장음표시 사용
221쪽
Arguitor) nihil temere mutandum, ut illi faciunt , qui dicitor , addititον, reponunt. Sinsus enim optime constat , cum au inter . significet arguatur viνtus, d/tta Mur. Tota vero haec lex ita verbis communibus comis mode, atque usitatis exponetur reui co onam maru/νit in ta ieris, sive ipse , sive servi eius , equiva ia 6-m νε σι vistutem laudator et ipsique m rena , σ eius parent ιbus , σ quamdiu domi ρὸν novem dies teliscatum es cadaver, o cum σινιαν , te νonam illam imponi ius esto.
Sed jam disputationem nostra n de XII. tabul. Ieg. concludamus, pervenimus enim ad postremam in ordinae a nobis instituto r estque lex illa , quae spatium prae finit, quod inter aedes alienas, & bustum, rogumque debeat intercedere, a quod LX. pedum statuitur: ne rogo propius admo to, aedes vicinae volitante flamma conflagrent: neve ex vicinitate laetor cadaveris proximiotes insiliati Ex qua spatii amplitudine. arguitur, legem hanc pertinere ad aedes rusticas extra pomoerium: nam uro is angustia, & proximitas urbanorum aedificiorum hunc sensum satis exeludunt. Et quoniam lex privatis cavet, ni incendium ab eorum domibus arceat, atque foetorem I sequbtur, domino permittente aedium, fas esse propius rogum extruere: adeo ut nequeat postea prohibere dominus, ne alius mortuus eodem inferatur. Quo pertinent Pomponii verba in l. si ρνopius m da mista infer. , ubi Iuttimnmmodum intelligit Iurisconsultus spatium hoc LX. pedum a XII. tabul. leg. praescriptum; ut optime Antonius Augustinus interpretatur. Tandem proingrediuntur Decemviri ad muniendam auctoritate legis religionem sepulcrorum, quae satis ipso νεliris nomine ab usucapione eximebantur; cum non liceat res sacras , lancias, di Icligiosas usucapere, tamen nominatim de vestibulo sepulchri ea vere voluerunt , ne forum sive vestibulum sepulchri , tamquam a religiosa separatum)uiu caperetur : jubentes, ut ac cessio illa sepulchri ejusdem sepulchri jure frueretur , atque adjicientes , ne bustum usu capere liceret. Quod bustum cum Hottomamio interpretor locum, ubi cadaver fuerat exulium , siquidem alibi conditum futilet , quamvis locus ustionis proprie diceretur μ νιns. b Si enim bustum pro ipso sepulchra hic accipiemus. inutilem hanc reddemus legem. Si quidem sepulchra per se satis ipso religiosi jure Diucapionem excludebant, nec quidquam, nominatim nova lege caveri oportcbat. Cavet autem lex qui a bustum, sive locus ubi cadaver tantum suillet crematum , neque conseptum erat , neque religiosum: & interdum monumento conjungebatur , interdum vero conjungi prohibebatur, ut hae antiquae inscriptiones testantur: Huis me numente Urinam Gylitare non tuet. se En autem Ieges ipsas ex Cicerone quantum potuit restitutas.
Rogum bustum ste novum alienas aedes proprius m. pedes, si
dominus nolet , ne adjicito. Fori bustive aeterna auctoritas esto. Rogum) de his vel bis haec habet Servius in sagmentis. Appaνatus
discriimn hoc tuli cis obseivatur: . t. Bustive ) hac voce diximus hie significari loeum, ubi corpus erem insal cli, at non conditum et cujus interpretali unis non modo Horioin an
222쪽
num auctorem, sed & adseriptorem Popmam habemus de istoran. verbον vob: bustum , ubi ait :Iueardum bis rum appellatur lotur, in qua mortuus ινematus, nos etiam Ioput eus est, ut uetat Serviu3 in εllul AEaeis. XI. semius aqua servant busta; & Strabo ιιν. s, scribi I ας καπας idest bustum Augusti su D in eamn Maνιio, Cr ab eo diva um Mausoleum, in quo ei res candisa. His addo Donatum, qui busta , inquit, funt tota , in quibus iam erepora arsarunt. Quam sententiam etiam probat V ossius et V molog. qui ait: Quemadmodum ι 1um ossa ρotest aliquid , ωbi t.pulcrum non esset: ita era pago Hyut νωm, Bba uois est bustum. Atque
hactenus leges XII. tabul. explicasse sufficiat, Propositis autem XlI. tabulis, ius quidem patebat omnibus, at usus illius, & ratio, qua quisque suum persequeretur , a Populo ignorabatur . Quamobrem inventi sunt, qui leges redderent actuoias, instrumentaqnet iactandi juris ex arcana disciplina deprompta civibus nil nistrarent. Unde conitituti sunt a prudentibus certi exercendi jutis ritus, quorum solemni res, litis actiones vocabantur: certisque verborum eonceptionibus, sive sor. mulis cujusque contractus vis, aetusque omnes excipiebantur. Romani enim a primo rudes quidquid agerent certis verbis, atque tignis mentem exprimebant, quasi nihil foret legitimum , nisi a verborum , & signorum religione suisset obligiarium , nihilque ratum habebant , nisi quod suis esset ritibus expeditum. Hinc in sponsalibus sis eum annulum dabant, a nee annulis usae sunt foeminae, nisi quos virgines a sponsis acceperant. bὶ In contrahendis nuptiis aqua, σ.issis, quasi nota communis vitae adhibebatur ; eὶ quorum ignis marem significabat, aqua sceminam , quia vi, &humore fetus coalescit. igne autem, & aqua vitam constare vel sapientia praedicabat. Unde aqua, & ignis certum erat contracti matrimonii lignum, sine quibus nullae erant nuptiae, ut colligitur ex Scaevola, quia per ea vitae communio inducebatur. Uxori domum deductae, traditione clavium, dominium tradebatur: di inissae vero per divortium earumdem ademptione eripiebatur. Clavibus enim custodia rerum significabatur, quod institutum Numae Plutarchus adscripsit. Pro diibitio novi operis fiebat λ. lemni iactu lapilli. Filio vero emancipato colaphum infligebant. Iὶ Item & servo luanum iis o, quem etiam eircumagebant , ut poli diluissus ibber esset, quo respexit Petitu S. . .
