장음표시 사용
341쪽
sarentur, neve eoniuges paterent livoribus extraneorum, qui ad aere sandum , non studio alienae pudicitiae, sed vulnere saepius acceptae a muliere res pulsae adducuntur; eripuit Constantinus extraneis alieni toti aecusandi faetilatatem, eamque restrinxit ad eos, quos verus dolor urget commaculatae fa miliae, nempe praeter maritum , di Parrem ad necessarios, Az propinquos , uti fratrem, patruum, & avunculum: quibus etiam per Constantinum lieet, ab . l. quamlii accusatione reeedendo, delatum crimen aboleret sa) nam neque lese Iulia 1o. C. ι . extraneis accusandi sacultas sine modo ullo dabatur; sed artitorem hibebant non enim eis licebat accusare mulierem alienam, nisi prius vitum etiam te. b I. eo anti nocinii eompertum postularent.' b Scilicet visum fuit verecundius agen x..1 ad I. Iul. de dum eum coniuge de uxore sua bene cogitante, nec per extraneum uxoris adult. si dem ei suspectam reddendam, neque alieno livore conjugalem pudorem publieae infamiae subjiciendum. Quoniam vero ea ratione Constantinus ab accusando adulterio areet extraneos, quia indignum videtur concordes nuptias extraneorum audacia perturbare; colligit Cujacius secto divortio veta ra txtraneorum jura resurgere, quia nullae jam consistunt nuptiae, quas vexare sit nefas; ae solum permanet crimen, quod utile sit reipublieae vindiea. C. ti. se Mitius etiam a constitutione cum marito agitur, dum accusat jure H mariti; tum enim non emitur inscribere in crimen: ideoque si aceu sationem Gothos .Hε t. is non probet, calumniae judicium non subibit: u de vel ex sola suscipione adbδ aecusandum ei descendere licebit; secus vero si iure accuset extranei; quam lcgis benignitatem ortam ex miseratione m ritalis doloris, minime ad patrem extenderim cui minor injuria offensionem parit minorem: ideo cogetur in- d I. io I. d. selibere in crimen, ut si salsum detulisse ar uatur, calumniae damnetur. QEt quoniam erimina hae parietibus concluduntur, tenebrisque teguntur, ut probari nequeant, nisi per servos, de familiares efferantur, utpote sceleris eonscios, de non raro a'jutores; ideo lex quaestioni, tormentisque subiecit '. . . servos, de ancillas tum uxoris, tum patris ejus, tum etiam viri simul viven-
φὶ tium. Et ne dat s libertatibus iudicio subducantur, vetuit lex mulierem, vel si .. cui ipsius haeredes per sexagin a dies a matrimonio dissoluto eos manumittere iadii.c ba i vero cognitio criminis diutius trabatur, manumissones etiam protra. l. dirostiae, st. atii bendas censuit Ulpianus, re criminis probationes iudici eripianturi rei Adia , . . b. mitur autem testimonii dictio tum scem in f, tum maribus crimine adulterii e)U 1,insa. damnatis. t in Ae Senatusconsulto fuit constitutum ut Plator quoque in hoe menti iudicio , si fuerit conscius testimonium edere debeat. h) Figuram quoque δὲ isI. ex ε.sIde divortii faciendi haec eadem lex descripsit. Etenim ut adspectu testium pu- usibus i. i4. scio dor conjugibus oriunderetur, minusque frequenter matrimonia distrahet en- . eod. tur, justit, uti deinceps divortia cora in VII. testibus ei vibus Romanis pube- b l. et t. f. G tibus fierent, libertis exesus s. ιγ Hanc ad legem Iurisconsulti revocant ea. is p/rag. t. Bris. put illud legis: Iuliae, quae da fundo dotali appellatur, qua Italici landi alie-aή kaης leg. cap. de uitio in dotem dati prohibetur. de quo scripsimus etiam supra ad leaem Iu- . tiam, de Papiam, ad quam a J.cobo Gos Osredo resertur, nisi idem in utris que legibus comprehensum fuerit. Quod ad provinciales etiam fundos pn-ves V ν cr stea suit a iustiniano porrectum res Ic) nam & distrin. 'rerum mancipi, 'it m II non mancipi , ouo Italicae res a provincialibus distinguebantur, idem impe- . . . , - rator etiam sui tulit : ideoque recte ad provinciales sundos, qui jam nihil fix, is , I h. s. statici differunt, legis Iuliae caput extenditur ; addiditque insuper o DdM. Biae. Iustinui m s ut ne contentiente quidem uaore , posset eum sundum Lisisti tradium Vir cum lex Julia obliga ionem quidem sundi dotalis etiamnis. EI. ad i. t. de υ ο ς consentienoetve ui siet , non Vero eodem consentiente alienatio
342쪽
de qM In re eavit eis propria natura, non opus fuerat eautione eivili. c. Punito im adulterio ad stupri coercitionem transeamus I ae primo meis minerimus, quod initio proposuimus, omnium libidinum genera in hoe vocabulum convenirer stuprumque generaliter pertinere ad virginem, viduam honestam, Be pueros liberosi a quibus multo ante legem Iuliam hominestum Athenis, cum Romae, severis legibus absterrebantur. Quae orania complectitur Comicus in Curculione his versibus:
Dumne ριν fundum δε tum facias semiram, Dum D abstineas nupta, vidua virlius, Iavanetitas er pueν it libaris, ama qued lubet.
