudinem definire. Quoniam Lunae Distantia angulusque sub quo apparet ex pra,

cedentibus cognita habentur, hoc est referente AB c Lunam, cujus centrum L, & o oculum in recta o L & angulus Aos, hujusque proinde semissis ΑoL; in triangulo LAO rectangulo ad A inveni ditur LA Lunae Semidiameter: vel brevius sic: Diameter Lunae est ad Diametrum Temrae ut Semidiameter Lunae apparens cose Qnita ad notam Lunae Parallax in horiZontalem, uti pateti Luna autem ipsa est ad Terram sper Prop. xviii H. xti.) in triplicata ratione suae Diametri ad Diametrum Terrae, ac proinde definitur. 4 E. F. Satellitum Jovialium & Saturniorum Magnitudo similiter demnietur ex cognitis Distantia & angulo quem quisque subtendit.

antitatem materiae in Luna desistre respectu mantitatis materiae in Terra. Designet s Solem; AB c orbem magnum, in cujus circumseremtia commune centrum gravitatis Telluris Τ & Lunae L circumseriatur, sicut Lib. I. explicatum est. Sit A centrum istud noto Tempore Novilunii cujusdam; B idem illud centrum prope notum Τempus Quadraturae ex. gr. insequentis: Atque ex datis duo hus hisce Temporibus dabuntur sperΡrop. Xum. Lib. m.) Solis Loca expunctis A & B vila: commune enim illud Terrae & Lunae gravitatis centrum per Ρrop. LXm. Lib. I.) ita Orbem magnum peragrat, ut areae per radios ad Solem ductos abstim qnt temporibus 'roportionales. Observentur Loca Solis & Lunae e Tellure in t visa. Noli ergo sunt anguli Bis, Ast: sed prius innotuit AsB; ergo non latebit Ass. In triangulo igitur Bs i datis angulis BIs, as t & latere sΗ Orbis magni linea ex Sole ducta & positione data, in Τerrae Diametris ex Solis Theoria & Parallaxi cognita) innotestet & t a latus in iisdem notis mensuris: Sed ex Lunae Theoria nota est II Distantia Lunae a Terra; nota ergo est sper I. Dat.) ratio inter i l& ι Η, adeoque &inter ni, BI. Porro, ex Mechanicis notissimum est eandem esse rationem gravitatis Lunae versus longinquum Solem ad gravitatem Terrae versus eundem, hoc est per CoroLmProp. x II. Lib. I. Quantitatis materiae in Luna ad Quantitatem materiae in Terra, adique reine R i ad Et rectam; definita ergo est ratio Quantitatis materiar in Luna ad Quantitatem materiae in Terra. E. F. B b b 1 Gm-Diuitiam by Corale

395쪽

Temporum ad hanc Qbservationem instituendam alterum in So lis & Lunae Syzygia, alterum prope Quadraturam eligitur, ut angulus B si major fiat. Idem similiter & ex iisdem principiis colligitur ex diversa Semidiametro apparente Solis in Novilunio & Plenilunio: illa enim scarteris paribus) in Novilunio minor est, in Ρlenilunio

Inaequalitas praedicta in Motu Terrae, exinde orta quod non ipsa lius sed commune centrum gravitatis Terrae & Lunae in orbe magno seratur areasque ad Solem describat temporibus proportionales, sese etiam in Planetarum locis observandis ostendit. Est quippe menstrua haec Hrallaxis Martis Achronychii duplo, &Veneris Soli conjunctae & retrogradae triplo major quam S 1is, cum in isto casu ille duplo, haec triplo minus a Terra abstquam Ses;) in caeteris insensibilis sere. Similis quoque inaequalitas in Saturni Jovisque squos Satellites circumeunt) motibus obtinebit, praesertim cum omnes aut plerique Satellites ab una Primarii parte versantur: sed Ρrimarii isti respectu suorum Satellitum tam ingentes sunt, ut Inaequalitas ista fiat minus sensibilis.