Verterit hunc dominus, mome πω turbiais exie
F. 7Mea etiam eos attingebant, de tonsos pileo donabant, quae libertatis nota erat; unde rex die nomine regio prorsus indignus, cum sese profiteretur P. R. libertum , raso capite , atque pileatus obviam legatis procedebat. Uru pabant autem , sive usucapionem interrumpebant defringendo surculum arboris . h Vindicia , sive lites de fundo , instituebantur conserta manu per ludicram pugnae speciem , & simulata concertatio. ne festaeeas committebant, proelium imitantes, eaque dicebatur via maνibas Dua, de quo & supra. ιγ Cum testem aliquem facerent, imam aurem .lius digitis primoribus atterebant , quasi memoriae sede in , ut jam exin potuimus. κ In qualibet translatione dominii rerum earum , quae mancipi vocabantur, quarum proprietatem in nostro dominio habemus , adhibebant as , tr libνam , cujus lanx altera aere percutiebatur , quod etiam fiebat in teli amentis, quia per ea dominium transfertur r ι eademque solemnitas adhibebatur in adoptionibus , quia id adolei cens
Cic. Phil. 2. Am bros. epist. 63.
cip. noveI. 8. Cornut. in PersI. directis X. F. detest. manum. Pl. in militi
I. c. 43. Plaut. i, Pers. Hor. I r. lib. t. fat. I.
223쪽
LXXX. De Actibus Leeitimis, sive Actionibus Le
185 DE IURE NATURALI GENTI UΜ,
ctionibus, qui pluris lieeret, sive qui plus afferret, vilitum tollebat. a
Instituto haeredi testator ana istum tradebat. b Pignoris nota erat mantis compνegio, unde Iurisconsultus ait, pignu/ dictum a Pugno. c Hinc apparet piguus proprie ad tes mobiles Pertinere. Mandarum dabatur tradita manus Inde quasi manaia daria mandatum ἀ Item a mandalo manda, quas maianum do. d) s ipulaban in autem frangendo stipia , easque committendo, atque in speciem redintegrando sponsionem quique tuam agnosectat. Haereis ditas adibatur adρνιώ-sisae corporis haereditarii, & ρeri ursione vigi/oνum, ut saepe Cujacius notavit. FIaac autem populi Romani superstitionem prudentes ex usu suo esse duxerunt, atque ut omnia negotia privatorum ad se traherent , figulos actus , atque cogitaIiones contrahentium , & in foro disputantium, conceptis verbis, & praescriptis formulis devinxere, ita ut omnem populum ad suam ipsorum auctoritatem traduxerint. Nihil enim agere petereue licebat, nisi consultis Iurisprudentibus , apud quos manebae scientia sastorum, & nefastorum, sive dierum, quibus licebat fari, aut non in judicio, quoiu erat l/sa agora ia Manebat etiam apud eos rario exercendi judicii, ut ab iis solma judiciorum, sive actio ei flagitaretur, & dies. Quae autem certis verbis ad exercitium legum, Se juris ministerium compolita fuerunt, actiones linea appellabantur, de actua legitimi, quibus jus civile XII. Iabul. consigrinum, atque commissum evocabatur in forum, & ex. umbra in campum, atque in aciem educebatur : eaque tertia juris civilis porticinit. Erat videlicet in XII. tabulis mentio manus consertionis, & mancipa tionis , harum autem ritus , de formulae quemadmodum explicarentur exco. gitatae fuerunt a prudentibus, & in Pontificum conditae penetralibus. Pon. tifices enim non modo consequantibus temporibus de media Iurisprudentia suscipiebantur; sed initio Reipublicae auctores fueruat ilIius, atque custodes. Etenim interpretatio legum, unde Iurisprudentia manavit, e Pontificum Colis legio procedebat: u pote cum eorum unus operam daIet juri privato civibus suis interpretando; f; teliqui vero religionis praeessent, de caerim ni is sacrorum. Itaque ex eo Collegio, ubi arcana legum disciplina condebatur, civibus responsa dabantur, veluti ea Phoebi cortina . In iis igitur penetralibus adservabantur legis actiones, ερ χι mulae quas in librum digesserat Appius Claudius Caecus, quo libro arcana jutis civilis selemia contine batur. Hunc autem Appio subreptuni, ejus scriba Cn. Flavius libertino patre populo prodidit, de sacra Iurisprudentiae reseravit. t uo munere homo alioqui obscurus. adeptus est tribunatum Plebis, de senatoriam dignitatem, ch ad quam Iibertinorum filiis aditus numquam patuit ante Appium Clodium Censorem. iὶ Livius AEdilem Curulem factum tradita K eum antea seliba fuisset, & tabularius, & apparitor Censoris .. En hoc igitur Iutisprudelitiae sacrario profectae sunt actionis legis., veliatus Misimi, quos cum breviter inter solemnes ritus enumeraverimus nunc aliquando fusius expediemus. Eorum enim cognitio maxime aperit ea,
quae in operis progressu fele ollarent. Ac ne dissicultatibus iis involva. mut, quae latent in pluribus iuris locis , de in quibus vel doctissimi labuntur, quorum exemplum esse potest Hottor nnus; ι cavendum est, ne ieris a Ilionea, de actus tegitimos una eademque significatione ubique aecipi mur. Sane ι re atενε tum ad Magistratus pertinet, tum ad actores, de re. os , de lictores, de apparitores, de eos omnes,, quo Ilun Opera in iudiciisve sabatur; n sicut vel hum disic μιανι litigantium est de magii ratus. Quamo. bt . Iura actis latissime patet: etenim lagi saetiones dicuntur actiones omnes ,