Climina igitur hare universa comprehenduntur lege Iulia da aduhενύι , σβυ, . Uerum propter distinctionem criminis, nomen stupri strictius , fleliae proptia in s gnificatione accipitur, de peculiare est de virginitate puellae. Quacumque autem ratione vir foeminam tentaverit seu vi, seu dolo, seu blanditiis, seu muneribus, in poenam labitur r foemina vero tantum , s sponte, vel provocaverit virum, vel cesserit: nam vi eompressa nec poenam incurrit, nec amittit pudorem. b Nec severitatem legis effugiunt , qui consilium, opem, aut domum ad hujaimodi fiagitium Praebuerunt, aut luerum ea causa fecerunt. se Etenim stupratorum , aut sponte stuprata. rum honestiores quidem media parte bono tum publicata mulctantur; humiliore1 veri, relegati corpore coet centur, sive, ut Hottomannus c43 interpretatur, & Vinnius, verberibus eaedunturi humiliores enim servos intelli. gimus, de infames. e Lex Attica stupratorem , vel ad dueendam puellam, vel ad dotandam cogebatb; Mosaica simul ad dotandam , & ducendam. fὶ Exacerbatur vero crimen: vindicesque I aenae saeviunt asperius in suasores , adjutoresque stagitii et exemplo' legum Atticarum, quibus in hoc genere climinum fraus gravius, quam vIolentia puniebantur i vis enim alibidine , quae ratione caret erumpit, fraus vero nectitur a malitia , quae
vitium et I corruptae rationis : eoque perniciosius , quod cautius nocet ,
atque arte majori . Quamobrem capi re plectuntur quicum qua honestas mulieres, aut virgines donis , illecebris i aut dolis ab honestate ad iuris p tudinem abducunt . t Ac periecto stagitio eapite mulctantur; imperfecto vero deportantur in insulas: corruptique comites sumnio supplieio assciuntur. Quia, uti diximus, lex Iulia libidinum omnia genera coercuit, eum Iis,& incestum comprehenditi ac post Augustum alii Pilaeipes singula huius modi erimina eamdem ad legem attexuerunt; ut quidquid novi de his emergeret, ad legem Iuliam referretur. Quamobrem Iurisconsulti cum hujus legis expositione suas do inrastu disputationes conjunxerunt. hi Hujus autem interdictio criminis oritur a communibus hominum moribus, sue, ut optime Cujacius exponit ci) a iura ua/-ati , quod in mores hominum manavit universorum t efferatos enim, quorum ratio, in qua hominis natura versatur , elanguescit, vix hominum loco ducimus i qui si consopitam vitiis rationem exustitarent , cum caeteris mortalibus in eamdem honestatis legem procul dubio convenirent . Quamobrem servi , qui eum ei ves non snt , juris civilis minime participant I tamen prohibentur contrahere nuptias inter patrem , de filiam , quia id vetatur jure naturali ,
quo tenentur omnes. Kὶ Ideo Paullus ait: in cena νMandra matrimoniunaturati ius, o padoram ossa inspiciendum: contra pudostam a Mem os, fliam ωαρνem ducere. Pugnat enim conjugalis amoris familiaritas, cum venera
343쪽
uti inaque possit existere , nisi absurda prorsus , di mons rosa eoniunctio :Quamobrem jure damnatae iunt hae conjunctiones, quamvis Periis essent usi. tata: ἰ quia si non moribus Perlatum, at universae naturae hominum adversaniatur. a Praeterea quid iniquius, quam conjugales amores, qui nuptiis extraneorum serpere polIunt latius, & profundere ulterius benevolentiam, atque mutuam caritatem contrahere intra suam cujusque domum, ut duplex amor conjugalis, paternuique limul in iisdem personis perpetuo vertatur λ bὶ ut optime Philo, & post eum Chrysostomus ratiocinatur. Hi ne natura ipsa nobis harum nuptiarum horrorem ingeneravit. Quamobrem hisce conjunctionibus notandis leve Iurisconsultis visum fuit nomen inefas r ideoque atrocius exeogitavere vocabulum, easque nefa ιa3 appellarunt: ut hoc vocabulorum discrimine prohibitio natuνaιιι distingueretur a prohibitione eivili, ad quam incestum tetulere . ce Quae sane di itinctio naturalis, di civilis pro . hibitionis erat necessario notanda, propter diversitatem juris inde progredientem. Ius etenim naturale, sive gentium ignorare, minime licet , undenuinquam incessum remittitur per causam hujus ignorantiae; nam ut Menanis der ici ipsit, δα ετι ob της φυσεως λαθὼν , numquam laruarint .alina les leges. d Ignorantia vero luris civilis excusat , mulieres praesertim , cum quibus lenius agitur, si contra jus civile incestum concubitum admisissent. Committitur autem jure naturali, ae moribus gentium inee flus inter ascendentes, Ze descendentes in infinitum , & inter eos , qui horum locum, vel affinitate, vel adoptione subeunt, nempe inter vitricum , dipti ignam , di quam Ovidius pinae filiam appellat, interque novercam, Ee privignum , vel adoptivum patrem, & adoptivam: unde Phocylidis carmina: L.