Densitatis tame ad Densitatem Tetaris desinire. Prop. XLIx. Lib. m. universaliter demonstratum est, quod ratio Densitatis duorum corporum componatur ex directa ratione Quantitatis materiae in illis & inversa ratione Magnitudinis eorundem; hoc est in casu praesenti) quod Densitas Lunae est ad Densitatem Terrae in ratione composita ex ratione Quantitatis materiae in Luna ad Quantitatem materiae in Topa & ratione Magnitudinis Τerrae ad Magnitudinem Lunae: Sed per Propp. LIX & Lx. dantur binae rationes componentes ergo datur ratio ex iis composita, nempe Densitatis Lunae ad Densitatem Terrae. Q. E. F.

DEAEnire rationem Gratiratis acceleratricis versus Lunam in evus super cie ad Gravitatem acceleratricem versuS Terronis verricae hujuS.

Ex supra ostensis patet, in paribus distantiis a centris corporum utacunque i naequalium, modo extra illa. Gravitates acceleratrices esse ut Quantitates materiae in dictis corporibus; & in distantiis inaequalibus a centris corporum aequalium Gravitates acceleratrices esse inverse ut quadrata dictarum distantiarum Et igitur, licet neque distantiae neque ipsa corpora aequantur, ratio Gravitatum ain celeratricium versus illa componitur ex ratione directa i orum corporum versus quae gravia tendunt & ratione inversa quadratorum distantiarum ab illorum centris; hoc est in casu praesentis Gravitas Diuitiaco by Corale

396쪽

Gravitas acceleratrix verius Lunam in ejus superficie est ad Gravi. talem acceleratricem verius Terram in superficie hujus in ratione composita ex ratione Massie Lunae ad Mastam Terrae & ratione duplicata Semidiametri Terrae ad Semidiametrum Lunae, nam distantiae superficierum a centris sunt sphaerarum Semidiametri:)datur autem rationum componentium prior per 'op. Lx. & polimrior per Prop. LIx; & igitur non latebit ratio composita, nemperatio Gravitatis acceleratricis in superficie Lunae ad Gravitatem acceleratricem in superficie Terrae. Similibus Oeservationibus eademque ratiocinatione Satellitum Jovialium & Saturniorum Μasi e & Densitates respectu suorum Primariorum definientur: cumque horum Mallie & Densitates respectu harum qualitatum in Tellure Propp. XLv Iu & XLIX. Lib. m. definiantur; definitae habentur Massia, Densitas Gravitasque acceleratrix ad superficies manetarum Systemate Solari contentorum

De Figura Satellitum D Primariorum ex mutua

Gravitate πiunda. Licet montes vallesque Terrestres, & eminentiae cavitatesque Lunares suas evincunt illarum Umbrae pro diverso Solis situ in has projici visae) corporum horum rotunditatem non tollant, ut superius est dictum; quaedam tamen univeriales sunt a figura sphaerica deviationes non dissimulandae: ex. gr. illa in sphaeroidem prolatam,

quam corporibus quibusvis fluidis circa proprios axes rotatis competere ostensum est Prop. xx M. Lib. L Verum ob rotationis tarditatem in Globo Lunari, quippe quae non nisi Mense periodico absM-vitur, deviatio a figura sphaerica illinc orta insensibilis admodum erit, fi cum simili deviatione in Terra comparetur, ut ostendetur

Prop. insequCnte. Propter aliam rationem Luna figuram sphaeroidem oblongam in . duit, cujus axis productus per Terrae centrum transit. Cumque --jusce figurae insignes sint causae nec minores effectus, illam altius repetere aequum erit; praesertim cum eadem opera explicandumst Phaenomenon AEstsis Maris, quod inter ea quae in Tellure contingunt celebratissimum est originisque sui ostendemn Coelestis.