quibus jus nostrum persequimur, actusque. tu , qui in jud;ciorum ordine
224쪽
IntervenJunt: quo sensu Pomponius a legis actiones appellavit titisimas actiones, quod Nottomannus injuria reprehendit. Item & astus tigitimi nomen latius patet b. in aliquibus iuris locis, porrigiturque ad actus omnes lege permissos, lege impetratos, lege probatos, quibus scilicet ixs civile tribuit auctoritatem 3 quo sensu accipitur in t. ρεπ. C. da Haratis. qui locus fraudi suit Hottomano. Sed eaedem istae appellationes, nempe legis actio. nes, & actus legitimi aliquando coangustantur , &'tantum eomplectunturritus illos solemniores, qui non modo proprias habent formulas, sine quibus nihil sere peragebatur; sed ex certae legis praestapto processerunt, &ex
ejus legis sententia, atque auctoritate solemniter in iure celebrabantur ei quibus proprium erat, primo ut in jure fierent, sive apud Macilitatum, deinde ut adjecta expresse conditione, aut die vitiarentur. Tertio ut semel fierent, & iterari nequirent. Quarto ut ne Per procuratorem expedirentur, quod jure antiquo commune erat omatum actionum, quibus in jure disceptabatur. Etenim neque intendere actionem per alium licebat, neque excipere ;quae severitas iuris sublata ex actionibus ceteris, mansit tantum in actibus legitimis, sue hisce solemni oribus, in quibus hae in re nullum discrimen est inter privatos, & Magistratus. Nam scuti privato non licet legitimos actus exercere per alium, veluti adoptionem, aut emancipationem , & simi lia rIta nec Magistratui licet lege agere per alium, sive harum actionum exercitium committere ei, cui mandavit iurisdictionem: se superiora vero omnia congruunt iis actibus, qui partim recensentur a Papiniano , partim innuuntur in aliis iurisconsultis ex quibus colligimus actuum legitimorum numerum, quem referemus. Perperam autem Hottona annus in l. a-tius tigit. 1. de regul. tu . interposuit negationem , ut commentum suum confirmaret de duplici actuum legitimorum genere , quorum allos dixit recipere diem, & conditionem , alios non . Ex quo errore dilapsus est ad innumeros , ut antestationem , & testimonii dictionem , &aili putatio. nem , & quidquid denique solemnius perageretur , ad actus legitimos retulerit. Quod absurdunt ut vitaret Criacius, & Florentinam sectionem retinuit , & actus legitimos ab aliis immodice auctos, intra orbem a Papiniano, & aliis Iurisconsultis definitum retraxit. Igitur Papinianua ex Florentina Iectione ita scripsit: dὶ Astiui legitimi, qui ν eipiunt diem, vel eo
dilaonem, veluri mancipatio, acceptilatio, hareditatis aditis, fervi eptio, datis tutoris, in totum υιtiantur per remporis , val conditionia adiectionem. Cur vi
tiamur adjecto tempore , vel conditione , s initio tradiderat actus legitimos suapte natura recipere temporis , & conditionis adjectionem λ Hottomannus, ut hanc orationis repugnantiam tolleret, ex Haloandro legit ractus logitι mi, quι non recipiunt, praeter quos alios actus legitimos constituit , qui diem conditionεm3 a recipiunt , quique, ut ipse putat, in hae Iurisconsulti enumeratione desiderantur. Hi ne mirum, quantum ex illius sententia actuum legitimorum numerus increbuerit: utpote cum positum a Iurisconsulto modum sustulerit. Cuia eius vero longe peritius nihil de Florentina lectione mutavit; sed priora tantum verba interpretatus congruam, di convenientem sibi sententiam extulit. Itaque se explicat , actus I.sitimi qui recipiunt diem, o cen monem , id est a Lius iaritimi , quibus couditio , σdies adiicitaν ; ut scilicet non suscipiatur ab actuum legitimorum natura conditio, & dies, sed adjiciantur ab homine r actus , inquit , letisimi ,
quorum e numero sunt emancipatis , acceptilatio , hareditatis adιrio , servi optio, datis turo is , visιantur in totum , si eis conditio, σ dira μενit adi
ua r neu viιiantur tamen, si eis tacite disr, σ conditio subsit. Atque hic estgeris
Proco . lib. nee mandante, V. darui. ct curat. Cuj. in I. actus
225쪽
r. f. in bonis.co Festus verbo
germanus hujus legis sensus longe simplicior, & expeditior. Hae oportuse perstringere breviter, ut actus lagitimas ab aliis actibus sismnibus disterianeremus, utque vim, Az naturam eorum clarius aperiremus: Haee sant igitur summa capita, ad quae legis actiones sive actus legitimi a Iurisconsultis nostris sparsim in variis Pandectarum locis expressis revocaatur. I. Manelpatio. II. Manumissio. . III. Emancipatio IV. Cessio in iure. V. Haereditatis aditio, & reputatio. VI. Servi optio.