Marpiinc μ1 4αυεγε δεινερα λεκτρα γονος .ha,ram δ' ab τιμα - μη ἀρος-βἀσαν. Eodemque iure incella etiam nabetur con; unctio inter socerum & nurum, socrum Se genetum: imitantur enim parentes, & liberos: quorum etiam simul aerum naturali honestate munitur. Sororum quoque, fratrumque coniunetio prohibita quidem Christianis est jure divino, verum an seclusa religi ne, jure naturali, vel tantum civili prohibeatur, haud parum inter Iurisconsultos ambigitur: propter inore, aliquot gentium, quibus hujuscemodi nuptiae permittebantur. Qia in re Cujacius minime ipse sibi constat. Cum enim in Papinianum scribens s D reprehendiiset Nepotem, quod operis initio falso tradiderit, Athenis licuit te ducere sororem germanam , de in commentariis ad ηουε u. I x. prohibitionem talis conjugii arcellat ab iure gentium; tamen in parat illis, de enarrationibus ad fit. C. de incessis nuriis , mutata sententia, quod legibus gentium adicripserat , attribuit legibus civilibus ;ae ne secum pugnare videatur, adjicit jure civili noli ro haee prohiberi auctoritate juris gentium, nempe quia paucae admodum nationes inde aberiarent, ideoque jus hoc, quod ex majore gentium numero coaluit, haud lin- merito ad jus gentium revocari: utcumque moribus Persiarum, & AEgyptio turn sororis lectus fratri patuerit; & moribus Atheniensium frater cum Q. rore consano uinea jungebatur. t) Hoe amplius addit Nepos, Cimonem Atheniensem cum sorore germana se junxisse. Quod etsi πρανομως , hoe est iusto notum arguat Athenaeus; ch) tamen id non reprehendit, quasi germanam sibi habere uxorem nefas fuelit 3 sed quod ea sine nuptiis abute
petur. An se νmanam Nepos accepit pro consanguinea λ minime; nam Cieeronis aetate proprietatis verborum tenacissi ira, Cornelius Nepos puri sernionis, & Marci Tullii studiosissimus, numquam aliter, quam ille, suisset ιο-cutus .
344쪽
οὶ aή n V. I. ce) μυ.i 2 .vbiculus. Cicero enim tνο domo de Clodio , qui cum sorore colverat eodem patre, matreque nata, haec ait: Clodius tum sorore germana nefaνium sis pνum fuit, & pro Fonteio: Cum p Asertim foreν germana fratrem amplexa teneat . . mobrem Livii tempore variasse arbitror hujus vocis usum rideoque apud ipsum Perseus, & Demetrius diversa malle stat res, patre ve ro eodem, germanitatis nomine coniunguntur. a J Subituram, inquit, va- bis s/νmanitatis mem/riam. Quin neque Assyrii sororum nuptiis abstinebant i Lucianus enim Iovem ait. cum Iunone laedus conjugale percussisse Persarum, & A ssyriorum legibus. b ὶ Quae populorum auctoritas haud paucis Iurisconsultorum persuasit, harum nuptiarum Prohibitionem e civilibus potius institutis, quam e communi gentium jure procellii Ie , contra Platonis auctoritatem. e, Meminit & Cicero legis Peduc eae de incestu, quam n
lavit Hotto mannus. In caeteras cognatorum conjunctiones, incestus inae l. 3. O . Deor.
lam non jus gentium, sed civile perfudit. Quam vero poenam huic delicto veteres constituerint, vix liquido discerni potest et nisi iussiciat contro. versiae definiendae Ciceronis locus d. titibus: ubi apud eum hoc est capitale delictuin: quod simul eum plerisque aliis a publicis legibus sorsan ille transtulit in suas. Cui acius c d 3 ex libris iuris colligit jure antiquo dotem fuisse ea ducam fisco, & fructus dotis, de donationem propter nuptias . Ac Iustinianus jussit insupet, hujusmodi reos hymiliores quidem stagris caesos; honestiores flagris exemptos in insulam deportandosi εὶ ita enim Cujacius in ea novella exilium accipit, quae poena ti ante vivebat. Bona vero servantur liberis ex jusso matrimonio susceptis, iisque deficientibus, publicantur. t) ci0 l. si quis υλAtque hactenus lex Iulia fiagitiosam libidinem a Mulierum corpore pro ' du im L. de qu. pulsavit: superest modo eaput illud, quo foeda venus ab adolescentium Pu et Auth. ine/dore depellitur. Quae aliis criminibus eo perniciosior est eum publice , sui C.d. intest.ctium privatim, quod naturalem simul, ac civilem evertit ordinem. Etenim injuss.nu . Venerea cupiditas , quam ad propagationem natura proeudit, si masculos LXXXIX. appetierit, in human, genetis vertet interitum: ut merito a Platone, reliquisque sapientibus contra naturam existimetur et perimit enim generationem, quod naturae maximum est opus, unicumque consilium. Civilium praeterea rerum compositionem dissolvit: quia inares vitilibus