Problema hoc eodem modo solvitur quo Prop. LIII. Lib. m, ubi aliorum Planetarum figura determinatur: Habetur enim ratio inter Diametros Lunae & Terrae per Prop. LIx, item ratio Temporum revolutionis Lunae & Terrae circa proprios Axes per Ρrop. LVI

habetur igitur per Ρrop. xxo Lib. I.) ratio Vis centrifugae in YE

397쪽

quatore Lunae ad consimilem Vim in AEquatore Terrae: Sed datur sperΡrop. LII. Lib. III.) ratio inter Vim centrifugam in AEquatore Terrae& Gravitatem in Terrae superficie, & cx Ρrop. LXII. datur ratio Gravitatis in Terrae superficie ad Gravitatem in superficie Lunae;& igitur data erit ratio ex tribus hisce composita, nempe ratio Vis centrifugae in AEquatore Lunae ad Gravitatem versus Lunae centrum quae in ejus superficie obtinet, quae sin dicta Prop. LII. Lib. III.) ostensa est eadem cum ratione excessus Diametri Lunae secundum dus AEquatorem ad Lunae Axem. Ideoque sper 6. Dat.) dabitur ratio inter Lunae Axem & Qus Diametrum quamvis Axi normalem; hoc est, inter axes Ellipsis cujus rotatione circa axem minorem fit Sphaerois prolata Lunae similis. Ratio praedicta rationem aequalitatis adeo appropinquat, ut Lunae Figura sphaeroides prolata, hinc oriunda, parum admodum differat a sphaerica.

hic figuram h aeroidem oblongam fere, cujus axis productuου

per ranam transiret. Designet circulus centro Τ Tellurem, circulus centro L Lunam :ritet, quod si nulla esset actio Lunae nec alterius cujusvis extranei

corporis in Tellurem, hanc cum undique fluido operta sit spha, ricam esse, nisi quatenus ab hac deviat propter rationes Hop. xx Lib. I. indicatas, de qua deviatione hic non agitur. Uerum, quoniam Telluris partes singulae graves sunt in Lunam, & gravitas versus Lunam sicut versus corpus aliud quodvis) est reciproce ut quadratum distantiae ab illius centro; si sui in Prop. LX. Lib. L & Prop.I. Lib. 1v. fuse explicatum est) recta Lae exponat Gravitatem acceler,

tricem corporis in Τerrae cen- Gtro locati versus Lunam, si,

que sin fig. I.) E quaelibet Fluidi

marini particula, fi porro in recta LE eave producta) sumatur LX aequalis L T, &LF quae sit ad

L κ in duplicata ratione L Κ ad LE; exponet L F Gravitatem corporis ad E locati versus L,

quae sui vulgo notum) dividitur in Vires ut FG & GL &cum iis directionibus: Si autem 1 Ut illa qua corpus ad Epositum urgetur, quae est ut G L, auseratur Vis ut T L qua Urm centrum unaque integra Teblus Versius Lunam urgetur; relinquentur Vires ut FG & GΥ & cum directionibus ps & GT, quibus corpus ad E positum urgetur, ρο- ter Vim propriae Gravitatis qua A versus Terrae centrum tendit. In Disitired by Corale

398쪽

In fig. 2. reliquis manentibus sit c punctum Telluris cui Luna est in Zenith, & Α cuius Nadir Luna tenet, a & D puncta circumcirca sive potius circulus) quibus Luna est in Horizonte. Liquet quod punctum G maxime distat a T cum punctum B est aut in o aut in A ; in priori casu a migret in M, in posteriori in N. Cum vero

punctum E invenitur in circulo BD, punctum G coincidit fere cum

τ, nullaque in fluidi partibus in dicto circula BD veriantibus relinquitur Uis praeter illam Gravitatis propriae & alteram illam ut

FG cum directione FG; ipsa vero pG in hoc casu fit ΒΥ aut DT, puncto p cum x coincidente. Particulae igitur fluidi ad c & Α, cum praeter Gravitatem propriam versus centrum T urgeantur, illae quidem Vi ut M T cum directione ab M versus T. hoc est, a c versus M hae vero Vi ut N T cum directione ab N versus Τ, hoc est, ab A Versus M ;non erunt tam graves versus centrum T atque fi Vis a Luna orta abesset: Sed particulae ad c versus Lunam attrahuntur magis quam Terra integra quae in centro T locata intelligitur; & partiticulae ad A versus Lunam attrahuntur minus quam Τerra integra in T , & proinde post Grram quasi relicta similiter assiciuntur vaque si ad partes contrarias versus M traherentur: particulae vero in circulo BD, cujus incolis Luna Hori Zontem tenet, graviores sunt versus T; nam praeter Gravitatem propriam alia ut ΒΥ vel DT a Vi Lunae oriunda superadditur cum directione a u Vel D versus T. In locis inter Α vel c & B vel D intermediis particulae conditionibus utrisque praeditae sunt, quarum haec vel illa praevalet prout his vel illis sunt viciniores; nempe quo propiores sunt fluidi Terrestris partes punctis c & A eo minus graves sunt, actione nempe Lunaesse. Vi ut GT) Vim propriae Gravitatis versus Τ minuente, & quo propiores sunt punctis Η & D eo graviores sunt, eadem actione Lunari Gravitatem propriam in hoc casu augente per Vim ut FG. Cum vero Globus ARc D fluido satis profundo undique opertus ponatur, hoc est, cujus particulae aliae aliis facile cedunt, & motum