VIII. Aeceptilatio. Exordiamur a Mancipatione , qui sons est omnium eivillum obligati num, deinde ad Adoptionem, & ad Testamenti factionem , quae sub mamcipatione comprehenduntur, itemque ad Emancipationem , di Manumisii nem, quae eodem revocantur, accedamus. Igitur, ut alibi diximus, ei res Rom. quaedam bona in suo dominio habebant , quaedam non i sed earum proprietas penes populum erat, usus tantum , possesso penes priva tosi unde Iurisconsultus pansones appellat agros, de quibus vectigal pendebatur populo, cujus erat & proprietas. Quae in pleno civium Rom. do. minio erant, caὶ rea appellabantur manciρε, quasi quod manu caperentur, sive in nostram potestatem deducerentur, cujusmodi erant res mobiles, &animalia, praeter ea, quae sun L serae na Iur s quorum dominium, ubi nostram custodiam effugerint, a nobis abscςdit, unde numquam perpetuon sta esse censentur, ideoque inter res mancipi non ponuntur. Ex immobilibus vero Italica praedia res mancipi dicebantur, quia jure optimo possidebantur a civibus Romanis, hoc est ad eos transibat simul eum possessio. ne, atque usu proprietas: ejusde inque generis erant iura praediorum iusticorum, ut itιν, auus, via. Praediorum Iero pro Viacialium proprietas , &dominium penes pup. remanebat , nec in Privatorum commercium perveniebat, nis posse Ilio, & usus. Propterea re/ nec mancipi dicebantur, quia eorum dominium nemini privato erat in manu, sed totum penes pop. cui vectigal pendebatur. Ex hoc juris discrimine rerum mancipi, & nec mancipi eli orta distinctio nominum . Rerum autem mancipi abalienatio versari tantum poterat inter cives Rom. , quibus erat communio juiis civilis , quibusque tantum competebant jura nexus , quae fuit ratio transferendi dominium jure Quiritium . Siquidem ante luilinianum , nuda traditione, dominium non transferebatur ἱ unde res tradita sine u/xu , diiscebatur esse in bonis accipientis , να dominio vero ejus , qui tradiderat .
b Est autem α.xαι, AElio Gallo testς , nomen gΡ eris, se quo exprimitur quidquid geritur per ars, di libram, & per simulatam venditionem. quae Diqiliaco by Corale
226쪽
quae ad omnem dominii translationem, atque ad obligationes omnes , &etiam ad donationes adhibebantur. a) Accito enim libri pende, & quin- . Tertul .lib.
que testibus, venditor sive mancipio tradens fingebatur accipere ab em-2. advirs Maνα plore pecuniam, quam eIprimebant parvo aere, quod raudusetiliam appel- Cie. in topie. C Iabatur a pastio, sive arat unde in vςteribus mancupiis adscribi solebat pamiae. eod.