artibus, ac generosis exercitiis inliituendos, aliae facit vivere molliter, ac muliebriter, &impudice: ut cum postea corporis emptores non inveniant, coga Mur reliqua parte vitae, fraudibus, & lenociniis, aliove turpi quae: tu sibi parare necessaria: n: quid di eam de insolentia , Se.intemperantia , & superbia , quam in adolescentibus in generae amatorum numerus t qui blanditiis, de sordis obsequiis non corpora modo , sed & animos puerorum ab ingenio vitili transferunt in muliebre, ut grandiores facii , cum ab illis deserantur, non tamen relinquantur a vitiis , quae ab amatorum assentatione diu contraxerunt. Poltremo quid indignius, quam amorem virorum mutuum , quem ad animos adglutinandos a natura retulimus, traducere in foedam conjunctionem corporum: ex qua sanctissima virtutum amicitia in usum te- terrimae libidinῖs commutetur. Vitam obrem apud Graeeos , quorum legibus, di moribus puerorum amores adeo extollebantur, ut pudori duceretur adolescentibus nullos habere amatores, tamen si amor non intra pulchtitudinis cultum, studiumque maneret, sed in concubitum transiret ; repub. Alcinous o ruptores puerorum meritis poenis assiciebantur ι immo si adolescens Platonicus c. 6. dissolute, atque impure viveret, culpa in amatorem conferebatur, ut poris P ut nas alieni vitii pendere cogeretur ; virtutis enim , non libidinis nexum De Aversa ve
ii) Cic. 4. de voluerunt esse pulchr tudinem . Quae institutavPlato in suam
345쪽
rempubl. Indeque In Stes elim disciplinam eon tessere. Unde non apud philosophos modo tui pes habebantur, sed apud Lacedam iones tota vita infames reputabantur, qui ab amore pulchritudinis ad obscoena desideria di- haberentur: utpote amatores corporis, non animae , quae & eorpori puruchritudinem afflat. XC. Romae autem haud paueis ante legem Iuliam Afinis , lata suerat Scanti- De Lege Scan- nia lex, qua ingenuorum adolescentium eorruptores, ipsique sponte eorrutinia . pti adolescentes decem millibus nummum damnabamur. Cuius legis auctorem faciunt C. Scantinium Aricinum trib. Pleb. quem aecusavit M. Mariscellus aedilis eu tulis , euius filium Scantinius de stupro appellaverat, tutvi a V ler. I.6. Veserius tradit. a Ae Scantinio quidem tribunorum aliorum opem im- c. I. n. 7.Ci .Phil. ploranti adesse illi noluerunt. Quam levem sane in tanto erimine poenam
3.ct ep. Galli a 2. Iulia lex auxit ad summum usque supplicium, ut Iustinianus, b di Paul-io s. amicas.ri jus testantur. Quod Gothostedus junior, aliique accipiunt de libidine eum Cis Iuven. Iul.6. violentia commixta: nam eum, qui puerum perduxisset non invitum 3 di- b IU φρμb- midio bonorum fuisse mulctandum, Paullus tradit apud auctorem epilatio- 9 st nij titum M.faica, . e Siquidem hujus poena eriminis sine exeeptione 6 ἡ usque ad capitale supplicium exacerbata recentioribus temporibus fuit r Cois ;ἡc Cum tota Vrbs hac ira flagraret, ut exemplo seelest minorum prinisT eo loca d l eum Cipum Nerodi, ut PQ, alioruuique buic monstro non dissimilium , adole. viri ' ' scentes mulierum ossicia usurparent, quasique sexum omnino mutallant , pigmenta faciei, vestimentaque muliebria sibi adhiberent, seque viris inconcubitum nuptialibus quoque solemnibus turpissime traderent. Quam sce letis foed talem Alexander Severus, & Philippus, aliique honestiores Imperatores accrrimis coercuere suppliciis. Vehementius vero exarsere Coa stantius, & Constans, qui fiammas huius erisinis vindices exu seitaverun
dὸ adisi . ιυ AD, n Ec ignis poena, quod summum etae supplieii culmen. Id que e in I. 6.C.TA , clarius expressit valentianus se qui scelus hoc viaduibus flammis censuit δε ad IduLGa- expiandum; ideo eladii voce mortem significari doeet Gothostedus. f
duit. Porro lex illa eum vir omnem puerorum eorruptelam coae prehendit, sive clyid l. eum vir cum nuptiis, sue sine nuptiis: nee enim Rae vardo assentior , qui eam ad C. eo . nuptias masculorum contrahit; nubendi enim verbum , quo Imperator uti tur, ad omnem concubitum extenditur, sive legitimum, sive meretricium.. - sve quoquo modo impudicum. Hae enim Plautinus te ex ρ ancillae asse. 8.υ. 1 ' concubitum appetens clam uxore: zantio ν .um faciam eum Casia a nuptiar.
iii. i. r. 23. Et ad rem, de qua zgimus, Marii alis ci de pathico dixit:
Qui loquitin Cur ista, agerte e qua Camillos. Nolito fonti creda o, nussit hori .