quaeque proprium libere peragit; patet fluidum ad A & c positum a fluido in B & D extrudendum, levius a graviore, uti per Hydrostaticae leges oportet. Exstabit igitur fluidum ad Α & e & prope illa sive attolletur&subsidebit in ancirculo & prope hunc, donec illius major

moles & altitudo ab hujus majore Gravitate compensatae aequilibrium essiciant formabiturque Tellus, fluido undique satis prosundo operta, in Figuram sphaeroidem oblongam quas, cujus axis est A crem quae producta per Lunam transit. Q. E. D.

Ob eandem rationem Fluidum Terrestre Figuram induet sphaeroidem fiere oblongam, cujus axis productus per Solem transit: Nam fi in praecedente ratiocinatione corpus L non Lunam sed Solem dinsignet, patet propositum. At sphaeroidis hujus axis non tantum excedit diametres illi normales, quam in illa quam Luna producit. Quoniam enim Fluidi elevatio ad c sub Luna L exinde provenit,

quod hoc gravius sit versus Lunam quam ipsa Tellus quae ad T consistero

399쪽

consistere censetur, quippe vicinius; ejus vero elevatio in puncto A exinde, quod Terra ad T gravior sit ad Lunam quam Fluidum ad A, utpote vicinior; adeo ut Fluidum ad c a Luna prolectatum sut pleri verbo utar Τellurem post se relinquat, Fluidum vero ad Ak Τerra quasi relinquatur: si hoc a Solis actione proveniat, ericius non erunt adeo sensibiles, quia Terrae Semidiameter T c vel Taevanescit sere respectu Distantiae immensae inter Terram & Solem, quae respectu Distantiae inter Terram & Lunam squae triginta Diametros Terrestres vix excedit) satis fit sensibilis; & ideo fluidi ad c gravitas insensibiliter major verius Solem quam ad T & ad Apositi insensibiliter quam ad T minor; unde Figura sphaeroides hinc facta parum supra ipsam sphaeram elevabitur ad vertices c & Α, parumque in circulo B D infra eandem deprimetur. Aliqua tamen erit haec Fluidi Terrestris elevatio in c & A depressioque in an ci culo, propter immensas immensi corporis Solaris etiam longissime

distantis Vi S.

PROPOSITIO LXV. Misis Fluxus O Refluxus sit ex Huidi Teitaris Globum ope

rientis Figuris sphaeroidlibus oblongis, quarum axes producti per Lunam ct Solem transeunt. Primus quod sciam Estos Maris veram hanc causam attigit P. Ne erus, qui illam pluribus explicat in Introductione ad P sicam Coelestim commentarus de Moribus Seue Martis Iraditam , ubi postquam cujusvis corporis Gravitatem in quodvis universaliter ostendit, sic scribit: Orbis mirtutis Iractoriae, quae est in Luna, pomrigitur usque ad Terras, O prolectat aquas sub rinam Torridam, P pe in occursum suum quacunque in verticem loci incidit, insensibiliter in maribis incluses, sens siliter tibi sunt lati iam a ei Oceani, qui que Paciosa reciprocationis liberras; & in inr. Gn. g. Io. sic: Ar aessuum maris cause Oidentur esse corpora Solis OLume trahentia aquas maris. Illam postea excepit & incrementis immensis ditatam suam jure secit summus Philosephus D. Ig