dus klo libram sino. b Eoque arte emptor, sive qui mancipio accipe- bὶ Varro lib. ret, libram tangebat, quod ubi venditor, sive qui rem mancipio trade- 2. δε ling. iat. ret, Me episset quasi pretium, dominium tranbserebatur in emptorem, per eamque simulationem sive imaginariam venditionem, inter veteres iure cis vili contraetus inibantur: unde Horatius: si ρωνium Ur quod quis libra mercatur, σ are . simili ratione , n xi quoque dicebantur ii, qui ob as alienum sese ered, roribus dabant in servitutem : nour igitur est maneipatio, sive venditio rerum mancipi , R translatio dominii per aes , & libram. Porro tribus
tantum modis dominium rerum mancipii de uno migrare in alterum poterat e mantipatione, in iure refouo , usucapiona. Res vero non mancipii tam tum transserebantur cessione in. iura, de qua infra , quia proprietas earum
numquam abscedebat a pop. Rom. sed usus tantum illius in privatos, &possessio transbat 3 Hinc apud Ciceronem ιγ locus ille perelegans: cuius c t. 7. WJam
quando pνoprium te esse scribra mancapto , O' nea , meum nutom Q. , ' fra Ilo, rantemptus sum. Lucretius peritissime: Ritaque mancapio nulli datur, emnibus Uu verba certa, de solemnia mancipationis haec erant :
Hunc ego hominem ex jure Quiritium meum esse ajo, tiaque mihi emptus esto, hoc aere aeneaque libra o
uuae verba pronunciabantur ab emptore , qui maneu pio accipiebar. ἐγ cI Boet.in o. Alia ratio mutandi dominii suit Geso in auro , quae communis erat re Cic. bus manet pii , & nee mancipii . co Rev igitur nec maneipii tantum per LXXXII. celsionem in jure transferebantur, si e sicnt immobilia vero per nudam tra- De Cessione ditionem, veluti fetae bestiae, leones, ursi, & similia, quorum sicuti non in iure. Ietinemus, ita nee transferimus dominium, sed tantum possessionem: ete- eὶ Ulp.rim . nim fuga sese recipere possunt in libertatem. Porro in cessione tres inter. q. in juro cessio. veniebant: dominus qui cedebat, is cui cedebatur, & Praetor qui addi.cebat, vel Praeses provincia et apud quos is, cui cedebatur, rem tenens, ita vindicabat τHanc ego rem ex jure Quiritum meam esse aio.
Postea Plaetor, conversus ad cedentem, interrogabat, an contra v Indi. earet , & sese opponeret qui si taceret, aut sese oppositur uin negaret . Praetor vindieanti rem adie/bam, quem actum inter legis actiones, di actus
legitimos Boetius loeavit. Nunc redeamus ad M/ncipationem. Ali nis,la. CIO. quando quis non mancipabat, sive non alienabat rem, ut in perpetuum B is ι Τ' vellet ejus ab sese abdicare dominium, sed eo animo , ut rem ad tempus mus , 'si Fibee
ad se revocaret, forte quia juvaret non ea , ac dominium alienum prae L 2. Stimh.e.23, tendere rei suae, ut eam vel a vi eriperet, vel ab insidiis, vel a frequentibus eorum temporum proscriptionibus. Ideo amico alicui probatae fidei, simulata venditione, aut donatione per aes, & libram ex compacto trad bat, ut post cerium tempus eamdem rem emptor venditori remanciparet, sive iterum venderet: eaque mancipatio dicebatur fiducia, quia ea conditi ne mane ipabatur, ut aliquo post tempore per venditorem ab emptore reci-Peretur, cujus contra tua haec erat formula:
227쪽
1ρo DE JURE NATURALI GENTI UΜ,
Eesthei 'Πς propter te fidemque tuam captus fraudatusque sim .
patione. Ac si quis suo tempore fidem suam non liberaret, dabatur in eum Iudicium, in quo de stacta fide quaerebatur per hanc formulam:
Ut inter bonos bene agier oportet, & sine fraudatione.
Ad hoc autem fiduciariae mancipationis genus refertur, Emane ipatio filitissam. per aes, Ze libram. Siquidem ea fiducia pater naturalis filium vende. 3 Pδui sent i, bat, adlubito libri pende, & quinque testibus, ut post tres imaginarias vena a Cλ di: iones eodem, vel sequentibus diebus factas, filius manumissus libertatem 'μ nancisceretur: a de quo supra ia Etenim, ut retulimus, nonnisi post tres manet pationes, & tres manumissiones patria potestate filius eximebatur , γαι ι ei ut pro extrane baberetur. Nam post secundam manumissionem filius prae-Cuj. e. dia i s tus rumpebλt Patris testamentum, quia in ejus potestatem reversus suis c. iij. 43. ' ' us haeres agnoscebatur. b Emancipatus vero post tertiam manumissio. dii 4 ff. d. a nem, serVorum more, cirrumduc/batur, quasi ei libera daretur facultas abe. Op. Paul.sani. a. undi, quo vellet, & colubo percutieb1tur. e Fiebat autem emancipatio sit. 26. Iust. n.-L ante Magistratam, ut ceteri actus legitimi, d nec diem, aut conditiost. nem recipiebat, hoc est nemo poterat ad diem, & sub conditione manu-μὶ Caius 34- mitti, ν neque eam repetere fas erat. stitui. e. 6 .actus Species mancipationis etiam erat Adoptio, ur pote alienatio Iroprii filuit is de rex.jur. Ei, eiusque in alienam potestatem, atque familiam translatio; unde &iyLXXX l via is actus legitimus, ut perspicue docetur in pluribus juris locis. Quae-Dς Adoptio mobrem inter prat sentes fiebat, sta & apud Magistrarum, by neque ite-nς' . tari licebat, 3 neque tempus, ad conditionem reeipiebat, Κ &nexu, . δὲ j ω' sive por κε, & libram expediebatur: nam adoptio, quae testamento fier με f bat, in actuum legitimorum numero non ponitur. Igitur vel filiussam. .., 'se adoptabatur, vel homo sui iuris, quod genus adoptionis dicitur adrogatior 23 .is. . uxa suturu filius interrogabatur auἱiar na est, sue consentiret, ut in ea Tiis sutis ἰς l. f. .ri s v g x v με neci l . ρε sarrm haberet vii in Νιor vel, ut alii cum Gebd. ad ιρ . lio putant, quod populus rogaretur 3 idque commune erat aliis negotiis ,