Num hoe est muliebria passus et t. Peigit lex is L ininam: cuam particulam Gothostedus explicat mora , sive instaν foemina r quemailmodum 8e Virgilius dixit in Arius Itiuos : quod Servius explicat in similitudinem aν Κ L .elig. 6. mum ιιινε--. Item Propertius: X
Tandem acies geminor Nerans lunarat in arrus.
hoe est in similitudinem arcuum. Quamobrem hoc ita legerim , & explicatim consitutio dis ini Pum : Cum vir nubit in fare iram viris ρύννι-
346쪽
r.nti fuissuis. Itaque Raevardi commentum excluditur , eam legem ad sola masculorum inter se matrimonia Ieserentis. Atque hae in lege obseuritatem data opera quaesitam iutile crediderim, ut auribus populi honos habereturi sceletisque turpitudo nefarii , perplexitate verborum involveretur . Tandem contra hoc flagitium vehementer & Iustinianus exarsit. ca Repressa libidine reprimamus & violcntiam per.leges. de vi latas , nempe illas, quae perpetuam habent potest tem : nam eae, quae pro re nata in temporatiis reipubl. necessit. tibus ad certas seditiones coercendas, motum. que aliquem civilem reprimendum iuia temporibus prodierunt ; quia tantum ad eruditionem & ad publicum Rom. reipub. statum, non vero ad jus civile pertinent; pro nostro instituto relid quemus et quales fuere lex Pompeia, Clodia, Pedia, modoque in lege Plautia , di Iulia consistemus , quarum cognitio eruditionem simul Veterum temporum, & recepti juris complectitur utilitatem. Igitur aetate antiquiori ea potissimum vis dicebatur , quae a Magistratu contra jus, potestatemque publicam adhiberetur , veluti si quis a consule prohiberetur Provocare ad populum. b Quamobrem vis ρώιlita hinc a ρνιυata discernebatur, quod illa per personam publicam, sive per magistratum potestatis suae metu I haec a privatis , domellicis opibus , ac viribus inferretur. c Pollea vero dcstiterunt reputare vim a persona, eamque aestimarunt ab armis: ita ut hodie vim armis unitam , appellemus itin publicam; a mir vero exutam, nuncupemus trivatam, cu) sorsan quia tantum publicis personis, publicaeque solum utilitatis causa ulus armorum permittebatur; per leges enim X l I. rab. nemini privato concedebatur esse cum telo: et si non desint exempla vis absque armis illatae, quae refcruntur ad vim publicam ; credo propter criminis atrocitatem, aut periculum: unde lege de vi publica tenetur, qui virginem rapuerit, aut ex incendio aliquid abstulerit, aut coactis homnibus etiam sne armis aliquem presserit: quibus actibus libertas, atque tutela publica minuitur, ut notat Cuia eius; ca) ita ut sineat mis, potentia tamen exerceatur armatorum. Idem Cujacius definit vim publicam esse, quae juri publico adversatur; privatam vero, quae privatis personis. Sed cum quilibet privatus in publici juris custodia maneat, aut falsam putabimus hanc ab eo traditam diis entiam I aut ita haec accipiemus , quasi publica sit vis, quae ius publicum dirccto petit, privatum oblique, ac per consequentiam: & contra eam vim existimabimus privatam, quae directo pri. vatum, oblique vero jura publica labefaetit. Nunc explicata vi, pergamus ad leges. Ac primo ad legem Plautiam, sive Plotiam cab au enim ad a facile delabitur. Lata haec est eo anno, quo Sylla migravit e vita, nempe ab V. C. DCLXXV. Lepido, & Catulo Coss. Quorum Consulum discordia de Syllanis actis in apertam seditionem erupit, eum Lepidus Marianis studeret partibus. Quo Urbe pulso, & in Sardinia interempto, ferox victoria Catulus traxit in suam causam Publium Platium trib. pleb. hujus latorem legis, quam post reditum e Cilicia suasit Caesar, eaque flagrantes seditiones in Urbe restinxit. Latum est enim, ut in ejus caput quaereretur, qui Senatui struxisset insidias, aut Magistratibus vim intulisset, aut tumultus in Ut be commovisset, aut numero armatorum, ut alienam possessionem occuparet, possessorem de lando dejecillet; atque fundi ejus, unde possessor suillit ejectus, nulla ulta capio proderat. In eamque legem haud pauca majestatisca. pita conjecta fuerunt: adjuncta poena interdictionis aquae , & ignis, cujus in locum deportatio successit et I humiliores vero ea pite pnectuntur. Quamvis autum de Iulium Caesarem legem ae vi aliqua' tui illa appou 3 reat a Nov.