-ou, qui aquas Maris intumestere ostendit & sub Luna & loco huic opposito: Heplerus enim credebat quod ImpetuS praesento Luna factus gignis per absentiam Lunae, impetum alium; donec na rediens, fraena impetits μνω recipiat, modereturque, O una cum suo motu circumagat. Sphaeroides igitur haec figura, qua ultra sphaeram duorum montium instar & sub Luna & in loco huic opposito) exstat, una cum Luna squam sequitur) motu diurno circumacta, sive potius, secundum rei veritatem, Tellus in Orientem rotata subducens se hisce eminentiis aquarum, quae sub Luna motu proprio lente in Orientem lata immotae quasi consistunt, quam in suo itinere his intumescere facit totiesque detumescero spatio 2s horarum, quo Luna a cujusvis Loci Meridiano digressa ad

eundem redit.

Quoniam vero per Schol. Prop. praec.) Fluidum Terrestre tumet, etiam Diuitigio by Cooste

400쪽

etiam in Locis quibus Sol in ranith aut Nadirreperitur, licet multo minus quam ubi Luna similiter locatur; in Luminarium Conjumctione & oppositione conjungentur etiam praedicis aquarum embnentiar, fietque elevatio omnium maXima, maximaque etiam depressio, cum Luminaria Horizontem simul attingunt, quia aqua per utriusque Vim tunc elevatur, nunc deprimitur. In Lumina rium Quadraturis Sol attollit aquam ubi Luna deprimit, deprimit que ubi Luna attollit; & ex Virium differentia aquarum elevatio omnium minima oritur, minimaque etiam depressio. Inter Luminarium SyZygias & Quadraturas effectus producuntur inter pra, dictos intermedii, ut aequum est. Si Luna in AEquinoctiali circulo Versetur, aquarum eminentiae binae oppositae AEquatorem Terrestrem tenebunt, & utraque maximum illum Telluris circulum motu suo describens magis agitabitur, & proinde ad littora appellens altius elevabitur ad illa; praeterquam quod, AEquatoris Terrestris diametro majore existentequam recta quaevis alia per Terrae centrum traducta & utrinque ad ejus superficiem terminata, aqua per Luminarium Vires scaeteris paribus) in illo ad majorem altitudinem elevabitur quam alibi. Et igitur cum Luminaria duo, in AEquatore conjuncta aut opposita, Vires suas ad Mare in AEquatore Terrestri elevandum jungunt,

quod fit in Syzygiis AEquinoctio proximis, hoc est. Mense Martio& Septembri contingentibus; AE.stus tum producti erunt omnium maximi & agitatissimi, AEstusque, qui dictis Mensibus in Luminarium Quadraturis contingunt, erunt omnium minimi minimeque

agitati; effectus quippe differentiae Virium Lunae ab AEquatore maxime declinantis nempe quae Soli in AEquatore posito est in aspectu Quadrato, ac proinde in Solstitialibus Zodiaci punctis) &proinde AEstum minimum minimeque agitatum producentis, &Solis non declinantis i stumque adeo maximum maximeque agititatum causantis; cujus contrarium accidit circa Solstitia, cum 2Estus minimi in Luminarium Syzygiis contingunt minimi inquam illorum qui in Syzygiis contingunt) maximique eodem sensivi in

eorum Quadraturis.

Rursus, ZEstus scaeteris paribus) maximi sunt dum Luminaria sunt in Perigaeo, minimi dum in Apogaeo; cumque istud Lunae accidat quovis Lunationis tempore, Soli autem Hyeme tantum, hoc prioribus junctum efficit ut AEstus maximi in SyZygiis & m, nimi in proximis Quadraturis praecedani AEquinoctium vernum

S sequantur AEquinoctium autumnale. Hucusque 2Estuum proprietates consideravimus quatenus universum Glluris globum assiciunt: restat nunc ut eas consideremus

quae a diversarum habitationum Latitudine diversa procedunt. In quem finem reserat B Εκ Au A Gllurem, cujus centrum T, dili A& Η, hic borealis ille australis, E O AEquator, & huic paralleli duo Circuli cD, FG, quorum hic versus Boream fit, ille vertis Austrum.

Fluidum Glluri circumfusum ad praesentiam Lunae se disponat Cc c in