a. f. Mae cum populo gerebantur. Cum autem filium iam. pater in adoptionem de ado.Geu.l. s. daret, eum adoptanti mancipabat, ιὶ sive imaginaria venditione tradebat reap. iq. isque filius statim ab adoptivo manumittebatur, venditione tradebat: isque i, L adoptara filius statim ab adoptivo manumittebatur, ae manumissus recidebat in pa-37. 1 eod. trix naturalis potestatem, a quo denuo patri adoptivo, simulata venditio- Κὶ t. quasitum ne , mancipabatur; adoptivus illum rursus manumittebat, isque manumissus 34 f. eod. relabebatur iterum in potestatem patris naturalis , a quo tertio mancipa- 0Cλius Insiit. diis, & adoptivo traditus filius,. in adoptantis potestate in , familiam , & Ω-ν ς I. Uly. c. 8.ι. cra transibat . Sacra enim erat, ut diximus , perpetuo infixa familiis , ea
' u que pecuniam , & haereditatem sequebantur. in Itaque trinis mancipatio- ,ri nibus naturalis patris , & binis manumissionibus adoptivi , potestas , Mὰ ti piWμ permutabatur. Qui vero in locum nepotis adoptaret ut unica venis '' et' ditione , Λ sive emancipatione adoptivi familiam jure antiquo nancisce sn I kl .c. . batur. Item foeminarum absolvebatur, uniea mancipatione. a adit Adrogatio vero erat longe majoris operis ; tractabatur enim tamquam os Culie ;, publica populi causa , utpote cum liberum civis Rom. caput , & exorinenar, C A. ado . dium futurae familiae in alienam potestatem , alienamque familiam tradu- LXXX v. ceretur . Cui consilio fraus aliquando suberat . vel lucri cupiditate, vel De Aetoli- honorum assequendorum gratia , quando scilicet per adrogationem plebetia ae , je , adique patriciae familiae permutabantur . quo patricius Tribunatum plebis, Di ilige
228쪽
bis, qui solus plebeiis patebat, consequeretur. ca Ideo tes ad populi iu- o Cis ineran
dicium deducebatur comitiis curiatis, aceet sitis Pontificibus, qui cognost. ε ' 'rent de iis, quae ad eorum collegium pertinebant, ut ex his Ciceronis veris bis: Quid asi, inquit, Pontificis , ius adoptionis c quo sub nomine etiam Αὐrogatio venit, & de adrogatione loquitur nempa at his adopera , qui nequa
re pares , haber ωxονem , fuscepto oriam libarasr exboeda te igitur patre flιum. Mid Iacνa Clodia remiι, cur interatine , quod in re est λ qua omnis notio Pomiis fletim eum adoptaret esse debuit. Praeterea adhibebantur Pontifices propter religionem jurisjurandi, quo adoptio, sue adrogatio ab omni calumnia, &fraude pura praestabatur. Deinde interrogabatur adrogator: an eum filium habere vellet Item di filius an auctor fieret, sue an vellet in alienam familiam e propria migrare, quibus adsentientibus tum rogabatur populus his ver
Consuetudinem hane adrogandi jussu populi, ad Antonini tempora tenuisse colligitur ex Ulpiano, ιγ auctore tamen Principe, qui eum sibi ls fragit. ν. . Pontificis Maximi jus & nomen adjunxisset, ejusdem quoque Pontificis munus in hac solemnitate praestabat ; quod ius ereptum populo iam es se temporibus Diocletiani, ex illius verbis apparet. ι Hodie hu- HI. 2. C. Gjusmodi solemnitates prorsus e foro cesserunt: nam adoptio ante Magistra- ope. tum fit per acta Publica, & adrogatio per principis rescriptum. db Un- cia ι. ult. eod.
de etiam foeminae, nempe matre stam. possunt adrogari, Ruod antea non licebat: quia ob sexus verecundiam non dabatur forininis facultas comistiorum . Ad mancipationem etiam redigitur testamenti factio illa, eὶ Hiis Vin. quae ρεν ω, σ ibram celebrabatur, nam tam testamenti, quae fiebant a IV t. ι. a. c. IO. militibus in castris, solemnitate, sed sola nuneupatione coram 9 δ commilitonibus pugnaturis, quae propterea in pistinctis facta dieebam i in Ulpi n. in rur, crin quia ἔνος-aa vocabatur classis ad bellum parata 1 sh de alia I 'g r t. o. Inmquae fiebant cataris, sive vocatis eoisitos, quae ob eam causam bis in anno cogebantur, ut coram omni populo pro collegio Pontificum suum qui μ' que testamentum conderet . ci Haec inquam genera vetustissima icti 'p ssu, mentorum jamdiu obsoleverant. Igitur eorum loco fuit a Iurisconsulti -d, Missis. inventa mancipatio iamiliae, sive haeredis institutio per aes , di librδm , si) Th-ophil.