347쪽
reat ex Cicerana Philipp. I. tamen cum Augustus post eum id fuerit at gressus, crediderim ab hoc , utpote recentiori, non solum Priora capita fuisse retractata; sed addita etiam alia longe uberiora, quorum non pauca nobis Iurisconsulti transmiserunt. Igitur hac lege prohibetur omne genus armorum in Urbe, agro, aut villa, exceptis iis, quae eum aliena haereditate capiuntur, vel ad venationis , itineris , navigationis usum comparantur, vel pomercii, sive mercimonii, ac venditionis causa conservantur. a Novellis tamen Iustiniani b omnis usus, ae retentio armorum est interdicta; exceptis illis, quae apta non sunt ad praelium, nempe parvis machaeris, aut cultris. Coercet etiam lex Iulia de vi omnes, qui seditionis, aut tumultus consilium inierint; servos, aut liberos homines in armis habuerint; in concionem , aut locum iudicii eum armis, aut doloso concilio processerint. Item eos, qui simul cum armatis hominibus incendium tulerint, villas expugnarint, & quod a lege Plautia venit, qui possessorem domo, nave, agrove depulerint. Illud praeterea caput de veteri iure fluxit in legem Iuliam, quod cavit, ne scilicet quis Magistratus Pop. Rom. eivem Romanum necasset ad populum provocantem , aut ad Imperatorem , qui recentiori aetate populi vicem usurpavit. e Praeter illa vero exempla criminuin, a quibus etsi absint arma, tamen supra in legem Iuliam venire diximus; haec cliam propter atrocitatem haud minorem, ad vim publicam re feruntur, quamvis arma non et Icnt allata 3 veluti si quis incendium subjecto igne conflasset, aut Legatum, & Oratorem, comitatumve illorum percussi Lset; aut reum vinetisset, Si judici, magistratui ve subduxisset, aliave qua ratione judicium turbasset. Poena vero de raptu virginum etiam sine armis , quam diximus ab hac lege descendere, longe gravius exacerbata fuit per I ustinianum, qui summo supplicio affecit non eos modo raptores, qui vini honestis puellis attulissent ; sed & eos, qui persuasionibus, & blanditiis eo n- se illam illarum expressissent: illi enim corpus tantum, hi vero corpus , &mentem una corruperunt. ἐγ Et ad L. Iul. de vi pub. Marcianus refert crimen eorum, qui puerum, hel foemina in , Vel quemquam per vim supra Dsent. c. Vis etiam publicae reus est, qui ab invito pecuniam abstulerit , aut nova vectigalia exegerit, quive lanus disturbavit , ejusque diripien/i auctor fuerit. tὶ Aliquot vero sunt capita , quae sorsan ad vim privatam, & publicam revocantur, placuit enim gravius de eliminibus huiusmodi agi simul, & mitius posse: veluti adversus eos, qui aliquid ex incendio, vel naufragio, quorum eadem est poena, & causa h rapuissent, ae sine eaede, & sine armis vim intulissent, hominemve judicio exemissent, aut sine armis possessorem agro deturbassent; quae crimina videntur publicae vis, & privatae communia: etenim ea duplici nomine apud Iurisconsultos notata reperimus. si in Singulatim vero ad vim privatam pertinet, si quis quaestionem de alterius scrvo habuerit , hoe est , si quis alienum servum, ut quid ex eo cliceret, tormentis subjecerit. x Item si qui coierint improbe in alienam litem; ut quod ex ea redactum esset, inter participes fraudulenti consilii divideretur, hac lege tenentur. Quod vetitum fuit S. C. Volusiano ad hanc legem condito. Item qu; auctoritate privata debitum sibi a debitore suo per vim abstulerit , & eius modi reliqua. ιγ Tenetur lege Iulia de vi privata, re is, qui receperit, celaverit, tenuerit hominem, cui aqua & igii fuerat interdictum. m Re petimus etiam apud Callistratum lege Iulia de vi plura circa testium adiai uictionem , aut rejictionem fuit se constituta: ut scilicet aliqui vel propter reverentiam, quam reo utpote soIre Pa rono suo deberent ι vel propter
348쪽
Ignominiosam vitam, aut turpe artificium a testimonii dictione arceantur. a Poena vero, quae ab hac lege det vi privata descendit, honciliores cit Duithi, iquidem tertia parte bonorum mulctat, atque ignominia suffundit, arcetque loco senatorio, & ob omnium spe bonorum , publicorumque munerum l. 1. γ uti.
bὶ humiliores vero, Paullo teste, damnat in metallum. eὶ ff. ad Hui. da GAtque haec quidem violentiam compressit: occurrit non e legum Iulla. priυ. rum alia, quae compressit avaritiam magistratuum, ne ab iis provinciae, ae se I. ysent. socii populi Romani opibus exhaurirentur et cum ob interponendam, vel non l. 26. interponendam potestatem, atque ob judicandum pretium acciperent.& XCIII. in mercimonium verterent auctoritatem sublicam. Ne igitur opes provin. Ad leg Iuliam ei alium paterent avaritiae magistratuum, leges latae sunt de pecuniis repetun. repetund/rum. dis, quibus ob ablatas, captas, conciliatas, aversas , pactasque pecunias graviter puniebantur : unde merito sociatra leges appellabantur , quod sociorum per eas fortunis, commodi ust conssileretur. Et eum initio manistratus tantum provinciales, eorumque comites, quaestores , legatos persequerentur; postea se converterunt etiam ad urbanos, ut ab eorum rapacitate patrimonia tuerentur civium Romanorum. dὶ Atque ante quidem . 2. J. nulla certa, perpetuaque lege, sed constitutis ad tempus judiciis, datisque adl. Iul.r G. recuperatoribus, quorum sententia recuperarentur ablata, sociis prospiciebaturi ac magistratibus praefiniebantur iumptus, cavereque jubebantur , ne supra pia scriptum modum socios onerarent. Flagrante vero in dies avaritia magistratuum, opportuit ei coercendae perpetuas excitare Ieges, . qui . ce Cic. l. t. isbus poenae metus impenderet atrocioris . LeSe autem Iulia de vi, & S. C. ad eam condito , Paullus refert, suilse constitutum, ut si accusator 0Mi itur m decesset it , aut aliqua ex causa accusare impediat ut , ut judicium conti. I cesceret, & reo postulante nomen ejus aboleatur: permissa accusatori 'i' leti facultate instaurandi judicii, reique de integro repetendi intra tristinia dies utiles. o Quales ante legem Iuliam suere Calsurnia, quae certum Praetorem in Ur- XCIX. be dedit sociis, ad quem de rapinis magistratuum provincialium quaereren- De Lege Cal tur; ut ejus auctoritate profusam pecuniam ab iis reposcerent, serent L. C l. surata Iuni . purnici Pisone Trib. pleb. anno DCIV. L. Mario Ccnserino, M. Mauilio Coss. g Hanc excepit lex Iulia, cujus auctorem Sigonius facit M. Iunium Pen- co Sigon. δε num ti ib. pleb. Lepido, & Oreste Coss. anno A. V. C. DCXXVII. Qua is iv .c I. ge praeter litis aestimationem etiam exilium reis suit adjectum: quod ut tumque pertulit C. Cato vir Consularis repetundarum ex Macedonia damnatus.