ita ut etiam ultimae hominum voluntates ad verum nexum redigerem iriis. Cic. a.d tui . Α Praetore vero inducta fuit ea testamenti factio, quam adhuc re' oratore. tinemus a Iustiniano cautius, atque solemnius constitutam, & exeultam: Cujus cognitio satis eli ex communibus juris libris evulgata. Quam hiem in mancipatione familiae consistemus. Itaque ad hoc restamentum 1 Iemni more manc pationum adhibebantur quinque testes cives Romani pu- heres, cum quibus testamenti iactio esset, di tibii pens, exclusis a temsium, & libripendis munere iis, qui ellent in potestate testatoris, & f miliae emptoris. Coram testibus veto , di libripende testator smulabat sese vendere iamiliam , b, e haereditatem alteri, qui aderat , em te famιlia dicebatur, quique avia eanta, hoc en pro pretii simbolo exi-
suum ae a tiabat veuditori, atque illius ad sese familiam, pecuniam, di lacra
229쪽
& saera traducebat. Duo autem simul ca in hac ialemnitate juniebantur, mancipatio scilicet, & nuneupatio testamen ii, quae fiebat his verbis itiae .li hi, ea bislιι, eorime se θι a muta ita ον, εta ter , ita e stor, itaque vis Quiri/es r.gi nιum paphibitote. Quiritium enim appellatio respicit quinque testes. , Cum igitur hae e nuncupatio necessaria fu isset, ideo qui voce careret, ut mutus hujuscemodi testamenti factione interdicebatur, & iurisdus item; quia verba, quibus familiae emptor venditoris orationem exi piebat, exaudire non poterat. ε Emptor Porro nomen tantum ferebat hae. tedis: su) nam bona perveniebant ad alium, oe quo inter emptorem familiae, ac testatorem convenerat. Qui mos Romanorum Plutarcho vide. tur absurdus. o Exemplo sit Domitius, qui in testamento Augusti lambliae se praestitit emptorem, nihilque de i reditate coepit i cum ne sextula quidem suerit adspersus. γ)Nune veniamus ad manumissionem, inter actus legitimos a Iurisconsul. tis relatam, iisdemque conditionibus obnoxiam, quibus aliae legis actiones. t Hujus autem duo sunt genera pro duobus generibus libertatis; altera enim latina dicebatur, altera iusta tibινρar. Λ latina libertus beneficio elaistus, atque animo tumefactus, a domino ad pristinam servitutem revocari poterat: vel si melius usque de domino mereretur, majori praemio assiciebatur, accepta pleniori libertate, quae adimi amplius nequibat . Latina eis nim non erat integra libertas, nec soluta prorsus nexu servitutis; sed instituta fuit, ut ejus animus quodammodo probaretur, an dignus esset, qui ad integram libertatem perveniret, de quo & lib. 4. fusius . Cum autem latina libertas daretur vel inter amicos, vel per epistolam , vel servo adhibito ad convivia solemnia, quae de more inter cognatos, & a fines componendis iurgiis agitabantur; justa vero libertas ex M. Tuli. distributione, b) vel testamento concederetur, vel censu, sive professione servilium, sa- cultatum, & impositione nominis Romani per dominum apud Censores, vel denique vindicta; postremam hane dandae libertatis rationem inter actus le- .gitimos in libris juris descriptam invenimus: ca) cum hae tantum ante Magrustratum ederetur. Fiebat enim in iure apud Praetorem, X vel Consulem Romae: in provinciis vero apud Praendem, vel Proconsulem: coram quibus dominus prehenso servi capite, vel alia corporis parte verba haec solemnia pronuntiabat. ιγ Hunc bominem liberum ego volat eumque postea impacto talapia erreismagebat, im ut libertatem, ab eundi quo vellet ei datam, indicaret. Praetor autem , audita justa manumissionis causa ,sivertitulo quo adducto in hoc manumissionis genere opus erat, a 3 impositaque illius capiti mita , quam vindictam appellabant , domini verba solemni hac ex ipiebat formula: Aio te tibeνtim ossa aura Qui, risitim. Servus .vero libertatem adeptus, εὶ abraso capite, statim capiebat pileum. Nulla tamen manumissio, ni fallor, tribum, sive suffragii jus tribuebat: id enim olim a populo, postea tantum a Plinei pe concedebatur rpoterat enim sne suffragio adipisci civitatem. ρὶ Ex quo intelligitur Scae. volae loeus de patrono, qui per haeredem tribum liberto emendam jusserar. εὶ Quae vero manumissio censu fiebat, exolevit, ejusque locum oceu pavit manumissio in Ecclusa. Quamobrem Maesia vocem loco nominis eans a Triboniano subjectam fui lIa in scriptis Cati arbitrantur eruditi. Offert se nunc aditio haereditatis , quae aliquando cum eratione fiebat, aliquando sine περ ne, prout fuisset haeres, in testamento scriptus equandoquidem , vel cum cretione scribebatur haeres, vel sine cretione .
Est autem eruia judicium limedis , α deliberatio , adire vellet nee ne ,
230쪽
ductumque verbum est a tepuendo, sive inspiciendo, quia haereditatem adi turus in rem praesentem solenni ritu veniebat inspecturus hereditatem , atque deliberaturus, an e te sua esset illam adite: terna enim , non ut Varro a troa natum puto, sed ut Scaliger ca suspicatur a xρ'γω I unde cum gonjectan. dies ab ipso testatore ad decernendum haeredi dabatur, tum dicebatur eum in Ua tr. de lime, iam institutus haeres hac verborum formula. b tat. l. .p. 63. Titim baras esto, tersitoque in diebur tentum proramis , qui , Ictipis , ρι. b Ulpii 2. rerisque: nisi ita eνευενis, exhares ego. Is 3.ι. I.orit Uar. Multum autem intererat eum cretione quis suisset haeres institutus, an sing t t. c. non: etenim cum cretione institutus, fiebat haeres cernendo, sive haeredi Astic est 4 . 3.tatem adeundo solemniter i institutus vero sine cretione fiebat haeres , gerendo te pro r. veluti res haereditarias distrahendo, aliaque agendo , quae sine hae te dis nomIne fieri ne i a 't. Item institutus sine cretione, statim ut constituisset haereditate se abstinere, iure adeundἰ lxcidebat: at ii si tutus cum cretione, quocumque modo animum suum prodidisset, aecusare se ostendisset, non tamen arcebatur haereditate, nisi post dies a test aiatore prastitutos, ae per eos totos dies locus erat poenitentiae, licebatque diiseta revocare. Porro cretio duple X erat, vulga D scilicet, & eontinua r vulgaris erat eum jubebatur quis adire eertis diebus, quibus posset, & seiret ;υnde adjiciebantur ea verba i quibus scieris, oterasque, ne scilicet tempus ignoranti curreret, aut impedito e atque ut esset tempus utile , non conti. se Varro I. s. Duum: cretio vero continua erat illa, cui adjecta non erant memorata veris deling. lat. ha: nam si haec deessent, currebat tempus etiam ignoranti, & impedito, ut cD Cuj c. Q. Post certorum dierum lapsum adeundi facultas omnino praecluderetur. Ita- γ- 34 'ue in aditione vulgari dicebatur: Titius haνes esto, cernitoris in dιιbus G. ς I, : . rex imo, qxibus scieris, poteνisque. penulis .d. lib. in
In continua vero simpliciter sine adjectione ulla t ι
Fiebatque eretici solemniter testibus praesentibus, & digitorum per--Cuue. eussione, cd verbi, ita concepxi obf7 e 4.
Ckm m, Mavius haradom instituerit, eam h/reditatem n .e, ce'πε ue. ι 4. C. de Ideo Areadius, & Honorius, & TheodosiuS L . C. de i e. de lib. aiunt a rQ. Hi abulam. sibi visum Q. f. pnissam solemnitatam cretionum ampurare. Cum igitur an- hared.lsuias ibid.tea haeredes plerumque eum cretione instituerentur , quique haereditatem Cuiae. ad I acius cerneret, simul adiret; inde natum est, ut cratis, & aditio a probatis au in Ietusso reg. ur. Eioribus promiscue aeciperentur, ac per cretionem quaelibet haereditatis a- P. Fab.semes. l. a.ditio exprimeretur, μνη-e dicerent pro adirer quamvis haereditas non so. e. 3.
Ium cernendo adiretur; sed & pro haerede gerendo; cum quis sine cretio. . hὶ ι eum Di, ne instituebatur. Adινο enim haerediatem, est proprie suscipere , & quasi Ohorei 34. . Madiιum in eam ferre; εὶ Crenora vero est decernενe se haeredem esse velle . in harad. t. D Ceterum sicut aditionem, ita & repudiationem haereditatis ex contra ctui legit. J reg. xiorum natura in actis legitimis ponimus, eademque haec solemnibus verbis solemniter explicabatur, r & iisdem eonditionibus suberat, quibus adi- . V , ci tio , quam nullum diem, & conditionem recepisse chi patet ex pluribus ju I ής ris locis, ut nee iterari potuisset: neque alteri mandati licuisset. x γ ι , ε . Itaque per proeulatorem haereditas adibatur inutiliter, ut docet Paullus I ME , . ψώ-My. ι sive legamus ρὸν sumatorem, ut in Pandectis Flore Diinis, sive ste pro μ' d. , P Mur.C. .
ναεν- , ut in aliis. eodicibus rectiuS . Etenim neque per procuratorem , ne- δε adisque per tutorem, aut euratorem recte aditur, quamvis adeatur a pupillo, qui .hasia.
tutore auctore: si quidem non tutor, sed ipse pupillus adeundo adquirit . t in l . . disp. Fallitur enim Duatenus. cm in qui aliter docet, putatque Per Procur torem anmwrs.c. 27.