ἡ Ea idem poenas irrogavit di servilia lex, ιὶ cujus plura supersunt capi Vellei inta ex veteri fragmento eruto a Sigonio, e Petri Bembi doctissimi unde qui a Cic i Hrr γ' que viri musaeo, quae in perpetuum jus non transierunt, unde ad solam an- ρ qtiquitatis notitiam supersunt, ut satis nobis sit haee attigisse. Tulit de te NCiς OPetundis M. Acilius Glabrio r.eavitque ne reus eius legis , aut a tia .. Li 20 7φ'
euν, aut comparandinaratu ν, hoc est ne differretur judicium. Ampliabant enim judices , eum in obscura causa Pronunciarent amplina quod amplius requireretur ad condemnationem I comperendinebant vero , quando , poscente accusatore , vel defensore , judicium protraherent , de quo late κ Est etiam de repetundis , de lex Cornelia, nempe lata a L. 3- νbylla dictatore, qui poenam auxit ad interdictionem aquae , & ionis, ex eaque de hisce criminibus judicatum fuit usque ad legem Iuliam: in quam, praeter sua, superior uin quoque legum plura capita conjecit Iulius Caesar
primo Consulatu: seu quaedam vero ex veteribus immutavit, quam nobis te /n f. .
349쪽
quaestum Delunt ex ministerio, & potestate publica, vertentes eam ad ambitrium Iargientium, pecuniamque accipientes, quo praebeant, vel deneo entossietum suum.' a 'Eadem lege prohibentur, & Senatores navim habere Et quoniam hine lex prohibet luctum ex ministerio publico ex ouci plurimum quis rem augere posset suam, aut aliorum, si eam in publica legatione curet; propterea commode cum hae lege conjungeretur S. C. cum Legati ante per se a m legationem negotiis, vel privatis rebus obstrin rei ve tantur. e) Mimiterium autem publicum negat Cujacius accipiendum de Icribis, viatoribus, aut Praeconibus, aliisve ministris magi liratuum ' sed iis convenire comprobat, qui cum jure Praetorio, aut Consulari mittuntur in provincias. Hi enim non suos tantum, sed suorum quoque mores, nempe iatellitum, apparitorum, comitum, de universae cohortis suae facta oraestabant, atque accusabantur publice per actorem ab ipsa provincia constitutum l. huic etiam iudacio subjiciuntur judices pedanei & qui eum duein Vibe, aut in provincia judicia sua , vel suum testimonium vendunt . f & quotquot ob denunciae dum , vel non denuntian sum te: limonium accipiunt. T stimonium autem d. nunciare, testificari non significat, sed diem ferendo testimonio dicere , sive praestituta die ad ferendum te ilimonium evocare, ut optime Budaeus explicavit. I Hac eadem lege damnatur qui pretium acceperit , ut militem legeret , aut mitteret, sentem iam ve in Senatu, aut consilio diceret, ch vel accusaret, aut ab accusatione recideret; vel ut arbitrum daret, aut mutaret, aut ad judicandum compelleret . Item qui pretio inducatur ad conjiciendum hominem, in vincula publiea , vinciendumve, vincirive Iube adum, aut dimittendum ; vel ob con. demnandum reum, aut γbsolvendam, aestimandamve litem, faciendumve . aut non faciendum capitis iudicium, aut publicum negotium. Et cui aeceptum tulerit opus publicum faciendum, ιγ frumentum publice piribendum, sarta tecta tuenda priusquam perfecta, probata praestita leae fuerint. Icὶ Si quid vero uxores provincialium magistratuum deliquitent , ab ipsis inagistratibus ratio exigebatur, de vindicta ex S.C. Cotta , & Mel eondito. ι Ac ne ullam ob causam provincialium opes exhauriantur , nefas est magistratibus in provincia senus exercere, filio sponsam parare atque, ut Pro nolito instituto capita omittamus ad extinctae Reipublica re' gimen mὰ pertinentia, brcviter ac lege puniebatur, qui munus pubi cemandatum rumperet, ut prisca locutione Papinianus ait, id est toννtimp.,. . siquidem gerendi magistratus causa nurnus accepi ilat : nam extra eausam magistratus, licebat accipere munuscula: dum ne plus in anno acciperer . quam centum aureorum Mimationem : cu) nisi munera venirent ab uxore , sobrinis, de propinquioribus, quorum liberalitas et ea conirme un a naturali caritate provocatur: co in ut non mirum si ab iis in infin tum lic rei accipere. Datum autem contra legem hanc ,: vitium concipit usucapi ni repugnans I unde non ante usu eapietur , nisi postquam te dierit ad dominum, hoc est eo, unde a ua agistratu fuerat aversum. ρ . Atque omnes venditiones, Ze locationes a magistratibus per sordes pluris, minorisve sactas, eroe n lex irritas declarat, ne cuiquam lucro si sua potessast adeo ut nee maturatu functo liceat remuneratione in aecipere ab iis, quibus potestas illius proluit 3 ne aliqua hate via irrepentibus fraudibus aperiatur aut contra Dariolum q) reci ius meo iudicio doeuit Alciatus. s. In te. gem porto incidit, non qui acceperit inodo; sed & qui donaverit. ιγ S.C. porro prohibentur legati ante obitam legationem negotiis, S: privatis rebus invςlvi 1 quod buc retulimus, cum aptior locus non sccurrat. Poena.
350쪽
hujus criminis suit aestimatio litIs, quae aliquando simplum erat, aliquando duplum , aliquando quadruplum , quale suit imposterum. a 'Quod prius reddebatur actori, sive illi, eui pecunia fuerat exorta invito: b nam si judicem sua ipse fraude torrupisset, repetitionem pecuniae minime habebat IPostea ex Arcadii, de Honorii constitutione quadruplum illud dividi opor. tuit inter fiscum, de actorem. e Litis aestimationem eonsequebatur Se exilium,& aliquando poena etiam gravior, si erimen hoc aliis eriminibus esset imis plicatum , veluti si magistratus ob tolerandum homicidium, aut furem di. mittendum pecuniam accepisset; ex quorum criminum varietate judicis erit exacerbare, aut levare poenas; d unde si quando alias poenas irrogatas legibus absque ulla exilii mentione invenimus: non propterea debemus exilii poenam censere sublatam, uti nescio quam recte docuit Gothostedus junior. c. Etli enim inveniamus aliquos hae lege damnatos amis illa ordinem, aut e Senatu motos; D tamen Se Iurisconssilii, a quibus exilii poenam crimini huic convenite diicimus, deportationem, de verbera minitantur: unde sicuti per has graviores poenas atrocioribus factis congruentes, minime tamen ab exilio recessum putamus; ita nec leviores, ubi levius quis deliquisset exilium, quod regulare erat, sublatum existimabimus: quasi, multis propositis poenis, judicis fuerit eligere digniorem . A testimonio quoque tum in judiciis, tum in testametidis dicendo talis reus rejiciebatur, ut Paullus tradit: sin a quo videtur dillanti re Ulpianus, propterea quod in Florentino codice bὶ deest negatio, quam ei scripturae eum Cujacio reddendam
putamus, ac legendum: Eam qui Dre νepetundarum damnatus est, ad testimonium adhibe t na o passo existimo. Quam emendationem ex vulgata lectione sumpta in tuetur ipsa met Ulpiani ratio, quae statim succedit, nempe illa r υν oram ia iudicio tactis Usa υιtatur, gravius enim est in testamentis, quam
in judiciis dicere testimonium di ut qui a judiciis repellitur , eo si e magis a testamentis arcendus. Frigida enim est alia Iacobi Gothostedi interpretatio, de a contradieendi studio prosecta, dum exponit, ideo posse intestamentis testimonium dicere quia tantum in iudicio testis esse prohibetur . Quem sensum astingit Ulpiano invito, atque ut object onem ab se pro- isam eiiugiat, cogitur negare hujuscemodi reos infamiam subiisse, conita perspicuum Iuvenalis locum de Mario repetundatum infami judicio damnato . Sat. I.
Quid onim nitiis infamia nummἰιλ Abiurdius autem videtur nobis, quod idem addit eam reo turpitudinem no- utili in Senatu, Ze judieiis; at vero in testamentis minime: quasi loeus ad dat, aut detrahat ignominiam a famosa sententia semel tota vita susceptzm . Porro criminis hujus perseeutio morte non extinguitur. ιὶ Sed ad vir sus haeredes etiam durat ablatae peeuniae repetitio , Se quadrupli mulcta: tantum in tra annum a morte rei, etiamsi ante sententiam, de litem contestatam deces- 'cla hoc in intermisso, Be postea contra haeredem re integratia meminit sX Plinius. Neque in magistratus tantum, sed de in comites daba xur, ιὶ ae non licebat, nisi post depositum magistratum aecusatione in instituere, . e provinei alium importunitate magistratuum jutisdictio turbaretur. m Ac lege quidem repetundarum privata provincialium pecunia repetitur ab avaris magistratibus 1 at si quando iidem publieam pecuniam averte rint, reperitur per legem Iuliam peculatus. Ante Servium Tullium, qui Plinio telle, primus aes erigie ovium, boumque signavit , c ο ὶ de ut aliqui volunt, etiam argentum o) Romani pretium rerum in p/cudib coastitueb at, aut ιιι ηι : ut iis pro crimine mulctarentur, de vectiga